Mała encyklopedia kultury antycznej

Mierzynski Antoni (1829 -1907) profesor filo­logii klasycznej w latach 1863 -1869 w Szkole Głównej Warszawskiej, a następnie na Uniwersy­tecie Warszawskim. Napisał w języku łacińskim rozprawę doktorską o Klonowicu, De vita, mo-ribus, scriptisgue latinis Seb Fab. Acerni (Ber­lin 1857). Przetłumaczył Ajasa Sofoklesa (War­szawa 1883) i Żywoty sławnych mężów Neposa (Warszawa 1883).

miesiące w systemie kalendarzowym poszcze­gólnych gmin greckich były znaczne różnice, które zaznaczyły się także w nazwach m.', zesta­wiając nazwy m. z poszczególnych gmin, można by wyliczyć około 300 nazw. W Atenach początek m. przypadał na nów księżyca (numenia). 15. dzień m. na pełnię (panselenos). Rok rozpoczynał się w m. Hekatombajw (połowa lipca — połowa sierpnia) i składał się zasadniczo z 12 m. (zob. kalendarz). W roku przestępnym, który przypa­dał co kilka lat, powtarzano Posejdeśn. M. dzielili Grecy na dekady: pierwsza, men hista-menos — początek m. (l. -10. dzień); druga, men meson—środek m. (11. -20. dzień); trzecia, men fthinOn — koniec m. (21.-29. bądź 30. dzień). Podział ten służył za podstawę do liczenia dni w m; które oznaczano liczebnikami porządko­wymi ,z dodaniem nazwy dekady (np. dekdte fthtnontos —10. dzień trzeciej dekady, czyli 30. dzień m.). Rok rzymski pierwotnie składał się z 10 m.: Martius, Aprilis, Maius, lunius, Quinc-tilis, Sextilis, September, October, November, December. Dla uzgodnienia z rokiem słonecznym dodano (zob. rok) dwa m.: lanuarius i Februa-rius. Na cześć Cezara i Oktawiana Quinctilis nazwano Julius, a Sextilis — Augustus. Pierwszy dzień m. nazywał się Kalendae. Na dzień 15. bądź 13. przypadał środek m. zw. Idus. Dzień dziewiąty przed Idami zwano Nonae. Terminy te służyły do oznaczania pozostałych dni m. Zob. rok; mmdinae, kalendarz.

Mfldtos (Mikythos) 1. wiemy niewolnik Ana-

ksilaosa, tyrana Messeny i Regium. Po śmierci swego pana, w r. 476 p.n.e., wychowywał jego synów do czasu objęcia przez nich władzy w r. 467. następnie wrócił do ojczystej Tegei Arkadyjskiej. Ok. r. 470 założył miasto Buxen-tum w Lukanii, sprowadzając do niego osadni­ków z Messeny i Regium. 2. Młody Tebańczyk, ulubieniec Epaminondasa. Poseł perski Diomedon starał się za jego pośrednictwem przekupić tego znakomitego wodza dla planów swego króla, Artakserksesa II, Epaminondas jednak odrzucił dary perskie, rozkazał także Af. zwrócić pod groźbą sądu otrzymane od Diomedona pieniądze.

