SeyiD ƏHMƏd mahmudi /j



Yüklə 1,35 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə70/200
tarix09.08.2022
ölçüsü1,35 Mb.
#117512
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   200
Dinlərlə tanışlıq

SUAL VƏ TAPŞIRIQLAR 
1. Mahayana və hiniyana firqələri arasındakı fərqi göstərin. 
2. Mahayananın özü hansı firqələrə bölünür? 
3. Vacriyana hansı firqəyə deyilir və necə yaranmışdır? 
Hiniyana və mahayana firqələrinin ümdə ideoloji əsaslarını izah edin.


107 
ON SƏKKİZİNCİ DƏRS 
HİNDUİZM (1) 
MƏQSƏDLƏR VƏ YOLLAR 
Keçən dərslərdə qədim hinduizmin (brahmanizm) ictimai, konseptual, ideoloji 
əsasları ilə tanış olarkən bu ayinin əsas ideoloji prinsiplərinin caynizm və buddizm 
tərəfindən kəskin tənqid olunduğunu, onun əleyhinə çıxıldığını və brahmanizm 
ardıcıllarından çoxunun caynizm və buddizmə meyl etdiklərini öyrəndik. 
Brahmanizmin digər iki dindən fərqli olaraq, heç vaxt vahid tə'sisçinin qayda-
qanunları çərçivəsində, konkret bir istiqamətdə və məhdud, inzibati metodları 
olmamışdır. Bu ayin heç vaxt yeni yaranmış digər firqələrlə münaqişə və ixtilaf 
yolunu tutmamış, əksinə - həmişə güzəşt və kompromisi seçmişdir. Eləcə də, 
caynizm və buddizm ardıcıllarını kafir hesab etməmiş, əksinə bə'zən bu iki ayinin 
ideoloji əsaslarını qəbul və təqdir etmişdir. Bu baxımdan caynizmin əsas ideoloji 
əsaslarından olan və hindusların bu gün də hörmətlə yanaşdığı canlılara əzab-əziyyət 
verilməməsi prinsipini qeyd etmək olar. Belə ki, ət yeməyi özlərinə haram etmiş və 
vegetarian həyatı seçmişlər. Bundan başqa, buddizm məktəbində nirvanaya çatmaq 
üçün nəzərdə tutulmuş nəfsani istəkləri tərk etmək kimi digər bir prinsipi də qəbul 
etmiş və onu öz üslublarına çevirmişlər. 
Brahmanizm öz inkişaf yolunda enişli-yoxuşlu yolları qət etdikdən, müxalif, əks 
ideoloji cərəyanlar və rə'ylərlə qarşılaşdıqdan sonra bu çətinliklərə və 
uyğunsuzluqlara cavab tapmaq üçün öz ideoloji əsaslarını genişləndirməyə məcbur 
oldu. Onlar bununla cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin istəklərinə cavab vermək və 
ayrı-ayrı düşüncə, maraq və mənafe sahiblərində bu ayinə meyl yaratmaq istəyirdilər. 
Bu kimi güzəştlərin miqyası elə bir həddə olub ki, Hindistanın müstəqilliyinin banisi 
Qandi demişdir: “ - Ola bilər ki, kiminsə Allaha imanı olmasın, amma o, yenə də 

Yüklə 1,35 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   200




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin