1. ÜMumi DİLÇİLİk I indd

mi nəzəriyyəsi” (1973) adlı əsərində onomastik leksika-
nın tədqiqinə aid olan nəzəri məsələlərin bir çoxunu həll 
etməyə çalışmışdır.
Lakin A.Superanskaya bu sahəni müstəqil elm adlan-
dırır və bunu sübut etmək üçün çoxlu əsaslar gətirir
2
. Biz-
cə, onomastika (onomalogiya) xüsusi elm hesab edilə bil-
məz, çünki onun mövzusu dilçiliyin ümumi obyektindən 
təcrid edilməyən və bilavasitə onunla möhkəm bağlı olan 
məsələlər, hadisələrdir. Buna görə də onomalogiya dilçili-
yin müstəqil şöbəsidir.
Onomastik materialın bölgüsü və buna müvafiq təd-
qiqat aparılması nəticəsində onomalogiyanın bir neçə ya-
1
A.Gardiner. The theory of proper names. London, 1940.
2
А.В.Суперанская. Общая теория имени собственного.. M, 1973, c. 7-9.

---

Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D
207
rımşöbəsi əmələ gəlmişdir. Dilçilikdə onomastik materia-
lın bölgüsü prinsipində müxtəliflik vardır.
Bəzi tədqiqatçılar toponimikanı onomalogiyaya qarşı 
qoyur və onu hətta müstəqil elm hesab edirlər. Bəzi alim-
lər isə onomalogiyanın iki yarımşöbəsi (antroponimika və 
toponimika) olduğunu bildirirlər.
Tədqiqatların əksəriyyətində su obyektlərinin adları-
nı bildirən xüsusi adlar (hidronimlər) toponimlərin tərki-
bində öyrənilir. Bəzi tədqiqatlarda tayfa, qəbilə, xalq adla-
rı – etnonimlər xüsusi ad kimi araşdırılmır. Ümumiyyət-
lə, müasir onomastik tədqiqatlarda xüsusi adlar olduqca 
müxtəlif bölgülər əsasında araşdırılır. Lakin həmin təd-
qiqatların nəticələri ümumiləşdirildikdə onomalogiyanın 
aşağıdakı yarımşöbələri aşkara çıxır: antroponimiya, etno-
nimiya, toponimiya, hidronimiya, zoonimiya, kosmonimi-
ya, ktematonimiya.
1. Antroponimiya yarımşöbəsi. Dilçilikdə onomalogi-
yanın şəxs adı, soyadı, ata adı, ləqəb və təxəllüsləri öy-
rənən yarımşöbəsi antroponimiya adlanır. Atroponimiyada 
an troponimlərin linqvistik əlamət və xüsusiyyətləri ilə ya-
naşı, ictimai-sosial problemləri də tədqiq edilir. Bu cəhət-
dən antroponimiyanın sosiologiya ilə bağlılığı zərurəti 
meydana çıxır. Bir çox ölkələrdə antroponimik tədqiqatlar 
XX əsrin 60-cı illərindən sonra daha böyük vüsət almışdır
1
.