1 nolu alt komisyon tutanaklari iÇİndekiler
Yüklə 2,81 Mb.
|
09.12.2011 Tarihli ToplantıAçılma Saati: 10.05 ____ 0 ____ MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Komisyon üyesi değerli arkadaşlarım, Turgut Özal Üniversitesinin değerli mensupları, Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Uzlaşma Komisyonunun 1 no.lu Alt Komisyon toplantısındayız. Kısaca ifade etmeliyim ki 24’üncü Dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye'nin uzun süredir ihtiyaç duyduğunu ifade ettiği yeni bir anayasa yapma çalışmalarını ilk görevleri arasında saydı. Bu amaçla, Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan dört siyasi partimizi temsilen Sayın Meclis Başkanımızın riyasetinde Anayasa Uzlaşma Komisyonu oluşturuldu. Amacımız, yeni bir anayasa yaparak Türkiye'nin önünü daha da açmaktır. Bunun zor bir süreç olduğunu biliyoruz ancak anayasalar en üstün hukuk normlarıdır, dolayısıyla çok geniş bir mutabakatla, bir uzlaşma zemini yakalayarak hazırlanırsa bir anlam ifade eder diye düşünüyoruz. O nedenle, tüm sivil toplum örgütlerinin, başta siyasi partilerimizin, anayasal kuruluşlarımızın, tabii ki kamu kurumu niteliğindeki meslek örgütlerimizin, hatta bireysel olarak vatandaşlarımızın bu konuda “yeni bir anayasa” deyince ne öneriyorlar? Komisyon olarak bunu bilmemizin ve bu doğrultuda bir hazırlık yapmamızın çok doğru olacağını düşünerek çalışmalarımıza başladık. Komisyonumuz 12 kişiden oluşuyor, Parlamentomuzda dört grubumuz var, her gruptan 3’er milletvekili arkadaşımız uzlaşma komisyonunda görev yapıyor. Öncelikle, üç alt komisyon kuruldu. Bu alt komisyonlardan 1 numaralı alt komisyon -ki şu anda toplantısını burada yerine getiriyoruz- siyasi partiler ve anayasal kuruluşların yeni bir anayasayla ilgili düşüncelerini ve önerilerini tespit etmek için siyasi partilerimizi dinlemeye başladık, onların önerilerini alıyoruz. Şimdi, ilk kez bir anayasal kurum olarak gördüğümüz bir üniversitemizin, bir vakıf üniversitesinin, Turgut Özal Üniversitesinin yeni bir Anayasayla ilgili önerilerini ve düşüncelerini dinleyeceğiz bugün bu saatte. Ben, Türkiye'nin bir devrine gerçekten silinmez şekilde mührünü vurmuş olan rahmetli Cumhurbaşkanımız Turgut Özal’ın ismini taşıyan ve en genç üniversitelerimizden biri olan Turgut Özal Üniversitesinin değerli yöneticilerinin, rektörlük temsilcilerinin, hocalarımızın bizim demin ifade ettiğimiz yeni anayasa sürecine böylesine yoğun ilgi göstermelerini ve çok büyük bir katılımla bu çalışmaya iştiraklerini büyük bir memnuniyetle karşıladım. Sizlere gerçekten teşekkür ediyoruz. Bu bizim gelecekle ilgili umutlarımızı artıran bir adım olmuştur, davranış olmuştur. Şimdi sizi dinleyeceğiz. “Yeni bir anayasa” deyince Turgut Özal Üniversitemiz -tabii Hukuk Fakültesi gördüğüm kadarıyla bir anayasa taslağı da hazırladı- bu konuyla ilgili ne düşünüyor? Şimdi sizin sözlü olarak açıklamalarınızı dinleyeceğiz. Ben tekrar teşrifleriniz, çalışmalarınız, gayretleriniz nedeniyle sizlere teşekkür ediyorum. Diğer komisyon üyesi arkadaşlarıma izin verirseniz söz vereceğim. Profesör Süheyl Batum, Alt Komisyon üyemiz, tabii ki üst komisyon üyemiz; kendisi zaten bu konuların hocasıdır. Şimdi, Süheyl Hocama söz veriyorum. Buyurun. BEDİİ SÜHEYL BATUM (Eskişehir) – Çok teşekkür ederim efendim. Gazetelerden biraz bakabilmiştim, şimdi de baktım; gerçekten ben de teşekkür ediyorum. Biz bir anayasanın bütün maddeleriyle uzlaşmaya dayanan bir anlayış içerisinde yapılabileceğine inanıyoruz ve yapılması gerektiğine inanıyoruz. Uzlaşma gerektirecek maddelerin