Juviviscens
Yüklə 2,44 Mb.
|
|
se mÆxima tenebrarum spatia relinquent : contrarium aittem sensu patet, aerenimuniformiterilluminatur,^rg», corpora non constant ex atomis. Ex fecunda fuppolitione ita argui potest : sit conu's lucis subiens por foramen qnadratum , quomodo restituet se, post de< cussationem in formam rotuhdam , si danturatomi? an peribunt aliquæ, an verode subjectoin subjectum. possunt transire?istuddici non potest, cum lu men sitaccidens;utprobavit Arilloieles a.dean.primum autem gratis asseriturj Ergo admissis atomis, siguratio, &propagatio luminis sieri nequit. Respondeo adprimum, negando, a singulis atomis lineas phylkas lucis effun. di , sed illud perspectivorum principi'- um
.tsm inteUigeodumesse dcpuncto sensibili : atomui autem fubfen/um nen cadit, Deindeomne totum agit permodum totius, iingulæ autem partis, secun dum le sumptæ non agunt nisiconco mitanturcumtoto : tiisi enimresitase laberet,esset brevissima omnium agentiu sphæraactivitatls. Aide quod nego, ab una atomo unam tantum diffundi posse lineam, cum intenflo lucis, & calorisexigatmultasatomos in eadem subjecti parte. Ad fecundam dissicultatem , de lucis siguratione , Respondeo, atomos illas, quæ in anguiis quadris lateræ sissuræ reperiuntur , senflm desi. cere , ob violentam siguram , quæ objecto contraria est. Natura autem , ut diximusprinctpio8.hujusdisput sem per connaturali sibi statui se se restituereconatur. Deilfa autem lucis figura tione, videVitellionem i nu.39.l- ». Aristotelem , & Septalium , loc. cis. Maurolycum in suis posthumis photismis , Kepplerum in paralrpbmenis ad Vitellionem, Aquiloniuml. l.opt. Blancanum in loc. Arist. numero 345-. aliosque , tum mathematicos, tum philosophos, in lib.deanima, ubide ipecicrum natura disputant, Ob.
O b j e c t i o. XII. De illuminatione globi. C Olapplicatur nostro' horizons! con tinue successive, ergo pariterilluminat continue successive, & consequenter elus lumen divisible est in insini* tum , deinde , si hoc non admittatur , erir falsum istud theorema opticis omnibus, astrologisque certissimum: Sphæra luoiinosa illuminat semissem sphæræop\cæxqualis, plus aucem semisse, sphæræopacæ minoris, minus d< nique s.miiTe sphærsr opacæ majoris, quareetiam in.le colligitur, plufquam mediamterræpartcmasole illuminari: Vitillioenim Alhazenus prop. 10 pig. jo. 1 80 graduscum minutisi7. &secundis fi ponit rClavius veroi8o. gr. min. i6.cæterumclarissime ho .Theo rema demonstratur ab Aquilonio in opticis, Clavio lib. de crepusculis , a Vitellione loco citato & ab al'is pas sim. Sit itaque opacus globus tiuatuor atomorum , disponatur eo modo ad luminosum'globum , utlineæcuntingentes incidant in medias atomos , sequitur, vel mediam atomum 6bscu» ram
Caput. V. 35Jram fore, aliam illuminatam, acpro* inde sequct ur luminis div isibilit as , vet hoc Thcorema esse falium , contra de» monstrationes yirorum in mathematicisprincipum. Rejpwdea ad hoc argumentum , solit motum, &ejusilluminationedifferre, nam licet adplicetur continue successiveeo scnsu quo inserius explicabimus, tamen illuminatio nonsequitur severe leges motus, ratio est, quia. motus connotat extrinsecum spatium, illumi natio veroetiam subjectum exigit, in, quo recipiatur , ac proinde debet iliud extensumesse, minima autem extensio estuniusatomi, undeunam totam sis musTllyminat, & una totasimul lumen perdit : unde in forma, transeatantecedens. w^gfl conjequentiam. Ad instantiam, deductamatheoremare opticorum , respondco. In mathematicis< fo aVut flint puræ mathematicæ , ut geo
metric speculativa , & arithmetic* Theorica.a/<<* vero physicomathematicæ,
utoptica,astrologiaimcchanica,qu5 phylicæ,& mathematicarum horizontem
vocat Aristoreles. Harum scientiarum propositiones veræ sunt , si nu
de, &adsensumsumantur, sin vero examinentur in rigore geometrico.sunt fo\ix:fiz,, qui radium visualemexistimaret
lineam esse mathematicam , erraret tola ccelo , opus enim ell certa
quadam extensionead agendum ; pariternon quævis quantitas ponderis bi.
