Mała encyklopedia kultury antycznej

Mentores zob. Mentorowie.

Mentorowie (gr., łac. Mentores) plemię nale­żące do ludów libumijskich, zamieszkujące pómocno-wschodnie wybrzeże Morza Adria­tyckiego.

Meoci (gr. Ma/Sta/, łac. Maeotae) nazwa obej­mująca ludy mieszkające nad Morzem Meockim (zob. Maeotis).

Meockie Morze zob. Maeotis.

Meonia (gr. Majonia, łac. Maeonia) 1. kraina w Azji Mn., na lewym brzegu rzeki Hermus, stanowiła część Lidii. Pierwotnie nazwa Af. •rozciągała się na całą Lidię. Poeci łacińscy Af. nazywają także Etrurię, ponieważ Etruskowie wywodzili swe pochodzenie od Lidów. 2. (dziś Menje) miasto w Azji Mn. na lewym brzegu rzeki Hermus, stolica kraju Af.

mercennarius łac. najemnik, 1. wolni obywa­tele wynajmowani do robót w polu, pasterstwa itp. w okresie, gdy nie było jeszcze wielkiej liczby niewolników. Gdy rozpowszechniło się używanie do pracy niewolników, wydana została ustawa nakazująca zatrudniać także pewną ilość ludzi wolnych. Na ogół do tej ustawy niesto­sowano się, stąd wielkie ilości wałęsających się bezrobotnych, których zwłaszcza w okresie woj­ny domowej najmowali przywódcy różnych par­tii politycznych. 2. żołnierz najemny.

Mercurius zob. Merkury.

Meriones mit. heros kreteński, jeden z boha­terów greckich pod Troją, syn Molosa, towa-

Merkuriusz

476

rżysz i przyjaciel Idomeneusa. Brał udział n), in. w walce o zwłoki Patroklesa. Słynął z biegłości w strzelaniu z łuku i rzucaniu oszczepem. W cza­sie powrotu spod Troi miał dotrzeć do Sycylii, gdzie go przyjęli osiedleni tam Kreteńczycy. Wg innej wersji dotarł szczęśliwie do Krety, gdzie po śmierci doznawał czci herosa razem z Ido-meneusem.

Merkuriusz zob. Merkury.

Merkury (Mercwius) rzymskie bóstwo handlu, utożsamiany z greckim Hermesem, od którego przejął atrybuty i mitologię. W r. 495 p.n.e. wzniesiono mu w Rzymie pierwszą świątynię i założono collegium mercatorum (zgromadzenie kupieckie). Przy Porta Capena znajdowało się źródło poświęcone M.; wodą tego źródła kupcy i handlarze skraplali 15 maja (dniem poświęco­nym M. były Idy majowe) siebie i swoje to­wary.

Mermnadowie (Mermnddaj), ród w Lidii, z którego pochodzili władcy z ostatniej dynastii lidyjskiej od Gygesa do Krezusa.

Merobaudes z Hiszpanii, retor łaciński, poeta chrześcijański z V w. n.e., autor wierszy o treści historycznej i religijnej (częściowo zachowanych).

Meroe stolica nowego państwa Etiopii (roz­kwit w latach 300 p.n.e. do 350 n.e.). Zachowane ruiny rzymskich term oraz świątyni Anunona i piramid królewskich. Od nazwy miasta pisarze starożytni nadali całemu krajowi między Nilem a Astaboras nazwę Insula M.

Merope mit. 1. nimfa, małżonka Klimenosa, matka Faetona. 2. jedna z Heliad. 3. jedna z Plejad, małżonka Syzyfa, matka Glaukosa. Jest najmniej dostrzegalną z siedmiu gwiazd w konstelacji Plejad. 4. córka króla arkadyj­skiego Kypselosa, małżonka króla messeńskiego Kresfontesa, matka Ajpytosa. 5. małżonka króla Polibosa z Koryntu, wychowywała porzuconego przez rodziców Edypa. 6. córka Ojnopiona.

