Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги

Sorawlar hám tapsırmalar 
1. Ne ushın erte dáwirdegi túrkiy adebiyattı ulıwma túrkiy xalıqlarǵa ortaq 
ádebiyat dep ataymız? 
2. Orxon-Enisey jazba estelikleri qaysı dáwirlerde hám qay jerde payda bolǵan? 
3. Estelikler qanday jazıw menen pitilgen hám qanday materiallarǵa jazılǵan? 
4. Bul esteliklerdiń mazmunı qanday tariyxıy waqıyalardı sáwlelendiredi? 
5. Orxon-Enisey jazba estelikleri ne sebep umıtılıp ketken? 
6. Jazba esteliklerdi qaysı alımlar birinshilerden bolıp oqıdı hám qaysı alımlar 
olardı hár tárepleme úyrendi? 
7. Orxon-Enisey jazba estelikleri ne ushın kórkem shıǵarma retinde úyreniledi? 
8. Orxon-Enisey jazba esteliklerin ne ushın qaraqalpaq ádebiyatınıń saǵaları dep 
esaplaymız? 
9. Tonyuquq jazıwın aytıp beriń? 
10. Bilke qaǵan jazıwınıń mazmunın aytıp beriń? 
11. Túrk, qaǵan, yabǵu, shad, táńir, qurıltay sózleriniń mánilerin tabıń hám 
kishkene jazba sózlik dúziń. 

---

16 
12. Esteliklerdiń házirgi qaraqalpaq tilinde awdarmasın oqıp, temanıń mazmunın 
sáwlelendiretuǵın qısqasha referat (bayanat) jazıń. 
Paydalanılatuǵın qosımsha ádebiyatlar 
1. Mәмбетов К. Eртe дәўирдеги қaрaқaлпaқ әдебияты. Нөкис, «Билим», 
1992, 16-36 бб. 
2. Tўxлиев Б. Aдaбиѐт. Aкaдемик лицей ва касб-ҳунар коллежлари учун 
дaрслик. Тошкент, «Ўқитувчи», 2002, 27-35 бб. 
3. Ҳамидов Ҳ. Tүркий филологияға кирисиў. Oқыў қолланба. Нөкис, ҚМУ, 
2007.
4. Xoшниязов Ж. «Қултегингe aрнaлғaн жaзбa eстeликлер» (Taстaғы 
дәстан). «Әмиўдәрья», №1, 2007, 74-82 бб.

«Йоллық Teгин. Билге қaғaнғa 
aрнaлғan битиклер»

«Toныкөк битиклери». «Әмиўдәрья», №1, 2011, 83-93 
бб. 
 
VIII-IX ásirlerdegi túrkiy jazba estelikleri. 
«Qorqıt ata kitabı» 
1. «Qorqıt ata kitabı» tuwralı maǵlıwmatlar. «Qorqıt ata kitabı» – túrkiy
xalıqlarǵa ortaq mádeniy miyraslardıń biri. Túp nusqa «Kitabi dádám Qorxúd» dep 
ataladı. Kitap Oguz qáwimleri hám basqa da túrkiy qáwimleri arasında ásirler boyı 
dóregen naqıl-maqallardan, áńgimelerden, jırlardan turadı. Jırlar qosıq hám qara 
sóz arqalı bayanlanadı. Olarda túrkiy xalıqlardıń danalıǵı, sóz sheberligi, batırlıq 
isleri sáwlelengen. Mine, usı xalıq awzında júrgen danalıqlardı belgisiz avtorlar 
XV-XVI ásirlerde xatqa túsirip, kitap halına keltirgen. Kitaptı xatqa túsiriw 
Azerbayjan jerinde ámelge asırılǵanlıqtan, ol «Kitabi dádem Qorxúd» dep atalǵan. 
«Ata» degen sóz túrkiylerdiń oguz tilles ázerbayjan, túrk, túrkmen xalıqlarında