Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
conciliare illis auctoritatem ac probabilita- tem potuerunt, neutiquam inficiatur. Quibus tamen adductus Scriptor probabilitatem dene- garet, immò & jam constat denegasse. In quo quidem Principum Catholicorum juri videtur derogari, quatenus illud, quod habent, ut be- neficio probabilium opinionum auctoritatem tueantur suam, ipsis abnegatur. ita scribit: & tamen aliquibus difficile videtur
prædictæ objectioni satisfieri ex eo quòd sen- tentiæ Doctorum adversantium ut directè pro- babiles admittantur, licet reflexè falsæ sint & improbabiles. Non inquam satisfacit. Primò quia hîc non agitur de aliquorum tantùm Au- ctorum sententia, sed de quamplurimis; quo- rum sententijs nullus est ausus notam impro- babilitatis irrogare, & numerum sanè excedunt ab Auctore assignatum, etiam 28. de quo nu. 154. Secundò. Juxta id, quod tradit Cap. 4. & resumit cum P. Vasquez n. 165. 252. & 253. quatuor sunt exceptiones, ex quibus Docto- rum auctoritas infirmatur. Prima, quòd pars opposita sit certa. Secunda, quod eorum sen- tentia levi fundamento nitatur. Tertia quòd Auctor varia improbabilia doceat. Quarta quod absque discussione rationum, vel more avium alium sequantur. Atqui nihil horum potest magno illi gravissimorũ Scriptorum ag- mini opponi probabiles sententias in materia, de qua agimus, propugnantium: Ergo non stat eorum auctoritatem nullius esse momenti ad probabilitatem illis conciliandam. Prætereà, si opponi exceptiones prædictæ possunt: ergo illorum sententiæ non sunt directè probabiles. Illatio est evidens, quia directa probabilitas vera probabilitas est: aliàs non judicasset Au- ctor ex eo satisfieri, juxta nuper dicta ab ipso: veræ autem probabilitati exceptiones dictas constat repugnare. Deinde quod de hujusmodi directa probabilitate dicitur non etiam satis- facere compertum est: Quia ut absoluta &<-P>@@
ctarum exceptionum tantùm haberi potest: quas tamen vidimus locum habere non posse. Præterquàm quòd nequit stare id, quod de Re- gio jure dicebamus: cùm enim sententiæ illæ quod ad praxim attinet sint improbabiles, per- inde est ac si probabilitate essent penitus desti- tutæ. Et juxta hunc sensum Auctores locuti, qui sententias, de quibus agimus, tenuerunt, praxim videlicet attendentes, & distinctionem illam directæ & reflexæ neque per somnium habitam cogitantes. dens discursus sumpsit exordium, tantùm abest ut positioni citati Scriptoris patrocinium præ- stet, ut ex eo potius contraria veniat compro- banda. Sic enim ille citato loco contra Regem Angliæ: At verò quando ignorantia vel dubitatio circa jus provenit ex rei ipsius difficultate, & opi- nionum varietate: tunc si nihil certum & explora- tum poßit ex sacris Canonibus colligi, servandæ sunt generales regulæ de opinionum delectu, & in hac materia est valde observandum, ut in favorem Religionis, & consequenter in favorem exemptio- nis amplietur potius quàm restringatur Ecclesiasti- ca immunitas, & juxta hæc judicandum est. Sic Doctor Eximius, qui in casibus occurrentibus circa jus, si opinionues sint, servandas esse ge- nerales regulas asserit de opinioum delectu: ergo locum illæ habere possunt in materia ex- ceptionis, sin minùs inutiliter, & minimè ad ve- ritatem consonè sic Doctor tantus locutus fuis- set, cùm dicere debuisset tantummodò quòd est in ejus verbis extremum, omissa penitus clausula de opinionum delectu. In illis autem nihil speciale habetur, cùm id omnes pro certo habeant, favorem