Merops mit. 1. król wyspy Kos, mąż nimfy Etemei. Chciał odebrać sobie życie, gdy Etemea została zabita przez zagniewaną Artemidę, której nie oddawała należnej czci. Hera wzruszona jego bólem przemieniła go w orła i umieściła wśród gwiazd. 2. król Etiopów, mąż Klimeny, matki Paetona. 3. sławny wieszczek, władca Perkote na Hellesponcie. Przewidział śmierć własnych synów, Amfiosa i Adrastosa, pod Troją. 4. to­warzysz Eneasza, zabity przez Turnusa.

Meros poświęcona Dionizosowi góra, leżąca w Azji obok miasta Nysa (prawdopodobnie

greckiej kolonii, przez którą przechodził Aleksan­der W. podczas marszu z Hindukuszu do Indii). Dokładne położenie M. (podobnie jak i Nysy) nie zostało ustalone. Wg podania — miejsce' urodzin Dionizosa.

Merula przydomek rodziny plebejskiej z rodu Korneliuszów, 1. Lucius Cornelius M., konsul w r. 193 p.n.e., stoczył zwycięską bitwę pod Mutiną z Bojami. 2. Lucius Cornelius M., kapłan Jowisza (flamen Dialis), w r. 87 po wygnaniu Cynny obrany konsulem na jego miejsce.

Mesalina zob. Messalina.

Mesambrie zob. Mesembria.

Mescinius Rulus w r. 51 p.n.e. był jako kwestor z Cyceronem w Cylicji.

Mesembria (także Mesambrie) 1. miasto trackie na zachodnim wybrzeżu Morza Czarnego, u podnóża gór Hajmos, na granicy Tracji z Mezją, założone przez Dorów z Chalcedonu i Bizancjum około r. 493 p.n.e. i stąd uważane za kolonię do-rycką. 2. miasto w Tracji, nad brzegiem Morza Egejskiego, w pobliżu ujścia rzeki Lissos.

Mesenia zob. Messenia.

Meses zob. wiatry.

mesoda zob. stroficzna budowa.

Mesomedes z Krety, kitaroda tworzący w cza­sach Hadriana, autor częściowo zachowanych hymnów i drobnych wierszyków okolicznościo­wych w rodzaju epigramów. Hymny: Eis Musan proójmion (Przygrywka do Muzy), Eis Helion (Do Heliosa) i Eis Nemesin (Do Nemesis) zacho­wały się wraz ze starożytnymi nutami i są dzięki temu najważniejszym zabytkiem muzyki greckiej.

Mesopotamia zob. Mezopotamia.

Messala przydomek rodziny z rodu Waleriu-szów (zob. Valerii).

Messalina 1. Yaleria M., wnuczka Oktawii siostry Augusta, trzecia żona Klaudiusza, matka Brytannika. Jej rozwiązły tryb życia stał się przysłowiowy, chociaż należy przypuszczać, że wiadomości o jej życiu oparte są na wyolbrzy­mionej plotce. W r. 48 p.n.e., będąc żoną Klau­diusza, podczas jego nieobecności wzięła uro­czysty ślub z młodym senatorem, C. Siliuszem. Klaudiusz, który dotychczas tolerował jej wy­bryki, za radą ulubionego swego wyzwoleńca Narcyza skazał oboje na śmierć. 2. Statiiia M., wnuczka Statiiiusza Taurusa, konsula z r. 11 p.n.e., trzecia żona Nerona (od r. 66). Jej poprzedni mąż, Atticus Yestinus, został przez Nerona skazany na śmierć.