Mikołaj (Nikólaos) 1. M. z Damaszku w Pa­lestynie (ok. 64 p.n.e. - ok. 14 n.e.), syn Anty-patra i Stratoniki, wszechstronnie wykształcony historyk (studiował gramatykę, retorykę, muzykę, matematykę i filozofię); działacz polityczny u boku Heroda Wielkiego. W r. 40 p.n.e. towa­rzyszył Herodowi w podróży z Arabii poprzez Egipt na Rodos, a w r. 12 p.n.e. — do Rzymu. Po śmierci Heroda wyjechał z następcą króla Judei, Archelaoscm, ponownie do Rzymu, gdzie wygłosił mowę w obronie testamentu Heroda. Był autorem największej historii powszechnej (wg Flawiusza tytuł grecki Historią/) w 144 księgach, zachowanej w dużych fragmentach. Źródłem był dlań logograf Ksantos i Ktezjasz (Wschód) oraz Eforos (Zachód) i prawdopo­dobnie Hellanikos (mitologia), a w historii Rzy­mu korzystał z Połybiusza, Posydoniusza i Ce­zara. Dzieło zaczynało się od najdawniejszych dziejów Asyrii i Medii, obejmowało historię Grecji i Rzymu, kończyło się prawdopodobnie na śmierci Augusta. M. pisał także tragedie i komedie oraz rozprawy filozoficzne: Perl Aristotelus filosoftas (O filozofii Arystotelesa), Perl theon (O bogach). Per! tu pantós lub Perl ponton ton en to kósmo (O wszystkim, co jest na świecie) i in. U Stobajosa zachowało się kilkadziesiąt fragmentów dzieła etnograficznego EthÓn synagogę (Zbiór obyczajów). Posiadamy też nieco fragmentów autobiograficznych i bio­graficznych dotyczących Oktawiana. 2. Af. z Myry, retor z V w. n.e. należący do szkoły Lacharesa retora, nauczyciel retoryki w Kon­stantynopolu, autor (zachowanych) ćwiczeń re­torycznych Progymndsmata, opartych na pismach Libąniusza. Napisał (nie zachowane) deklamacje (Metetaf) i podręcznik retoryki (techne retorikS), również nie zachowany.

Mikon

486

Milon

Mikon malarz grecki z pierwszej poł. V w. p.n.e., uczeń Polignota. Razem z Polignotem i Panajnosem ozdobił malowidlami Stoa Pojkile.

Mikythos zob. Mikitos.

mila (łac. mille passuum, mUliarum, milia, gr. milion) zob. wtory długoSci.

Milanion (Mejlanwri) mit. mąż Atalanty (zob.).

Miicjades zob. Miltiades.

miles gloriosus tac. żołnierz samochwał, po­stać greckiej komedii nowej oraz komedii rzym­skiej; tytuł komedii Plauta, w której głównym bohaterem jest typowy żołnierz samochwał. Po­stać ta przeszła do komedii europejskiej (np. Papkin Fredry).

Milet (gr. MOetos) 1. greckie (jońskie) miasto handlowe na wybrzeżu Azji Mn., ośrodek wy­twórczości ceramicznej, tkackiej (słynne tka­niny wełniane), farbiarskiej oraz metalurgicznej. M. łączyły ożywione stosunki handlowe z wy­brzeżem Propontydy, Morza Czarnego oraz z Ita­lią, szczególnie z Sybaris. W r. 546 p.n.e. miasto wraz z całą Jonią opanowane zostało przez Per­sów, przeciwko którym podniosło bunt w r. 500 p.n.e. W r. 494 p.n.e. M. został przez Persów doszczętnie zburzony. Miasto odbudowano po roku 497. Po śmierci Aleksandra W. dostało się pod panowanie Pergamonu, a następnie — Rzy­mu. W VI w. p.n.e. M. był ośrodkiem jońskiej szkoły filozoficznej. Miasto' rodzinne Talesa, Anaksymandra i Anaksymenesa. Z najważniej­szych zachowanych ruin miasta wymienić nale­ży gymnazjon i buleuterton z okresu hellenistycz­nego oraz z okresu rzymskiego — termy cesa­rzowej Paustyny, teatr i bramę targową, obec­nie częściowo rekonstruowaną w Muzeum Per-gamońskim w Berlinie. Wykopaliska archeolo­giczne na terenie M. prowadził Theodor Wiegand w latach 1899 -1914. 2. miasto na północnym wybrzeżu Krety; za czasów Stracona znajdo­wało się już w ruinie.

Miletos mit. heros-eponim Miletu; wygnany przez Minosa, czy też uchodząc przed jego mi­łością, przybył z Krety do Kani, gdzie założył miasto Milet.

