O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

chet tili

(nemis tili)

FANIDAN

ISHCHI DASTUR

Kurs II-III_______________________________

Semestr 3-6_________________________

Amaliy mashg’ulotlar 152____________________________

Mustaqil ta’lim _________________________________

Jami _________________________________

Ishchi dastur O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan 2011yilda chiqqan o’quv dasturi asosida tuzilgan bo’lib, nemis tili kafedrasining 2013 yil yig’ilishida muhokama qilingan va tasdiqlangan. Bayonnoma № 1

Tuzuvchi: G. B.Xodjayeva

Kafedra mudiri: f.f.n. Z.A.Jumaniyazov

Mazkur Ishchi dastur Chet tillar fakulteti ilmiy kengashida ko’rib chiqilgan va ma’qullangan.

“-----“ 2013 yildagi № sonli bayonnoma

Kirish
Jamiyatning hozirgi rivojlanish bosqichida O’zbekiston Respublikasi ta’lim mazmuni modernizatsiya (isloh) qilish chet tillarni o’qitishga e’tibor kuchayganligi bilan bog’liq bo’lib, bu Kadrlar tayyorlash milliy dasturida ham o’z aksini topgan.

“Umumyevropa chet tillarni bilish konsepsiyahujjati bo’yicha: o’rganish, o’qitish, baholash” (Strasburg, 1996) Chet tillar(ChT)ni egallaganlikning 6 ta darajasi ko’rsatilgan.

1. 
   (Vыjivaniya)—xayotiy zaruriyatni ta’minlovchi
   
2. 
   (Doporogovыy)—bo’sag’gacha
   
3. 
   (Porogovыy)—bo’sag’a
   
4. 
   Bo’sag’a darajasidan yuqori
   
5. 
   Yuqori darajada
   
6. 
   Mukammal darajada egallaganlik
   

Tillar o’qitishga ihtisoslashmaganOO’YUda chet tilini bilish darajasiga, shu OO’YUda ChTga ajratilgan soatlardan kelib chiqqan holda—4 (porogovыy prodvinutыy)—bo’sag’a darajasidan yuqori yoki 4 va 5 darajalar oralig’iga erishish mumkin.

Ushbu dastur namunaviy hisoblanib, bu dastur asosida muayyan bir soha mutaxassisligi (iqtisodiyot, meditsina, tehnika, yuridik va h.k.), va bu fanga ajratilgan soatlardan kelib chiqqan holda o’quv va ishchi dasturlar tuzildi. Tilga ihtisoslashmagan OO’YUda ChTni o’qitish maqsadi, vazifalari va mazmuni umumlashgan ahamiyat kasb etadi.

Shaxsni nazarda tutuvchiyondashuv ChT o’qitishning bosh yo’nalishi hisoblanadi, uning gumanistlik ahamiyati esa bir qator boshqa yondashuvlar bilan mos ravishda amalgam oshiriladi: faoliyatli yondashuv (bunda shaxs bilish-tushunish faoliyati rivojlanadi) yoki kommunikativ-kognitiv yondashuv (tushunish va so’zlash faoliyati o’qitish maqsadi va tarbiyaning asosiy vositasi vazifasini bajaradi), lingoijtimoiy-madaniy (ChTda xalqaro muloqotlarni amalgam oshirishni nazarda tutadi).

Kasb darajasida chet tilida muloqot qilsh kompetensiyasi (layoqati), o’qitish bosqichlariga mos ravishda qator didaktik va metodik prinsiplar (tamoyillar) asosida erishildi. Asosiy didaktik tamoyillarga quyidagilar kiradi: ilmiylik, hayot bilan bog’liqlik, nutqiy fikrlash faolligi, muammolilik, isbotlanganlik, yangilik, maqsadga muvofiqlik, natija mavjudligi va boshqalar. Asosiy metodik tamoyillar: o’qitishning kommunikativ yo’nalganlik tamoyili, barcha turdagi nutq faoliyatlariga o’zaro bog’liqlikni nazarda tutgan holda o’qitish tamoyili, o’z tilidagi so’zlashuv madaniyati va madaniyatni hisobga olish tamoyili, nutqni dasturlash va shakllantirish tamoyili, muayyan bir (konkret) til hodisalariga asoslanib, ularni ajrata bilish tamoyili.