Messana (gr. także Messene) dziś Messina;

477

Messius

miasto na północno-wschodnim wybrzeżu Sy­cylii, nad cieśniną oddzielającą tę wyspę od Italii; założone przez Sykulów nazywało się pierwotnie Zankle. Pierwszymi kolonistami grec­kimi, ok. r. 729 p.n.e., byli przybysze z Chalkis i Kurne w Italii. Zankle tak wzrosło w potęgę, że w r. 648 p.n.e. założyło na północnym wy­brzeżu Sycylii w pobliżu Panormos własną ko­lonię Himera. Ok. r. 494 zostało opanowane przez Anaksilaosa, tyrana Regium, który wpro­wadził nazwę M. Po wygnaniu synów Anaksila­osa w r. 461 miasto przeżywało okres rozkwitu. W r. 396 zostało zburzone przez Kartagińczyków, odbudował je Dionizjos Starszy. W r. 288 dostało się w ręce Mamertynów. Gdy w r. 269 Hieron II .-rozpoczął wojnę z Mamertynami, twierdzę w M. zajęli Kartagińczycy, wezwani na pomoc przez Mamertynów. Inna grupa Mamertynów zwróciła się o pomoc przeciw Hieronowi do Rzymian. W rezultacie doszło do wybuchu I wojny punickiej. Mamertyni przy pomocy rzymskiej wypędzili kartagińską załogę z M. Pod panowaniem Rzymian M. stanowiła ciyitas foederata. Odegrała bierną rolę w rzym­skich wojnach domowych, m. in. jako główna przystań floty Sekstusa Pompejusza.

Messapia dawniejsza nazwa Kalabrii, prawdo­podobnie illiryjskiego pochodzenia.

Messapion góra na wschodnim wybrzeżu Beocji, na wprost Eubei.

Messapos mit. heros beocki, syn Posejdona;

od jego imienia pochodzi nazwa góry Messapion i krainy Messapia w Italii.

Messene 1. stolica Messenii, założona przez Epaminondasa w r. 369 p.n.e., u stóp góry Itome, stanowiącej twierdzę w okresie wojen messeńskich, a później Akropole nowego miasta. Zachowane do dzisiaj resztki murów, wież i bu­dynków publicznych. 2. zob. Messana.

Messenia (Messenia) kraj w południowo-za-chodniej części Peloponezu. Zachodnią granicę z Lakonią stanowiły góry Tajgetu, na pomocy graniczyła z Arkadią przez rzekę Nedę- Kraj górzysty, posiadający tylko dwie równiny: na północy — z miastem Stenyklaros, na południu żyzną Makarię, z rzeką Pamisos. Najstarsze dzieje M. należą do mitologii: Polikaon, młodszy syn Leleksa, poślubił argiwską Messene, córkę Triopasa, i od jej imienia nazwał kraj. Zachodnia część M. należała do heraklidzkiej dynastii Neleidów, władców Pylosu, wśród których najbar­dziej znany był Nestor. W okresie wędrówek

Dorów Kresfontes zjednoczył M. W okresie pod­boju Peloponezu przez Spartan Messeńczycy brali udział w trzech wojnach (zw. messeńskimi, zob. messeńskie wojny). Epaminondas, po zwycięstwie pod Leuktrami w r. 371 p.n.e., ogłosił niepod­ległość M. i założył stolicę Messene (w r. 369) u stóp Itome. M. zachowała swą niepodległość do r. 146 p.n.e., kiedy stała się częścią rzymskiej prowincji Achai.