lances movet, ut pulveris granulum , quia certa ponderis ratio requiritur.
Geometrice itaque loquendo, hæc propositio , quæsciotericorum horologiorumfundamentumest,
falsitatis convincitur, terra punBi instar oht'met ad
smnamenemn, datur enim proportio terræ cum sirmamento, utdemonstrat
Archimedes, lib. de arenæ numero, 8c hancpariter asserofalsam, umbra matutmoe
sunt *quahs veffertinis, &hanc, crepusculam matut'mum oequale el} ve-
Jfertino , pariter. etiam quæ de globorum rllnminatione adducta est ab adversario
in medium , geometrice , 8c strictc loquendo , vera mm est , quamvis
ad scnsum hæ omnes extra dubiuns sintpositæ. Rath a priori est quia conclusio
sequitur deteriorem partem , ergoinopticorum syllogismisaliorumquequinaturalem
scientiam cum mathematica miscent , majo* propositio
eritgeometrica, minorphysica , condusio ergo debebit esse physica , hoc
est
est deterior , ck-minusexacta, nequc
verosuntexaminandæactionesphylice. regulisgeometricis,exlemmate j-
Objectones physic æ. Quanto obscurior est natuiæ majestas,
altioribusque penetralibus vdata manet, tanto dissicilioressunt rationes
ab ipsa derivatæ : quatuor autquinque tantum vitandæ prulixitatis causa aft'eram.
Objectio XIII. Dc continua, & ternsore,
"T Ot sunt partes in continuo, quot in tempore, sed in tempore sunt
insinite, realiter inter se distinctæ,ergo & in continuo. Major fundatur in principio
17. hujus, Minorpatet, quiainstans, quodnuncfluit, differs afluxo,
8c fluxuro , ergo dividuntur realiter, sunt autem insinita instantia , ergo &
totidem divisiones,& distinctiones. i^^»wrf»»concedendomajorem , &
distinguendo minorem, sed in tempore sunt insinitæ.realiter penes conotatum
concedo, absolute vego : continuo , motui, &tempori respondent tria, qux
divisibilitatem patiuntur insinitam , continuo quidem spatium mathematicum,
cum.de quo supra , motui connotatio loci, & temporiduratiocum fluxu. Sed
hæcsolutio percipietUr tantumcap. i. disput. 3.
Objecti* XIV. De quantiuus ratione.
/~)Vantitas est realites divisibilis in in- ^,sinitum i cumejus gratia materia
divisibilis siat.sed atomus A, est quanta, ergo est divisibilis , quod si dicas, atomi
substantial!! nonesse divisibilem , sed tantum quantitatem , rcdibunt omnes
dissicultates quibus alii obruuntur. Heffondto , hanc objectionem a me
fuisse prævisam in totius operis hujus fundamento, cum hoc axiomatc usus
sum, quidquid recipitur per modum recipientis recipitur, sed atomi elementales,
utprobavimus , sunt indivisib les , ergo & educta ab ipsis accident
tia : quareadargumentum Negomajtrent, nam quantitatis essentia non est
sitain dirisibilitate, sed in impenetra* bilitateactuali. Ratio a priori est, quia
intelliguntur atomi antequam sint quantæ, & quidquid tibi materiæ sinxeris,
non accipiet individuorum mul* tiplicaCapot.
tiplicationem ab accidente, accidentibus enim non muliiplicantur substantive.
lnstabis, si corpus non elset quan tum, non posset dividi , ergohabeta
quantitate divisibilitatem, Respor.de* corpus sine quantitate futurum pene
trable, ac proinde physice corporeis instrumentisnondividuntur.Utautem
animo tibi singas corpus , quantitate destitutum,revocain mentem poeticag
apparitiones , quæoculosexplent, sed tactum nonsiltunt : itaÆneas AnchiscminElysiisvidens.
Ter conatusibi collo dare brachia circum, Terfrustra comprensa manus effugit imago,
Par hiibus vends volucrique JimiUima Jbmno,
Nequeveroaufugit Anchiscs, qui siliumcomitabatur, impenetrabilis , ideo Æneæ manus sunt elusæ : 8c in spectri militisque monoraachia. N»V gladios remorata cutis , nihilofk mentis. Impetum , & tmmani perfojsum vttU nerepeBus Ccculuit i/uhussubit» temtitqve cruo» rem. Anchisemnonpoterat tenere Æneas i utpos 360 ut pote psnetrabilem , & militis gladius videbatur spectrum fodcre, sed quod abesset quantitas , ideb in eodtm loco reperiebatur, & nihil hiatus relinque* bat. Accipe speculum parabolicum exquisitum. egredividebis a speculoimaginem tuam , 8c in aeris medio extra , speculum subsistere , illavnque impune fodies, &ter.ere frustra quæres : ex quibusvides triplicem esse divisibilitatem , dtsra est crafla , & propularis , alt ttra metaphytka, quæ individua ab individuis diltinguit , testia mathematica , penes spatiursl imaginariirm : dw videturautem corpus quantitate desti* tutum, separatisab invicem atomis , sive individuis. O -B J E.C T I Oi XVII. Contra indivisibilitatem atomorum'. r\ Uod est materiale, existit modo ^materiali, hoc est, habet partes ex tra partes, quod autem partes habet extra partes, divisible est, sedatomuS' existit modo materiali, ergo estdivisibilis. N Rejpondeo, conceptum materialitatis dicere duo :pnmum, exigentiam impenetrabilitatisper quantitatem, secundo, ordinem
ordinem essentialem ad aliquid aliud, quod erit tanquam sui persectivum , in ratione entis completi , aut subjectivum, qu3e^»»atomisconveniunt,ordo ad quantitatem , &admixtiformam : quare n'ego , cxistere modo material: else habere paites extra partes. Hxcautern objectiosolvendaest Vasquez, quimateriam primam abiliue quantitate ait esse totam in toto , & Thomistarum nonnullis,qui animas brutorum dicunt esse indiviiibiles , negant tarhen esse spirituales. Dices, pars orientalis atom! A, non est realiter occidentalis B, ergo possunt separari. Respondeo , partem occidehtalem, & orientalem esse realiter idem, connotative verodifserre. CAP UT VI. Responsaad Objections, jinguUrent atomorum doclrinam impugnuntes, OMnes attingere dissicultare* non vacat , neque cui va? cat potesti paucas ergo a potissimis quæ mihi occurrerunt delibo.
