Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
alicuius lucri iactura redditur dubia, iuxta du- bium debet augmentum pretij moderari; spei e- nim habenda ratio est, vt num. 100. diximus, pro quo & videndus P. Molina ibidem adductus. Et Cardinalis Lugo. num. 95. vbi & P. Salas addu- cit, iuxta quos spes non certa est pretio æ- stimabilis. Iuxta quæ etiam locum habere potest<-P> @@0@ @@1@ contrahitur, & Caietani sententia, quæ proba- bilitate penitus non caret, potest sustineri: si au- tem lucri iactura nulla sit, quia nec spes amplio- ris pretij in posterum futuri, ex eo titulo iustifi- cari venditio nequit, vnde, aut quærendus alius, aut si desit, non admittendus contractus; & ordi- nariè esse solet periculum solutionis, qui suffi- ciens est, vt aliàs diximus, & inferiùs dicemus. Cap. 10. Etsi non sint defuturi, qui Caramuelis am- plectantur doctrinam, dicentis num. 755. pecu- niam numeratam plus valere quàm numeran- dam, & ita Mercatores viliori pretio vendere paratâ pecuniâ posse, quàm parandâ. De quo aliàs.
locuti Pontifices, in ordine ad lucrum cessans, sed de venditione; vnde dubitari potest an liceat in illo aliquid accipere ratione cessantis lucri, & sunt qui negent; ij videlicet, qui ab- solutè negant in contractu quolibet, in quo dif- fertur solutio, & in speciali illi, quos adducit P. Molina Disput. 315. vers. Innocentius, qui ta- men cum multis aliis contrarium tenet, pro quo etiam videri potest Cardinalis Lugo Disput. 25. n. 87. P. Bauny lib. 2. de Contractibus Tract. 6. q. 84. apud quem alij, P. Gaspar Hurtadus, Disput. 3. de Contractibus difficult. 9. Cap. 10. Caramuel n. 750. quam plures congerens. Et multò plures. P. O- ñate Disputat. 107. num. 37. qui circa conditio- nes pro eo necessarias solidè & diligenter excur- rit. Liceat Auctorem laudasse domesticum; li- cet laus eius consu matissimo in opere satis eluce- scat. Pro quo est etiam praxis receptissima, & ratio clara: quia mutuum esse tantùm exigit, vt ratione illius nihil exigatur; atqui hoc serua- tur in casu, de quo loquimur, quia pro mu- tuo absolutè nihil exigitur: ergo nihil fit contra illius rationem; cessatio autem lucri onus spe- ciale est, quod mutuum ex se non dicit, neque mutuans tenetur illud gratis subire, quia est pre- tio æstimabile, & nulla lex obligat, nisi in casu necessitatis non communis, ad illud; immò si onus tale mutuantem premeret, id enim est con- tra rationem, mutui vniuersaliter acceptam. Mu- tuum enim per Dei prouidentiam, & humanæ naturæ reciprocam affectionem inductum est in- ter homines, vt vnus, alium in necessitatibus com- munibus amicabiliter adiuuaret; vnde lex ista nul- lum debuit grauamen adiicere, quo homines à benefaciendo retardarentur. Vnde sciens alium mutuo indigere, non tenetur ad exportandam pecuniam, aut rem aliam in eius domum, sed sat est petenti dare, quia onus illud exportationis, præsertim suis expensis faciendæ, difficillimam redderet subuentionem. Ergo similiter, non est obligatio subeundi iacturam lucri, quia si ita es- set, valde molesta, & ita etiam difficilis mutuatio redderetur. Vix enim homines adduci possunt ad mutuandum, etiam eâ sublatâ obligatione, iuxta praxim communissimæ opinionis: quid er- go esset si tale sibi onus subeundum persuade- rent?