messeńskie wojny nazwa trzech wojen pro­wadzonych przez Spartę z Messenia. Messenia, najbliższy sąsiad Sparty i najżyźniejszy kraj na Peloponezie, stała się pierwszą ofiarą ekspansji terytorialnej Sparty. W poł. VIII w. doszło do długotrwałej wojny (pierwsza w. m.), zakoń­czonej podbojem Messenii, ujarzmieniem miesz­kańców i zamienieniem ich w helotów. W VII w. Messeńczycy podjęli próbę (druga w. m.) zrzu­cenia jarzma, zakończoną również zwycięstwem Sparty. Z drugą w. m. wiąże się podanie o przy­słaniu przez Ateńczyków na pomoc Spartanom poety Tyrteusza, który pieśniami swoimi miał zagrzewać walczących do boju. Trzecią w. m. nazywane jest największe powstanie helotów w Sparcie, w r. 464 p.n.e. Korzystając z zamie­szania wywołanego przez trzęsienie ziemi w Spar­cie, Messeńczycy i heloci wszczęli powstanie, które od początku przybrało poważne rozmiary. O trudnym położeniu Spartan świadczy fakt, że musieli się zwrócić o pomoc do Eginy, Piątej, Mantynei a nawet Aten, skąd przysłano oddział wojska pod wodzą Kimona. Jednak wobec uciążliwej wojny i nieufności Spartan do Ateń­czyków Kimon zmuszony był powrócić do Aten. Z trudem udało się królowi Sparty Archidamo-sowi odeprzeć bezpośrednie ataki powstańców na Spartę i zmusić ich do wycofania się do Messe­nii. Tu ośrodkiem oporu powstańców stała się góra Itome (w północnej Messenii). Po 10 latach oblężenia Itome została zdobyta przez Spartan, a powstanie stłumione. Wielu Messeńczyków uciekło z Messenii i osiedliło się w Naupaktos, które zaofiarowali powstańcom Ateńczycy, oraz na Sycylii (Zankle, nazwane później Mes­sana).

Messis (łac. messis żniwo) bóstwo italskie opiekujące się żniwami.

Messius 1. Calus M., trybun ludowy w r. 57 p.n.e., zwolennik Pompejusza, przeprowadził ustawę o odwołaniu Cycerona z wygnania. 2. M. Mmdmus, przyjaciel Pliniusza Młodszego, kronikarz, którego zapiski wykorzystał Pliniusz

messogłs

478

Methone

w swoich pracach. 3. Caius M. Quintus Decius zob. Decii 7.

Messogis pasmo gór w Azji Mn. oddzielające Lidię od Kani. Słynęło z winnic.

Mestor z Fokidy, znany z inskrypcji poeta grecki, epik z I w. p.n.e.

Mestra mit. córka Erysichtona, otrzymała od Posejdona dar zmieniania postaci. Zdolność tę wykorzystała dla utrzymania przy życiu ojca, ukaranego przez Demetr^ nieustającym głodem:

Erysicbton sprzedawał M., która za każdym ra­zem wracała do niego, zmieniwszy postać.

Mestrius Florus prokonsul Azji w r. 3/4, jeden z rzymskich przyjaciół Plutarcha, znawca Arysto­telesa i Platona.

Meta mit. córka Hoplesa, pierwsza żona ateń­skiego króla Ajgeusa.

nieta (lać; dosł. granica, koniec) 1. m. molendaria, w młynie stożkowaty dolny kamień, na którym obraca się wierzchni kamień (co-tillus). 2. m. sudans, wodotrysk w Rzymie między Forum a Koloseum. 3. dwie bramki na krańcach toru wyścigowego, które w czasie za­wodów należało okrążyć. Każda składała się z trzech stożkowatych kamieni umieszczonych na półokrągłej podstawie w pobliżu każdego krańca tzw. spiny (zob.). Często bywały ozda­biane. Primae metae nazywały się nie m. bliższe startu, lecz te, które najpierw były okrążane. Były to również miejsca dla obserwatorów.

Metabos, Metabus legendarny władca Pri-vemum w kraju Wolsków, ojciec Kamillii (zob. Camllld). Musiał opuścić miasto, uchodząc przed nienawiścią, jaką wywołał tyrańskimi rządami. Wg innej wersji syn Syzyfa, nazywał się właści­wie Metapontos; założyciel Metapontu.

metafora (gr. mataford, łac. translatio) prze­nośnia, jeden z tropów polegający na użyciu wyrazu obrazowego zamiast właściwego, bez spójnika porównawczego, np. portus (port) żarn. perfugium (schronienie).

