Wat nou, stigma?!

Hoofdstuk 4

4.1 Inleiding

Van knetterende ruzies tot gemoedelijke gesprekken. De kwalitatieve inhoudsanalyse van Marokko Community legt verschillende typen van online samenzijn bloot. In dit hoofdstuk passeren deze de revue, bij elk type stel ik de vraag of er een verband is met een eventuele stigmatisatie in de offline maatschappij. En als dit verband aannemelijk is, hoe dat zich online ontrolt.

De opbouw van dit hoofdstuk is als volgt. Ik presenteer de onttrokken types van online samenzijn op Marokko.nl. En vervolgens presenteer ik bij elk type verschillende leden die fungeren als sleutelparticipanten, zij bieden de nodige verdieping.

4.2 Type I: Marokko.nl als publieke confrontatiezone

“Wanneer gaan jullie Nederlanders mij accepteren?” arab_hier

4.2.1 Inleiding

Onder de noemer ‘Marokkaanse jongeren en actualiteiten’ bevindt zich op Marokko.nl een ratelende discussiemachine, tientallen onderwerpen worden er dagelijks het forum op geslingerd. Meeste reacties door de jaren heen trokken discussies over de Mohammed-cartoon, Ayaan Hirsi Ali, schepping en evolutie en het (dreigende) hoofddoekjesverbod. Opvallend is het hoge aantal reacties van autochtone leden, waarmee ik op leden doel die geen wortels in Marokko hebben. Volgens eigenaar Marokko Media noemt vijftien procent van de leden zich Nederlands, deze groep is zoals gezegd vooral actief binnen de discussies over actuele onderwerpen.

In de volgende paragraaf zet ik het eerste type van online samenzijn op Marokko.nl uiteen, leden binnen dit type blijken vooral en vrijwel uitsluitend actief binnen de actuele discussies. Na de beschrijving van dit type van online samenzijn volgt de vraag of deze participatie verband houdt met offline stigmatisatie.

4.2.2 ‘Kijk naar je eigen volk’

Marokko.nl floreert in een tijd waar de schijnwerpers van de media op de Marokkaanse groep zijn gericht. Zoals lid oeps – autochtoon – eind 2011 schrijft over het waarom van zijn lidmaatschap: “Er is zoveel gaande met moslims hier in Nederland en in het Midden-Oosten dat mijn nieuwsgierigheid groeit. Moslims zijn gewoon de interessantste mensen van deze tijd.” Met het licht op de onderzoeksvraag is de activiteit van Hollandse leden alleen interessant in samenhang met de participatie van Marokkaanse leden. De aanwezigheid van de door Marokkaanse leden soms liefkozend, soms hatelijk genoemde kaaskoppen betekent namelijk wel dat Marokko.nl niet per definitie fungeert als een veilige locatie om gelijkgezinden te vinden. En zonder tegenspraak ervaringen over een eventuele stigmatisatie uit te wisselen.

Op Marokko Community zijn een aantal Nederlandse leden uitgesproken PVV-stemmers, anderen steken een bepaalde kritische houding richting de integratie van minderheden in Nederland niet onder stoelen of banken. Duidelijk: Marokko Community is geen afgebakend stukje internet, zoals De Koster en Houtman wel aantroffen op Stormfront.org. Geen eilandje waar PVV-aanhangers of andere potentiële critici van Marokkanen worden geweerd. Dit uit zich ook in de discussies, die zich kenmerken door een bepaalde felheid, de immer aanwezige dreiging dat het uit de bocht kan vliegen. Soms doet het aan als een eeuwigdurend steekspel van woorden. Zo zien ook de leden zelf. Wijzen schrijft augustus 2010 in de staart van een discussie over hoofddoekjes schertsend richting zijn opponent Snake74: “Zit je gewoon te stangen, totdat er weer een nieuw nieuwsbericht komt die ons dan weer recht tegenover elkaar zet. Dan begint het discussiespelletje weer opnieuw. Wie heeft er gelijk, wie overdrijft er, wie maakt een punt, wie maakt een fout, wie wordt geleid door emotie en wie door kennis. CHALLANGEEEE!”

Marokkaanse leden proberen zich binnen deze kleine woordelijke oorlogjes te verzetten tegen het negatieve imago dat aan de Marokkanen in Nederland en aan het islamitische geloof kleeft. Het gevoel gestigmatiseerd te worden in de publieke opinie is levendig aanwezig bij de Marokkaanse leden die zich mengen in de discussies over de actualiteit. Zo noemt The3sisters Nederlanders “schijnheilig” omdat ze steeds naar Marokkanen wijzen. “Hou eens gewoon je kop en kijk eens naar je eigen volk.” Moker_joker noemt Nederland het land “waar het journaal niks dan leugens heeft te bieden. Het land van de hoogste percentage moslimhaters. Het land dat ons ziet als gevaar en terreur. Het land van extremisten. Het land dat problemen zoekt maar toch wil vermijden. Het land dat mij bestempelt als kutmarokkaan.” En Pist_Aches heeft het gevoel dat alles zich tegen de islam keert. “Vanwaar die drang toch om een volledige religie door het slijk te halen aan de hand van deze gruwelijke gebeurtenis? Iemand is mishandeld door een stelletje hersenloze debielen en huppa, opeens zijn alle moslims barbaren en is de Islam opeens een gewelddadige, gevaarlijke en gestoorde religie? Tering ey, ik krijg het op mijn systeem van dit gezeik!!”

Waaruit blijkt dat er veel Marokkaanse leden actief zijn onder de noemer ‘Marokkaanse jongeren en actualiteiten’ voor wie stigmatisatie een heel actueel thema is. Het verwijt richting de aanwezige Nederlanders is dat ze zich angst laten aanpraten en dat ze “maar graven en graven om toch iets te vinden wat jullie tegen ons kunnen gebruiken” (Malikkingdom). Dat sommige Nederlandse leden sympathie koesteren voor Wilders, werkt voor veel Marokkanen als een rode lap. Zoals Jetli die uitvalt tegen een PVV-er: “En wel janken als hij bedreigd wordt, omdat hij puur discrimineert en een andere bevolking beledigt, dat is misschien voor jou, Anita, een normale gang van zaken, maar de rest van de wereld is iets intelligenter dan jij. (…) Wat jij en Geert doen is slaan, maar als je een klap terug krijgt, ga je janken. En dan zeg je net als een klein kind: ‘Jij begon. Want ik mag wel slaan omdat ik blank ben en jij mag niet slaan omdat je niet blank bent.’ Ja ja meid, dat is jullie niveau!”

Dat stigmatisatie zo vaak impliciet of expliciet naar voren komt in discussies, is een aanwijzing dat het voor sommige leden vervlochten is met de beweegreden om lid te zijn van Marokko.nl. Wellicht is juist de aanwezigheid van de Hollanders op Marokko.nl een extra trigger, het geeft Marokkanen de kans om richting deze groep de frustratie over het gevoel onterecht negatief te worden bejegend in de media en de samenleving, te spuien. Te laten weten hoe zij zich voelen in de maatschappij. De felle debatten die uit deze ontmoetingen rollen, geven dit stukje van Marokko Community het aanzien van een confrontatiezone waar de Marokkaanse leden zich verzetten tegen de in hun ogen tegen zich gekeerde maatschappij.

Een handtekening van arab_hier wijst op de drang om de actieve Nederlandse forumleden de les te lezen: “Ik spreek beter Nederlands dan menig NL-autochtoon. Ik werk voor mijn brood en ik val niemand lastig. Ik deed weinig aan mijn geloof en nu ben ik opeens een moslimfundamentalist/terrorist en een bedreiging voor de samenleving, omdat ik uit een islamitisch land kom. Ik heb op een christelijke school gezeten, heb daar de Nederlandse normen en waarden geleerd. Wanneer gaan jullie Nederlanders mij accepteren?” Opvallend is dat arab_hier, maar ook veel andere Marokkaanse leden het over “jullie” hebben en zich hun uitlatingen tot een gehele Nederlandse groep lijken te wenden. Dit hint ook naar de mogelijkheid dat Marokkanen niet actief zijn binnen dit gedeelte van Marokko.nl om ervaringen uit te wisselen over het gevoelde stigma in de maatschappij, maar dit juist te lijf willen gaan. Karima_X schrijft als hij beschuldigd wordt van het “hielen likken” van Nederlanders: “Ik heb nooit de hielen gelikt van een kaas, sterker nog ga niet eens met jullie om. Dat is precies de reden waarom ik op Marokko.nl zit.”

Juist de aanwezigheid van de Nederlandse leden maakt het actuele onderdeel van Marokko.nl tot een confrontatiezone waar maatschappelijke ongenoegens van zowel Marokkanen als Nederlanders tot uitbarsting komen. De Marokkaanse leden lijken dit gedeelte van het forum vooral als verzetsgrond te beschouwen. Om het in de Nederlandse media geschetste beeld van de Marokkaanse gemeenschap, het Midden-Oosten en de Islam te bevechten. Om dit samenspel tussen het online samenzijn en offline stigmatisatie verder uit te diepen, presenteer ik hieronder vijf sleutelparticipanten. Bij hen toon ik in eerste instantie aan waarom zij bij het confrontatiezone-type passen, vervolgens tracht ik hun beweegredenen te achterhalen en welke rol offline stigmatisatie speelt in hun aanwezigheid online.

4.2.3 Stigma?

De vijf sleutelparticipanten zijn geselecteerd, allereerst omdat ze passen binnen het type. Daarnaast heb ik gekeken naar hun activiteit, dus: de gemiddelde hoeveelheid reacties per dag. Niet alleen betekent meer reacties, meer materiaal. Een hoog gemiddeld aantal reacties zegt ook iets over de betrokkenheid van de leden bij het forum. Daarnaast heb ik gekeken naar de lengte van het lidmaatschap. Op kinghassandu na zijn de leden allemaal al jaren lid van Marokko.nl. Bada_Bing en Marouan_22 zijn zelfs al sinds 2006 actief op het forum. Dit betekent niet alleen dat de gepresenteerde leden zeer waarschijnlijk geen trollen – mensen die voor de lol zitten te stoken op een forum – zijn, maar impliceert ook dat er over meerdere jaren iets te zeggen valt over de participatie.
De al eerder aangehaalde Moker__Oujdi heeft zich in 2010 aangesloten bij de Marokko.nl-familie. Hij valt binnen het type confrontatiezone, omdat hij zich in discussies steeds weer verzet tegen het negatieve imago van de Marokkanen en moslims. Hij hekelt de schijnwerpers voor zijn gevoel steeds maar op één gemeenschap gericht zijn: de zijne. Dit blijkt bijvoorbeeld uit een reactie op een artikel over homohaat binnen de Marokkaanse gemeenschap. Hij verzucht: “86 procent van de incidenten wordt gepleegd door een Nederlander. 86 procent! En niemand die het daarover heeft, want: verkeerde, onwelgevallige afkomst.” Vervolgens richting een Nederlands lid die hij verwijt kritiekloos mee te gaan met het bericht: “Jij en je geestverwanten zijn de kanker op dit forum en op het maatschappelijk debat. Waarom sodemieter je niet gewoon op met je Marokkanen- en moslimhaat, vieze relnicht? (…) Waarom blijf je niet gewoon bij je inferieure soortgenoten??” De Nederlandse leden – met wie hij met graagte de confrontatie zoekt – scheldt hij vaak hatelijk uit. Termen die voorbij komen: “kleine, infantiele, wijzende, roze bolleboos”, “verachtelijke relnicht”, “zielig kneusje” en “misselijke aandachtsparasiet”. En vraagt zich verschillende keren bij verschillende kaaskoppen af: “Wat doe je hier nog?”

De reacties van Moker__Oujdi kenmerken zich door hun felheid jegens de Nederlandse leden en het feit dat hij steeds terugkomt op de in zijn ogen vertekende publieke opinie. Dit lijkt voort te komen uit stigmatisatie. Volgens Moker__Oujdi hebben Nederlanders het “allochtonen-bashen tot een nationale sport (…) verheven”. Want: “Overal waar autochtonen en allochtonen zijn, is het altijd hetzelfde type kutracist dat opmerkingen moet maken waar de meerderheid om moet lachen, maar nooit tegenin gaat.” Hier sijpelt duidelijk de reden achter de hatelijke reacties richting de Nederlandse Marokko.nl-leden naar voren. Ergens anders maakt hij de Nederlandse kiezer uit voor “een weerzinwekkend misbaksel dat zichzelf verheerlijkt met loze woorden als vrijheid en anderen aanvalt op afkomst, gedrag of uiterlijk”. Moslims willen volgens hem “gewoon geaccepteerd worden door de maatschappij”. En hij klaagt: “Zijn het niet de moslims die de afgelopen jaren hun deuren wagenwijd opengezet hebben voor niet-islamitische belangstellenden, om dialoog te voeren en begrip te kweken?” Hij noemt Nederland dan ook “een prachtland”, maar: “De publieke opinie is het enige dat me tegenstaat.”

Deze Moker__Oujdi heeft het nergens specifiek over zijn precieze beweegredenen achter zijn lidmaatschap van Marokko.nl. Wel kenmerkend is de frustratie die van zijn berichten afdruipt, de haat die van het scherm spat als hij weer in een discussie terecht komt met de niet te ontwijken Nederlandse leden. Ondanks de boosheid die hij jegens hen blijkbaar voelt, blijft hij actief op dat ene stukje forum waar ook zij actief zijn. Het is heel plausibel dat zijn beweegreden om online te zijn verband houdt met door hem ervaren negatieve teneur in het land. En dat hij Marokko.nl gebruikt om zijn frustratie over die oneerlijke behandeling bot te vieren

Waar Moker__Oujdi zich op Marokko.nl vooral keert tegen de Nederlandse leden, gebruikt kinghassandu het forum om andere Marokkanen aan te vallen. Specifiek heeft het hij het over “euromaroks”, Marokkanen die zich volgens hem teveel aanpassen aan een samenleving die nooit zal accepteren. Hij valt onder het type confrontatiezone vanwege terugkerende hatelijke verwijzingen jegens het westen “en hun hele hypocriete rijk”. Getuige het feit dat hij Europa “nog meer ellende dan ze lief is” toewenst, laat zien dat hij zich niet welkom voelt en dat ook niet onder stoelen of banken steekt. En hij hekelt Marokkaanse leden die denken dat acceptatie nog wel komt. “Vergeet nooit dat je hier te gast bent. Je hebt idioten die denken dat ze bij Nederland horen en allochtonen die beter weten. Je zal altijd de zoon of dochter zijn van die gastarbeider. Maakt niet uit hoe ver je erin kruipt.”

Het is goed mogelijk dat deze hatelijkheid richting het westen en Nederland voortkomt uit stigmatisatie. Zijn terugkerende reacties op de strafmaten in Nederland, laten dit zien. Volgens kinghassandu komen Nederlanders weg met grote vergrijpen, getuige een reactie op een pedofiel die drie jaar cel krijgt: “Was het een buitenlander geweest, had die minimaal vijftien jaar gekregen en was het opgeblazen in de media als een aanslag op de maatschappij.” Hieruit blijkt dat hij vindt dat de media teveel gefocust zijn op moslims en Nederlanders uit de wind houden. En bij een ander bericht schrijft hij verbolgen: “Alleen een blanke die er weg mee komt. Was het een moslims geweest hadden we het nu al een miljoen keer op het nieuws gehad.”

Het lijkt dat hij het gevoel niet geaccepteerd te worden, heeft omgezet in een haat jegens het westen. En het de neus ophalen voor de samenleving waarin hij leeft. Onder het mom van: als jullie mij niet moeten, moet ik jullie ook niet. Ook kinghassandu is nergens expliciet over zijn beweegredenen om actief te zijn op Marokko.nl. Maar gezien zijn verbolgen reacties als het gaat om de strafmaten en media-aandacht voor bijvoorbeeld pedofielen lijkt stigmatisatie een rol te spelen.

Bij lid Marouan_22 is eenzelfde soort mechanisme te herkennen. Ook voor hem is Marokko.nl een virtuele confrontatiezone, hij probeert alles wat hij als fout ziet in de Nederlandse of Westerse samenleving aan de kaak te stellen. Hij deelt artikelen over de vermeend pro-Israelische houding van Europa en Nederland, de – in zijn ogen – softe aanpak als het gaat om pedofilie en de aan hevige censuur onderhevige Westerse media. In die zin past hij bij de confrontatiezone. Hij noemt Nederland een land vol “moslimhaters, verkrachters, pedo’s, homo’s en al dat andere uitschot”. En hij gaat weg zodra hij kan en doet daar redelijk triomfantelijk, bijna spottend over richting de Nederlandse leden. “Ik ben niet degene om wie je je zorgen moet maken. Ik ben hoogopgeleid, succesvol en nog nooit in aanraking geweest met de politie, één bekeuring gekregen in mijn hele leven. En het zijn juist de mensen als ik die willen emigreren. Het tuig blijft en mogen jullie lekker houden, terwijl de hoogopgeleiden hier vertrekken. Inshaa Allaah ben ik hier asap weg.”

Reden voor zijn haat voor het land waarin hij woont, is de ongelijke behandeling in de samenleving, zo blijkt uit een reactie in 2009:

“Moslims zijn het kots- en kotsbeu om voortdurend verantwoordelijk

te worden gehouden voor de daden van doorgeschoten rotjochies.

Wij vragen op de werkvloer ook niet voortdurend

of de pedofielen, de verkrachters en mensen

die op een menigte inrijden of een politicus neerknallen,

of dat bij de Nederlandse cultuur hoort

en wij vragen aan Nederlanders daar geen verklaring

voor te geven en we houden daar anderen

ook niet verantwoordelijk voor.

Waarom moeten die kaaskoppen ons dan

bij alles wat er gebeurt met de Marokkanen/moslims

het hemd van het lijf vragen. Stort er ergens een vliegtuig neer

dan moeten wij daar een verklaring voor geven

en daar afstand van nemen, wordt er ergens

een buschauffeur door een rotjochie mishandeld

moeten we daar eveneens verantwoording voor

afleggen en wederom afstand van nemen.”
Waarschijnlijk heeft dit gevoel anders behandeld te worden ertoe geleid dat hij verlangt naar een ander land. Hij schrijft regelmatig dat hij zich niet thuis voelt en dat hij weg wil. Hij verlangt naar een land van gelijkgezinden: “Ik zou veel gelukkiger zijn in een moslimland waar ik vijf keer per dag de adhaan hoor, waar ik omringd ben door mijn broeders en zusters met wie ik de geschiedenis deel, de religie, met wie ik me verbonden voel etc etc. Ik ben hier gewoon niet in mijn natuurlijke element, zo heb ik het gevoel. Het is alsof je een leeuw laat opgroeien tussen varkens.”

Het lijkt alsof Marouan_22 op Marokko.nl wil laten weten aan de maatschappij die hem niet moet: ik hoef jullie ook niet. Stigmatisatie is bij hem duidelijk merkbaar en hoewel hij nergens specifiek zijn reden voor participatie op Marokko.nl uiteen zet, lijkt het wel nauw verweven met het gevoel niet te passen in de samenleving waarin hij woont.

Ook Morrokito gaat op Marokko.nl de strijd aan met de in zijn ogen vertekende berichtgeving over Marokkanen in Nederland. Hij zoekt vooral de Nederlandse leden op, wat hem bij uitstek bij de confrontatiezone doet passen. Kenmerkend in dit licht is bijvoorbeeld zijn woordenwisseling met lid __Q__ in een topic over een zwangere Marokkaanse vrouw met zwarte vriend die in elkaar geslagen zou zijn door een groep Marokkaanse jongens. Achteraf bleek dat het om een broodje aap zou gaan. Kaaskop __Q__ reageert wat sceptisch op het gegeven dat het verhaal niet klopt.
Morrokito schiet in de aanval: “Past het niet in je straatje?

Jij bent zo’n Tokkie die het liefst ‘de Marokkaan’ als dader aanwijst.”

__Q__: “Tuurlijk, want hoe meer criminele Marokkanen

in ons land hoe beter, toch? Wie wil dat nou niet?”

Morrokito: “Voor jou, Wilders en co is het een zegen.

Hoe meer criminele Marokkanen hoe tevredener de Tokkies zullen zijn.

Zodat ze weer met hun vingertje kunnen gaan wijzen.”

__Q__: “Weet je dat daar een hele makkelijke remedie tegen is?

Gewoon minder vaak de dader zijn.”

Morrokito: “Dat kunnen die boefjes jullie niet aandoen.

Jij wilt helemaal geen goede Marokkanen zien. Daar koop jij niks mee.”
Waaruit blijkt dat Morrokito zich slachtoffer voelt van een samenleving die hem graag als dader wil zien. Ook hij vindt de media bevooroordeeld. Op een artikel dat Breiviks moslimhaat onderbelicht zou zijn, zegt hij: “Dit is niets nieuws. De westerse politiek en massamedia meten al decennia lang met twee maten. Volgens het westen is: Breivik een psychopaat, maar Bin Laden een terrorist. Volkert van der G. had een psychische stoornis (volgens de psychologen nu niet meer, want hij komt vrij). Mohammed B. is een terrorist en krijgt levenslang. Hoe bedoel je hypocriet.” Hier komt duidelijk naar voren dat hij het gevoel heeft dat Marokkanen of moslims anders behandeld worden. Volgens hem zijn de media er dan ook “alleen op uit om de Marokkaanse gemeenschap te demoniseren.” Waaruit weer duidelijk het gevoel komt gestigmatiseerd te worden. Hij voegt er nog bitter aan toe: “Wij zijn alleen maar geliefd om gehaat te worden.” Elders noemt hij Nederlanders “over het algemeen xenofoben”, ook dit is veelzeggend.

Morrokito laat ook te pas en onpas weten dat hij verder weinig op heeft met Nederland. Hij voelt zich niet geworteld. Zegt hierover: “Wij Marokkanen hadden honger in ons eigen land en zitten hier in Nederland alleen puur voor de economische omstandigheden. Als dit niet zo was dan kan je beter in Marokko leven met zijn zon, zee en stranden....” Ook hij wordt nergens expliciet over zijn beweegredenen om actief te zijn op het forum, maar hij kiest wel duidelijk voor de confrontatie met Nederlandse leden en de in zijn ogen scheve berichtgeving. Dit komt meerdere keren naar voren, waaruit de conclusie is te trekken dat stigmatisatie wel een rol speelt in zijn reden om actief te zijn op het forum.
Ook lid Bada_Bing – sinds 2006, ruim twaalfduizend reacties op zijn naam – stelt op Marokko.nl een voor hem onevenwichtige publieke opinie aan de orde. Binnen een topic over een aartsbisschop die gezegd zou hebben dat het verkrachten van vrouwen die abortus gepleegd hebben, aanvaardbaar is, reageert hij typerend: “Als een imam dit zou roepen zou het direct geprojecteerd worden op de Islam want zo werkt het.” Volgens hem “zijn mensen er ook naar op zoek, om argumenten te vinden om een andere groepering als ‘achterlijk’ te bestempelen en hierin bevestiging te vinden van de eigen zelfverklaarde morele superioriteit”. Hieruit komt voorzichtig naar voren dat hij zich als minderheid in Nederland in een hoek gedrukt voelt. Hij kampt ook met gevoel dat hij zich steeds moet verdedigen voor wat andere leden in de Marokkaanse gemeenschap uitspoken. Hij klaagt: “Van moslims wordt altijd verwacht dat ze iedere misstand scherp veroordelen.” En elders: “Ik ben op het punt gekomen dat ik tegen iedereen die telkens maar weer vraagt om verantwoording af te leggen om wat anderen doen (die toevallig hetzelfde paspoort hebben of dezelfde religieuze achtergrond) zeg: dikke middelvinger met je collectieve verdachtmakingen.” Dit gevoel kwam ook duidelijk bij vooral Marouan_22 en Moker_Oujdi naar voren.