scilicet Religionis & exemp- tionis ampliandum potiùs quàm restringen- dum: ubi probabilitas non exclusa, neque quod præmiserat de generalibus regulis circa illam. Unde notanda conclusio: & juxta hæc judicandum est. Non enim dixit, Iuxta hoc, sed Iuxta hæc, ut quidquid circa modum proceden- di in opinionum conflictu præmiserat, indica- ret. Et ut demus de præferenda opinione favo- rabili in eventu quocumque judicium protu- lisse, ubi id, quod de improbabilitate dicitur, cùm manifestè opiniones supponat esse pro- babiles, & quidem in ordine ad praxim, de illa enim erat sermo, cùm de casus contingentia, ut ex tenore verborum constat, ageretur. Id quod in Doctoribus pro eodem adductis obser- vandum, nullus enim, ut diximus, in terminis est proprijs quæstionis locutus, neque impro- babilitatem illam universalem ullatenus indi- cavit, etiamsi demus id, quod dudum circa P. Suarium, dicebamus. delectu, & generalibus circa illum locutus re- gulis, consulendus ille circa illas in 1. 2. Tract. 3. Disput. 12. Sect. 6. ubi cùm statuat posse quemsequi opinionem probabilem relicta pro- babiliori, de quo n. 8. cùm tamen n. 4. sic præ- misisset: & in his omnibus non loquimur tantùm in communi de opinionibus abstractè sumptis, sed etiam in particulari applicatis ad hanc personam, & cum his circumstantijs. Juxta quæ id quod ab<-P> @@0@ @@1@ opiniones à circumstantijs est abstractas refe- rendum. Potest autem aliquis ex ijs, quæ habet in sine nu. 8. forsan offendere, sic enim ibi: In- telligenda est autem hæc conclusio præcisè ex vi hujus capitis, & ex directa obligatione illius legis, de qua versantur opiniones, nam fortaßè aliunde ex sine extrinseco vel ex alia obligatione quasi refle- xa, poterit aliquis interdum teneri ad operandum & non operandum juxta aliquam probabilem opinio- nem, ut supra explicavi. Sic ille, qui ad explica- tionem se remittens superiùs exhibitam: & vi- detur illa esse, quæ habetur nu. 1. ubi ait opi- nionem minùs probabilem posse tutiorem exi- stere, & propter aliquam majorem utilitatem etiam majorem pro illa resultare obligationem: Quomodo opinio v. g. (verba illius sunt) quæ olim dicebat posse absolvi absentem in casu neceßtatis, revera minùs probabilis etiam tunc erat; tamen ad juvandum proximum tutior erat. Juxta hæc ergo dubitari nequit, quin distinctio aliqua directi, & reflexi sit admittenda. Sed quod ad præsens institutũ attinet, minimè congruit: non enim negamus respectum posse reflexum inveniri, sed quòd ille incongruè & inverosimiliter ca- sui, in quo sumus, applicetur. Mens autem P. Suarez comperta est, quandoquidem ag- noscit directum respectum, ratione cujus lex non obliget stante probabilitate, cùm ta- men ab extrinseco supervenire obligatio queat: atqui in casu nostro secus accidit, cùm non ab extrinseco, sed ab intrinseco valde respectu ob- ligatio statuatur. Nam distinctio illa directi & reflexi, nequit ullo modo consistere, & ita corruit præfatæ sententiæ fundamentum. Id patet. Nam respe- ctus reflexus nequit esse extrinsecus: ergo erit in ipsa directi ratione contentus. Assumptum ostenditur. Nam lex aut Constitutio est essen- tialiter favorabilis: ergo ejus obligatio favo- rem respicit, tum in exercitio, tum in debita interpretatione. Discursus est evidens, & juxta mentem citati Scriptoris. Nec video quid pos- sit verosimiliter responderi pro salvanda præ- dicta distinctione: licet aliàs dici possit ex eo convinci non esse locum interpretationi, quæ favorabilis