Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
ibi, Et hęc quidem dicta sint ut probabilitatem, de qua nu. 102. præsentis Capitis adstruamus. Ubi circa Covarruviæ citationem erratum in
quidquid alibi dixerit. @@0@ @@1@ Toleti rigida est censura proposita: qui & circa illius initium minùs videtur ex- actè locutus, dum illud ad tempus belli Gra- natensis refert, cùm tamen Alfonsi Undecimi tempore fuerit inchoata, nisi bellum Algui- rense libuerit Granatense nuncupare. Pro quo novissimè Dom. Doct. Franciscus Ramos del Manzano Regius supremi Consilij & Cameræ Consiliarius, ac Regis nostri Caroli Secundi dignissimus Magister in Historialibus animad- versionibus pro magnorum Regum in pueritia comparatis imperijs, ubi circa præfatum Re- gem Alfonsum ita scribit: En las mismas Costas de Alcalà se acavò de otorgar por todos los Reynos al Rey el impuesto de la alcavala y veintena de las rentas, para la guerra de los Moros. Aviase pedido algunos años antes, en Cortes de Burgos para la empressa de las Algeciras, y deteniendose en conce- darle los de Burgos, les dixo el Rey, que quando no se le concediessen, el por la Santa Fè, y por la salud de sus Reynos, con tres mil Caballeros, que podria juntar y mantener con sus rentas, entre los de su casa, iria à poner su Real à la puerta de la Al- gecira, y alli estaria basta dar fin à la empressa, co- mo Caballero, y como Rey Christiano, por sus Rey- nos, y por la Christiandad. Razonamiento ò habla, que oida por los de Burgos y suceßivamente por los Prelados, Ricos hombres, y fidalgos de aquellas Cortes, y de otras de Castilla, otorgaron luego la alcavala, teniendo por merced à Dios, que les ubiesse dado un tan buen Rey. Sic ille. Ex quo habetur compertum fideles vasallos in contri- buenda pecunia esse promptissimos, quando pro illius impositione est etiam comperta caus- sa, quæ in bonum publicum cedat, & Christia- næ fidei defensio & propagatio pertractatur: ac circa illud pij & providi Regis desudat in- dustria. Quod si desit, mirum non est sub im- positionum onere congemiscere, & pro bene- dictionibus maledictiones jaculari. Solet au- tem in hujusmodi gravaminibus id accidere, quod experientia satis testatum reddidit, & P. Mariana Lib. 15. Historiæ Hispanicæ Cap. 11. de Ferdinando Alfonsi præfati parente loquens sic eleganter & prudenter admonuit: Ferdinan-
bito, cujus initia extitere tunc temporis, & sub filio Alfonso irrevocabiliter prorogata. Sed quidem quod videtur præfatus Scriptor innue- re etiam necessitatis tempore debere subditos populos circa contributionem cogitare, ne<-P>@@ <-P>suam honestis, quæ obtenduntur, caussis, amit- tunt libertatem, humanam superat providen- tiam, cùm necessitas lege careat, nec sit fas Principem inarmatum velle, & certis periculis illum, seq́ue pariter obnoxios remanere. Ni- hilominùs quando sic aliquid postulatur, & ne- cessitas urget, non est spes recuperandæ liber- tatis penitus abjicienda, sed id, quod postulatur quoad quantitatem & tempus cum moderatio- ne concedere, promittente Rege pro certo temporis spatio exactionem futuram, nisi ea- dem persistat necessitas, neque tale aliquid nisi facto regni conventu, ut leges statuunt, ex- acturum. Et quidquid de hoc fuerit, illud op- portunissimum, si Alcavalæ gravamen levius redderetur, sic enim quod plus esset in bonis eam solventibus, in Regis commodum aliundè redundaret, & sicut Deo debent, ita & Regi vasalli cum lætitia deservirent. actum, quod nomen nescio quomodo in Hispa- nia retentum, juxta ea, quæ habet P. Mariana citato lib. 15, Cap. 21. sic enim ibi: Iosephus Iu- dæus ad rationes regiorum vectigalium compulsus, (cùm fidem non satis probasset, & occasio evertendi hominis quærebatur, neque deesse poterat) ærarij præfectura abijt: cautumque ne deinceps externæ religionis homini demandaretur. Almoxarifi vox Arabica odij mitigandi caussa, Præfecti thesaurarij appellatione mutata, in ea re universæ provinciæ abs rege gratificatum. Sic ille. Sed circa hoc non est cur diutiùs occupemur. Occurrit autem ci- tato in Capite n. 123. in fine defectus syllabæ, propter quem sensus contrarius redditur in re, de qua ibi. Dicimus enim in mari Australi non