communibus circa illud ac fauorabilibus senten- tiis suppositis, pro quibus citati consulendi, vt circa Indias aliquid specialibus dicam, video in foro vsitatissimum contractum huiusmodi, qui dicitur Dar à daño, dare ad damnum. Vbi licet damnum dicatur, non est equidem damnum e- mergens, de quo posteà, sed mutuum cum præ- mio ob lucrum cessans, quia in eo proportio habetur ad lucrum, quod quis esset per ne- gotiationem habiturus: quod communiter, vt suprà dixi, septem aut octo non excedit. Sed illud difficile, quoòd sic dantes negotiationi non va- cant, nisi illi, quæ in huiusmodi mutuationibus exercetur, quia videlicet si isti mutuum sine præ- mio lucri cessantis datur, amittetur lucrum, quod ex mutuo alteri dato esset sic tribuens habiturus. Per hoc autem non iustificari contractum istum, ex eo constat; quia in tantùm admittitur præ- mium ob lucrum cessans, in quantùm per nego- tiationem posset tale lucrum haberi: atqui mu- tuum dare non est negotiari, sicut nec benefi- cium conferre: ergo ratione vnius mutui non dati alteri, nequit in mutuo alio lucri cessantis præmium reportari. Qui discursus est iuxta com- munem doctrinam, admittentium pro lucro ces- sante posse præmium accipi. Prætereà, sumptâ mutuatione respectu huius, & illius, atque om- nium, quibus fieri potest, sine respectu ad ali- quam aliam negotiationem, ex eâ quis lucrum recipit. Ergo absolutè mutuum est caussa lucri; quod tamen nullâ ratione potest admitti. Item. Hæc præstatio mutui dicitur licita accepto præ- mio lucri, quia per aliam præstationem lucri præmium haberi poterat. Tunc vltra. Illa alia præstatio esset licita; quia amitteretur lucrum re- spectu huius; ergo absolutè loquendo per hanc potest lucri præmium accipi, sine respectu ad a- liam. Patet illatio. Nam propterea in mutuo po- test præmium lucri cessantis sumi, quia cessat quod per negotiationem haberi poterat, vnde negotiatio sine respectu ad negotiationem aliam ex se lucri præmium habere potest: sic se habet mutuatio ista respectu alterius; ergo erit per se lucratiua. Tandem: tota collectio mutuatio- num, quæ ab hoc fieri possunt, nullum extra se lucrum respicit, & omnes sunt eiusdem ratio- nis, ergo sicut collectio nullum respicit lucrum, ita neque mutuationes in particulari, quia non habent aliam rationem particulariter sumptæ ac in communi: vnde hoc videtur penitus indubi- tatum. tionis onere, qui ex hoc tantùm titulo lucrantur in mutuo; quia vsurarius contractus est; pro quo videri potest P. Lessius in Resolutionibus post- humis verb. Mutuis Casu. 1. sed quia multi in hoc genere contractationis sunt, in quo sine con- scientiæ remorsu procedunt, & multi eos secu- ros reddunt; essetque valde peri ulosum velle hunc lucri conquirendi modum abrogare; quæ- rendum an ille alium deposcit sustineri & vide- tur quidem ex eo quòd non est penitus alienus à propria negotiatione. Qui enim pecunias ha- bet, licet Mercator non sit, desiderat eas sibi esse proficuas capitali integro; aliàs breui ad pericu- lum indigentiæ reducendus. Sic ergo desiderans,<-P> @@0@ @@1@ bus pecunias à Mercatoribus aliis dari cum præmio aliquo, & ipse etiam offert nihil cupiens iniustum, sed faciliorem eum lucrandi modum existimans. Quòd si non inueniret sic volentem accipere ad damnum, vt dicitur, alium modum lu- crandi quæreret, licet nullum in speciali apud se excogitauerit; dum necessitas non occurrit. In hoc ergo non videtur conscientiæ interuenire grauamen; & probari potest ex eo quod tam- quam probabile admittit P. Lessius Lib. 2. Cap. 20. ex explicationibus à num. 90. & absolutè appro- bat Cardinalis Lugo num. 94. quòd scilicet si pecuniam quis destinauerit negotiationi, non ab- solutè, sed dumtaxat sub conditione, vt si dicat
tunc præmium lucri cessantis peti, quia reuerà lucrum cessat ex negotiatione, quæ mutuatariis deficientibus quæreretur. Id quod tenere etiam viros alios doctissimos affirmat P. Lessius. Et reuerà tenet P. Amicus suprà. num. 121. & Mal- derus. 1. 2. pag. cit. Dicto. 5. Potest ergo idem ob eamdem rationem in casu nostro dici. ordinariè quærere mutuatarios, & ita in eorum gratiam à negotiatione non abstinere, sed pro- prij commodi respectu. Id enim efficere poterit vt præmium lucri sit minus, non autem vt non debeat esse proportionatum. Et ita tenent P. Lessius P. Filliucius, & Bartholomæus à S. Fau- sto: quos adducit & sequitur P. Gaspar Hurta- dus Difficultate 9. Citata, pro quo & P. Lessius.
