Ünden bugüN

İŞÇİ ÖRGÜTLENMESİ

288

289

İŞÇİ ÖRGÜTLENMESİ

min, toplantının yasaklanıp bu doğrultudaki girişimlerin eşi görülmedik yoğunlukta bir şiddetle bastırıldığı ilk yıllarda, sendikaların ayakta tutulmasına çalışıldı. Daha sonra sakal bırakma, toplu viziteye çıkma, servis otobüslerine binmeme gibi pasif direniş biçimleri yaygınlaştı. Ancak bu aşamadan sonra yeni yasaların başarılı olmalarım son derece zorlaştırdıkları ilk grevler başlayabildi. 1980 öncesindeki düzeyinin çok gerisinde kalmakla birlikte işçi eylemleri dönem sonuna doğru yoğunlaştı. Ancak bu süreç içinde sendikaların kendilerini yeni koşullara uydurmakta, yeni mücadele yöntemleri geliştirmekte zorlandıkları görüldü.

1980 sonrasının önemli işçi olaylarından biri "1989 ilkbahar Eylemi" olarak adlandırılan, kendiliğindenci, ama neredeyse tüm Türkiye'yi kapsayan yoğun protesto eylemleri ile yaşandı.

Mayıs 1992'de mal varlıklarım geri alan ve merkezi istanbul'da bulunan DlSK'in yemden sendikal yaşama dönmesiyle sendikal hareket renklendi. Tüm işçilerin tek bir konfederasyon altında toplanması ya da aralannda önemli farklar bulunan sendikal yapıların bağımsız varlıklarım koruyarak gerektiğinde dayanışmaları, üzerinde çok tartışma yapılan bir konu oldu.

Türk-İş, DiSK ve Hak-lş'in birlikte düzenlediği l Mayıs 1994 yürüyüşü. Yücel Tunca/ Onyx

DiSK bir dönem Türk-lş çatısı altında örgütlenen üyelerinden bir bölümünü yeniden kazandı; bazı işkollarında yetki aldı. Aralarındaki sendikal rekabet sürerken Türk-lş, DiSK ve Hak-lş konfederasyonları l Mayıs 1992'yi kapalı salonda, l Mayıs 1994'ü istanbul'da bir açık hava toplantısıyla birlikte kutladılar.

1980 sonrasında istanbul'daki bir başka önemli işçi hareketi, kamu çalışanlarının örgütlenmesi oldu. 1982 Anayasası kamu çalışanlarına sendikal örgütlenme hakkı tanımamıştı, ancak bu hakkı yasaklamıyordu. "Memur" kapsamında kabul edilen kamu çalışanları "yasalarla yasaklanmayan her hak kullanılabilir" görüşüyle, 1989 sonrasında kendi örgütlerini kurdu. Yoğun baskılara rağmen örgütlenmesini gerçekleştirerek sendikalarım oluşturdu. Kamu Çalışanları Demokratik Platformu'nu oluşturarak, sendikal haklarının yasalarla güvence altına alınmasını talep etti, bu amaçla çeşitli eylemlere girişti, yürüyüşler yaptı. Kamu çalışanları Türk-İş, DiSK, Hak-İş konfederasyonları arasında oluşturulan Demokratik Platform'da yer aldı. İstanbul açısından 1980 sonrasında en özgün, en anlamlı işçi açılımı, kamu çalışanlarının sendikal örgütlenmesi ve eylemleri oldu. FARUK PEKİN