Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
vix in eo obligationem restituendi futuram, quia lites esse tales solent, vt iudices probabiliter pos- sint pro alterutrâ parte iudicare, etiam probabi- liore relictâ opinione, juxta id quod tenent plu- res apud Dianam Parte 1. Tract. 13. Resolut. 3. Sicut ergo illi sic iudicando, ad restitutionem non tenentur, ita neque inducens. Vbi & dubitari etiam potest an metus talis sit cadens in constan- tem virum, cùm Senatores eâ debeant auctori- tate pollere, vt propter Proregis beneplacitum non debeant à recto deuiare. Hoc ergo sibi Pro- rex persuadere potest, & ita ostensionem volun- tatis suæ nihil injustum à suffragantibus extor- sisse. Quòd si dubitet, etiam illi probabilis sen- tentia suffragatur, de qua Dianâ suprà Resolut. 28. pro ea Doctores adducens, & in fine affirmans esse probabilem.
distributiuæ iustitiæ conceptus explica- tus n. 50. vt sit virtus in Superiore residens, eum ad communium bonorum distributionem inclinans, iuxta merita singulorum, ad quos illa possunt pertinere. Vt enim citato loco dicebam, negari nequitquin respectu talis distributionis aliqua sit constituenda virtus, cùm sit ad a- ctus honestos, & ad ordinatam vitæ rationem maximè necessarius. Hanc ergo virtutem ex ip- so actu nomine desumpto distributiuam voca- mus; reddit enim ius distribuendo: ergo distri- butiua iustitia est, sicut commutatiua dicitur, quæ circa commutationes exercetur. Quòd si dicatur honestum quidem esse actum illum, & ad iusti- tiam spectare, non tamen esse distributiuæ pro- prium, prout contra commutatiuam ab Aristo- tele & aliis diuisa reperitur: id equidem nequit verosimiliter sustineri: tum quia sic dicens cōue- nientiam nominis iuxta propriam significationẽ ad alia distrahit, de quibus nequit propriè affir- mari: distributionem enuntiat de eo, in quo di- stributio non est: tum etiam quia actus dictus propriæ iustitiæ est, & non commutatiuæ vt pa- tet: neque distributiuæ, vt asseritur: neque vin- dicatiuæ, vt est euidens: neque legalis; quia quo- modocumq; explicetur (est enim multiplex eam explicandi modus) non versatur circa commu- nium bonorum distributionem, meritis singulo- rum attentis; ergo altera debet species iustitiæ constitui, quam Philosophi & Theologi huc vs- que penitus ignorarunt. Et id quidem sine caus- sa, cùm explicari conuenientissimè possit iuxta propositam rationem. rem, cùm communia bona distribuit, iustitiam commutatiuam exercere, quia ex pacto cum Re- publicâ, aut Principe, à quibus salarium accipit, tenetur communia bona inter ciues cum pro- portione ad merita dispertiri: sicut tenetur ope- rarius iuxta præscriptum domini, supposito pa- cto, in eius vineâ laborare. Dici enim potest v- tramque locum habere, sed respectu diuersorum: ratione enim officij ex commutatiua obligatur ei, cum quo pactio præcessit; respectu verò ci- uium ex distributiuâ: vnde si eam violet, tene- bitur quidem restituere salarij partem ei, cum quo pactum celebrauit; & si supremus sit, nulli; non autem ciuibus eo emolumento defraudatis, iuxta communem: sententiam, pro quâ videri potest P. Lessius. Lib. 2. Cap. 1. num. vlt. Car- dinalis Lugo Disput. 3. de Iustitia num. 51. & alij apud ipsos. Neque enim cùm officium assumit, majus ciuibus ius acquiritur; sed ille iuxta virtu- tum debet operari motiua, ad quarum exercitium obligatur. Et ita ad actus religionis, gratitudi- nis, fortitudinis, & sic de aliis, tenetur: & cùm eos exercet, si ad pactionem attendat, iuxta quam obligatio ad illos consurgit, iustitiam com-<-P>
@@0@ @@1@ sunt vtriusque iustitiæ actus copulari: & distri- butiuæ proprius imperari à commutatiuâ, aut etiam è conuerso, juxta communem doctrinam Diui Thomæ de virtutum imperio, quam Theo- logi frequentiùs amplectuntur. in conscientia distributiuam justitiam exercere, in officiorum præsertim distributione. Ita Regio Rescripto stabilitum, quod extat Tomo 1. pag. 313. vbi sic dicitur: Lo mismo que os en cargo en los dichos
bus inprimis habemus officia dicta non posse vendi, vt Cap. 5. ostendimus: sic enim iustitia distributiua exerceri nequit, nec distributio iusti- ficari; non enim vbi venditio interuenit, atten- duntur merita, sed in pretio tota est meriti sub- stantia constituta; si enim attenderentur, etiam operarentur; cùm tamen secus accidat, quando- quidem nihil valent pecuniæ adminiculo destitu- ta. Vbi dici nequit eamdem distributionem pos- se, iuxta dicta, ad commutatiuam & distributi- uam iustitiam pertinere, & ita etiam posse duos coniungi respectus, meritorum & pecuniæ. Sed euasio est nulla; nam in priori causâ duæ virtu- tes concurrunt, quæ sibi imperare mutuò pos- sunt; in posteriori autem respectus pecuniæ vi- tiosus est, vnde imperari virtuti nequit, neque ab eadem imperari; nisi fortè addatur remitti partem pretii intuitu meritorum. In quo quidem etiam iustitiæ propria ratio deficit, iuxta quam sola debet accipientis dignitas attendi, quod aliter euenit, absolutè enim iudicatur indignus, qui nisi pecuniæ adiumento nequit officium obti- nere.