liter asserentes non obstare mutuatarium esse ro- gatum vt possit de præmio lucri pacisci, qui mu- tuum tradit, vbi addo non obstare aliquid inuo- luntarij admisceri, vt cùm Auditores Regij, & potentes alij pecunias sic tradunt, quandoqui- dem illæ verè proficuæ sunt accipientibus. Secus esset si aliqui anni essent ad negotiationes steriles, & vellent tales mutuantes idem lucri præmium habere; tunc enim iniustissimum id esset, quan- doquidem per negotiationem nihil illis commo- di accresceret, si negotiationem vellent exer- cere. negotiationi aliàs non vacant, excusari. Per con- tractum scilicet societatis, cui addatur alius asse- curationis Capitalis, & alius assecurationis deter- minati lucri, vel per venditionem incerti pro certo, vel per assecurationem ab eo, qui pecuniam accipit præstitam. Hoc esse licitum, licet quidam negent, ex quibus Heuia in labyrintho, Cap. 1.
mes, pro quo & Pragmaticam quandam addu- cit; tenent tamen multi, quos adducunt, & se- quuntur Diana Part. 1. Tract. 8. Resolut. 30. Bo- nacina Disput. 3. de Contractibus Quæst. 3. Puncto 11. Cardinalis Lugo Disputat. 30. num. 40. & seqq. P. Gaspar Hurtadus Disput. 3. de Contractibus Difficult. 17. P. Lessius in Resolut. citatis V. Mu- tuum. num. 3. & 5. vbi formam aliam adducit. P. Dicastillus. Lib. 2. Tract. 10. Disput. 2. Dub. 21. P. Oñate Disputat. 107. Sect. 12. & Pharaonius
tractus si cum tertio aliquo celebrentur, liciti<-P>@@ <-P>sunt; ergo & cum eodem, quoniam non est vn- de id repugnet, cùm in iis iustitiæ seruetur æqua- litas. Si dicatur obstare naturam ipsam contra- ctus societatis, iuxta quam socius non debet se- curitatem Capitalis habere, periculo in socium alterum reiecto, quod & Sixtus quintus speciali constitutione prohibuit, quæ incipit, Detestabilis. Id certè non vrget: quia licet de ratione societa- tis id sit, quatenus specialis contractus est, non repugnat vt ratione alterius contractus securitas habeatur, qui quidem minimè onerosus socio sit, vt non est in casu nostro; quandoquidem qui capitale assecurat, id non facit gratis, sed iusto pretio accepto. Ex quo colligitur Bullam Sixti Quinti hoc non prohibere; cuius mens est graua- men iniustum ex societate proueniens amoliri. Cumque tale non inueniatur in casu nostro, & sciret doctus Pontifex graues auctores huiusmo- di contractum approbare, incredibile prorsus est voluisse illum eumdem prohibere. Vnde id sibi tantùm voluit, vt assecuratio sine iusto præmio non esset, sed ex vi tantùm contractûs socialis ad- deretur. Non est ergo in contractu dicto pro- prium mutuum, sed apparens. ex quibus Mercator multipliciter obligatur, præ- mium debeat pecunias tribuenti remanere, non potest certò definiri. Et communiter quidem se ptem, aut octo tribuuntur, aliquando minùs. Sed certè vltra octo non videtur tribuendum, quando præsertim, & qui tribuunt negotiationi certæ non incumbunt, & qui accipiunt non sunt item Mercatores. Quo euentu aliter sentit P. Di- castillus, & tantùm videtur habere locum con- tractus mutui, non autem Societatis: & Cardi- nalis Lugo septem pro centum in exemplum ad- ducit. Bonacina quinque, alij sex, Pater Les- sius sicut & Pater Dicastillus octo; & non vi- deri decem prohibendos. Sic numer. 