Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
se diuisa destruetur. Sic ille. Nec prætereunda alia eiusdem sententia citatis Causâ & Quæst. adducta, in Cap. Institutionis, & sic habet post alia: Ni-
tum moribus inimicam pronuntiat mutationem, ad alios etiam significat mutationem talium in- commoda pertinere: vt & Proreges caueant, nec leuitate, aut præsumptione, siue æmulationis imperio, ad euertenda, quæ benè sunt instituta, procedant. fata specialiùs obligantur. Id ostenditur: nam in conuersione huius noui mundi adhuc sumus, ad quam omnia alia, quæ in illo aguntur, debent sicut ad finem præcipuum destinari: Atqui ad hoc satis incommoda est variatio dicta: ergo nequit sine peccati labe perpetrari. Maior est certissima, & Minor ostenditur: nam ædificando passim, & destruendo, nihil firmum relinquitur, supra quod spirituale possit ædificium assurgere; & qui gubernationi spirituali juxta curam ab A- postolicâ Sede commissam, inprimis debent at- tendere, huiusmodi mutationibus superuacuis distinentur. Pro quo est Diui Pauli doctrina, 1.
tentionem benè disposita reiiciuntur, & sic agen- tes carnales sunt, spirituale nequit negotium pro- moueri. Et de eo quidem loquebatur Aposto- lus, Corinthios admonens eo pacto negotium fidei nimiùm quantùm impediri. Vnde & v. 1. sic præmiserat. Et ego fratres, non potui vobis loqui
nibus quatitur, nequeunt semina cum spe fru- ctûs aliquali committi. Cùm in ædificio factis infecta succedunt, id accidit, quod à Siracide di- ctum, Eccli. 34. vers. 28. Vnus ædificans, & vnus est mutationes dictas nimis incommodare causæ conuersionis: & zelum carnalem, de quo Apo- stolus, zelo fidei & Religionis valde esse con- trarium: ille durus, sicut infernus damnationis & perditionis regioni infelicissimæ destinatus: hic sicut cœlum, Dei gloriæ propagandæ semper intentum, vt Dauid Clamat: Cæli enarrant glo- riam Dei, & opera manuum eius annuntiat firmamen- tum, Psalm. 18. Circa hoc autem nequit ad parti- cularia descendi, in quibus est juxta occurrentes circumstantias judicandum; eas prouidi Con- fessarii dispiciant, & pœnitẽtes suos ne vereantur seriò & intelligibiliter admonere.
rum Auditorum consilium adhibere.
git, eò quòd momenti magni sit, nec sine consilio possit conuenien- ter expediri. Et de consilio adhibendo res est clara: quòd autem Auditorum, ex eo ostenditur, quia tales à Rege sunt eidem Consiliarii designa- ti, vnde & de Consilio Regis esse dicuntur: pro quo & extant Regia mandata in eorum instru-<-P> @@0@ @@1@ Lib. 4. Cap. 3. num. 38. & Cap. 9. num. 37. & in Politicâ pag. 767. & 866. Vnde & ipse Lib. 2. Cap. 7. num. 50. & in Politicâ pag. 302. Col. 2. cum Matienzo in l. 5. Recopilat. Titulo 10. Leg. 5. Glossa 1. præceptum circa hoc agnoscit, de quo non videtur esse posse dubitatio. mortale est ex genere suo. Probatur, quia se exponere errandi periculo in negotio graui ad bonum commune spectante, aut etiam priuati alicuius, ad curam eius, qui deliberat, pertinen- tis, graue peccatum est: periculi enim & damni, cuius est periculum, eadem ratio est; vnde com- muniter Theologi eum peccare mortaliter affir- mant, qui aliquid agit, aut omittit, dubitans an mortale peccatum sit, eò quòd se periculo ex- ponat mortaliter peccandi. Pro quo videri po- test Diuus Thomas Quodlibeto 8. Artic. 13. P. Thomas Sancius in Opere morali Lib. 1. Cap. 10.
passim, qui rationem dictam reddunt, quòd sci- licet se quis periculo exponat faciendi id, quod est mortale peccatum. Præterquam quod peccatum ipsum mortale reipsa vult, qui operatur dubius: nam sic velle operari, idem est ac velle tale quid facere, etiamsi mortale peccatum sit; quod non potest non esse grauis Dei offensa. Quemadmo- dum si quis dubitans aliquem esse regem, iniu- riam inferret ipsi, absque dubio Regis esset iniu- ria: vult enim iniuriam irrogare illi, etiamsi rex sit: quod quidem si rex sciret, meritò grauis in- flictione supplicij vindicaret. Pariter ergo in casu nostro, se periculo errandi exponere in re momenti magni, grauis damni voluntas est, dum amatur periculum: perinde enim est ac si dicat, qui consilium adhibere detrectat: Sic volo et- tiamsi graue damnum ex consilij repulsione se- quatur; vnde & damni ipsius voluntas interce- dit.