Milezyjskie opowiadania (gr. Milesiakd, łac. Milesiae fabulae) zbiór nowel Arystydesa z Mi­letu (II w. p.n.e.). Tematem ich były przygody i miłostki bohaterów. Na język-łaciński przeło­żył je Lucjusz Korneliusz Sizenna (Sisenna) w I w. p.n.e. O twórczości tego rodzaju daje nam pojęcie Satyricon Petroniusza (zob. Arysty-des z Miletu; Petroitiusz; Sisenna).

miUiarensis łac. drobna, srebrna moneta rzym­ska, wprowadzona przez Dioklecjana w r. 301 n.e., stanowiąca 1/1000 część libry złotej; waży 3,27 g. M. kursowała w cesarstwie rzymskim i bizantyńskim za Anastazjusza I (491 - 518) i jego następców do Justyniana I (527-565) włącznie.

milliarium 1. kamień milowy umieszczany na głównych drogach rzymskich w odległości co tysiąc kroków (zob. mila). Na m. oznaczona była odległość pomiędzy miastami. Prawdopo­dobnie Gajusz Grakchus pierwszy wprowadził ten sposób oznaczania odległości. 2. m. aureum, złocony kamień milowy, wystawiony przez Au­gusta na Forum Romanum w miejscu, gdzie zbiegały się wszystkie główne drogi Imperium.

Milo l (Titus Amius M. Papinianus) z La-nuvium, syn Papiusa, adoptowany przez dziadka (ze strony matki), Gajusa Anniusa. W r. 57 p.n.e. był trybunem ludowym wraz z Klodiu-szem. Między obydwoma trybunami wybuchła otwarta walka. Przeciw bandom gladiatorów Klodiusza, które terroryzowały Rzym, zwerbo­wał M. takie same oddziały, nie udało mu się jednak przeszkodzić wybraniu Klodiusza edy« lem kurulnym na rok 56; w dodatku został przez niego oskarżony o dokonanie gwałtu. Toteż gdy ubiegał się o konsulat na r. 52, zwal­czył go Klodiusz przy pomocy swych band. W dniu l stycznia 52 r. urząd konsula i pretora nie był obsadzony; 20 stycznia bandy Af. udają­cego się do Lanuwium zabiły pod Aricią Klo­diusza, który powracał ze swych posiadłości do Rzymu. Śmierć Klodiusza wywołała w Rzymie zaburzenia, Af, po powrocie do Rzymu z trudem uniknął śmierci. Senat mianował Pompejusza konsulem bez kolegi. M. stanął przed sądem i mimo obrony Cycerona musiał na mocy wy­roku udać się na wygnanie. W r. 48 powrócił samowolnie do Italii południowej, gdzie połą­czył się z Celiuszem Rufusem, wysuwając hasło oddłużenia. Dla przeprowadzenia swych planów zorganizowali oni oddziały złożone z gladiato­rów i niewolników, którym obiecali wolność. • Z Rzymu przysłano cały legion dla stłumienia powstania; podczas tych walk Af. został zabity.

Milo² obecna nazwa wyspy Melas (zob.).

Milon 1. syn Diotimosa, pitagorejezyk, sła­wny atleta grecki' z Krotonu z VI/V w. p.n.e., słynący ze swej niezwykłej siły fizycznej, wielo­krotny zwycięzca w igrzyskach olimpijskich, py-tyjskich, nemejskich i istmijskich. Podają, że

•milowy kamień

487

mina

w czasie igrzysk w Olimpii niósł na barkach przez stadion czteroletniego byka na ofiarę, zabił go jednym uderzeniem pięści, a mięso jego zjadł w przeciągu jednego dnia. W walce Krotonu z Sybarytami w r. 510 p.n.e. przyczynił się do zwycięstwa rodzinnego miasta. Poniósł śmierć, gdy próbując sił starał się rozedrzeć rękami gruby pień drzewa, w którym tkwiły kliny. Ręce uwięzły mu w szczelinie i M, nie mając znikąd pomocy rozszarpany został przez dzikie zwierzęta. 2. wódz Pyrrusa z Epiru, dowódca załogi Tarentu w czasie walk tego miasta z Rzymianami (pierwsza poł. III w. p.n.e.).

milowy kamień zob. milliarium.