non sit, & ita neque opinionibus, quæ restringendam legem aut Constitutionem intendant. Verùm id non urget; nam quam- vis lex aut Constitutio favorabilis sit absolutè, ex eo non sequitur quo minùs in casu aliquo possint viri docti censere pati aliquam restri- ctionem. Sic videri præsertim potest in mate- ria Ecclesiasticæ immunitatis, de qua citati Scriptores. Ex quibus ille apud P. Azor Cap. 13. Vers. Item solent, ubi sic ille: Solent esse statuta ut primogenitus excludat secundò genitum in bonis paternis. Item ut masculi excludant feminas. Quæ- ritur an valeant hujusmodi statuta laicorum con- tra Clericos, vel feminas Religionis voto consecra- tas? Est constans multorum & communis opinio, quos refert & sequitur Felinus n. 101. valere, quo- niam nihil detrahunt Ecclesiasticæ immunitati. Nam ante Clericorum ordinem susceptum jus est al- teri acquisitum: proinde si secundò genitus sit Cle- ricus, nihil mirum est si non succedat in bonis, quia<-P>@@ <-P>lex constituta fuit antequam Clericus crearetur. Similiter si femina sit Sanctimonialis Deo dicata, potest succeßione paterna excludi, quia non exclu- ditur, eo quòd sit sanctimonialis, sed quia antequàm Religionis votis sese adstringeret & Deo obligaret, lex fuerat constituta, ut masculi feminas exclude- rent, & proptereà excluditur, sicut etiam secundò genitus non excluditur quia Clericus, sed quia se- cundò genitus: ergo ejusmodi statuta nihil immu- nitati Ecclesiasticæ derogant, & eo ipso tuta con- scientia firma & rata censentur. Sic ille præfatam sententiam & referens & amplectens, sicut nonnullas alias. Ubi tamen præfatus Scriptor minimè practicam probabilitatem inveniet, & immunitatem Ecclesiasticam violari conten- det, cùm debeat in favorem ejus judicari. potest ex ijs, quæ habet n. 53. ubi quartam limitationem addit, quoties scilicet favor pro- cedit, contra jus tertij, tunc enim non est am- pliandus, atque adeo non debet extendi ad ca- sus dubitabiles, neque habentes pro utrâque parte opiniones probabiles, ut notavit P. Tho- mas Sanchez lib. 8. de Matrim. Disput. 2. nu. 3. cum multis Doctoribus. Sic enim cùm dicat, ita subdit: Et nota in materia immunitatis non habere locum hanc limitationem, quia numquàm Principes sæculares habent ius contra reverentiam debitam Religioni, & statui Ecclesiastico, nisi cir- cumstantiæ evidenter extrahant casum à caußâ im- munitatis. Hæc doctus Pater. Iuxta quem in casu prædicto non poterit allegari jus acquisi- tum, quia acquisitio illa ratione legis aut sta- tuti habetur, vim habentis auctoritate Princi- pis ad sic statuendum, quod tamen jus in Prin- cipe negatur. Cùm tamen illud communis & constans recognoscat opinio: illi profectò da- tus locus, unde id habetur, quod intendimus, in favorabili inquam lege, constitutione, & pri- vilegio, quamvis favor summus appareat, esse locum posse opinioni. Quòd si dicatur casum prædictum ratione circumstantiarum eviden- ter extrahi à caussa immunitatis; contra est, nam circa illum versantur opiniones, unde evi- dens potiùs est non esse evidentem; & ex se id constat, quia ut esse contra immunitatem asse- ratur, non leve extat fundamentum. Ex quo & fit etiam quando evidens aliquibus videtur aliquid in materia præsenti, esse locum dubio & opinioni posse, cùm sint qui non ita evidens arbitrentur; Esse autem illam non solùm di- rectè, sed absolutè probabilem juxta mentem Auctorum illam amplectentium evidentissi- mum etiam est, quia versatur circa legem, quæ ad praxim