5. Cara- muel numer. 755. duodecim; quod tamen in Indiis tunc tantùm accidere potest, quando lu- crum magnum occurrit, vt in Portubello acci- dere solet nundinarum tempore; vbi multò ma- ior solet esse excessus; sed examinandum profe- ctò quàm legitimus: quidam namque sic pecu- niam tribuunt, quia Mercatores sunt, sed maius lucrum sibi accrescere deprehendunt ex datione ad damnum, quàm ex Mercaturâ, & ita mutuare plus placet, vnde & ingentes pecuniæ copias eò deferunt, lucraturi multum, vel emendo com- modè, vel ad damnum tribuendo. In quo qui- dem vsurarium vitium admiscetur. Cùm enim præmium lucri in mutuo debeat respondere lu- cro ipsi habendo alias per negotiationem: si hoc minus erat futurum, quomodo præmium maius est, quod sine vsuræ labe stare nequit? Talis ergo lucrandi pestis penitus expungenda, quę ad vigin- ti quinque aliquando lucrum extendit, vnde mul- tæ Mercatorum fallaciæ passim, cum multorum iacturâ, conspiciuntur. Sint ergo circa hoc Con- fessarij peruigiles, neque lucrorum istorum iudi- cium pœnitentibus relinquant, quos excæcare, & præcipites agere in foueam perditionis auaritia solet.
@@0@ @@1@ Indicis Contractibus. sunt, ex quibus sit In mutuo ratione periculi an pacisci li- citè de aliquo præmio possit. sic decernit: Nauiganti, aut eunti ad nundinas, certam mutuans pecuniæ quantitatem, eò quòd suscipit in se periculum, receptu- rus aliquid vltra sortem, vsurarius est censendus. Sic ille: per quod videtur non habere locum posse contractum assecurationis, quo mutuans in se periculum pecuniæ suscipit, quod ad mutuata- rium pertinebat; eò quòd per mutuum transfe- ratur dominium; & ita si pecunia pereat, mutua- tario perit. Licet autem videatur contractus iste ineptus, quia cum pecunia apud alium futura sit, eâ pro libito vsurum, & qui mutuat nequeat spe- cialem aliquam diligentiam adhibere, vt salua sors sit, & qui recipit eo ipso negligentior in eâ custodiendâ reddi possit: nihilominus contra- ctus potest vtilis esse mutuanti, & frequenter contingere in casibus à Pontifice indicatis; in nauigatione scilicet, & nundinis, quando mutua- ta pecunia maris aut itinerum periculis expo- nenda est: tunc enim mutuans in se periculum suscipit, & ita si pecunia pereat, eius damno perit, non vt domini, quia dominus mutuatarius est, sed vt assecuratoris, qui tamen præmium assecura- tionis recipit, & hic quidem contractus apud no- strates est in vsu, & dicitur dare ad periculum na- uis, dar à riesgo de Nao. & solet esse ad rationem duodecim pro centum. Et idem in Lusitaniâ ac- cidere erga nauigationem Indicam testatur P. Molina Disput. 318. quod tamen fieri non posse tenet Glossa citati capitis, & alij nonnulli. re, quia scilicet mutuatarius non est persona, cui plenè confidi possit, vnde periculum est aut amit- tendi sortem, aut recuperandi cum molestia, aut expensis. Id autem non sufficere, vt aliquid accipi supra sortem possit, graues Scriptores censent, quos adducit P. Salas Tract. de vsuris, dub. 12. n. 2. Diana Parte 1. Tract. 8. Resolut. 37. Cardinalis Lugo Disput. 