Metagejtnion (gr. Metagejtion) w kalendarzu ateńskim miesiąc „dobrego sąsiedztwa" (od po­łowy sierpnia do połowy września).' Przypadały w nim święta Heraklesa, podczas których na przedmieściu Aten, Kynosargos, urządzano uczty dla niewolników i dla nieprawych dzieci, którymi Herakles miał się opiekować.

Metagenes komediopisarz grecki, przedstawi­ciel komedii staroattyckiej; twórczość jego przy­pada na koniec V w. p.n.e. Utwory M. nie zachowały się.

metamorfozy (gr. metamórfosis przemiana) tytuł utworów, których tematem są mity lub fantastyczne opowiadania na temat przemian ludzi w zwierzęta, drzewa, kwiaty«itp. (zob. Apulejusz, Owidiusz).

Metanejra mit. żona Kleosa Króla Eleusis, matka Triptolemosa (zob.); podejmowała, gościn­nie Demeter podczas jej wędrówek. Zob. Keleus, Demofoon.

Metapa miasto w zachodniej Etolii, niedaleko Thermon, nad Jeziorem Trychońskim. Znisz­czone przez Filipa III Macedońskiego.

Metapontion zob. Metapontum.

Metapontos zob. Metabos.

Metapontum (łac., także Metapontium, gr. Metapontion) miasto w południowej Italii nad Zatoką Tarentyńską, między ujściem rzek Brodanus i Cassuentus. Prawdopodobnie kolonia achajska założona na początku VII w. Miasto sprzymierzone z Atenami podczas wyprawy sycy­lijskiej. Walczyło z Lukanami w IV w. Około r. 300 dostało się pod władzę Rzymian. Zajęte przez Hannibala w czasie II wojny punickiej, było jego główną kwaterą. Odzyskane przez Rzymian otrzymało prawa cmtas foederata, a po wojnie ze sprzymierzeńcami — municipium, Złu-pione przez Spartakusa poczęło chylić się ku upadkowi. Tu mieszkał i uczył do r. 497 Pitagoras, dlatego miasto było, obok Krotonu, siedzibą pi-tagorejczyków.

Metaurus (dziś Metauro) rzeka w Umbrii wpadająca do Morza Adriatyckiego, znana z klęski Hazdrubala w r. 207 p.n.e.

Metella zob. Caecilii.

Metelli przydomek rodu Cecyliuszów (zob. Caecilii).

Mefhana miasto we wschodniej Argolidzie, na zachodnim brzegu półwyspu (pochodzenia wulkanicznego) o tejże nazwie, na północ od Trojzenu, naprzeciw Eginy. Zajęte i ufortyfiko­wane przez Ateńczyków w r. 425 n.e.

Methone 1. miasto w Macedonii na południe od ujścia Haliakmonu, kolonia grecka założona ok. r. 730 p.n.e. przez Eubejczyków. Zdobyte przez Ateńczyków podczas wojny przeciw Per-dikkasowi. W r. 353 p.n.e. zdobyte przez Filipa Macedońskiego. 2. miasto portowe na Pelopo­nezie, na południowo-zachodnim wybrzeżu Mes-senii, naprzeciw wyspy Ojnussaj. 3. miasto w Tesalii, na pólnocno-wschodnim brzegu Za­toki Pagazejskiej.

Methydrion

479

Metrodwos

Methydrion miasto w Arkadii, przy drodze prowadzącej z Olimpu do Orchomenos.

Methymna zob. Metymna.

Metioche zob. Menippe 1.

Metion nut. legendarny założyciel rodu Metionidów, syn Erechteusza i Praksytei, mąż Alkippy, ojciec Dedala i Eupalamosa. Jego sy­nowie (Metionidzi) wypędzili z Aten swego ku­zyna Pandiona pozbawiając go władzy kró­lewskiej. Pandion uciekł do Megary, gdzie uzyskał panowanie. Synowie Pandiona wrócili do Aten i z kolei wypędzili Metionidów.