evidenter dirigitur; aliàs esset pror- sus inutilis, id quod esset jam adhibitam re- sponsionem deserere de evidenti extractione à caussa immunitatis. quæ in limitatione dicta dicuntur, efficaciter impugnari: Nam si circa jus tertij versetur constitutio, & circa illud sint diversæ opinio- nes, non habet locum certa circa favorem in- terpretatio: Atqui eadem videtur ratio in eo casu, quia stat generalis regula de ampla in- terpretatione. Neque enim responderi potest obstare jus tertij, quia illud incertum est, &<-P>
@@0@ @@1@ possidet constitutio est, circa quam dubium esse nequit, si præsertim de immunitate Eccle- siastica agamus. Et in ea quidem respectu sæ- cularium Principum non posse habere locum limitationem illam de jure tertij, non videtur convenienter dictum: licet enim illi non ha- beant jus contra Ecclesiasticam immunitatem, possunt tamen habere illud non solum evidens ut admittitur, sed etiam probabile, ut servata, & in suis proprijs terminis constante illo, ipsi in specialibus casibus agere possint taliter ut illa minimè violata censeatur, juxta id, quod ex P. Azor. positum nu. 1117. Item ex conces- sione Apostolica aliqua habere privilegia pos- sunt, pro quibus & jus quæsitum. Circa quæ occurrere opiniones quandoque possunt, unde & illi jus tueri possunt, & jam validiùs agere, quia virtute se defendere possunt Apostolicæ concessionis, & non tantùm ex jure sæcularis, quantumvis excellentis, potestatis. Quæ om- nia videntur comperta, unde plura non addam omnia discutiens, quæ ab Auctore præfato pro suæ sententiæ stabilimento congeruntur. Ne- que enim in spiritu contradictionis hæc as- sumpta disceptatio contra Scriptorem comper- tæ adeò eruditionis, sed ut ostendam illum in hac parte evidenti minimè discursu procedere in re magni momenti, cùm elidi ille possit breviter indicatis, aut expensis fundamentis: in quo, ut jam admonui, parùm est laboris sui impendio profecturus. Circa perpetuitatem Indicorum Privilegio- rum, & illorum exactam durationem. Ad Cap. 3. & 4. non esse omnia perpetua, quod & uti certum repetendum. Quia verò ex verbis illis R. P. Claudij, de quibus nu, 14. scilicet, Cura- tum est cum Sanctißimo, ut omnia privilegia, quæ ab ejus Prædecessoribus pro Indijs concessa fuerant, sine aliqua restrictione prorogarentur: & obtinui- mus, sicut ex Brevi, quod nunc mittimus, consta- bit: præcipuum pro illa nonnulli fundamen- tum desumpserunt: cùm tamen quod trans- missum Breve, non omnium, sed quorumdam perpetuitatem contineat. Sed quidem res ipsa ad congruam intelligentiam adhibita conside- ratione compellit: ut scilicet id obtentum sig- nificetur, quod ex Brevis tenore constabit, & nō amplius. In quo quidem nulla verbis impro- prietas, nullum in sensu admiscetur absurdum. Quid enim hac planius clausula: Postulavimus omnia, & obtinuimus, quod constabit ex Brevi. Il- lud enim Sicut idem importat, ac si diceretur Quod. Et quidem cùm in Brevi non omnia postulata contineantur, ratione illius regulan- da est priorũ verborum generalior usurpatio. Axioma enim celebre apud Jurisperitos est verba sequentia præstare præcedentibus evi- dentissimum intellectum: de quo Cardinalis<-P>@@ <-P>Tuschus Tomo 8. Lit. V. Conclus. 144. & D. Barbosa de, Axiomatibus Iuris, Axiom. 