videri opus esse vectigali dicto ob illius securi- tatem ab hostilibus incursibus, propter quos constat fuisse constitutum, sic tamen conclu- sum: Quod ad vectigal pro mercibus ex Hispania Sic ibi: quod tamen ut jacet constat esse à ve- ritate penitus alienum; cùm Regiæ naves in earum ordinario concursu onerarias comiten- tur. Quid igitur? Itáne manifestæ injurij ve- ritati? Absit. Sed error inde: quod particulæ Numquàm negativa detracta particula, scilicet Non, cùm Nonnumquàm dici debuisset. Tale aliquid & in sacris libris non semel occurrit ob inscitiam librariorum. Sic illud Iob 22. v. 12. ubi ita quidam: An cogitas quòd Deus excelsior cælo sit? Quod quidem contrarium habet sen- sum legitimo & tenendo addita particula Non, hoc modo: An non cogitas quod Deus excelsior
Et juxta priorem lectionem Commentarius D. Gregorij decurrit, egregia quidem doctrina, sed minùs Literæ congruenti. Jam quod circa securitatem in hoc Australi mari diximus, Deo benè favente, hucusque verissimum compro- batum: Deo inquam benè favente; nam quæ immani maris interstitio adscribi potuit, su- periori debet providentiæ potiùs adscribi: tran- situs siquidem redditus est non ita arduus ini- micis, ut antea credebatur. Unde inter suspi- ciones vivimus repentinorum incursuum, quos<-P> @@0@ @@1@ tatis Auctorem agnoscimus, favor continuatus avertat. Et quidem illis, si quidquam attenta- verint, de humanis etiam pręsidijs erũt majora, quàm suspicari ipsi poterunt & terræ & maris obstacula: & circa hæc expediet vectigal, de quo loquimur, pro quo & constitutum, insumi: his præsertim temporibus, cùm pro sumptibus Classis ex Hispania venturæ Indultum, quod Commercium præstat, de quo aliàs, abundè sufficiat. Negotium ergo conscientiæ videtur agi in caussa præsenti: absurdissimum enim vi- detur, si Peruvium, divitiarum fons, & exer- cituum Europæorum animatum robur, inde- fensum relinquatur. test quod dudum dicebamus de obligatione in- sumendi illam in defensionis commodum, quia ea est de caussa, ut ibidem expositum, institu- ta. Prætereà circa obligationem in foro con- scientiæ, quod dictum n. 132. de illam defrau- dantibus, qui nullo circa hoc conscientiæ re- morsu pulsantur, confirmari potest ex eo quod habet P. Pereyra Tomo 1. nu. 1562. ubi quærit an lex obliget in conscientia imponens tribu- tum, sed nihil exprimens de ipsius petitione. Et adducta P. Sancij sententia Lib. 2. Consilior.
legem tantùm obligare ut nullus ex industria occultet merces, & utatur fraudibus pro de- fraudatione; non verò ad hoc ut ipse inquirat exactores, eisque sponte offerat tributum. Et aliorum apud eumdem n. 11. qui eamdem do- ctrinam extendunt ad eum, qui ex industria occultat merces & contractus, ne gabella exi- gatur, quod probabile ille judicat, sed opposi- tum probabilius, ita concludit: Mihi videtur consuetudini standum esse. Sic ille. Cùm ergo ea circa Averiam vigeat consuetudo, quam vidi- mus, videtur eidem standum. Neque contra hoc facit id, quod tradit citatus Scriptor imme- diatè ante præfata, ubi sic ait: Illud mihi cer-
etiam non petitam solvendam statuat, & cùm obligationem exprimat in foro conscientiæ, ut constat ex adductis n. 130. pro hac videtur par- te stare, neque illud, quod subdidit, suffragari. Sed quidem quod ab ipso traditũ, ad casum est præsentem extendendũ, quandoquidem stante Regis declaratione, circa illius tamẽ praxim ea, quam diximus, viget consuetudo. Ubi & dici potest legem dictā non esse receptā quoad hu- jusmodi obligationem, ut mōstravit usus, neq; pro eo speciale quidquā à successoribus adjectũ, idq; satis prudenter, quia nullus ex eo colligen- dus fructus, & oporteat valde cōscientię laqueos evitare. Hinc factum ut cùm à me tale aliquid post navigationis terminum peteretur, prorsus abnuerim, immunitate prætensa, unde non est in petitione processum. Non enim gravamen tale supra rem cadit, sed supra personam, unde afficere nequit exemptam. Neque circa hoc ulla videtur extare lex, & ita à navium Regia<-P>@@