3<,z Dis put at. II. Objectio I. Pro AriJ1otelistextu66. 3. c ech contra id quod diximus proposit. 26. tetracdra noripafft nplere locum. lifl E diu sequens ratiocinatio in er- * -rorecum Ariltotele detinuir, lllæ siguræ replent locum , quorum anguli simuljuncti faciunt ,angu!os æquales quatuor rectis , atqui anguli tetraedrorum juncti faciunt angulos sex quatuor rectis aquales, ergo replent locum. Probatur minor : sint sex triangula xquian. 365 quiangula,& æquilata, 1. ABIi 1. BIC, 3. CID, 4.DIE,y.EIFi circapunctuml , dico angulossexilli puncto circumfusos esse æquales quatuorrectis,
cumenimexEucl.l. 1 p.j2. Anguli trescujuslibet trianguli sintxquales
duobus rectis , triangula autem A F I , A B I , B I C, & alia sunt æquiangula,
per prop. 8, pri mi, quoniam per constructionem sunt æquilatera, sequitur
quod tres eor,um anguli, quomo* dolibetsumpti , sunt æquales duobus
rectis , ergoF I A , A I B , B I C , sunt æquales duobus rectis; Idem de aliis
ttibus FIE, EID,^MC , dictum esto ; Ergo anguli sex circa punctura I
circumfusi sunt jquales quatuor rectis, ergo implent locum, quod erat demon
strandum. Excitentur itaque in illis basibus tctraedrasex, replebuntlocum,
&si hiatus adsint , cum orianturatea traedris, aliis similitcrpositis tetraedns
implebuntur,sietq; sigura extetraedris solida, quod erat pro Aristotele demon
strandum. Et consirmatur a constructione octaedri,
si enim delinees octo triangula æquiangula & æquilatera, deinde com*
plices & unias , habebis consectumoctaedrum regulare : ergo optirrie cen-
Disputat. II. suitAristotelestetraedris locum repleri.
Responds ad hoc argumentum,cujus • fallaciamealiquam diu fascinavit,concedendo
triangula sex circa punctum I. esseæqualia quatuor rectis, 8c replere
locum planum,quod maniseste demonstravit Adversarius; at nego superpositis
inillistriangulis, tanquam insuabasi tetredris sex,iis repleri locum solidum,
de quo hie sermb e&,fit mim Propositio XL.
Tetraedra non resent locum solidum, pXcitentur itaque tetraedra in illis
planis .-Dico primo eorum versicera futuram.inpunctis sublimibus G. H,
L.M.N.O. quoniam enim æqui distant anguli basis abangulo vertkis,sequi!ur,
quod in basis ad horizontem constitute centrum , oculo in axe posito, debet
projici vertex, axis enim est linea recta, ergo eius ext^rema obumbrant media ,
debet itaq;tota axis in puncto H colligi: quod cum sit in diametrorum A Q^BP,
R I,intersectionei/^tt/fHr esse centrum basis,consirmaturque expropos. 4. I4.
Euclidis. Dicofrtundo, inter tetraedra excitata
super planis illis sex, futures hiatus feu Tacuum,
Caput, VI. vacuum,cujusmensurasuntlineæCiH, HL, LM, MN,N O, OG, quos hiatus aliis tetraedris impleri posse, TOO.Cum enimpunctum H, invertice axis, distet e punctoH, in basi , per totam rectam 1 R , quæ triangulum A I B bifariam secat, perp. 1 . sitq; recta IR perpendicularis, & vera mensura profunditatis vacui , quod inter tetraedradehiscit, ex coroll. ip. 1, sequitur, qiiod in tetraedris , quæ vacuum illud replebunt, linea I R, profunditas vacui f mfnorerit, quam linea GH , Iatus tetraedri. In triangulo enim æquilatero
