Мяним йухуларымда мяня дедикляринин анламы нядир

Bir çiçəyin nağılı
Müdriklərdən biri deyib ki, «Bir çiçək bir aləmdi». Bu çiçəyin də bir dünyası, bir tarixi var.

Allah yaratdıqlarının hamısı gözəldir! O, bir çiçəyə məx­sus ola bilən bütün keyfiyyətlərə malik idi: məsum, ecaz­kar, incə, zərif, rənglərində gözəl bir harmoniya, tam açı­landa belə sirli-sehirli, min bir ləçəkli, hər ləçəyində min bir yaraşıq. Bu çiçək yaranmasına necə sevinirdi, se­vən­lərin əlində oxşandıqca necə nazlanırdı! Bəs necə! Se­vən sevənə ilk olaraq onu bağışlayırdı, sevgi rəngində idi axı – qıpqırmızı, eşq dolu, sevgi ilə döyünən ürək kimi.

Qərənfiləm mən,

Gözəl güləm mən,

Yaşıl yarpaqlı,

Bir sünbüləm mən.
Bir gün göy guruldadı, şimşək çaxdı. Lap nağıl­lar­da­kı kimi göy yerlə qovuşdu… hər yer qara boyandı. Çi­çək öz kiçik dünyasından nə qədər boylansa da qaradan baş­qa rəng görmədi. Sanki bütün rənglər silinmişdi yer üzün­dən. Sonra kimsə onu götürüb qapqara asfaltın üzə­rin­dəki qıpqırmızı qanın üzərinə qoydu, onu dörd tərəfə düz­dü, onunla bütün küçələri bəzədi. Hər yer qərən­fil­ləş­di… Çiçək anlayırdı ki, bu, kimə isə yenə də sevgi payıdır. Am­ma onu da anlayırdı ki, bu bəzəmə adi bəzəmə deyil… O yenə sevgi rəmzi idi, …amma bura kədər, göz yaşı da qa­rışmışdı. Çiçək qürur duydu ki, xalq öz qara günündə öz sevdiklərini yenə onunla son mənzilə yola salır. Başqa heç bir çiçəyə yox, məhz ona üz tutur. Bir vaxtlar o, se­vən­lərlə sevirdi, indi də onu dərdlərinə şərik olmağa, ağ­la­ma­ğa çağırırdılar, «ağla, qərənfil, ağla» deyirdilər, onun sı­nıq, boynu bükük, gözü yaşlı, qara yarpaqlı rəsmlərini çə­kirdilər, ona bayatılar qoşurdular…

Zaman ən yaxşı əlacdır, – deyirlər. Bir nəğmədə de­yil­diyi kimi: «Dünya köhnə dünyadır, sevgiləri təzədir». Ye­nə sevənlər yarandı. Yenə gənclər sevib-sevildi, bir-bi­rinə çiçəklər bağışladı. Xalq qara günlərin qaralığından çı­xırdı yavaş-yavaş, …ancaq nədənsə çiçəyin qara ləçəyini aç­maq istəyən yox idi. Artıq sevənlər onu bir-birlərinə ba­ğışlamırdılar, onu yalnız kədərli günlərdə xatırlayırdılar, onun al rəngini yalnız qan rəngi ilə müqayisə edirdilər, onu bir xoş gündə, saatda görəndə təəccüblənirdilər, tez giz­lədirdilər. Kimlərinsə ona ürəyi yanıb ona fərqli rəng­lər verdi: ağ, bənövşəyi, daha nə bilim nə rəng. Ancaq ye­nə əllər ona doğru qorxa-qorxa, titrəyə-titrəyə uzandı. Ye­nə də onu göz yaşlarına şərik olmağa çağırdılar. Sev­gi­nin yolları bağlanmışdı onun üzünə. Sanki o, elə bu kə­dər­lə, göz yaşı ilə qoşa doğulubmuş. İçindən bağırıb hər kə­sin yadına salmaq istədi ki, axı onun da sevən bir qəlbi var, o, matəm çiçəyi deyil, o, daha ağlamaq istəmir, o, əv­vəl­ki rəngli günlərinin qayıtmasını istəyir! Ancaq onu eşi­dən bir kimsə görmədi – onun satış yerlərini belə qə­bir­s­tan­lıqların girişlərində yerləşdirdilər.

Beləcə çiçəyin çiçəkli günləri bitdi. O, qayğılı, hər kə­sin dərdinə qalan bir …ürəyə çevrildi, içindən qara qan­lar axan, öz dərdinə şərik tapmayan bir ürəyə.

Çiçəyin yadına o qara günlərin ani bir mənzərəsi düş­dü. Kiminsə kiçik barmaqları onu qara asfaltın üzə­rin­dən götürüb bir şəkil albomunun vərəqləri arasında giz­lətmişdi. Uşaqlıq şəkilləri idi. Albomun vərəqləri bir də açıl­madı… və o, qaranlıqda qaldı. O vaxtlar çiçək bir şey an­lamamışdı. İndi anlayırdı. O qurumuş çiçək zamanı da­yan­dırmışdı, ya da bir nöqtə qoymuşdu… uşaqlığa, sev­gi­yə, rəngli dünyaya.

«Bir çiçək bir aləm imiş». Gözəl deyib Əbu Turxan. Am­ma maraqlıdır, öz qəmli tarixini qana-qana yaşayan çi­çəkdə çiçəyə məxsus keyfiyyətlər qalırmı? Ya da bu key­fiy­yətləri solmuş çiçəyə yenə çiçək deyilirmi?