Metionidzi zob. Metion.

Metiosedum miasto w Galii, później nazwa­ne Melodunum.

Metis mit. w systemie teologicznym orfików (zob. orficy) bóg światła, nazywany także Panesem lub Erosem.

Metfus zob. Mettius.

Metodiusz biskup miasta Filippi, umęczony za cesarza Maksymina w r. 311, przeciwnik Orygenesa (zob.), z którym polemizuje w dialogu Aglaofón e perl anastdseos (Aglaofon, czyli O zmartwychwstaniu). Zachowały się fragmenty greckie tego utworu oraz niemal pełny przekład starosłowiański. Prócz tego zachowały się: tekst grecki dialogu Sympósion ton deka parthenon e peri hagnejas (Uczta dziesięciu dziewic, czyli O czystości) oraz początek dialogu Peri tu anteksustu (O wolnej woli) i fragmenty innych pism.

metodycy kierunek w medycynie, któremu po­czątek dał Temison z Laodikei, żyjący w cza­sach Augusta. Opierając się na teorii atomistycz-nej (wprowadzonej do medycyny przez Asklepia-desa z Prusy, I w. p.n.e.), pojmowali stan cho­robowy jako następstwo zbytniego napięcia lub zbytniego rozluźnienia porów ciała. Kurację uzależniali od przyczyny choroby. Wybitnym przedstawicielem tej szkoły jest Soranus (zob.), który praktykował w Rzymie w czasach Trajana i Hadriana.

metojkowie (gr. ntetojkoj, dosł. wspólnie miesz­kający) cudzoziemcy mieszkający w Atenach przez pewien określony czas. Wolni osobiście, nie mieli praw politycznych; wybrany przez nich opiekun (prostdtes) występował w ich imieniu wobec władz w sprawach publicznych i prywatnych. M. składali państwu ateńskiemu opłatę w wy­sokości 12 drachm rocznie, pełnili służbę wojsko­wą, powoływani byli do specjalnych świadczeń na rzecz państwa, tzw. liturgii (zob.). Nie mieli

prawa posiadania ziemi, zajmowali się rzemio­słem i handlem. W IV w. p.n.e. liczba ich wy­nosiła 10000.

Meton. 1. M. z Aten, syn Pauzaniasza, mier­niczy i architekt (V w. p.n.e.). M. skonstruował zegar słoneczny i w r. 433/2 p.n.e. umieścił go na murze Pnyksu, przeprowadził ponadto refor­mę kalendarza na zasadzie cyklu dziewięciolet­niego. Karykaturalną sylwetkę Af. przedstawił Arystofanes w Ptakach. 2. M. z Akragas, ojciec filozofa Empedoklesa (V w. p.n.e.).

Metone zob. Methone.

metonymia (gr. metonymia, tac. demminatio) zamiennia, trop polegający na zamianie pojęć pozostających ze sobą w ścisłym związku;

m. w szczególności polega na użyciu nazwy:

l) przyczyny zamiast skutku, np. Bacchus (bóg wina) żarn. vinum (wino), 2) materiału zamiast rzeczy z niego wykonanej, np. ferrum (żelazo) zamiast gladius (miecz), 3. pojęcia oderwanego zamiast konkretnego (abstractum pro concreto), np. cmtas (państwo) zamiast cives (obywatele).

metopa (gr. metópe) prostokątna płyta cera­miczna lub kamienna ozdobiona malowidłem lub płaskorzeźbą, stanowiąca obok tryglifów zasadniczy element we fryzie doryckim. M. wy­pełniały powierzchnię pomiędzy tryglifami.

metragyrtowie (gr. metragyrtaj) żebrzący ka­płani; kapłani bogini Kybele, Wielkiej Macierzy bogów, którzy wędrowali po kraju, żebrząc i zbierając dary w imię bogini.

metreta (gr. metretźs) zob. miary objętości.

Metrici scriptores (scriptores latini rei metricae) gramatycy zajmujący się metryką, tj. budową wiersza (zob. metryka).