latus est majus sua diametro , per prop, i , & Q.primi : atquibocfalsum eft. Dicoenim ttnio, lineam IRma/oremcsse, quam linea HG. cum enim linea HG & HI sint ejusdem circuit semidiametri , per i y. quart i. sequitur perdesinit.15.pnmi, efleæquales, ut pote ab eodem centro H, ductæ , erit ergo exceflus lineæ I R supra lineam HG. segmentum H R , ac proinde linea I R major est, quam linea. H Q:^aod erat demmftrandum. Dico autem quarto, hos hiatus con&- quenter replen non posse tetraedris* quia cum p'rofunditas sit major quam. latitudo, & longitudo , fequitur nullo modo posse constitui tetraedrum , sed debebit impleri hoc vacuum pyramide irregulari, cuj us dun facies erunt triangula æquilatera, & æquiangula , aliae autem dua extra siguram visende. erunt Isosceles. Ergo bene notavimus Aristotelem, tetraedris locum solidum repleri non posse , quod autem ipsum se- .iellit,est omissatetraedrorum inclina* tio ad se invicem,quaangustius sursum spatium faciunt , nam angulum exteriorem interserelinquunt 60 gradibus aiinorem , ergo tetraedro non potest ~ceplejri, quod videsdelineatum circulo HGO
367 HGONML.& tamen deberet idem circulus Jex capere tetraedra fex hiatibus repfendis , quod fieri tiequit , cum profunditas sit major latitudine. AdCorsirmationem ,Respondeo,'Ea.tti sapere crassam in mathesi ignorantiam, octaedri enim centrum est in supersicie quadrati , ergo py ram ides octacdrinon lunt tetraedra , sid faciunt in centra angulos quatuor rectos, angulus autem terraedri quilibet desicit media sin parte a recto. Vide sis Euclidem lib. 11. 1 3- 14* & i5.ubiagitdecorporibussolidis. Adduxim'us autem ex his libris aliam demonstrationem /ufra, sed quod eanon iret obviam dissicultati, sed thesim tan* tum probaret, placuit ha.nc faciliorem, 8c ex rudioribusprincipiis mathematicis construere: Ex quibusmirari satis non possum ^ Alcinoum eoimpegisse, ut diceretex quinque corporibus solidis Platonis , onine vacuum repleri , itaut nibilinanis esset in natura, sic enim ille c. 1 3 .Isagoges ad doctrinam Platonis , His cum at iffo De&figuris ( cubo , octaedro , icosaedro , tetraedro , dodecaedro ) esset materielformuta , primo quidem rudibut vejligiis abfque ordine movebatur , donee inordinemreduila est ab « , /»£»W»s
inter se aplJt cotijunEla stint proportione , & corr.pofita, Netjfietaminhac loco dtfem t* manent , std & tpsaitl m$tu furtt perpetuo , eun demque materiæ qfferunt,ab ambitu enhn mundi constriUa peiluntur , atque ahernis ipsapul/itus agitata ferunt tur, tenuia semper in rcgione sohdorum. Qua de causa nihil omn'mo inane resin* . quitur, nihil corports vacuum , atque in illis irnequalitas permanttts concusponem a sers, *-Ab m emm materia, dr ista vicissim a materia agitantur. Equidem ter ra , quam cubum facit, locum replebit, attetraedra juncta cubis locum non replent, nee cubiluncti octaedris , nee tetraedra juncta tetraedris, nee icosaedris, autidodecaedris, scdex omnibus istis siguris locum replent cubi quidem per se , octaedra vero j u n cta t etraed ris, reliquæ siguræ vacuum relinquunt , er* go male insert Alcinous ex istis siguris nihil vacui in mundo relinqui. Apulejus vero , de quo superius propos.z<5.ni* hil de dodecaedro dixit : qua tamen figura plurimirm usum fuifleDeumrecenset Alcinous. Dodccaedrcn autem ad vniverfi constitutionem adhibuit Dew : undt (f animalium forma duodeerm in Zodiaco conspeiuntur , quorum quodhltt inpartestrigintasecatur, Similiter in do decaedro
