Ünden bugüN

HASKÖY TERSANESİ

12

13

HASTANELER

Bir çarşı ressamının gözüyle mimarbaşı, 17. yy, anonim (solda) ve La Hay ve Ferriol'un Recueil de Cent Estampes Representant Differentes Nations du Levanı adlı kitabında yer alan Vanınoor'un bir Ermeni mimar tiplemesi. Galeri Alfa

Bibi. Evliya, Seyahatname, l, 1969, 113-114; Janin, Constantinople byzantine, 416; İSTA, III, 1574, 1586; Inciciyan, istanbul, 95-96; Kömür-ciyan, istanbul Tarihi, 202.

ENiS KARAKAYA

HASKÖY TERSANESİ

Türkiye Gemi Sanayisi AŞ'ye bağlı, Haliç' te, Hasköy'le Halıcıoğlu arasında yer alan tersane.

Şirket-i Hayriye tarafından 1861'de, kendi vapurlarının bakım ve onarımı amacıyla kurulmuştu, atölye düzeyindeydi ve ancak birkaç küçük binadan oluşuyordu.

Önceleri fabrika denen bu kuruluş, zamanla eldeki olanaklar oranında genişletildi, 1884'te, 45 m boyunda ağaç bir kızak yapıldı, çekme gücü olarak da islimle çalışan bir ırgat yerleştirildi. 1910'da yeni bir kızak daha ilave edildi, istimli ırgat elektrikle çalışır duruma getirildi. Torna tezgâhları, inşaiye atölyesi ve marangozhane kuruldu.

Hasköy Ayazması'mn mermer ikona

çerçevesi.

Enis Karakaya, 1994

Bugün harap bir halde, terk edilmiş o-lan Hasköy Ayazması, içinde bulunan derin bir kuyunun tehlike arz etmesinden dolayı beş yıldır kapalı vaziyettedir. Sızıntı suları haznesinde halen damla damla toplanmaktadır. Ayazmanın bugün için ziyaretçileri olsa da, bunlar ayazmaya girememektedirler. Oysa yakın bir zamana kadar ziyaretçiler, giriş kısmına sonradan yapılmış olan küçük bir su haznesine içeriden taşınan suları içerek ve azizenin ikonası önünde dua ederek, mum adağı yapıyorlardı.

Onarım ve bakımdan başka küçük hizmet teknelerinin de yapılıp denize indirildiği tersanede, Şirket-i Hayriye'nin önemli yöneticilerinden Necmettin Kocataş'ın döneminde, 1938'de birbirinin eşi iki şehir hattı vapuru yapıldı. Bunlardan 75 baca numaralı olanına Kocataş, 76 numaralı o-lamna da Sarıyer adı verildi. Bu iki vapurda, Hıdiv Abbas Hilmi Paşa'nın Nimetul-lah adlı özel yatından çıkartılan iki buhar makinesi ve kazanlar kullanıldı. Tersanede daha sonra eski bir Haliç vapuru tadil edilerek motorlu, küçük bir araba vapuru haline getirildiyse de başarılı olunamadı.

Şirket-i Hayriye'nin 1945'te Münakalât Vekâleti tarafından satın alınması üzerine, Hasköy Tersanesi de Devlet Denizyolları ve Limanlan Umum Müdürlüğü'ne devredildi. Mart 1952'de Denizcilik Bankası'na devredilen kuruluş önceleri Haliç Tersa-nesi'ne bağlı bir başmühendislik olarak

Hasköy Tersanesi'nde yüzyıl başında bir gemi inşası. Tuğrul Acar fotoğraf arşivi

çalıştıysa da, 1954'ten itibaren Gemi înşa ve Tamir işletme Müdürlüğü adını alarak bağımsız bir ünite olarak çalışmalarını sürdürdü. 1984'te Ulaştırma Bakanlığı'nın bünyesinde yer alan bir kuruluş olan Türkiye Gemi Sanayisi AŞ'ye bağlandı. Hasköy Tersanesi'nde bugüne kadar başlıca şu vapurlar inşa edildi: Gökçeada Feribotu (1972), Kocataş (1938), Sarıyer (1938), Vaniköy (1954), Beykoz (1955), Hasköy (1960) yolcu vapurları.

11.257 m2'lik bir alanda faaliyetini sürdürmekte olan tersanede daha çok şehir hattı vapurlarının ve küçük teknelerin bakım ve onarımları yapılmaktadır. Rıhtım uzunluğu 193 m'dir. Biri yaylı, öteki felekli, 50'şer m uzunluğunda iki kızağı

Var lr' ESERTUTEL