inde compendia conantium cumulare. Contra quos tamen militat adducta ratio soluti pretij transvectionis; neque enim dici potest exactio- nem hujusmodi ad illud pertinere, quandoqui- dem circa illud nihil est cum gubernatore con- ventum, unde neque accrescere debet obliga- tio penitus insperata. Circa pœnas Commissi. Ad Cap. 18. Sericis ex Sina adductis, jam his temporibus adeò est practicabile redditum, ut non solùm pro Ecclesijs, sed pro quibuscum- que alijs, nescio qua de novo introducta indul- gentia, liceat illas comparare. Ubi quidem si à Rege illa non descendit, negotium quidem est non levi scrupulo obnoxium, si de Gubernato- ribus loquamur: est enim expressa pro eo pro- hibitio in magnum, ut creditur, Indiarum com- modum, unde quæ & debeat generaliter obser- vari, quidquid de interpretatione benigna ali- quando sit, de qua dictum Tit. 3. Cap. 3. Erit autem major scrupulo locus, si mercimonium tale ad ipsos Gubernatores spectet, licet alio- rum ministerio, minimè occulta agendi ratio- ne. Accedit ex eo jura Regia imminui, quæ ex mercium ex Hispania comportatione ad cu- mulum magnum assurgunt, & satis absurdum est ut id cooperatione Gubernatorum eveniat, erga quos Regia confidentia eminet, ut quod pretiosius in bonis habet, illis committat, & eorũ diligentiam ampla compensatione remu- neret, aut remuneratione cōpenset, pro adventu & reditu ad sumptus necessarios attentus, ut in nullo ipsius providentia deficiat; sicque & de- fectus in administratione præveniat, ut tales erga se experiatur, qualem ipsi erga seipsos pro- vidum & attentum Argum experiuntur. immunitate dictum, ut ex prohibitis mercibus emere liceat, videtur posse non inverosimili- ter responderi, Regiam prohibitionem erga Ecclesias non versari; sed erga mercatores, ut scilicet illis non liceat merces præfatas cui- cumque vendere, etiamsi pro Ecclesijs dicantur adductæ. Quod quidem non videtur contra- rium Ecclesiasticæ immunitati, sicut in alijs potest accidere, quæ vendi prohibentur. Et in casu præsenti potest ratio specialis pro expres- sione Ecclesiarum occurrere, quia eo prætextu possent mercium dictarum arcæ quamplures introduci, & quidem ratione immunitatis non tenetur quis vendere ijs, qui illa gaudent, si non vendat alijs, quæ ipsius sunt: in eo enim uti suo dominio potest. Quod ergo facere sic potest, etiam poterit obligatus, salva immuni- tate: quia in eo neque directè, neque indire- ctè contra illam tenditur: & de directa ten- dentia ex eo ostenditur, quia incredibile est legem à Catholico Rege latam, & obsequen- tissimo Ecclesiæ filio, contra ipsam velle aper- to Marte militare. Item ex qualitate ipsius<-P> @@0@ @@1@ bonum publicum, immò & Ecclesiæ ipsius ac- curatur. Ecclesiarum namque pretiosior orna- tus ex publici commercij locupletiori proventu accrescit, unde & pretiosiora possunt orna- menta, Europæa scilicet, expectari. De indi- recta autem probari potest ex doctrina Cardi- nalis Lugo, cujus est optima explicatio Disput. 34. nu. 136. ubi ait tunc contingere quando lex ex suis verbis non tendit directè ad gra- vandos Ecclesiasticos: dantur tamen tales cir- cumstantiæ, ex quibus ostendatur id præcipi ad eos gravandos per circuitum v. g. si laicis pro- hibeatur ne vendant sine expressa licentia ma- gistratus, ea intentione, ut non detur licentia vendendi Ecclesiasticis, de quo Nos aliàs. In casu autem præsenti nihil est invenire tale ut liquet: prohibitio enim minimè ex tali inten- tione procedit, sed ex motivis prædictis, neque ullus est circuitus, aut illius umbra. Quòd au- tem de Ecclesijs inducta mentio, nihil tale ar- guit: sed cautio quædam est occurrens credi- bili prætextui, ne scilicet ab Ecclesia damnum veniat, cui sine ipsius immunitatis læsione po- test obviari. tur non inverosimilis, unde legem prædictam non penitus immunitati contrariam pronuntia- vimus, sed scrupulum circa eam movimus ob adductas rationes, non equidem leves, aut con- temnendas, unde est cur circa hoc procedi ma- gno cum temperamento debeat. Et quod vide- tur certum, si res jam emptæ sint, & dominij Ecclesiæ privilegium eminens consecutæ, ex- trahi violentia illata nequeunt, cùm & ratione dominij, & quia intra Ecclesiam, debeat illis hæc reverentia minimè denegari. Et verò etiamsi extra Ecclesiam apud Sartores inve- niantur. Tum quia privilegium dictum stat pro ipsis: nec non quia id non