25. num. 79. nec sine solido fun- damento: nam mutuatarius aut soluturus est, vt est obligatus, circa locum, & tempus, & sortis in- tegritatem, aut non: si primum, solutione ipsa ces- sat omne periculum, & ita non est pro quo de- beat compensationem; si autem non sine expen- sis, & damnis aliis subsecutis ex retardatâ solutio- ne, ad illa certum est obligari, & ita pro periculo non est noua compensatio facienda. Molestiæ autem si tantùm consistant in anxietate, & solici- tudinis internæ tormento, pretio ęstimabiles non sunt, cùm sint actus interiores, qui in contractum<-P>@@
mutuantis molestiam, quia illi ante solutionem significauit se non soluturum statuto tempore, vt illuderet, sicut auaris fieri solet, vel ex alio fine molestiam ingereret; non tenetur proptereà ad aliquam restitutionem. Vbi non videtur satisfa- cere quod docti dicunt, molestias non esse ob- noxias compensationi, quia non fuerunt in pa- ctum deductæ; si autem deducerentur, esse pre- tio compensandas; nam actus interni non sunt in genere bonorum æstimabilium pecuniâ, præ- sertim in ordine ad contractus: nihil enim tale in vsu est apud homines. Quod ex eo vrgere possumus: quia si quis ex mutuo accepto ingen- tem lætitiam concipiat, non potest mutuans pro illa compensationem pecuniarum exigere; non aliâ ratione, nisi quia actus interior est: ergo idem est de molestiâ dicendum. Præterquam quòd si quid molestiæ illatum est, gaudio solutionis com- pensatur. compensari per redditionem rei, sed ex solutio- ne rei mutuatæ iterùm redire delectationem, quam si non mutuasset, mutuans, & eo ipso ha- buisset, quo caruit, & modò etiam haberet. Con- tra est: quia reuerà ex solutione speciales dele- ctationes sunt. Prima quia mutuans benefecit. Secunda, quia eo pacto bonum acquisiuit no- men. Tertia: quia amicum fecit de mammonâ iniquitatis. Quarta; quia pecuniam, aut rem a- liam recuperauit; habet enim speciale aliquid recuperatio ad lætitiam conciliandam: non enim tantùm habet, quod habebat ante mutuationem, sed à periculo liberatum: sicut specialem lætitiam habet qui post lethalem morbum consecutus est sanitatem: & sic aliæ. Huiusmodi autem actus possunt esse durabiles, cùm tamen molestia ob periculum solutione transierit. Habet ergo illa plenam compensationem. titurus, & non deprehenditur talis, vt de solutio- ne possit plenè esse securitas, repelli potest: cùm ergo non repellatur, sed eius petitioni qui roga- tur, annuat; manifestum videtur velle dare mutuũ, non obstante periculo, & ita voluntatem mutui respectum ad periculum habere. Atqui mutuum vt tale nequit lucrum respicere: ergo nec ratione periculi potest intendi. Si dicas duos esse con- tractus, vnum mutui, & alium ob periculum. Id videtur iam dictis sufficienter impugnatum; quia semper respectus ad periculum habetur. Et præ- tereà si præcessit contractus mutui, non potest contractus alius succedere ex quo mutuatarius grauetur, & mutuum reddatur contractus lucra- tiuus respectu mutuantis, qui tamen in mutua- tarij commodum est prorsus institutus. dùm priorem explicationem suscepti periculi est licitus. Sic plures, quos adducit P. Salas suprà
Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|