Miltiades 1. M. Starszy, syn Kypselosa, jeden z wybitnych przywódców pediaków, prze­ciwnik polityczny Pizystrata. Na prośbę miesz­kańców Chersonezu Trackiego udał się tam, by bronić ich przed sąsiednimi ludami. Został władcą Chersonezu. 2. bratanek poprzednie­go, syn Kimona, bohater bitwy maratońskiej. W r. 524 p.n.e. był archontem w Atenach, na­stępnie tyranem Chersonezu. W czasie wyprawy Dariusza przeciw Scytom poparł propozycję Scytów, by zburzyć most na Dunaju, strzeżony przez tyranów greckich, i doradzał wszczęcie walki o wolność Jonii. Po zgnieceniu powstania w Miłecie uszedł do Aten. W r. 490 p.n.e. został jednym z dziesięciu strategów. Przekonał Gre­ków o konieczności walki z Persami w otwartym polu. Pod jego dowództwem Grecy odnieśli zwycięstwo pod Maratonem dzięki genialnemu wykorzystaniu terenu i szybkiemu natarciu. M. wziął następnie udział w.wyprawie przeciw Paros, zajętej przez Persów. Skazany na grzywnę za porażkę, umarł w więzieniu z ran. 3. M. z Azji Mniejszej, apologeta chrześcijański z II w. n.e., występował przeciw walentynianom i mon-tanistom, był autorem 3 (zaginionych) apologii:

Pros Hellenas (Przeciw Hellenom) w 2 księgach, Pros Juddjus (Przeciw Żydom) w 2 księgach i Pros tus kosmikus drchontas hyper filosofias apologta (Apologia filozofii chrześcijańskiej do władców świeckich).

MUyius pons zob. Mulyius pons.

mim (łac. mimus, gr. mimos, dosł. naśladu­jący, naśladowca) rodzaj widowiska przedsta­wiający" w formie monologu lub dialogu obrazki z żyda miejskiego. Początki m. w Grecji wią­że się z Sofronem z Syrakuz (V w. p.n.e.), który miał przyczynić się do rozwoju tej formy sce­nicznej. Z m. Sofrona zachowało się kilka tytu­łów i fragmenty nie dające wyobrażenia o jego twórczości. Rozwój m. przypada na okres hel­lenistyczny. Świadczą o tym m. Herondasa, odzwierciedlające z naturalizmem scenki z życia miejskiego. Prawdopodobnie niektóre utwory Sofrona posłużyły za wzór Teokrytowi, którego 2 sielanki są m. W wieku IV m. miał charakter parodii literackiej (Eubojos z Paros i Bojotos z Syrakuz). Z początkiem III w. rozwinął go Rinton z Tarentu w tzw. hilarotragedię. Pewne pojęcie o m. greckich epoki aleksandryjskiej dają nam fragmenty papirusowe o tytułach: Teś­ciowa, Wiarołomna żona i in. W epoce aleksan­dryjskiej zamiłowanie do m. usunęło ze sceny wielki repertuar teatralny (tragedie i komedie). Z południowej Italii dotarły także ludowe farsy-m. do Rzymu (I w. p.n.e.). Treść m. była skąpa, zaczerpnięta przeważnie z życia codziennego. Aktorzy w m. występowali bez masek. M;

który dopuszczał żarty i złośliwe aluzje pod adresem osobistości znanych w Rzymie, stawał się wyrazem opinii i nastrojów społeczeństwa rzymskiego. W połowie I w. p.n.e. pisywali m. Decimus Laberius i Publilius Syrus.

Mimas¹ mit. 1. gigant zabity przez Aresa czy Zeusa w walce gigantów z bogami olimpij­skimi. 2. towarzysz Eneasza, zabity przez Tur-nusa czy Mezentiusa.

Mimas² lesista góra w Jonii na półwyspie, który otacza od wschodu zatoka Hermaicka, od zachodu zaś Morze Egejskie.

mimiambi zob. mimyamby.

mimijamby (gr. mimfamboj, łac. mimiambi) rodzaj mimów, krótkie sceny rodzajowe z życia codziennego pisane trymetrem jambicznym lub cholijambicznym. Forma ta powstała w okresie hellenistycznym, głównym jej przedstawicielem w. literaturze greckiej był Herondas z Kos, ży­jący w poł. III w. p.n.e. W Rzymie m. tworzył Cn. Matius.