deckeiro , quod pmtagonis duodecim cenjtat,fi in triangulosqumquequodlibtt eor.umdiviferis,scx infuntsingulis trianguli ( id est in unoquoquetriangulosex scalcru invenies) atq; in totadodxaidro tncmtifexag'mta reptriuntur trianVuliy quot in ZjdiacoJeBionyfunt. At libra certe animal non est,illaautem reflectio ' Alcinoi, procirculi Zodiacidivisione, est ingeniosa,& accurata,nam sent Pentagona ii.quæ divisain f. faciunt 60. tnangulos, quorum quilibetdivisus in 6. exprimit numerum 360. ut patet ex hac multiplication numerorum. Cætera Alcinoi sensaexplicuimus loco citato , nisi quod ipsc subdit pyramidale'tn siguram igni convenis re , quod mdius diridat, Bcsitrarior, utpotemino ris areæ. De sphssrica au tem sigura non meminit. I60 Recteitaque Platonem. Aristotelemq; i n siguris locum replentibu i rejecimus, 8c' objectionem diluimus , qu*d trat faciendum; 370 Object io II. ' De Atomis , & vacua DemocritU /"\Bjicies,Democritum admisisse va cuum cum aromis , unde dicebat apud Gal. 1. de elem.n/Æ;'/ ejje absolutum rip atomol, & vacuum. Respondeo, atonies a nobisadmitti, itemque vacuum, sive inane, quod Democrito nihil aliud fuit,quam aer : dii- Jilicis autem generis vacuum ipse appelabat , all erum quod nobis estimaginarium spatium , durum vero inane sive aerem , ubi tanquam in medio indifse rent! omnes qualitates se se manisestarent: quapropter Aristoteles , libro i. deanima, textu^. Nontmm benehtc elicit Democrittts, opinatus, fificret vat tuum, quod medium ejl, perjpici mique exquisite etiam siformica in ccelo effet j ergo duplex suit vacuum Democriti , alterum extra mundum, quodistarent mundi a se invicem, alttrum quod in singulis mundis esset, & primum quidem vacuum imaginarium , secundum reale appellavit , unde dicebat atomum dari, & vacuum; per vacuunrintelligens medium , inquoatomimoverentur. Consirmaturkec doctrina supra, ubi
ubidistinctio sit de raagno , & parvo. inani ,ex Virgilio,item claudiano.qui vacuu/n ,& inane distinguit, deinde authoritafe Galeni ibi adducta , præterea totaproposit. i;. disp. i. conveniunt enimae'riea, quæ vacuoadscribit Dempcritus, par omnium in aere motus naturalis, omnium qualitatum primarum, & secundarumcarentia, & alia quædeaerediximus. O B j E C T I O. III. De mixtionis imperfeftiene: C Iatomi suas habent dimensiones, non miscenturpersecte, sedomnia sunt aggregatum peraccidens, nam atomorum medulla manetillibata. Re/pongee ex desinitione temperamenti adducta, secundum A vicennam. 1. i.Fen.i.doct.j.c.t.sussicereadmixtionem persectam, ut elementa smt divisain minima, siveatomos, ita ut st de quibusilam multum capias , de aliis plurimum habere necessesit , & rerera mixtionis desinitio pro nobis est , mixti* enjm est misciiilium alteratorum unia, miscibiliasunt atomi quæ alterantur, Scuniuntur.
.' O B j E C T I O. IV. Pe ntotu, temporesmfaft'wne, con-. densatione, intensione, &remtftone. \JI Ultadiflfieillima explicatu continguntin motu, ndmissis scmelatomis, tum incausis, tum in temporum commenfuratione,proportionibus motuum , &aliis,quæitanon,poffuntexponi , sicuti admiflacontinui divisi bilitate, motusenimestens fuccessivum, ac proinde divisibile in insinitum , at motus &spatium,tempufque sunt ana* Joga. Deinde , quomodo poterit sieri rarefactio, vel eondensatio, cum atomic nee crescant , nee minuantur i tum quot in aliis tractatibus philosophicis dissicultates occurrent ? facilius itaque. omnia per partium-divisibilitatem intelliguntur. Reffondeo, his dirsiculratibus tanquam consequentiis a me fuisse dicatam disput. sequentem , in qua omnia facile, & consequenter juxta Democriturn exponereium conatus.
D*F IKITIOKES. 37 J' D i sputAt io III. J>e consequents pncipuit exDemocritipMosophi< i deiuBis. CUm ea,quæ de reruns co lgmentationeinstituiturquæstio, Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|