Ushbu namunaviy dasturda ChT o’qitish mazmuni (nutq mavzusi, bilish, ko’nikma va nutqni amalgam oshirish), ChT bo’yicha tayyorlash darajasiga talab har bir bosqichda ma’lum bir maqsadga, mazmunga va natijaga erishishni nazarda tutishi, mustaqil ish, nazorat shakllari va turlari belgilab berilgan. Bunda o’quv jarayonining mantiqi va ketma-ketligi va predmetlararo aloqalar hisobga olinadi (nazarda tutiladi).
TIL o’qitishga ihtisoslashmagan OO’YUlarida ChT o’qitishning maqsad va vazifalari.

Til o’qitishga ihtisoslashmagan OO’YUda ChTni o’qitish 2 ta darajani nazarda tutadi: umumta’lim va mahsus.

Til o’qitishga ihtisoslashmagan OO’YU bakalavriati uchun “chet tili” namunaviy dasturi quyidagi holatlarni nazarda tutadi (asoslanadi):

• 
  Mutaxassislik bo’yicha fanlararo bog’liqlikdan foydalanish hisobiga kasbiy yo’nalganlik;
  
• 
  Nutqiy faoliyat turlari (audirovanie—tinglash, gapirish, o’qish, yozish va tarjima) o’quv matni va tilga oid materiallar bazasi asosida umumlashtirib o’qitishning maqsadi va vositasi hisoblanadi;
  
• 
  O’qitishning kasbga yo’naltirilganligi tilga oid materialni tayyorlash va amalgam oshirishning barcha darajalarida ifodalanadi—matnlashda, metodik tashkillashtirishda va aynan o’qitishning o’zida;
  
• 
  Kasb doirasida chet tilni bilish layoqati shakllanishida o’z-o’ziga ta’lim berish (mustaqil o’rganish), o’z-o’zini nazorat qilish va o’z-o’zini to’g’rilash asosiy o’rinda turadi;
  
• 
  O’qitishda va mustaqil ish jarayonida ahborot va interaktiv tehnologiyalardan foydalanish.
  

Til o’qitishga ihtisoslashmagan OO’YUda ChTni o’qitishning maqsadi, o’zida lingivistik, madaniyatlararo, kommunikativ bilimlarni, ko’nikmalarni, tildan mutaxassislik doirasida foydalana olish mujassamlashtirilgan layoqatni shakllantirishdan iborat.

Til o’qitishga ihtisoslashmagan OO’YUda ChT mutaxassislarini o’qitish mazmuniga quyidagilar kiradi: o’quv aspekti, anglatuvchi, tarbiyalovchi va rivojlantiruvchi jihatlar kiradi.

O’quv aspekti talabalarda chet tilida nutq madaniyatining quyidagi turlarida nutqiy faoliyat olib bora bilishni nazarda tutadi: gapirish, tinglash, o’qish yozaolish, tarjima.

Tushunish aspekti studentlar tili o’rganilayotgan mamlakat va O’zbekiston haqidagi ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy-madaniy ma’lumotlarni bilishlarini nazarda tutadi.

Tarbiyaviy aspekt eas bo’lg’usi mutaxassislarda ahloqiy, estetik, mehnat, internatsionalistik, vatanparvarlik, insonparvarlik ruhini singdirishni o’z ichiga oladi.

Rivojlantiruvchi jihat talabaning o’z bilim darajasini quyidagicha oshirib berishni nazarda tutadi.