Mimnermos z Kolofonu, grecki poeta elegijny z początku VI w. p.n.e. (na ten przynajmniej okres przypada rozkwit działalności M.). Wa­runki polityczne (zajęcie Kolofonu przez Lidów) wpłynęły na charakter jego poezji, którą cechuje zaniechanie tematów politycznych i zwrot ku osobistym przeżyciom; elegia M. jest w prze­ważającej części zachowanych fragmentów ero­tyczna, poświęcona fletnistce Nanno (zob. elegia).

mimos, mimus zob. mim.

mina (gr. mną, łac. mina) grecka jednostka wa-

Mjnaei

488

Minoa

gowa równa 1/60 talentu; jako jednostka mone­tarna wynosiła 1/50 talentu. Wywodzi się z sy­stemu babilońskiego. Af. była złota (królewska ciężka od 841 g do 886,84 g; królewska lekka od 420 g.do 443,42 g; pospolita ciężka 818,62 g i pospolita lekka 409,31 g) oraz srebrna (kró­lewska ciężka od 1122 g do 1146 g, lub 747,88 g do 788,30 g; królewska lekka od 561 g do 573 g, lub od 373,94 g do 394 15 g; pospolita ciężka 1091 g, lub 727,67 g oraz pospolita lekka 545,75 g, bądź 363,83 g).

Minaei, Minnaei zob. Minejowie.

Minasowicz Józef Epifani ks. (1718-1796) wierszopis i tłumacz autorów starożytnych, prze­łożył m. in. 4 dialogi Lukiana, epigramaty Mar-cjalisa, bajki Fedrusa, pieśni Horacego, a z pol­skich poetów-humanistów piszących po łacinie — poezje Sarbiewskiego oraz Szymonowicza tra­gedię Castus Joseph i poemat Joel prophefa. Wydał też własny zbiorek łacińskich epigrama-tów i panegiryków Carmmum variorum manipu-lus (Augustae Masov. 1771).

Mincii zob. Mmicii.

Mincius (dziś Mincio) rzeka w północnej Italii, lewy dopływ Padu poniżej Mantui, wypły­wający z Alp Retyckich i przecinający jezioro Benacus. W r. 197 p.n.e. Rzymianie pokonali nad jej brzegami Insubrów l Cenomanów.

Mindaros dowódca floty peloponeskiej w r. 411/ /10 p.n.e. W czasie wojny peloponeskiej w bitwie pod Abydos pokonany przez flotę ateńską, dowo­dzoną przez Trazybulosa i Trazyllosa.

Minejowie (łac. Minaei, Minnaei, gr. Mindjoj, Minndjoj) jeden z czterech głównych szczepów zamieszkujących południową Arabię. Wg relacji pisarzy starożytnych prowadzili handel mirrą i kadzidłem. Zamieszkiwali żyzną krainę, której stolicą było miasto Karna (albo Karana, dziś prawdopodobnie Kara al-Manaził).

mineralogia w starożytności nauką o kamie­niach nie zajmowali się uczeni, interesowała tylko kupców, lekarzy i jubilerów. Traktaty znane nam z tytułów i fragmentów odnoszą się wyłącznie do tzw. drogich kamieni albo należą do literatury mineralogiczno-mistycznej, która jest wyrazem wiary w magiczne siły kamieni. Zachowały się również przepisy fałszowania dro­gich kamieni. Sotakos (III w. p.n.e.) w dziele O drogich kamieniach określa gatunki kamieni i ich siłę leczniczą i magiczną, podobnie Sudines i Zenothemis (II w. p.n.e.). Zachalias z Babi­lonii pisał dzieło o wpływie kamienia na losy

ludzkie. Ten rodzaj literatury reprezentowały dzieła wydawane pod imieniem Zoroastra, Demigerona, Nechepsa króla Egiptu, Orosa asyryj­skiego, Orfeusza. W zakres literatury alchemicz­nej wkraczają traktaty o fałszowaniu drogich kamieni, księgi farbiarskie. księgi o złocie, sre•brze, kamieniach drogich i purpurze, przypisy­wane filozofowi Demokrytowi. Wiele wiadomo­ści o obróbce i zastosowaniu drogich kamieni zawiera Historia naturalis Pliniusza.

Minerva zob. Minerwa.

Miner vae Proniontorium stromy, daleko wy­sunięty przylądek na południe od Surrentum w Kampanii. Jak głosi podanie, Odyseusz za­łożył tam świątynię Ateny.

minerval łac. opłata uiszczana (także w na­turze) przez uczniów wstępujących do szkoły rzymskiej.

Minerwa (Minerya) mit. bogini rzymska, od­powiadająca greckiej Atenie, opiekunka sztuk i rzemiosł, mistrzyni prac kobiecych, bogini mądrości i zwycięstwa. Ku czci Af. obchodzili w Rzymie rzemieślnicy, artyści i młodzież szkolna pięciodniowe święta (18 ^: 24 marca). Na Kapi­telu znajdowała się świątynia poświęcona Jowi­szowi, Junonie i M. Pompejusz wzniósł świą­tynię dla M. na Polu Marsowym w r. 61 p.n.e., Oktawian po bitwie pod Akcjum, w r. 31 p.n.e.

Minicianus (Cornelius Af.) mówca wspomnia­ny przez Pliniusza Mł. jako współczesny mu.

Minicii (także Mincii) ród rzymski, o którym wiadomości mamy dopiero z I w. n.e. 1. Caius Minicius Fundanus, konsul w r. 50, za pano­wania Klaudiusza. 2. Lucius M. Fundanus, wnuk poprzedniego, konsul w r. 108, przez cesarza Hadriana mianowany namiestnikiem Azji. Przy­jaciel Pliniusza Młodszego. 3. Minicius, jurysta rzymski za czasów Trajana, należący do tzw. szkoły Sabinianów (zob.).

Minio mała rzeka w Etrurii, wypływająca ze źródeł w pobliżu Sutrium, wpadająca do' Morza Tyrreńskiego.

Mimowie (gr. Minya], łac. Minyae) miesz­kańcy Tesalii, którzy wywędrowali do północnej Beocji i tam założyli państwo z miastem Or-chomenos.

Minius (dziś Minho) rzeka na Półwyspie Iberyjskim, wypływająca z Gór. Kantabryjskich i płynąca na zachód. Wpada do Oceanu. Otrzy­mała swą nazwę od minium — cynober, który niosła w swych wodach.

Minoa 1. mała wyspa przy południowym

mioojsfca kultura

489

Miodoński Adam Stefim

brzegu Megary, w Zatoce Sarońskiej. Z brze­giem łączył ją most, dzięki czemu stanowiła port dla Nisai. 2. wyspa u północno-wschódnich wybrzeży Lakonii, na północ od Epidauros Limera, przy przylądku zw. dziś Monemwazja. 3. miasto na zachodnim krańcu północnego wybrzeża Krety, między przylądkiem Drepanon i Psakon.

minojska kultura zob. egejska kultura.

Minos legendarny król Krety, słynny z ro­zumnych i sprawiedliwych rządów. Dzięki umie­jętnej polityce i rozległym stosunkom handlo­wym potrafił podnieść potęgę Krety. Wg mitu był synem Zeusa i Europy, bratem Radamantysa i Sarpedona. Z M. wiąże się legenda p Pazyfae i Minotaurze, dla którego M. kazał Dedalowi wybudować pałac zwany labiryntem, zamieniony później na pałac królewski. Mit o M. jest praw­dopodobnie odbiciem historii Krety. Wykopali­ska archeologiczne potwierdziły istnienie labi­ryntu, a także wysokiej cywilizacji nazwanej przez historyków (od imienia M.) minojska lub egejską (zob. egejska kultura).