videtur credibile fu- turum Regiæ consonum voluntati. Et quia verba legis ad illud neutiquam videantur ex- tendi, cùm de adductis pro Ecclesiæ cultu aut ornamentis procedant; & ita non de ijs, quæ jam sunt divino cultui dedicata. Est autem ex præfatis mercibus æstimabilius illud, quod Raso de Canton dicitur, ut nullum ejus generis ex Europa adductum illi valeat exæquari. Et illud quidem Ecclesiæ ornamentis aptissimum, sicut & alijs non sactis usibus. Ubi quidem verosi- mile non apparet velle Reges nostros in Peru- vio illius usum penitus removeri: deberet enim alio ex Hispania transmisso, ut in mer- cibus alijs usu venit, illius suppleri defectus. Circa hoc ergo benigna est interpretatio Regijs legibus adhibenda. ex Europa transportanda, de qua nu. 142. Cu- jus esse ratio potuit, ne pro ijs, qui prioribus illis temporibus ad seditiones propensi regio- nes istas perturbabant, nova essent fomenta furoris, quibus sibi addictos roborarent. Sed experientia docuit necessaria esse illa, offen- siva pariter & defensiva, non solùm propter timores nocturnos, sed diurnos etiam, ad Peru- vianas divitias anhelantibus externis, & intra propria regni viscera quandoque periculosis<-P>@@
attinet dubitari nequit, unde Serenissimæ Re- ginæ nostræ providentia ad opportunam hujus generis, sicut ad alia omnia, provisionem at- tenta, copioso dudum apparatu succurrit, qui & circa hoc nostrum desideratus, ne nimia nos securitas in pericula, ut sæpè accidit, irrepa- randa conducat. Neque enim arma in hoc re- gno fabrefieri commodè possunt; & magnis quidem expensis, si quæ conficiantur, obve- niunt, licet quod attinet ad majora tormenta, nulli cedat, habet enim & plura & pulcherrima, non ferrea, sed ænea, quibus Callaici portus muri resplendent, & quæ possint etiam eò ubi opus fuerit, convehuntur. Circa Paraquarios Indos, quia ab hostibus Brasilicis, nomine Christianis, invasi, ut eos in servitutem re- dactos in Sacchari cogant officinis rara inhu- manitate servire, cùm jam zelo & Apostolica Operariorum nostrę Societatis industria ad op- pida essent ex silvarum habitatione traducti, & Christianis moribus usque ad miraculum con- formati; experimentis compertum est valida defensione indigere, & ita tractandorum, ar- cabusiorum peritiam edocti, securitatem sibi post egregia facinora compararunt. Sed ecce spiritus contradictionis insurgit, & zelo nescio quo arma subtrahuntur, & hostium incursibus obnoxij relinquuntur. Ergo redeunt illi magno innocentium damno, ut fuga sibi consulere opus fuerit, & magni Christianæ religionis progressus interrupti. Conclamatum proptereà à Patribus, & apud Excellentissimum Prore- gem pro remedio peroratum: quod & benignè adhibitum armorum redhibitione, hoc ipso, quo hæc scribo tempore, currente anno 1677. & quis ille fuerit, superiùs dictum, nec grava- bor repetere, præclara memoria dignum Dom. D. Baltassarem de la Cueva Comitem de Ca- stellar, & Marchionem de Malagon, magnæ & sapientiæ & prudentiæ Principem: quam memoriam debet illi Societas, ut de me taceam supra meritum honorato, sine adulationis fu- mo, & Deo sub teste locuto. Stet ergo opor- tere Peruvianam non solùm majestatem, sed etiam tenuitatem esse armatam, inde etenim & majestati sui gloriæ processus, suæ commen- datio inclyta potestatis. Circa Confiscationes. Ad Cap. 20. cationibus S. Inquisitionis Tribu- nalis, & aliquæ cautiones pro Receptore adhi- bitæ, tum illarum, tum aliorum ad S. Tribunal spectantium, ex quarum observationis defectu monstrum vidimus hoc in genere horrendum erupisse. Incuriosa enim & damnabili prorsus administratione annorum plurium, cùm ad reddendam rationem peculiari supremi Tribu- nalis commissione à fidelissimo & peritissi- mo Domino Inquisitore Receptor cogere- tur, inventus est minus habens: & adeo minus, ut debitum ad multa millia Octoregalium excre-<-P> @@0@ @@1@ tracta, pro quorum solutione, etsi locuples ille, minimè sufficere potuerint facultates. Et ut posset dicere, Omnia perdidimus, etiam vitam perdidit, utinam non & animam, quod piè possumus conjectare. Desideratum est quidem ut cùm magis legali declaratione suæ obliga- Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|