tiuæ iustitiæ posse mortaliter peccari, & id Pro- regibus inculcandum; non solùm quando offi- cia venduntur, sed quando, vt Regia lex loquitur, non iustificatur distributio, quia personarum di- gnitas non attenditur, sed tumultuariè, & pro li- bitu omnia dispensantur. In quo quidem Do- ctores conueniunt, & ratio est clara; nam ex tali procedendi modo grauia in Republica sequuntur incommoda, & sic agens exponit se manifesto indignos eligendi periculo, in quo non solùm contra iustitiam distributiuam, sed etiam contra commutatiuam delinquitur, quia est causa dam- norum plurium, qui ex officio ea debuerat eui- tare; vnde & obligatur ad restitutionem, vt benè cum aliis docet P. Thomas Sancius lib. 2. Consilio- rum, cap. 1. dub. 36. num. 2. vbi addit peccare con- tra charitatem ex qua tenetur bonum commune diligere, & etiam contra iustitiam legalem, quâ debet etiam bono publico prouidere. Sed quod ad iustitiam legalem spectat, eam in gubernatore non omnes agnoscunt, sed potiùs in subditis, qui debent bonum commune suo proprio præhabe- re; ad hoc enim virtus aliqua constituenda est, quia talis actus est honestus, & cùm sit proprii debiti, quod ad nullam ex aliis speciebus iustitiæ spectat, ad Legalem meritò dicitur pertinere. De quo ego alibi. liter & specialiter, quia non intenditur malum ex odio aut displicentiâ personarum; si enim inten- datur, de violatâ nequit esse dubium charitate. Dicitur autem contra charitatem, quia sicut quodlibet beneficentiæ genus ad illam reducitur, & quodlibet damnum ex illius defectu videtur descendere; vnde mandata omnia ad charitatem Dei & proximi reduci, & in illis claudi, iuxta Scripturæ, & Patrum doctrinam, asseruntur; ideò & violatio justitiæ eidem dicitur aduersari. Videndus citatus Auctor Libr. 1. Operis moralis cap. 6. num. 3. vbi docet cum P. Vasquez, & aliis, in- ducentem aliquem ad peccandum non peccare peccato scandali contra charitatem, nisi cùm pec- catum, quà tale est, intendit, non verò quando alio fine: vnde peccatum reducitur ad speciem peccati, ad quod inducit, vt furti, si ad furtum, &c. Non debuit ergo iuxta hæc electio indigni con- tra charitatem dici, & tamquàm distincta mali- tia ab iniustitiâ constitui; cùm possit stare, & ita communiter accidat, vt sic eligens damna ex ele- ctione secuta directè non velit; sicut enim dam- num spirituale non intenditur, ita neque illud, quod est alterius generis, licèt ex facto subsequa- tur. Et quemadmodum in scandalo ea ratio redditur, quòd scilicet speciale peccatum speciali fine indiget, & oppositione speciali virtuti: at quando ruina proximi non intenditur, non est specialis finis, nec speciali virtuti opponitur, sed diuersi sunt fines, diuersæq́ue virtutes, iuxta vi- tiorum diuersitatem, ad quæ est inductio: Ita etiam de damnis alterius generis dici potest vt contra charitatem specialiter non sint, nisi quan- do ex displicentia eorum proueniunt, quibus euentura præuidentur, occasione peruersæ ali- cuius electionis. nem damnorum, quòd hoc aut illo modo obli- gatio ea euitandi consurgat, cùm sit certum im- putari illa, quæ ex neglectâ conuenienti electio- ne proueniunt. Vnde P. Arriaga Tomo 5. disput. 49. Sect. 6. acutè Philosophatur contendens sen- tentiam prædictam solis vocibus ab oppositâ dif- ferre, quæ est communior, & verior, defenditur- q́ue inter alios à P. Suario Disput. 