zannedilenden daha az olduğunu düşünüyoruz. Yani “Uzlaşma sağlanması mümkün değildir bir anayasa yapımında Türkiye’de, çünkü belirli noktalarda anlaşabilmek mümkün değildir.” gibi bir genel belki görüş de var ama bu görüşün çok doğru olmadığını düşünüyorduk. Ben bazı noktalarına baktım taslağın, şuradaki Anayasa tasarısının o bakımdan gerçekten teşekkür ederim, çok yararlanabileceğimiz ve aşağı yukarı bizlerin de kafasındaki bazı alanlarla örtüşen maddeler var. O bakımdan, hepinize gerçekten bu kadar çalıştığınız için, bunun üzerinde ciddi anlamda kalem oynattığınız için ve bunun da Türkiye’ye yeni bir anayasa kazandırmada çok katkısı olacağına inanarak çok teşekkür ediyorum bende. Sizlerle olmak bizim için de çok önemli. Sağ olun, çok teşekkürler. MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Buyurun Faruk Bey. FARUK BAL (Konya) – Çok değerli hocalarım, Turgut Özal Üniversitesinin değerli öğretim üyeleri, hepiniz hoş geldiniz; hepinize teşekkür ediyoruz. Mehmet Ali Şahin Bey’in ifade ettiği gibi Türkiye 12 Haziran seçimlerinden sonra kamuoyunda oluşan ciddi bir anayasa beklentisini karşılayabilmek için bir Uzlaşma Komisyonu kurdu ve bu Uzlaşma Komisyonu bugün sizlerin değerli fikirlerini alacaktır. Tabii, Türkiye, dünyada belki en iyi anayasa yapan ülke değil ama dünyanın en fazla anayasa yapan ülkesidir ve yaptığı anayasaları da en fazla değiştiren ülkesidir. Türkiye, her anayasa yapışında belirli bir bedel ödemiş ve ciddi bir tecrübe de kazanmıştır bunun karşılığında. 1876 Anayasası’yla bir imparatorluk kaybetmişiz, 1921 Anayasası’yla bir Kurtuluş Savaşı vermişiz, 1924’le bir cumhuriyet kazanmışız, iki darbe, üç muhtıra… Şimdi bütün bunların bir muhasebesini yaparak, ödediğimiz bedellere dikkat ederek, 21’inci yüzyılın evrensel değerleriyle barışık, insan onuruna, insan haklarına dayalı ve Türkiye'nin artık yüzlerce yıl anayasa tartışmasını bir kenara atarak enerjisini huzura, refaha, kalkınmaya ayırabilecek bir imkân yaratmak üzere buradayız. Buna katkı verdiğiniz için hepinize teşekkür ederiz. MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – İzin verirseniz misafirlerimizi şöyle kısaca bir tanımak ve tanıtmak isterim: Profesör Doktor Sacit Adalı, Hocam hoş geldiniz; Profesör Doktor Ali Şafak, Hocam hoş geldiniz; Profesör Doktor Ahmet Battal, Hocam hoş geldiniz; Profesör Doktor Hasan Tahsin Fendoğlu, Hocam hoş geldiniz; Profesör Doktor Erol Cansel, Hocam hoş geldiniz… PROF. DR. SACİT ADALI – Hocaların Hocası… MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Doğru. Yardımcı Doçent Doktor Hüseyin Yıldız, hoş geldiniz; Yardımcı Doçent Doktor Ömer Lütfi Peker, hoş geldiniz; Araştırma Görevlisi Ahmet Sencer Önal, hoş geldiniz; Hukuk Müşaviri Meltem Bağcı, hoş geldiniz ve Fakülte Sekreteri İsmail Küçükçapur. Maşallah tam kadro, gerçekten çok teşekkür ederiz. Sanıyorum Sacit Hocam, siz… PROF. DR. SACİT ADALI – Müsaade ederseniz. MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Tabii, buyurun. PROF. DR. SACİT ADALI – Milletimizin teveccühüne mazhar olarak büyük oylar verilerek seçilen siz saygıdeğer milletvekillerimizi ve kıymetli arkadaşlarımızı, Turgut Özal Üniversitesi olarak saygıyla selamlıyoruz. Ve Türkiye’de görülmemiş bir olayın bir parçası olarak kabul ettiğiniz için milletimiz adına da böyle bir organizasyonu yaptığınız için ayrıca bu teşekkürümüzü katbekat çoğaltıyoruz. Çünkü, Türkiye, ilk defa böyle bir heyecanı yaşıyor. Kendi arzularını, isteklerini, temennilerini, şikâyetlerini, dileklerini, oyunun haricide hiç o kadar tesirli şekilde veremeyen