1. 
   Nutq qobiliyatini (fonematik tinglash, faraz qilish qobiliyati, farqlash qobiliyati, tqalid qilish qobiliyati, mantiqiy bayo, tilni his qilish qobiliyati);
   
2. 
   Nutq faoliyati bilan bog’liq ruhiy jihatlar (tafakkur, xotira, diqqat, tasavvur, tahlil, sintez, umumlashtirish);
   
3. 
   Xarakter qirralari (mehnatsevarlik, iroda, maqsadga intilish, faollik);
   
4. 
   Chet tilni egallashga qiziqish uyg’otish;
   
5. 
   Mustaqil ravishda bilim olishfa tayyorgarlik.
   

Chet til o’qitishga ihtisoslashmagan OO’YUda ChTni o’rgatishga qo’yilgan talablar.

ChT o’quv kursiyakunida bo’lg’usi mutaxassislar quyidagi turdagi bilimlarga ega bo’lishlari kerak:

1. 
   Lingivistik bilimlar:
   

1. 
   Grammatik minimum doirasida til hodisalarini (tilni) qo’llay bilish, so’z yasash, gap tuzish usullarini bilish, ma’nosini anglash.
   
2. 
   Leksik minimumga kiruvchi shakllarni, ma’nolarni, til birliklarini qo’llash xususiyatlarini bilish.
   
3. 
   Tovush-harf munosabatlari, transkribsiya, talaffuz, har xil turda (ohang) intonatsiyalardan foydalanish, bo’g’in turlaridan, urg’ulardan tilning fonetik minimumi doirasida foydalana olish.
   

2. 
   Ijtimoiy-siyosiy bilimlar: tinchlik uchun kurash, demokratiya tamoyillari, bo’lib o’tayotgan mahalliy va chet el voqealari, xalqaro tashkilotlar, yetkchi partiya va harakatlar, saylov tizimi, taniqli siyosiy va davlat arboblari, mamlakatning ichki va tashqi siyoasti haqida.
   

3. 
   Madaniyatlararo bilimlar:
   

1. 
   geografiyasi haqida, iqtisodi, iqlimi, madaniy markazlari haqida, ta’lim tizimi va meditsina xizmati, davlat tuilishi, ilm-fanning rivojlanganligi, tehnika va sport, san’ati, arxitektutasi, mutaxassislikka tegishli doirada ushbu mamlakatning tashqi aloqalari, saylov tizimi haqida;
   
2. 
   muloqot qilishda nutqni amalgam oshirish jarayonidagi milliy o’ziga hosligi (nutqiy va ishbilarmonlik madaniyati doirasida, aloqa qoidalari (kommunikativ qoida), omma oldida chiqish qilish).
   

4. 
   Kasbiy bilimlar: mutaxassislik, faoliyat va hamkorlik doirasida, mehnatga haq to’lash va ijtimoiy himoya
   
5. 
   Fanning amaliy mashg’ulotlari mazmuni
   

Umumlashgan va jamlangan shaklda chet tili bo’yicha bakalavriyat yo’nalishlarining 3 bosqichi uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi

-O’zbekistonning geografik o’rni, iqlimi, iqtisodi, aholisi, shaharlari

-O’zbekistonda ta’lim tizimi, mening universitetim

-Fan va texnika

-Sport

- Davlat tuzilishi

- Davlat siyosati

-Ommaviy axborot vositalari

- Atrof-muhit

- Terrorizm

- San’at

-Madaniyat

-Transport

-Maishiy xizmat

-Tibbiy xizmat

-Xalqaro tashkilotlar

- Biznes va tadbirkorlik

- Moliyaviy tizim

-Sayohat
Grammatika

- Sodda gaplar, darak gaplar, so’roq gaplar, inkor so’zlar, buyruq mayli, fe’l zamonlari, artikl, modal fe’llar, shaxssiz fe’llar, fe’l nisbatlari

Fonitika

• 
  Nemis tili unlilari tizimi
  
• 
  Nemis tili undoshlari tizimi
  
• 
  so’z urg’usi
  
• 
  Bo’g in
  
• 
  Ohang
  

Chet tili mashg’ulotlari davomida

- ta’limning interaktiv usullari

- ta’limning kreativ texnologiyasi

- muammoli ta’lim texnologiyasi

- ta’limning o’yinga asoslangan texnologiyasi

qo’llanilishi kerak.