ficere; id profectò magna præsumptio est. Et prætereà contra suppositionem, sub quâ proce- dit Assertio; quòd scilicet res sine consilio ne- queat conuenienter expediri. Et quidem eo ip- so quòd magni momenti sit, ita debet iudicari, nisi quis temerè agere ac pręcipitanter velit: quod sine graui stare peccato nequit, nisi ignorantia excuset, quæ in Gubernatore supremo, & post experientiam sufficientiæ ad tale munus electo, nequit accidere, & ita nullatenus admittenda. Alios autem præter Regios Auditores, iis reie- ctis, consulere, nequit sine graui stare eorum- dem iniuriâ, qui in re maximè propriâ officij, quòd à Rege est ipsis attributum, parui pendun- tur, & minùs idonei ad illud iudicantur. Immò & Rex ipse videtur paruipendi, qui illos ad tale munus cooptauit. Ex quo etiam fiet, vt illi in contemptum populi veniant: quod præter ipso- rum dedecus, grauia alia adducit incommoda, præsertim in Indiis, vbi valde expediteos in ve- neratione haberi: circa quæ est facilè discur- sisse. tenetur maiorem suffragiorum partem amplecti, quando ad illum etiam cognitio caussæ spectat, & non sunt tantùm suffragia consultiua. Id con-<-P>@@
giis Cancellariis, vt iuxta maiorem suffragiorum partem iudicetur, non attentâ suffragantium qua- litate: quamuis contingere possit, vt minor pars præferenda aliàs videatur, eò quòd in illa viri sint prudentiâ & doctrinâ præstantes, atque explo- ratissimæ probitatis. netur Prorex cum maiore suffragiorum nume- ro consentire. Probatur. Quia in eo non vide- tur ita stylus præualuisse. Et prætereà negotia ista non tam ex iurisprudentiæ peritiâ, & forensi praxi, quàm ex prudentiâ, experientiâ, & boni publici zelo dependent: ergo cùm in minori suf- fragantium parte possit hoc cum excessu ad ma- iorem reperiri; meritò poterit Prorex eidem suum assensum applicare. gotiis belli, ob similem rationem. Sed obiicies Regium Rescriptum Anni 1593. in quo Proregi mandatur, vt si negotium non patiatur dilationem, teneatur Maiestati Regis reddere rationem, cur non expediat maiori suf- fragiorum parti conformari, quam regulariter sequi debet in negotiis statûs, belli, & iustitiæ. Ad quod respondeo, quoad iustitiam ita esse in casibus dictis: quoad alia item ceteris pari bus; si videlicet Auditores tantæ sufficientiæ sint, vt inter eos vix possit excessus deprehendi; quod regulariter debet contingere, si tales eligantur à Rege, quales pro huiusmodi muneribus exigun- tur; & ita regulariter, etiam ad plura suffragia decerni; quod quando secùs acciderit, ea est ra- tio reddenda, quæ non potest non Regi, & Re- giis Consiliariis satis conueniens, immò & vr- gens iudicari. gios Ministros honorare. conscientiæ teneantur, nequit in dubium reuocari. Primarium enim & honorabilius eorum gremium est, in quo & Proreges ipsi præsident, & sic honoris consortio potiuntur. Vnde Athelaricus rex Romano Se- natui ita scribit Cassiodori manu & verbis Lib. 8. 11. Retinetis, me Senatûs semper fouisse cœtum sed nunc maximè, cùm vestrum videor intrare Collegium. Sic ille: qui tandem ita rescriptum claudit. Inter- est nostræ gloriæ, vt quorum numerum auximus, eos propitiâ diuinitate tueamur. Hæc ille. Pro quo & extat Regium rescriptum, de quo Dom. Solor- zanus Lib. 4. Cap. 9. num. 42. & in Politicâ pag. 867. §. Y tambien. Circa gradum autem obli- gationis esse quæstio potest, pro quo gios Ministros, & Togatos præ aliis honorare, vt ex honoris defectu possint lethalibus piaculis innodari. Indubitata est doctrina ex obligatione iustitiæ, quæ se ad honoris materiam extendit, vt omnes Theologi contestantur. Pro quo præ- sertim Societatis Scriptores, plurimi sanè, qui rem exactè discutiunt, & ex iis videri possunt, qui<-P> @@0@ @@1@ lethalem culpam in hoc genere occurrentem exponit: sicut & Disput. 