Hedef öğretmenin ne yapacağını değil,
öğrencinin ne yapacağını ifade etmesidir. ör-
neğin; Cümlenin öğelerini kavratma şeklindeki bir
hedef ifadesi öğretmenin davranışını içerdiği için
yanlıştır. Cümlenin öğelerini kavrayabilme
örneğinde olduğu gibi hedef öğrenci davranışı
açısından ifade edilmelidir.
Hedef davranış olarak ifade edilerek somut ve en
özel öğrenci tepkisi olarak ifade edilir. Hedeflere
ulaşma düzeyi ancak gözlenebilir ve ölcülebilir
öğrenci tepkileri (istenilir davranışlar) olarak dav-
ranışa dönüştürülerek belirlenir.
Hedef yetiştireceğimiz öğrencide bulunmasını
istediğimiz ve öğretim faaliyetleri yoluyla
kazandınlabilir nitelikler yada özelliklerdir.
Hedefler genel ifadelerle (doğrudan
gözlenemeyen) belirlenir. Hedef cümlelerinin
sonuna "bilgisi, becerisi, gücü, yeteneği, ilgililik,
farkında olma, kavrayabilme" gibi ibareler
konulur.
Davranış ise hedeflerin somut ifadelerle
(gözlenebilen veva ölcülebilen) belirlenmesidir.
Davranış cümlelerinin sonuna "tanımlama,
söyleme, açıklama, yazma, gösterme, işaret
etme, bulma, tartışma" gibi ibareler konulur. -
Yeterliğe yada performansa dayalı öğretim
uygulamalarında daha çok ölçüt dayanıklı hedef
belirlenir. Ölçüt davanıklı hedefler yer. zaman
ve birim gibi ölçütlerine göre belirlenir. Örneğin:
"1 dakika 200 kelimeyi okuyabilme" yada "100
metreyi 12 saniyede koşabilme" gibi
Hedef öğrenme ürününe dönüktür. Bu nedenle
öğrenme sürecini değil sürecin sonunda ortaya
çıkacak özellik önemlidir. Bu nedenle öğretim
sürecindeki konu başlıkları yada öğretmenin
kullanacağı yöntemler hedef olamaz. Örneğin;
"Cümlenin öğeleri" şeklindeki bir ifade konu
başhğı olduğu için hedef olamaz.
Hedefler kapsamlı ve sınırlı olarak
belirlenmelidir. Buna göre hedefler tek bir
davranışla değil, davranışlar grubuyla ifade
edilmelidir.
124
Program Geliştirme
Hedef aynı anlamla birden çok özelliği
içermemelidir. Yani "Atatürk'ün hayatını kavra-
yabilme ve saygı duyma" şeklinde hem bilişsel
hem de duygusal özellikler bir arada değil, ayrı
ayrı hedefler olarak ifade edilmelidir.
Davranışlar ilgili oldukları hedefleri nitelik ve
nicelik olarak ivi temsil etmelidir
(kapsamalıdır) Davranışlar hedefe ulaşmayı
sağlayacak düzeyde zenginleştirilmiş olarak
belirlenmelidir.
Kritik Davranış Her hedefi temsil eden
davranışlar arasında önem derecesi yüksek ve
olmazsa olmaz anlamında öncelikli davranışlara
kritik davranıs denir. Örneğin; "Atatürk'ün
hayatını kavrayabilme" hedefinde "Atatürk'ün
ilkelerinin önemini açıklayabilme" davranışı
önem derecesi yüksek olan bir kritik davranıştır.
Hedefler binişik olmamalı, bitişik (tamamlayıcı)
olmalıdır.
Hedef-Davranışlar öğretim sürecini başlatan,
yönlendiren ve ölçmeye kılavuzluk yapan önemli
bir program öğesidir.
Hedef-Davranış Belirleme İlkeleri
Öğrenci yaşantısına dönüklük; hedefler
öğrencinin Öğrenme etkinliklerine aktif olarak
katılmasını sağlayacak özelliklere sahip
olmalıdır.
Açık-seçiklik; hedefler herkesin ortak
anlayacağı ve açıklayacağı bir dille ifade edil-
melidir.
Genellik ve sınırlılık; hedefler hangi özellikleri
kazandıracağını belirtecek kadar genel ve
kazandıracağı özellikleri başka özelliklerle
karıştırmayacak kadar sınırlı olmalıdır.
Konu alam ile ilişiklik; hedefler ilgili oldukları
konu alanını temsil edecek ve kapsayacak
değerlendirmelere sahip olarak belirlenmelidir.
260. Aşağıdakilerden hangisi hedeflerin sahip olması gereken niteliklerden değildir? (2002 KPSS-113)
Eğitim ortamında gerçekleştirilebilir olma
öğrenci davranışı olarak ifade edilebilme
Gözlenebilir ve ölçülebilir olma
öğrencilerin kendi çabalarıyla ulaşabilecekleri
nitelikte olma
E) öğrencinin hazır bulunuşluğuyla erişilebilir
olma
261. İstenen sonuçlan ve başarı düzeyini kesin ve açık bir biçimde dile getirme gerekliliği eğitim hedeflerinin hangi ilkesiyle doğrudan ilgilidir? (2004 KPSS-90)
öğrenci davranışına dönük olmalıdır.
Çok boyutlu olmalıdır.
Hiyerarşik bir düzende sıralanmalıdır.
öğretmen etkinliklerini içermelidir.
E) Evrensel kültür değerleriyle ilişkili olmalıdır.
Program Geliştirme
HEDEF ALANLARI VE ÖRNEKLER BİÜŞSEL ALAN HEDEFLERİ
262. Aşağıdakilerden hangisi bilişsel alanın
