Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
plar inducit, unde & imitationem ejus pecu- liarem exquirit. plam. 102. col. 2. Perpetua pro Perpetrata. Ubi de Virgine sermo, quia verbum Perpetro etiam in bono usurpari solitum. Si tamen modò id scriberem, eo usus non fuissem, quia frequen- tiùs in malo illius usus adhibetur; & ubi de Virgine agitur, quidquid indecentiæ appa- ruerit, debet penitus relegari. Si ergo Patrata dictũ fuisset, nihil esset, in quo quisquam posset hęrere, licet minùs commodũ conclusioni pe- riodi videretur, de quo nimium non est Ec- clesiastico Scriptori curandum. Bene verò ut cùm de Virgine loquendum, omnis in eo de- centia servetur. Roganti Virgini verbis illis: Quo- spondit Angelus: Spiritus sanctus superveniet in te: & Virtus Altißimi obumbrabit tibi. Lucæ<-P>@@ <-P>1. v. 14. & 15. Ubi quidem observatione di- gnum occurrit, nihil de viro non interventu- ro eo in opere, ab ipso admixtum, sed Spiritus sancti, & virtutis Altissimi, quæ aut ipse est, aut divinum aliud: & sic labia ejus meram spirarunt divinitatem. Verè labia ejus lilia di- stillantia myrrham primam. Cant. 5. v. 13. Quod quidem de Prædicatoribus multi Patres expo- nunt, unde & ad D. Gabrielem derivandum, qui Evangelicorum Prædicatorum primus, unde ab eo Prædicatores omnes sermonum suorum exordia desumunt, dum salutationes præmittunt. Et meritissimò quidem quia in Virgineæ salutationis officio labia ejus fuerunt lilia meram spirantia puritatem, quia & divi- nitatem, unde & myrrham primam, odorem inquam omnium pretiosissimum: & primam etiam, quia, ut diximus, prima fuit Evangeli- cæ prædicationis effusa fragrantia in illo Præ- dicatorum divinissimo formatore. Missus à Deo, sic & Prædicator. Ingressus ad Virginem. Sic & ille, à cujus non solùm salutatione, sed in- vocatione præmissa, dicendi felicitas exoran- da. Turbatur illa, quærit, & audit instruen- tem: Sic enim & facturus Prædicator cum præclaro illo ipsorum magistro, de quo di- ctum: Toletus docet. Movet etiam cognatæ Elisabeth exemplo, & tandem fructum prædi- cationis assecuitum, dum dicente Virgine:
ratè præstandum, ut concione peracta in do- mum redeant, neque prædicationis fructum, & mercedem suam in vanis laudibus & convi- vijs recepturi. Novarinus in Vmbra Virginea n. 939. ex Alberto Magno, quem secuti alij, af- firmat D. Gabrielem unum ex illis fuisse An- gelis, qui nefandas civitates injectis ignibus destruxerunt, & ita peculiarem impudicitiæ hostem, & amatorem specialissimum purita- tis, unde sic concludit versibus sui genij:
Ex re quidem prorsus incerta, certi conse- quentia. Et erit, qui non sine ration abili fun- damento contrarium sentiat; minus decens re- putans ut salutaturus Virginem pudicissimam ex ijs Angelis venerit, qui in nefandis illis ad- stiterit civitatibus, etiam turpissima crimina puniturus. Minùs etiam verosimile apparet, quod Richardus à S. Laurentio de laudibus B. Archangeli paraphrasticè exornans profert, sic locutus: Noli propter propositum de promißione
te. Noli propter promißionem de proposito formi- dare, quia Virtus Altißimi obumbrabit tibi. Spiri- tus sanctus superveniet in te, ne per coitum corrum- patur integritas tua. Virtus Altißimi obumbrabit tibi, ne per libidinem polluatur castitas tua. Spiri- tus sanctus superveniet in te, & Virtus Altißimi obumbrabit tibi. Ministrabit substantiam, & non senties concupiscentiam: non suscipies semen ex viro, & fœcunda fructum ventris germinabis in Fi- lio &c. Quæ quidem pudicissimæ Virgini non<-P> @@0@ @@1@ profundè, pauca, eaq́ue decentissima satis & plusquàm satis suffectura. P. Cornelius in præ- sentem locum ita scribit. Septimò Iansenius & Toletus. q. d. Virtus Altißimi te amplexabitur, & sua virtute fœcundam efficiet, sicut vir feminā ob- umbrat & fœcundat in opere generationis. Verùm hoc nimis crassum, & parùm castis auribus pudi- cum videtur. Octavò, simpliciùs, & castius. Vir- tus Altißimi obumbrabit te, hoc est, arcanè arca- num maximum in te operabitur &c. Quibus ca- stissimus, & pijssimus Scriptor ostendit quàm castè, pudicè & purè de Angelica sit salu- tatione, & consequenti allocutione loquen- dum.
