Peygamberlere iman 3 Peygamberlerin Görevleri 6

4- Fetanet

Peygamberlerin yüksek bir akıl ve zekâ sahibi ol­malarıdır. Derin bir anlayış ve ileri görüş sahibidirler, ahmaklık, akıl noksanlığı, dalgınlık, unutkanlık, aptal­lık... gibi insan için noksanlık getiren hal ve sıfatlardan tamamen uzaktırlar. Aksi takdirde, insanların kendile­rine tâbi olmamaları için bunlar birer özür olabilir. Hiçbir kimse sağını solunu bilmeyen, iki kerre ikinin dört ettiğinden haberi olmayan, aptal bir kimseye inanmayı aklından geçirmez. Her türlü mevkide, aklı ve zekâsı yerinde olmayan, deli, bunak dalgın, unutkan... insanlar bulunabilir, tarihte bu vasıfları taşıyan zen­ginler, idareyi ellerinde bulunduran pek çok kimseler görülmüştür. Fakat peygamberlerde bu gibi hallerden hiçbiri bulunmaz, bulunmamıştır.

5- İsmet

Ma'sûm olmak demektir. Allah Teâlâ tarafından, peygamberler için yaptıkları pek küçük hatalardan do­layı kendileri için günah yaratılması manâsına gelir.

Peygamber Efendilerimiz, günah işlemekten, her türlü ahlâksızlıklardan, insanları tiksindirici hal, söz ve hareketlerden, hafif meşreb olmaktan uzak bulun­muşlardır. Peygamberler üstün ahlâk sahibi insanlar­dır. Ne peygamber olmadan önce, ne de olduktan sonra, kendilerini insanlar arasında küçük tanıtacak bir fena­lık yapmamışlardır. Hiçbir peygambere "Sen evvelce ahlâksız bir kimse idin, şimdi karşımıza ne yüzle çıkıyorsun." denilmemiştir.

Hak Teâlâ, peygamberlerinde günah yaratmaz. Defterlerinde asla günah yer almaz. Bütün bir hayat boyu nihayet bir veya iki defa, bazı hikmetlere bağlı olarak yaptıkları küçük hatalar, onların defterlerinde günah olarak görülmez. İsmetin manâsı budur.

III- Peygamberlerin Hata Etmesi Câîz Midir?

Bütün İslâm âlimleri şu hususlarda ittifak halindedir.

1) Hiç bir peygamber, dini tebliğ ve beyan etmek, Allah'tan gelen vahyi kullarına ulaştırmak hususunda, hiçbir suretle hata etmezler ve etmemişlerdir. Şayet di­nin tebliği konusunda hata olsa, o zaman peygamber hata etmesi mümkündür diye düşünülür. Halbuki teb­liğ yapan peygamber o anda, kendi iradesi de ortada ol­makla beraber, Hak Teâlâ'nın hiçbir insana nasib ol­mayan yardımıyla desteklenmektedir. Bu sebeple pey­gamber, tebliğ ve beyan ettiği ahkâmda bir kerre dahi olsa en küçük hata yapmamıştır.

2) Hiç bir peygamber büyük günah işlememiştir. İn­sanlığın nefretini celbeden küçük günah onlardan zu­hur etmemiştir. Puta tapmak, şarab içmek, zina etmek, kumar oynamak, adam öldürmek, akraba ile alâkayı gayr-i meşru şekilde kesmek, ana babaya isyan etmek, emrettiği şeyi kendi yapmamak veya nehyettiği şeyi kendi yapmak... gibi haller onlarda peygamberlikten evvelki ve sonraki hayatlarında asla görülmemiştir. Ayrıca, aldığı bir kilo üzüm, elma gibi bir yiyeceğe sahi­bi görmeden iki tane katıvermek, aç kalsa dahi dilenmek, maskaralık yapmak gibi kendilerini küçük düşü­rücü hal ve sıfatlardan tamamen münezzehdirler. Bilâkis, çocukluklarından itibaren tertemiz ve lekesiz bir hayat, her hal ve tavırlarında göze çarpacak şekilde bir nezahet ve ağırbaşlılık, insanların gönlünü alacak ve kendilerine bağlayacak bir ahlâk numunesi olmuşlardır.²¹⁴

3) Sırf kendi ictihadlarına dayanan hususlarda ha­ta edebilirler. Fakat derhal gelen bir vahiy ile, yahut bir başka yolla hata ettikleri bildirilir ve hak olan ne ise gösterilir. Bir peygamberin ömrü boyunca yapacağı hata bir veya ikiden pek fazla değildir. Bir yaptığı ha­tayı bir daha yapmak hiç bir peygamberde görülmemiş­tir. Bu hatalar aslında büyük günah olmayıp, olsa olsa evlâ ve daha hayırlı olanı terketmek manasınadır. Yu­nus Peygamberin izin gelmeden bir şehri terkedip çık­ması, Rasul-ü Ekrem Efendimizin Abdullah b. Ümmi Mektûm'un ısrarla seslenişi karşısında, davetinin yarı­da kesilmesi sebebiyle canı sıkılarak yüzünü çevirmesi gibi²¹⁵ İşte bir peygamberin ancak bu derecede hata ismi verilmesi bile doğru olmayan halleri bulunabilir. Bun­lara biz (zelle) ismini veriyoruz. Bunlarda da Hak Teâlâ'mn bir nice hikmeti bulunduğunu kabul etmek, onların hakkında alelade bir insan gibi düşünmemek lâzımdır.

Peygamberler hakkında bilinmesi mecburi olan beş sıfat bunlardır. Bunların zıddı olan herşey onlar hak­kında mümtenidir. Yani onlarda bulunmaz. Bulunma­ması gereken beş sıfat: Yalancılık, emanete hıyanet, ketm-i şeriat, ahmak ve aptal olmak, günah işlemektir.

IV- Peygamberler Hakında Câîz Olan Sıfatlar²¹⁶

Peygamberler de birer insandır. Herbiri tertemiz birer insan hayatı yaşamışlardır. Normal bir insan için sadece insan oluşu itibariyle caiz olan herşey onlar için de caizdir. Yemek, içmek, uyumak, doğmak, büyümek, evlenmek, zengin veya fakir olmak, hastalanmak, öl­mek... gibi haller onların peygamber olmalarına engel değildir. Şu kadar ki onlardaki bütün bu haller Allah rızasına uygun, insanlar tarafından gıbta edilecek bir terbiye ve nezahet çerçevesi içindedir. Her hal ve hare­ketleriyle insanlık için bir edeb numunesi olurlar.

Onlarda kusur arama sevdasına kapılanların tek itirazları aşağıya meali alınan âyette bildirilmiştir:

"Dediler ki: Şu peygambere de ne oluyor? (Böyle pey­gamber mi olur?) Yemek yiyor ve çarşılarda gezip dola­şıyor. Ona, yanısıra inzarcı olmak için bir melek indi­rilmeli değil mi idi?" ²¹⁷

Buna karşı cevap olmak üzere Al­lah Teâlâ Peygamberimize şunları söylemesini emret­miştir:

"De ki: Ben ancak sizin gibi bir beşerim. Şu ka­dar ki bana Tanrınızın bir tek Tanrı olduğu vahyediliyor."²¹⁸

Peygamber, her haliyle Allah'ın kulu ve rasulü ol­duğunu isbat eder. Zengin olur, gururlanmaz şükreder. Fakir olur şikâyet etmez, sabreder. Hasta olur ağzın­dan hak rızasına uygun olmayan bir tek kelime çıkmaz, gönlü Rabbinden başkasına asla meyletmez. En ağır musibetler karşısında tahammül eder ve yardımı Al­lah'tan bekler. Padişahlık onların kulluğuna ve ibadeti­ne en küçük zarar getirmez, zindanlarda ömür tüket­mek onlara Rablerini unutturmaz. Her türlü şartlar al­tında onların asla değişmeyen iki vasfı; Allah'ın şerefli kulu ve sevgili peygamberi oluşu gözler önünde durur.