Minotaur (Minótauros) mit. potwór w postaci pól byka, pół człowieka, zrodzony przez Pazyfae, żonę Minosa. W obawie, by potwór nie szkodził mieszkańcom Krety; Minos kazał wybudować Dedalowi dla M. specjalny pałac nazwany labi­ryntem, z którego Af. nie umiał się wydostać. Ateńczycy mieli obowiązek składania corocznie 7 dziewoząt i 7 chłopców na żer dla Af. Od haraczu tego uwolnił Ateny dopiero Tezeusz, który zabił Af. Legenda ta jest prawdopodob­nie odbiciem politycznej zależności Aten od. Krety w zamierzchłej przeszłości. Zob. Minos, Tezeusz.

Minthe góra na Peloponezie, w północno--wschodniej Elidzie, u granic Arkadii. Ośrodek kultu Hadesa. Uprawiano tu pewien rodzaj mię­ty (minthe) poświęconej! Persefonie, stąd nazwa.

Minturoae (dziś Minturno) miasto na granicy Lacjum i Kampanii, w dolnym biegu rzeki Liris, niedaleko wybrzeża Morza Tyrreńskiego, położone przy via Appia. Od r. 295 p.n.e. ko­lonia rzymska. W r. 88 p.n.e. Mariusz^ chronił się wśród bagien Af. i tam został schwytany. W czasach cesarstwa Af. doszły do wielkiego rozkwitu. Zachowały się wspaniałe ruiny amfi­teatru, akweduktu i dawnych murów. Między miastem a morzem wznosiła się w świętym gaju świątynia poświęcona dawnej bogini italskiej, Marica.

Minocianus (Minukianos) 1. Af. Starszy, retor grecki z n w. n.e., komentator Demostenesa, sofista, z którym polemizuje Hennogenes. Af. był autorem jakiejś (nie zachowanej) Techne (rhetorikf), stanowiącej odpowiednik dzieła Her-mogenesa pod podobnym tytułem, oraz innych, nie znanych bliżej prac zatytułowanych Prosymnasmata (Ćwiczenia wstępne): 2. Af. AfW-szy, syn Nikagorasa z Aten, retor żyjący w cza­sach cesarza Galliena (253 - 268), prawdopo­dobnie autor traktatu Peri epichejremdton (O do­wodzeniach) przypisywanego także Af. Star­szemu, jako slawniejszemu uczonemu.

Minucu rzymski ród patłycjuszowski i plebejski. 1. Marcus Minucius Rufus, konsul w r. 221 p.n.e., magister equitum w r. 217, w czasie dyk­tatury Fabiusza Kunktatora. Wbrew rozkazom dyktatora stoczył bitwę z częścią wojska Hannibala poa Geranium w Apulii. Odniesione nie­znaczne zwycięstwo zjednało mu ogromną popu­larność. Ponieważ część Rzymian odnosiła się niechętnie do polityki wojennej Kunktatora, po­wierzono .Af. władzę dyktatorską nad połową wojska. Żądny odznaczeń przyjął drugą bitwę, lecz poniósł klęskę. Od zupełnej zagłady oca­liła jego armię odsiecz Fabiusza. Zginął w bitwie pod Karmami, w r. 216. 2. M. Felix Marcus, wczesnołaciński (II w.) apologeta chrześcijań­stwa, prawnik rzymski. Prawdopodobnie po­chodził z Afryki. Był autorem dialogu Octawius, w którym występują 3 osoby: poganin Caed-lius Natalis, chrześcijanin Octayius Januarius i autor. Natalis zarzuca chrześcijaństwu dogma-" tyzm, odrzucenie starożytnej religii Rzymu, niemoralne życie. Octavius broni chrześcijań­stwa i próbuje dowieść nieśmiertelności Boga, przy czym obrona ma charakter moralny i filozoficzny, a nie dogmatyczny. Styl zwięzły, a zarazem wyszukany (chwilami niejasny) na­wiązuje do najlepszych wzorów przeszłości. 3. Af. Pacatus, łacińskie imię Ireneusza, gra­matyka aleksandryjskiego z II w. n.e. Z jego dzieła, znanego i często cytowanego, zacho­wały się tylko fragmenty. 4. Af. Prothymus Lucius, aktor tragiczny, który wg Donatusa wraz z 1. Ambiviusem Turpio po raz pierwszy wystąpił w palliacie (zob.) bez tradycyjnej maski.