Nemis tili fanidan o’quv yuklamalari xajmi, mashg’ulotlar mavzulari, soatlar

uchun reja

№	Inhalt	Stunden
	III. SEMESTER	38
1	Taschkent	2
2	Die Pronomen „man“ und „es“	2
3	Samarkand	2
4	Das Numerale. Die Grundzahlwörter	2
5	Buchara	2
6	Die Ordnungszahlwörter	2
7	Chiwa	2
8	Das Adjektiv. Die Adjektive mit Suffixen: -ern, -abel, -ibel, -bar, -artig, -formig, –farben, -ig, -zig	2
9	Berlin	2
10	Die Deklination der Adjektive. Die schwache Deklination	2
11	Die Massenmedien in Deutschland.	2
12	Die starke Deklination der Adjektive	2
13	Die Massenmedien in Usbekistan.	2
14	Deklination der Adjektive mit dem unbestimmten Artikel und den Possessivpronomen	2
15	Das Internet.	2
16	Die Steigerungsstufen der Adjektive	2
17	Mirso Ulugbek	2
18	Das Partizip	2
19	Wiederholung	2

№	Inhalt	Stunden
	IV. SEMESTER	38
1	Das Perfekt. Perfekt mit „sein“	2
2	Die Umweltprobleme in Usbekistan.	2
3	Perfekt mit „haben“	2
4	Kampf gegen den Terrorismus.	2
5	Das Plusquamperfekt	2
6	Die Kunst.	2
7	Das Futur I und II	2
8	Riechard Wagner.	2
9	Das Infinitiv	2
10	Sport in Usbekistan	2
11	Die Infinitivgruppen	2
12	Technik und Fortschritt	2
13	Die Präpositionen. Die Präpositionen mit dem Dativ	2
14	Sitten und Bräuche in Uzbekistan.	2
15	Die Präpositionen mit dem Akkusativ	2
16	Sitten und Bräuche in Deutschland.	2
17	Die Präpositionen mit dem Dativ und Akkusativ	2
18	Feste in Usbekistan.	2
19	Wiederholung	2

№	Inhalt	Stunden
	V .SEMESTER	38
1	Feste in Deutschland.	2
2	Die Fragewörter	2
3	Grundgesetz in Usbekistan	2
4	Das Passiv. Das Präsens Passiv	2
5	Grundgesetz in Deutschland	2
6	Das Präteritum Passiv	2
7	Staatswappen	2
8	Das Perfekt Passiv	2
9	J.S.Bach.	2
10	Das Plusquamperfekt Passiv	2
11	Hochschulbildung in Usbekistan	2
12	Die Pronominaladverbien	2
13	Hochschulbildung in Deutschland	2
14	Der zusammengesetzte Satz	2
15	Leipzig	2
16	Die Satzreihe	2
17	Das Auto – heute ein Problem.	2
18	Die Satzgefüge	2
19	Das Wahlsystem in Deutschland	2
№	Inhalt	Stunden
	VI .SEMESTER	38
1	Der Objektsatz	2
2	Berühmte Menschen:W.C. Röntgen	2
3	Der Kausalsatz	2
4	Die Außenpolitik in Deutschland	2
5	Der Attributsatz	2
6	Die Krankenversicherung.	2
7	Der Temporalsatz	2
8	Die Außenpolitik in Usbekistan	2
9	Der Finalsatz	2
10	Beim Arzt.	2
11	Staatliche Einrichtung Deutschlands	2
12	Arbeit an dem Text	2
13	Die Sozialversicherung	2
14	Arbeit an dem Text	2
15	Die Regel des Verkehrs	2
16	Arbeit an dem Text	2
17	Mein Lieblingsschriftsteller (Heinrich Heine)	2
18	Arbeit an dem Text	2
19	Wiederholung