bir toplum, bugün sizin sayenizde, bu kurduğunuz usulün uygulanması sayesinde, çok memnuniyetle görüyoruz ki, biz de davet edildik, pek çok kişi ve kuruluş da davet ediliyor ve görüşler alınıyor. Demokrasi Faruk Bey’in de ifade ettiği gibi, hakikaten bir olgunluk rejimi. Biz gittikçe olgunlaştık zannediyorum, olgunlaşıyoruz, o ödenen bedeller sayesinde bugünlere erdik. Demek ki geçen Sevgili Süheyl Bey’in konusunun içinde o iki yüz yıllık demokrasi maceramız aslında boşuna geçmemiş, bugünleri hazırlamış. O günleri yaşayan, yaşatanlara da Allah gani gani rahmet eylesin. Acıları, ıstırapları, eziyetleri çektiler ama bugünleri hiç tasavvurumuzda yokken, hayalimizde bile yokken bir diyalog ortamı, arkasından da bir mutabakat, konsensüs, uzlaşma ortamını Türkiye’de yeşerttiler. İşte bunu yapanlar sizlersiniz. Gerçekten demokrasimizin olgunlaştığına ve Turgut Özal Üniversitesi olarak hiç zorlanmadan mükemmel bir anayasa çıkartacağınıza inancımızı teyit etmek istiyorum. Kavgayı, dövüşü elbette edeceğiz, birbirimizi kırdıracağız, öfkelendireceğiz ama yine el sıkmaya, yine birbirimize merhaba demeye, yine birbirimizle oturup yemek yemeye, çay içmeye devam edeceğiz. Bu, Türkiye'nin hasret kaldığı bir manzaraydı. Bunun kahramanları sizler tarihe geçtiniz, gerçekten geçtiniz. Sırf bu olay dolayısıyla, sizin Başkanlığınız döneminden beri devam eden, bugün bu olgunluk seviyesine gelen bu diyalog ve mutabakat ortamı gerçekten Türkiye'nin Avrupa, Batı tarzındaki bir demokrasiye eriştiğini gösteriyor. Onun için, ben kavgalar, dövüşler de olsa bu anayasanın çıkacağına eminim. Çünkü milletin arzuları, istekleri gerçekten yansıtılıyor. Herkes istiyor, yapılan son bir araştırmaya göre yüzde 90 değiştirilmesi isteniyor. Bu vazife artık size derleme, toplama, bu kıymetli kardeşlerimizin ilk etapta derleme işleri, sonra değerlendirme işlemleri sizlere düşüyor. Ve inşallah, biz asla inanmıyoruz ki bu anayasa çıkmayacak; her hâlükârda bu anayasa çıkacak inşallah, çünkü çok büyük bir istek ve heyecan var. Şimdi, birinci etapta, biz Turgut Özal Üniversitesi olarak eski anayasalarımızın hepsini gözden geçirdik ve usul olarak tavandan tabana değil, tabandan tavana giden bir yolun herkes tarafından benimsenmesini memnuniyetle karşıladık. Elbette biz de o yolu seçtik. Şimdi, buna dayanarak da eski anayasaların yapılma yol ve yöntemlerini, tanzim tarzını, düzenini, prensiplerini bir kenara bıraktık; sıfırdan bir anayasa taslağı yapma teşebbüsünde bulunduk. Bu taslak işte karşımıza insandan başlayan, devlet ağırlıklı değil ama insan ağırlıklı bir anayasa yapılması metnini ortaya çıkardı. Burada dikkatimizi çeken bir nokta var, devleti biz bugüne kadar yaşadık, yüz senedir, iki yüz senedir, beş yüz senedir, çok eskilerden beri. Devlet mütehakkim davrandı. Önce reayaydı, imparatorluk dönemimizde; benim kendi tabirimle, hatta kuldu, köleydi 1808 Senedi İttifak’ına kadar bir kul anlayışıyla insanlar idare ediliyordu. 1808’den itibaren, zannediyorum yine benim şahsi yorumum, reaya oldu. 1950 tarihinde “Yeter söz milletindir.” sloganı bizim insanımızı vatandaş yaptı. Şimdi biz, işte sizin döneminizde bu vatandaşlık devrini de aşıyoruz ve hizmet alan-veren ilişkileri, müşteri-satıcı ilişkileri tarzında herkesin aynı seviyede olduğuna, eşit olduğuna inanarak, verilen vergilerin karşılığını isteme ve bunun genişletilmesi tarzında bir anlayışa geçtiğimizi, artık dünkü devlet tahakkümünün kalmadığını, kalmaması gerektiğini ve buna uygun da bir metnin ortaya çıkarılmasını düşündük. Bunu düşünürken “insan odaklı” dememize