26. vbi contumeliam, quæ generaliter actionem significat honori con- trariam, grauius peccatum esse ait detractione à tergo factâ. Et præterea P. Lessius Libr. 2. Cap. 11. Dubit. 27. Quibus accensendus, inter prima- rios quidem numerandus Cardinalis Lugo Disp. 1. de Iustitia num. 25. Disput. 14. Sect. 11. Ex qui- bus & aliis constat Superiores etiam inhono- rantes eos qui inferiores sunt, grauiter peccare posse: vnde & de modo restitutionis inquirunt, & varios pro eôdem assignant. potest, vt tunc graue peccatum reputari debeat, quando attentis circumstantiis contemptus est notabilis, & qui potest in dehonorato grauem dolorem excitare, ad amicitiæ dissolutionem sufficientem. Et potest vlteriùs declarari ex do- ctrina P. Molinæ Disput. 19. citatâ numer. 1. vbi obseruat contumeliam grauius peccatum esse furto, quia damnum infert in bonis maioris apud homines æstimationis. Sicut ergo in materia furti grauiter peccatur ablatione eius quantitatis, quā Doctores diuersimodè assignant, vt non sit ne- cessarium esse excessiuam, sed quæ damnum non leue, dum aufertur, inducat: ita cum proportio- ne de inhonoratione philosophandum; in quo tamen nequit determinatum aliquid designari; vnde ad prudentium est arbitrium in casibus par- ticularibus reuocandum. Illud addendo, ex qua- litate personarum inhonorationem augeri, & minui; vnde cùm Ministri Regij, Togati præser- tim, viri primores sint, eorum inhonoratio gra- uis esse poterit ex actione, quæ erga alios leuis posset iudicari. nire, quod in hac Regum Ciuitate ante annos non multos accidit. In publicâ enim supplica- tione procedens Prorex Regij Senatûs comitatu, cùm vidisset duos ex Auditoribus, quorum alter ex equestri erat Diui Iacobi Ordine, communi galero vtentes, & non honorario, serico inquam, plicis, & circumligamine curiosiùs concinnato, eos in ipso maiori foro, spectante multitudine, recedere iussit, & comminatione coëgit, cùm ru- bore pariter & dolore: In quo, quidquid de fa- cto fuerit, & agentis intentione, sed reipsa secun- dùm se spectatâ, non videtur de grauitate iniu- riæ posse dubitari, circumstantiis euentûs pon- deratis: cùm præsertim illi reuerenter abnue- rent, & occultationem galeri proponerent, aper- to capite processuri. Sic enim id, quod minoris reuerentiæ videbatur, vitari poterat: quando & addi etiam posset, vsu non esse legem illam de singulari capitis operimento penitus confirma- tam. Sed confirmatam demus, non debuit certè defectus ille tali inhonoratione mulctari, quam neque attendebant circumstantes, & ex cuius to- lerantiâ non poterant scandalum incurrisse. Sic illud Cassiodori accipio Lib. 10. 13. Non debet Se- cum dedecoris adiectione: de quo specialiter loquitur rescriptum Regium citatum numer. 59. Moneri cautiùs poterant, & id satis vt in poste-<-P>@@ <-P>rùm se viri præstantes emendarent. Vnde & a- pud eumdem Scriptorem sequitur: Sufficiunt hæc nobilibus, sufficiunt ista verecundis. Verba sunt Theodahadi regis: vt inde Proreges nouerint, quâ debeant honoris significatione Regios pro- sequi Senatores. Quod & de aliis dictum sit con- similis dignitatis.
ges Indici militare. §. I.
