Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Turistik resurslardan foydalanishga salbiy ta’sir 
etuvchi omillar
Noqulay siyosiy ahvol
Ijtimoiy muhitning o’zgarishi
Mamlakat ichidagi va mintaqalaridagi 
hukumat va partiyalar o’rtasidagi 
kelishmovchiliklar, davlatlar o’rtasi -
dagi iqtisodiy, harbiy sanksiyalar 
e’lon qilish, terrorizm va b.
Ksenofobiya, an’ana ahloqiy 
tuzilishlarning buzilishi, til va milliy 
o’zlikni yuqolishi va b.
Iqtisodiy rivojlanish ahvolining 
yomonlashuvi
Tabiiy va texnogen o’zgarishlar
Soliq, bojxona siyosati, xo’jalik 
faoliyatining huquqiy korxonalari, 
bank
va
sug’urtalashning 
chegaralanishi, birjalardagi aksiyalar 
kursining tushishi.
Turli talofatlar, zilzila, sovuq 
tushishi,
AESlarda,
kimyo 
zavodlarida avariyalar, ekologik 
fojialar va b.
Manba: Тухлиев Н.Т., Абдуллаева Т. Националние модели развития туризма. Т: ГНИ 
«O’zbekiston milliy ensiklopediyasi» 2006.
Yuqorida qayd qilingan barcha omillar turizmni shakllanishi va rivojlanishiga 
o’z ta’siriga ega. Shuning uchun bu omillarni tahlil qilish, ularning qaysi birlari 
asosiy ahamiyatga ega ekanligini aniqlab ish yuritish, o’z navbatida turistik 
resurslardan samarali foydalanishimizga olib keladi. 
4.4.Turizm infrastrukturasi.
Turizmning hozirgi holatini baholar ekanmiz, shuni qayd etish muhimki, 
O’zbekistonda infratuzilmaning rivojlanish darajasi chet ellik turistlarning 
ehtiyojlarini to’liq qondira olmayapti. Infratuzilma yetarlicha rivojlanmagan taqdirda 
31

---

turistlar oqimini ko’paytirish va shunga mos ravishda valyuta tushumini ko’paytirish 
mumkin emas. Bundan kelib chiqqan holda infratuzilmaning ahvoli turizmning 
rivojlanishi va mamlakat imidjini shakllantirishga bevosita ta’sir ko’rsatadi. Avvalo, 
shuni alohida qayd etish lozimki, O’zbekiston Respublikasi mustaqillikka 
erishmaguncha turizmga yetarlicha e’tibor qaratilmagan. Respublikaning turistik 
salohiyati to’g’risda obyektiv ma’lumotlar va reklama umuman bo’lmagan. Turistik 
imkoniyatlar sobiq strukturalarning tor manfaatlari orqali bir tomonlama yoritilgan. 
Natijada turizm, xizmat ko’rsatish va ko’ngilocharlik infratuzilmasi rivojlanmagan, 
turistlarga xizmat ko’rsatish darajasi past bo’lib, jaxonning yetakchi turistik 
korxonalari bilan aloqalar ko’ngildagidek emas. O’zbekiston hududida turizm 
infratuzilmasi bir tekisda taqsimlanmagan. Toshkent shahri va viloyatida respublika 
turizm salohiyatining 40 % qismi jamlangan. Yirik infratuzilma salohiyatiga to’rt 
viloyat (Toshkent, Samarqand, Buxoro va Xorazm) va Toshkent shahri ega, Farg’ona 
vodiysi 16 % turizm infratuzilmasiga ega(1-diagramma).
Mintaqada turizmni rivojlantirish uchun mavjud turistik resurslardan samarali 
foydalanishni ta’minlashga erishishimiz kerak. Bunda mintaqaning turizm 
infratuzilmasini talab darajasida rivojlantirish asosiy o’rinni egallaydi.