rağmen, bu sefer insanın devlet yerine tahakküm edici bir pozisyona geçmesine de razı olmadık. Dengeli, otokontrol içinde bir anayasa. Bir devlet -kullandığımız bir tabir var- hizmetkâr bir devlet, sadece hizmet görecek insanlar ve karşıdan da vatandaş olarak hizmeti talep edenler. Bir zamanlar ki devletin yüksek, otoriter pozisyonunu zannetmiyoruz ki diğer verilen bütün şeyler, insan onuru, şerefi, haysiyeti, izzeti diyoruz, bu zannedilmesin ki insan artık devleti, devletlûları ezecek. Bir zamanlar devlet insanı eziyordu, kişiyi eziyordu; şimdi kişi gittiği zaman, haydi bakalım çok affedersiniz, ters bir muamelede bulunma hakkına asla sahip olmayacak. Bunu biz başlangıcı bu noktadan itibaren 2’nci maddeye kadar bir devletin felsefesinin ne olacağını ifade ettik. Buraya kadar olan kısım felsefeyi anlatırken, 1’inci madde insan onuruyla başlarken kişinin nasıl bir felsefe, duygu, düşünce içinde olması gerektiğini ifade eden 2’nci madde, kişilere düşen hakların yanında ödevlerin, yükümlülüklerin de olduğunu ifade eden madde: “(1) Herkes, -ben, sen, o; herkes- anayasal düzene, hukukun evrensel ilkelerine, genel ahlaka ve adaba aykırı davranmamak ve başkalarının haklarını ihlal etmemek kaydıyla…” Biz, böyle bir insan istiyoruz; tahakküm edici, başına buyruk, istediğini yapan bir kişi değil. Kişiyi de kayıtlıyoruz, devleti de kayıtlıyoruz ve dengeli bir sistemin ancak böyle kurulacağına inanıyoruz. Böyle bir insan işte kayıtlanmış, biz buna olgun, kâmil insan da diyebiliriz. Artık insanımızın bugüne kadar güvenilmez oluşu en kötü bir özellikti; biz insanımıza güveniyoruz, güvenmek istiyoruz ve böyle bir insana herkesin de güveneceğine inanıyoruz. Anayasal düzene tabi, hukukun evrensel ilkelerini kabul etmiş, genel ahlak ve adaba aykırı davranmayan ve özellikle kendisine nasıl davranılmasını istiyorsa o da başkalarına öyle davranılmasını arzu eden bir insan olmasını istiyoruz. İşte bu tarif, bizim insana, nasıl bir kişiye değer verdiğimizi burada ortaya koyuyor. Şimdi buradan itibaren, Ahmet Battal Bey’in başlangıcından itibaren gözlerinizin önüne sermesini rica ediyorum. MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Hocam, buyurun. PROF. DR. AHMET BATTAL – Sayın Başkanım, yöntem olarak acaba elinizdeki kitaplardan mı takip etmeyi arzu ederseniz, ekrandan mı takip etmeyi? MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Ekrandan daha uygun olur herhâlde. Değil mi Hocam? BEDİİ SÜHEYL BATUM (Eskişehir) – Tabii, tabii. PROF. DR. AHMET BATTAL – Şimdi efendim, bizim anayasa tasarımızda üç bölüm yazıldı. Bunlardan birincisi temel hak ve hürriyetler; yirmi maddeyi içeriyor; maddeleri birazdan okuyacağım. İkinci bölümde, devletin yapısıyla ilgili üç maddeye yer verildi. MEHMET ALİ ŞAHİN (Karabük) – Siz de bölümler şeklinde mi düzenlediniz? PROF. DR. AHMET BATTAL – Sistemin bölüm ya da ayrım ya da kitap olması konusunu ayrıca düşünmedik, sadece üç başlığa burada yer verdik. Bizim tasarımızın üçüncü bölümünde de madde yazmaya ihtiyaç duymadığımız bazı temel konularla ilgili genel ilkeleri küçük küçük cümleler hâlinde yazmayı tercih ettik; böylece yön verici, yol gösterici olsun diye. Müsaade ederseniz, Başlangıç bölümüyle ile başlayalım. Anayasa tasarımız bir başlangıç içeriyor ve başlangıcı bize göre oldukça özgün. “Başlangıç Hukukun üstünlüğüne bağlı bir hâkimiyetin gerçek sahibi olan millet ve onun meşru temsilcisi olan Türkiye Büyük Millet Meclisi, asli kurucu iktidar yetkisiyle, bu Anayasayı -şimdi sayacağımız altı prensip ışığında kabul eder. Bu prensipler şunlardır-
|