10. de Charitate sect. 2. Vtriusque enim fautores in eo conueniunt, vt putent sic operantem esse causam damni, & eidem imputari, habereq́ue actum specialem ma- litiam in Confessione aperiendam; & esse insuper contra charitatem. Sed alii volunt id tantùm esse genericè, quatenùs omne peccatum contra charitatem est; alii specialiter, quia specialis dam- ni spiritualis causa est: quod & priores non ne- gant in eo sensu; est enim manifestum eum, qui est causa vt alius peccet peccato furti, esse causam ruinæ spiritualis, quam furtum inducit: nolunt tamen vocari specialem, quia non intenditur, & sic deest motiuum contrarium speciali virtuti, vn- de videtur tantùm generalis ratio relinqui, quæ non potest speciali aliquo nomine designari. Quod ergo ad imputationem damni attinet, dis- criminis ratio non apparet, quæ momenti alicu- ius sit; neque enim ex eo quòd refugiant Docto- res illi scandalum specialiter dictum admittere, imputationem damni negant, & damni quidem spiritualis, quod lege charitatis debemus auertere:<-P> @@0@ @@1@ rem moralem vix remanet vlla. Quod quidem casui, de quo loquimur, applicandum: in quo non solùm damna temporalia, sod & spiritualia plurima subsequentur; peccata inquam ex incon- sideratis electionibus: vnde meritò dicere potuit P. Sancius contra charitatem peccari, licèt non consequenter ad suam doctrinam. nò iuxta veritatem sit, in casibus tamen particu- laribus aliter pro eorum diuersa qualitate iudi- candum; possunt enim esse aliqua, in quibus damnum nullum aliis ex ineptâ electione sequa- tur; vt si honorarii tantùm gradus sint, vbi & fortè alicuius non penitus digni electio à mortali possit excusari. Si tamen salarium sit habiturus, talis esse excusatio nequit; quia non potest ita seruire, vt illud mereatur, & ita, si non restituat, ab electore facienda restitutio. solùm peccant grauiter, si indignos eligant, iuxta dicta, sed etiamsi non eligant digniores. Sic quamplures, quos adducit, & sequitur Diana
1. Miscellaneo. Resolut. vltimâ, alios pro eodem ad- duxerat. Ratio est clara ex dictis: nam ex obli- gatione justitiæ commutatiuæ officio annexa te- netur: hoc enim pacto illud ipsi munus attribu- tum, vt seruet legem ita statuentem, de qua num. 68. & vt non esset lex, id est consequens officium ipsum: nam justitia distributiua est propria su- periorum: Atqui illa debet attendere dignitatem personarum, & cum proportione ad illam com- munia bona conferre, quod stare nequit nisi di- gniores minùs dignis præferantur. admodùm difficilè sæpiùs est, videantur circa hoc dicta Titalo præcedenti cap. 3. Licèt enim Proreges non ita distent, vt distat Rex, & Indiarum Con- silium; in hac terræ propinquitate, suâ etiam pro notitiâ possunt esse, & sunt reuerà diuortia, dum informantium fides non ea est, quæ possit electo- ris animum tranquillare. Id quod passim in iis ipsis, quæ coram nobis geruntur, deprehendi- mus: ad aures enim gubernantium interpolata perueniunt, & quæ statim manifestæ possunt conuinci falsitatis; si tamen audiendi fiat copia quod non semper licet, dum quis ignorat ca- lumniam, & propter eam id patitur, cui non po- test ignarus obuiare, Diuus Ioannes Baptista, sic Herodem alloquens inducitur apud Geor- gium Scotum in Tragædia de eodem, titulo
Audire oportet multa: cuncta credere Necessè non est. Quæstus inuidiæ, sanor, Timor, dolorque, sæpè vera supprimunt. Sit ergo in Proregibus sincerus justitiæ zelus, & desiderium nihil ab æquitate alienum perpetran- di: adderit Deus vt electiones non absurdæ pro- deant: quòd si aliqua minùs probanda eruperit post diligentiam congruam; nihil in eo mirum si errent homines, quibus est errare natiuum, sed error pro magistro adhibendus, vt deinceps sine erroris offendiculo procedatur. officia debent benemeritos in conquisitione In-<-P>@@
re. Sic expresse deciditur in Regio rescripto, dum ita additur: Prefiriendo en lo vno, y en lo otro, à los