Quod stare quidem aliàs posset, cùm otium malorum omnium ostium sit, & laudata ibi Magni Cassiodori sententia, dũ ait Lib. 1. 39. Natura siquidem humana sicut duris laboribus quidem præclara quorumdam, qui egregiè la- boraverant, peregrinationibus longis assump- tis, ut experientia eruditi evaderent, eleganter expensa præcesserant. Ex quo infert fatuam reddi humanam naturam torpentium otiorum occasione. Ex quo & aliam nos elicere verissi- mam possumus, juxta id, quod ex Spiritus san- cti habemus oraculo Eccles. 1. v. 15. Stultorum otiosorum: quandoquidem omnes otiosi fatui lunt. Hinc etiam fit, quod nuper dicebamus, otium scilicet esse ostium malorum omnium: sicut & est fatuitas, quæ disciplinæ incapax ut apud Siracidem: Corfatui quasi vas confractum, & omnem sapientiam non tenebit. Eccli. 21. v. 17. Quod aptissima similitudine idem expli- cat Cap. seq. v. 7. dicens: Qui docet fatuum, quasi
turum in nobis, à cælesti magisterio futurum, & divinæ legis informatione: cujus est fatuus incapax, sicut vas confractum, quod congluti- nari nequit: & ubi bona deficiunt, subintrant mala. Unde Psal. 49. post disciplinæ odium, malorum examina proponuntur. Tu verò odisti num inquam catalogum usque ad blasphemiam contra divinam providentiam decurrentium, ut otium malorum omnium ostium agnosca- mus. Nec de illo tacitum, cùm sedentem ad- versus fratrem audiamus: Sedens adversus fra- trem tuum loquebaris. Circa quod ita scribit Car- dinalis Bellarminus: Addit peccatum oris, quod non solùm adversus extraneos, sed etiam proprios<-P>@@ <-P>fratres per linguam deliquerit. Sedens, inquit, adversus fratrem tuum loquebaris, id est, non obiter, & per iram, sed sedens otiosus, & pacato animo, studiosè, & longo tempore, detrahebas fra- tri. Sic ille. Nec nos modò plura cùm de illo aliàs.
dicat. Num. 107. col. 2. Indignus pro Indigus. De Deo Sermo, qui nullius indigus, juxta illud Vatis Regis Psal. 15. Dixi Domino: Deus meus
ergo indigus. Sed an stare possit modus ille loquendi, Nullius indignus? Non videtur equi- dem penitus dissonare. Cùm enim non obstan- te supremo illius dominio, illud etiam possit apud homines residere, hortari possumus bo- nis fortunæ præditis, ut ipsi magis etiam pre- tiosa offerant, nullius enim indignus est: licet talis loquendi stylus non adeò conveniens vi- deatur. Stat enim aliquem non esse indignum, nec tamen proptereà dignum esse. Indignus enim non est, qui nihil habeat, quo donum ali- quod demereatur à liberalitate alterius proces- surum: nec tamen propterea dignus, quia di- gnitas, aut meritum importat, aut titulum ali- quem superiorem. Sic natura humana in statu puræ naturæ non esset indigna gratiæ & glo- riæ: cùm tamen ad statum gratiæ elevata, & gratiæ & gloriæ digna esse possit. Deus ergo non dicitur indignus eo quòd dignissimus sit ob titulos sublimes creationis, conservationis, & redemptionis &c. Vnde viginti quatuor senio- res procidebant ante sedentem in throno, & adora- bant viventem in sæcula sæculorum, & mittebant coronas suas ante thronum, dicentes: Dignus es Domine Deus noster accipere gloriam, & honorem, & virtutem, quia tu creasti omnia, & propter vo- luntatem tuam erant, & creata sunt. Apocal. 