Metrobios pisarz grecki z III w. p.n.e., znany jedynie z nazwiska, autor książki o wypieku chleba i ciast.

Metrodoros 1. Af. z Lampsakos, komentator Homera, alegorysta, uczeń filozofa Anaksago-rasa (druga poł. V w. p.n.e.), znany ze wzmianki u Platona i z dwu zachowanych fragmentów. 2. M. również z Lampsakos, uczeń Epikura, żyjący w latach ok. 330 - 227, autor wielu trak­tatów, z których zachowały się fragmenty. Znane tytuły: Perl tes epi safian porejas (O drodze do mądrości), Peri filosofias (O filozofii), Pertmega-lopsychtas (O wielkoduszności). Per f plutu (O bo­gactwie), Peri euegenejas (O szlachectwie), Peri theon (O bogach), Peri ajstheseón (O wrażeniach zmysłowych) i ia.; wśród nich są pisma pole­miczne. 3. Af. ze Stratonikei w Karii, filozof

Metrofanes

480

metrum

średniej Akademii, uczeń Karneadesa, do któ­rego przyłączył się po opuszczeniu Epikura. 4. M. z Chios, III w. (?) p.n.e., autor fantastycz­nej historii Troi, Troikd. S. M. z Magnez/i, syn Apolloniosa, znany z inskrypcji komediopisarz grecki u schyłku epoki hellenistycznej; znany również z tytułu jego komedii Homo/oj (Po­dobni). 6. M. ze Skepsis, w. przed r. 150 p.n.e., uczeń Demetriosa ze Skepsis i Karneadesa, sławny uczony działający na Rodos. Słynął z fe­nomenalnej pamięci opartej o mnemotechnikę, którą doprowadził do doskonałości. 7. M. Młod­szy ze Skepsis (może syn M. ze Skepsis, ucznia Karneadesa), o przydomku Misoromajos (wróg Rzymian), gdyż w r. 88 p.n.e. stanął po stronie króla Fontu Mitrydatesa i uprawiał propagandę antyrzymską. Wysłany później jako poseł do króla Armenii, Tigranesa, dal się wciągnąć do spisku przeciwko Mitrydatesowi i poniósł przy tym śmierć (w r. 70). M. napisał (według świa­dectwa Strabona) historię Tigranesa, Ta perl Tlgr&nen. Przypisuje mu się także podręcznik atletyki. Perl alejptikis, oraz wspomnianą przez Strabona pracę Pert synethejas (O przyzwycza­jeniu), która zawierała zbliżone do mitów opo­wiadania o zwierzętach. O dziełach tych wiemy z zachowanych fragmentów. 8. malarz i filozof z II w. p.n.e. 9. syn Apolloniusza, komediopi­sarz z I w. p.n.e. 10. wyzwoleniec Cycerona, lekarz. 11. epigramatyk grecki, zajmował się również geografią i astronomią, żył prawdopo­dobnie za czasów Konstantyna Wielkiego.

Metrofanes gramatyk z III w. n.e., objaśniał Ksenofonta, komentował Hermogenesa.

Metrokles filozof z platońskiej Akademii, uczeń Ksenokratesa i Teofrasta, następnie wy­znawca szkoły cyników, uczeń Kratesa z Teb. Pamięci swego ostatniego mistrza poświęcił zbiór Chrejaj, w którym zgromadził dowcipne powie­dzenia Diogenesa i Kratesa.

metronomos (gr. metronómos) urzędnik w Ate­nach przeprowadzający kontrolę miar i wag. W epoce demokracji, tj. po reformach Solona, było 5 m. w Atenach i 5 w Pireusie.

Metroon (gr., od mtter matka) 1. świątynia Matki bogów (Rhea Kybele) w Olimpii. 2. świą­tynia Matki bogów a zarazem archiwum pań­stwowe w Atenach, przy agorze, na północ od Areopagu.