222. Cùm aliàs non versemur in Canone aliquo Concilij, aut alio ex sacris; sed in Epistola, in qua La- tinè reddita potuit Secretarius, aut exceptor alius non omnem locutionis proprietatem ser- vasse, licet in rei substantia minimè à veritate deviarit. Neque mihi compertum an verba prę- dicta ex Latina fuerint epistola decerpta, an ex Hispana Latinitati donata, unde faciliùs po- tuit æquivocationis occasio suboriri. Neque illam hucusque potui diligenter quæsitam in- venire. Videtur autem Latinus stylus, & juxta illum, ac ita scribentium fidem, nostra in Scri- ptione processimus. Ex eo autem quod additum in litteris alijs sequentis anni, nihil, quod urge- re ampliùs possit, habetur. Neque trium illo- rum Prælatorum litteras reddi Pontifici opor- tuit, quamvis omnium privilegiorum non esset perpetuitas impetrata: nimis enim importu- na instantia post concessionem modo dicto impetratam videretur. ne privilegiorum sine limitatione ulla in Bul- la Pauli V. extante dictum est, ut non videa- tur cum limitata Indicorum postmodùm ab eodem habita posse componi, id stare ex ad- verso videtur, quid de privilegio circa dispen- sationem in gradibus matrimonij prohibitis, est à Nobis dictum n. 388. & seqq. hujus Tituli. Cùm enim à præfato Pontifice sit primo non excepto derivata concessio, & posteà cum li- mitatione circa ipsum, id stare posse sine prio- ris concessionis abrogatione efficaciter com- probatum. Ergo & stare poterit generalis illa in Bulla ejusdem contenta Pontificis, non ob- stante limitatione ab eodem adjecta in Brevi, de quo dictum. Quòd autem confirmatio illa generalis ad Indica debeat extendi ex Consti- tutionis favorabilis nativa conditione deduci- tur, juxta dicta §. præcedenti pro illius amplia- tione. Sed quidem hoc non urget: licet enim non implicet modus concessionis dictæ, ex concessionis & confirmationis circumstantijs ibidem adductis constat intentionem Pontifi- cis minimè se ad Indicorum privilegiorum confirmationem, de quibus neque agebatur. extendisse. Quod autem in verbis præsertim sit attendenda disponentis intentio, Doctores vi- dendi apud nuper citatos observant. Unde quod de favorabili titulo additur, non est ad rem: cùm tamen in reliquis, de quibus me- morata Constitutio procedit, debeat inviola- biliter observari. Pro quo est illud in ipsa: De- cernentes easdem præsentes, nullo unquam tempore &c. Sed tamquàm in divini cultus favorem, & fi- dei augmentum, & propagationem concessas, sem- perque & omninò ab illis exceptas &c. Vult ergo doctissimus Pontifex quidquid in Jure pro fa- vore Apostolicarum Constitutionum, & præ- cipuorum titulorum habetur, ad suam illam, & contenta in ipsa penitus applicandum, quod est attenta animadversione & observatione di- gnissimum: Sicut & quod sequitur post addu- cta verba, sic enim ibi: & quoties illæ emana- bunt, toties in pristinum & validißimum statum restitutas, repositas, & plenariè reintegratas &c.<-P> @@0@ @@1@ beant, quomodo stare potuit, ut à R. P. Gene- rali Indicorum privilegiorum ulterior restitu- tio, revalidatio, confirmatio, ac nova concessio peteretur, quandoquidem illa fuerant in præ- fata Constitutione contenta? Cùm ergo petita fuerit, manifestum est pro non contentione il- lorum argumentum, nec debere nos sapere plusquàm oporteat sapere, supra Generalis in- quam genuinum & primitivum intellectum: qui sicut id, quod postulavit, exactè cognovit, ita & quod est concessum exactissimè recog- novit. Et hæc circa Caput 3. munis adducta doctrina de computatione temporis pro lege, juxta quam illud quod est ab ipsa designatum, debet intelligi de momento ad momentum. Ubi non leves possent difficul- Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|