4. v. 10. & 11. Ecce non indignum, sed dignissi- mum, pro quo titulo adeò præexcellentes al- legati. Ubi cùm adorare dicantur viventem in sæcula sæculorum, quo ejus est æternitas desig- nata, mirum est eam inter titulos non recense- ri, propter quos dignus gloria, honore, & vir- tute prædicatur: omnes enim illi ad opera ejus- dem referuntur. Ad quod dici potest adoratio- nem illam, & gloriosas conclamationes ad gra- titudinem præstandam ordinari, & ita neque æternitatem, neque attributa alia recenseri. quia motiva formalia gratitudinis non sunt. Vult ergo Deus nos erga ipsam gratitudinem secundùm suum formalem conceptum exer- ceri (adeò illi grata est) & ita attributa & per- fectiones suas actum illum sibi placidissimum non intrare. Neque proptereà minùs ille gra- tus, quandoquidem dicuntur dare gloriam, ho- norem, & virtutem, & ipse accipere, uti eorum dignus, & ac si eorum dominus non esset, qui enim accipit, ejus, quod accipit, videtur ca- ruisse: nemo enim dat alteri, quod jam ille habet, & ita neque recipere, quod habet, po- test, in cujus erat plenissima possessione. Quod quidem à Domino sic agitur, ut gratitudini lo- cus relinquatur. enim de misericordia sermo. Sed aliquando misericordia uti masculini generis invenitur.<-P> @@0@ @@1@ mini quia non sumus consumpti: quia non defece- runt miserationes ejus. Ubi quidem licet Scrip- tores aliqui illud Novi præteritum esse verbi Nosco censuerunt, minimè in Originali lingua versati, non esse verbum, sed nomen, & rectum Pluralis, docti & observantiores probant, & convincunt, aut evincunt Interpretes, ita ut perinde sit ac si diceretur Novæ, misericordiæ inquam, quia Hebræa vox respondens mascu- lini generis, & placuit Vulgatæ Auctori illum retinere. Sic P. Martinus Del-Rio, P. Corne- lius, & alij, apud quos variæ Versiones idem comprobantes. Ex quibus posterior ita scribit: Ergo novi, supple dies, quotidie clari & læti ex tuarum affluentia misericordiarum illucescunt no- bis: vel novi, scilicet effectus misericordiæ tuæ ap- parent indies. q. d. Adeò non deficiunt misericordiæ tuæ, ut quotidie novas recipiamus, & novæ quoti- die ipso summo manè celeriter nobis proveniant: nam cum sole, immò ante solem in ipsa aurora indies nova è cœlo in homines beneficia, quasi man- na depluunt. Sic ille & doctè, & piè. Sed cùm illud Novi directè misericordias significare & censeat, & probet, nihil certè videtur supplen- dum: & quod ad dies & effectus spectat, satis ex locutionis tenore clarescit. Dicantur ergo misericordiæ quotidie novæ, & cœlum manna multiplex in Orbe universo cunctis incessabili favore depluere. Pro eodem consulendus P. Gaspar Sancius, cujus veneranda memoria in præsentem diem incidit, qui notissimæ mode- stiæ Scriptor affirmare non dubitat eos qui ver- bum in citato Prophetæ loco, & non nomen accipiunt, errare Hebraici prorsus sermonis ignaros. Et hæc quidem non eo animo à me dicta ut errorem typographicum studeam de- fensare exemplo adducto, ubi translationis di- versitas non potest suffragari: sed occasione inde assumpta doctrinalem doctrinam, & pietati fovendæ consentaneam, libuit in- duxisse.