Uit zijn participatie blijkt dat hij autochtonen verwijt dat ze steeds maar de gehele Marokkaanse gemeenschap verantwoordelijk willen stellen voor de uitspattingen van individuen. Hij voelt duidelijk stigmatisatie in de offline maatschappij. En maakt dat ook expliciet, als hij het heeft over intolerantie in Nederland gebruikt hij zijn eigen ervaringen. “Als je voor de ouders van je vriendin staat en die zeggen je recht in je bek dat ze het eerst helemaal niet goed vonden dat hun dochter met een Marokkaan ging, maar toen ze hoorden dat ik “een goeie” was, wel. Dan noem ik dat intolerantie.” Hoewel hij ook zegt dat er mee te leven is. Hij zegt: “Ik heb ervaren dat ik door studie en ambitie stappen op de maatschappelijke ladder heb kunnen zetten. Ik geloof dat iedereen dit kan realiseren indien de wil er is. Desalniettemin heb ik ervaringen gehad welke duidelijke voorbeelden van intolerantie zijn. En dan heb ik het niet over kritiek maar over een stempel dat je opgeplakt krijgt, omdat je toevallig Marokkaanse ouders hebt.” Als je dit duidelijke gevoel van stigmatisatie koppelt aan zijn actieve participatie op Marokko.nl waar hij steeds terugkomt op dat negatieve imago van Marokkanen in de publieke opinie, lijkt het heel erg aannemelijk dat zijn beweegredenen om actief te zijn op het forum verweven is met die gevoelde discriminatie.

4.2.4 Geen toevluchtsoord, maar confrontatiezone

Geen van de sleutelparticipanten is expliciet over de beweegreden om lid en actief te zijn van en op Marokko.nl. Het lijkt desalniettemin wel duidelijk dat ze het forum gebruiken als uitlaatklep voor offline opgedane frustraties. Van hun berichten spat veel woede over de maatschappelijke opinie, er lijkt een algemeen gevoel te zijn dat ze als etnische groep te vaak negatief in het nieuws komen. Op het forum lijken de Marokkaanse leden bewust de confrontatie te zoeken met Nederlandse leden. Het forum is in die zin een confrontatiezone, een digitale verzetsgrond. Geen plek om onder te duiken. Hoewel er wel degelijk nuanceverschillen zijn in hun participatie online, is er één hele duidelijk gemene deler, namelijk: stigmatisatie.

Kenmerkend voor leden die Marokko.nl beschouwen als een digitale confrontatiezone is dat ze bijna uitsluitend actief zijn binnen de actuele discussies. Wat aangeeft dat ze zich betrokken voelen bij dat wat er nu in de samenleving speelt, daar op willen reageren. Wat hen verbindt is het breed gedragen gevoel niet geaccepteerd te worden in de samenleving waarin ze zich bewegen. En het sterke gevoel dat de media en dus de publieke opinie hen keer op keer maar aan de schandpaal wil nagelen. Dat is hun reden om actief te zijn op het forum: zich verzetten tegen een vertekende berichtgeving. Daarnaast hebben ze blijkbaar behoefte om met de Nederlandse leden in gesprek te gaan. Of hen iets duidelijk te maken. Want het Hollandse aandeel van Marokko.nl is feitelijk ook alleen binnen deze actuele discussies te vinden. En deze kaaskoppen drukken een grote stempel op de debatten. Dus het uitsluitend actief zijn binnen ‘Marokkaanse jongeren en actualiteiten’ is er voor kiezen om met deze Nederlanders om te gaan.

Het is nu de vraag of stigmatisatie ook een rol speelt bij de andere typen van online samenzijn op Marokko.nl. En zo ja: hoe zich dat dan uit.