giis expedienda frequentiùs sunt, ad quos lites circa ciuilia spectant. Pro quo tamen
alij) ex obligatione iustitiæ commutatiuæ tenen- tur curare solicitè vt ab Auditoribus Regiis com- mutatiuæ item iustitiæ stabiliatur integritas, par- tium iuribus obseruatis. Id constat: quia ex of- ficio ad huiusmodi curam adstringuntur, & pro- ptereà salarium recipiunt, omnium, quæ Rex in toto Coronæ ambitu Ministris soluit, pinguissi- mum, vt instar operariorum laborem pretio acci- piendo studeant exæquare. Pro quo est com- munis doctrina, vt hærere hîc debeat nullus. Ne- que enim dici potest ad curam hoc Auditorum spectare, quorum est conscientiæ relinquendum. Nam licèt verum sit ad eorum curam præcipuè pertinere, pro hac tamen curâ acuendâ, in eorum Præside cura debet superior excubare. Tum tem- pestiuum eorum aduentum ad tribunal vrgendo, ne de horis ad ius dicendum destinatis id desit spatij, quod expeditioni possit negotiorum ob- stare. Tum faciendo vt lites iam pridem inchoa- tæ, & cum incommodo litigantium interruptæ, ante alias terminentur. Tum secretiori Audito- rum consessui frequenter assistendo, aut etiam in publicis tribunalibus modum agendi eorum obseruando; vt nullus neque in substantiâ, neque in modo, obligationi desit suæ: aliquos enim in huiusmodi functionibus committi defectus, fre- quentes solent litigantium querimoniæ compro- bare. Neque est cur Iurium ignorantiam obten- dant, cùm obligationis suæ nequeant ignoran- tiam allegare. Præterquam quod id verum, quod à Cassiodoro dictum Lib. 7. 26. verbis illis: La- in Proregibus specialiùs, viris magni frequenter ingenij, & rerum experientiâ, atque vsu sapien- tium illustrati.. bus prædictis graue peccatum esse potest, quan- do scilicet damnum est non exiguum & potest etiam contingere, si, dum Auditoribus suffragia proferentibus, libertatem suffragandi impediant, voluntatis suæ signum verbis aut nutibus exhi- bentes: pro quo Dom. Solorzanus Lib. 4. Cap. 10.<-P> @@0@ @@1@ §. La Sexta, & seqq. id fortè cauens, quod in In- diis expertus, in quibus Proreges liberiùs domi- nantur. Vnde obligatio restitutionis oritur, iux- ta Doctores omnes, quod attentis circumstantiis iudicio prudentium liquidandum. Et quod ad salarium attinet, ex quo id deducendum, quod ob laboris defectum non debetur, facilè potest donatiuo aliquo, vt de more est, Regi facto, sine honoris iacturâ componi. Quoad partes verò læsas ob multiplicatas impensas, & damna ex priuatione possessionis rei adiudicandæ proue- nientia, Auditorum conscientiæ plus grauatæ: & intricatum nimis negotium erit quid singulis respondeat vestigare. Scire tamen debent hac difficultate non esse penitus ab onere prædicto liberatos; sed, vt dixi, docti Confessarij iudicio ab eo se poterunt, circumstantiis perpensis, ex- pedire. Quòd si nimia difficultas rem reddat mo- raliter impossibilem, aut in opera pia conferant, aut Bullis Compositionis vtantur, vel etiam do- natiuum Regi faciant in ordine ad bellorum ex- pensas quas cum hæreticis & infidelibus gerit: Sic enim pium dici potest; cùm videamus hac de caussa Bullam Cruciatæ concedi. Pro obligatio- ne autem prædictâ videri possunt Auctores, quos adducit Bassæus V. Restitutio 3. num. 16. In quo & Nauarra non esse immorandum ait Lib. 3. Ca- pite 3. num. 476. esse leuamini, si Proregis peccatum non sit aper- tè mortale: sic enim iuuari eorum sententia po- test, qui dicunt solùm ex culpa lata, quæ Theo- logicè talis est, mortalis scilicet, obligation em restituendi consurgere: quam vt probabilem am- plectitur Cardinalis Lugo cum aliis Disput. 8. de Iustitia num. 93. & plures apud Bassæum V. Resti- tutio 1. quos & ille sequitur, probabiliorem af- firmans. Quam & amplectitur P. Amicus Disp. 20. de Iustitia num. 93. Poterit autem hoc frequen- ter accidere: quia Principes isti non ita rigidè ad actiones huiusmodi se adstrictos arbitrantur, & ingenitâ animi latitudine procedunt: vel non ad- uertunt, aut certè non recordantur se plenâ cum aduertentiâ processisse: vnde licet grauiter reipsa peccauerint, quia tamen non exacta est talis peccatis recordatio, non debent ad restitutionis durissimum tormentum condemnari. Et pro casu extorti ab Auditoribus suffragij, addi potest, Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|