rietur pro Glorietur. Ubi locus D. Jacobi 1. v. 9. & 10. Glorietur autem frater humilis in exalta- tione sua: dives autem in humilitate sua: quoniam sicut flos fœni transibit. Ubi quidem sensus esse verus & congruus potest, quidquid de legiti- ma lectione sit penitus retinenda: nam revera frater humilis in exaltatione sua morietur, quia in morte exaltatio ejus incipiet, licet eo usque omnium peripsema fuerit, & vilis terrę vermi- culus: & superbi divitis humiliatio, etiam si supremum omnium habuerit principatum: sicut ille, de quo Isaiæ 14. v. 15. Verumtamen bundus inquam Tyri rex, Luciferi simula- crum: quando pauper Servulus, qui à primæ- ut ex D. Gregorio Magno habet Martyrolo- gium Romanum die 23. Decembris. & quod hu- milis tunc gloriari possit, mirum non accidit, quia in exaltatione sua habet magnum pro gloriatione hujusmodi fundamentum: quod<-P>@@ <-P>quod autem dives & potens gloriari tunc queat, mirabile profectò est, in humilitate in- quam sua, unde confusionem scilicet habitu- rus: pro quo & citato loco Isaias, ubi dignum pro Tyrio illo epinicium: Qui te viderint, ad
cùm ita sit, ironicè videtur, quod de gloria- tione dicitur, accipiendum: pro quo & fœnilis floris similitudo: ac si illi dicatur: Gloriare, gloriare de tua qualicumque pompa fœni flos- cule, & quanti illa ævi? hodie eris, & cras mitteris in clibanum. Matth. 5. v. 30. etiam si non mittereris, paululùm duraturus. Hic est error ille, quem serò infelices agnoscunt cùm dicunt: Nos insensati vitam illorum æstimabamus insaniam, & finem illorum sine honore. Sapient. 5. v. 4. Æstimabamus inquam finem non fu- turum vitæ dissimilem, & ita inhonorum, sine particula exaltationis. Sed in eo insensati, de divina providentia indignissimè sentientes, qui meritò talium honorificat finem, & nostrum infamat, in quem de vitæ gloria nihil trans- missum. Quid ergo nobis profuit superbia, aut divitiarum jactantia quid contulit nobis? Sequi- tur elegantissima declaratio brevitatis munda- næ gloriæ, qualis neque apud celebres sæculi oratores occurret, ut mirari juvet quomodo qui insensati, adeò in brevitate prædicta ex- pendenda elegantes inveniantur. Ubi P. Cor- nelius circa vers. 9. affirmat Sapientem non tam dicta vel dicenda referre, quàm ipsa sensa: nil enim cogit nos dicere, quòd impij in die judicij complorantes, ijsdem hisce similitudi- nibus omnibus sint usuri: cùm sufficiat quòd hisce, vel similibus utantur. Sed quidem anim- advertisse oportuit, quod vers. 14. sequitur:
Non ergo de judicio tantùm ibi sermo. Quòd si sensa admittuntur, circa verba dubitatio nulla: cùm nihil sit, quod verba possit impe- dire. Video eumdem Scriptorem inferni no- mine intelligere locum inferiorem in valle Jo- saphat, quem habituri in extremo judicio. Sed quidem licet talem sint habituri locum, violen- tia videtur aliqua fieri præfatæ sententiæ, cùm & fateatur ipse talia damnatos in inferno di- cturos. Patres Tirinus & Menochius rem com- pertam censuerunt, omittentes versus præfati explicationem. Dicamus ergo pœnam elegan- tes eos reddere, qui insensati priùs dum mun- di delicijs fruerentur. Sic enim usu venit, ut sicut illa oculos aperit, ita solvat & linguam, ut sit etiam eo pacto gravior illa, sensibus & ver- bis luculenter celebrata. damnandi in judicio habituri, refellenda venit cujusdam moderni Scriptoris cogitatio, qui ut prædicabilem offerret conceptum, id qui- dem protulit, quod minimè videtur sustinen- dum. Ait ergo totum judicium extremum du- plici verbo peragendum. Venite, & Discedite. Matth. 25. Venite audient salvandi. Discedite damnatis dicetur. Ergo damnati ante senten- tiam Dei erunt ipsi proximiores, siquidem à longè vocandi, & ut accedant invitandi. Ista autem proximitas & remotio non est per gra- tiam, siquidem nulli Deo proximiores quàm<-P> @@0@ @@1@ per potestatem & auctoritatem, per illam sci- licet qua ad Deitatis cōsortium quasi advocan- tur, ob regimen commissum, Superiores. Ego dixi: Dij estis. Timendum ergo. Nam qui Deo propinquiores per regiminis auctoritatem vi- xerunt, audient terribile illud damnationis
testate fulserunt, salvandi vocabuntur. Sic ille discurrit; in cujus discursu non videtur quo- modo stare illud possit, quod ab ipso dictum, dum sic infert: Ergo damnati ante sententiam
miores, quomodo à longè vocandi, & ut acce- dant invitandi? Quod ergo de salvandis di- cendum fuerat, damnatis attributum. In quo error aliquis incuria scribentium, aut typo- graphorum esse potuit. Pergo ad alia. Quod damnandi proximiores Christo in judicio fu- turi significentur, admitti nequit, & contra illud facit, quod à P. Cornelio assertum cir- ca citatum Sapientiæ locum vers. 14. ubi ita scribit: Accipe locum inferiorem, in quem con-
Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|