Proreges adimplere; sunt enim non multi jam ex illis, & quæ dare possunt multa: vt non possint ad operiendum, pallii breuitatem incusare: non enim ita breue est, iuxta Prophetæ sententiam, vt non possint eo plures sufficienter operiri. Mul- ta sunt officia, pensiones, Commendæ emolu- menta, quibus fieri satis potest benemeritis ex Conquisitorum sanguine, & aliis, qui pro regni amplificatione aut conseruatione, fidelem ope- ram præstiterunt. Videantur dicta Titulo 1. num. 56. Quòd autem circa hoc peccari grauiter possit, constat ex dictis, num. 69. & damna ex violatione justitiæ in hoc genere satis Regium re- scriptum indicauit illis verbis: De manera que
relis ex negatâ satisfactione laborum occasio præbeatur, timeri inde abortus aliqui turbulenti possunt, quibus exitialius nihil valet cogitari. Pro quo historiæ Indicæ exempla non pauca, & satis quidem infausta ministrabunt. tur, quid sit de præsentatione ad Ecclesiastica Beneficia dicendum, si enim ad officia tempo- ralia digniores eligendi sunt sub reatu æternæ damnationis; satis ex eo dispicitur erga Beneficia obligationem esse non posse minorem, cùm ma- iorem esse constet. Et quod ad Regem attinet, dictum à nobis Titulo 1. Cap. 7. 9. & 10. Circa prouisionem autem præsentatione Proregum fieri solitam, forma est specialis ex concessione Sedis Apostolicæ. Prælatus enim ex concurren- tibus ad examen tres post illud eligit, & eos Pro- regi exhibet cum meritorum attestatione: ex quibus ille vnum eligit, qui ad Prælatum cum præsentatione recurrens, ab eo Canonicam acci- pit institutionem. Solent autem Prælati aliqui post meritorum attestationem addere, cuiuscum- que ex tribus electione posse Patronum suam exonerare conscientiam, nominationis ordine non seruato. Quod cùm additur, & de Prælati diligentiâ, zelo, & sapientiâ, plena habetur satis- factio, oculis, vt dici solet, clausis, potest quili- bet præsentari. Erit autem regulariter conue- nientius vt præsentetur priore nominatus loco: aliquid namque in illo eminet ob quod præno- minatus debet judicari: licèt non tale illud sit, vt iniustam reddere alterius valeat electionem. Et quidem satis indicat maiorem beneuolentiam Prælati erga ipsum. Primò enim vocatus magis est dilectus: iuxta ea, quæ adducit Marius An- toninus Libr. 1. Resolut. 7. num. 5. & Dom. So- lorzanus Libr. 2. cap. 8. numer. 19. & in Politicâ pag. 308. §. Y otra. Non potest autem illi non iniucundum accidere, si videat magis à se dile- ctum reprobari. Ex quo beneuolentia inter ipsos & Gubernatores solet non solùm frigesce- re, verùm etiam quandoque, non sine grauibus inconuenientibus, expirare. @@0@ @@1@ manus, quin possint quem libuerit, magis dignum repertum, præsentare: præsentatio enim illis absolutè competit; & quemadmodùm si nomi- natio Prælati non præcederet, possent quem vel- lent, magis idoneum repertum præsentare; ita & nominatione ad tres redactâ, jus habet ad ido- neitatem ampliùs explorandam. Si enim ad spe- cialiter nominatum à Prælato deberet adstringi, res de solo nomine esset præsentatio, cùm vix vllum in eâ esset exercitium potestatis: contra id, quod jus patronatus specialis excellentiæ con- tinet ab Ecclesia in argumentum eximiæ gratitu- dinis attributæ. Et potest quidem Patronus no- uum aliquid in approbatis à Prælato deprehen- dere, quod ad variandam electionem possit non immeritò permouere. Nisi in ipsâ nominatorum graduatione adeò merita vnius meritis aliorum antestent, vt euidens iniuria ipsi fiat, si scripturæ ordinem non sequatur: prout ex Illustrissimo Zapata tradit Dom. Solorzanus Lib. 3. cap. 15.
Solorzanus præfatam limitationem omiserit in Politicâ pag. 632. §. En quanto, qui Latino cor- respondet. dum, verba Philippi Tertii Regis nostri in quo- dam rescripto circa formam in præsentatione seruandam, expendisse, cuius tenorem adducit Dom. Solorzanus suprà num. 14. sic enim ait: Y
Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|