Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
Deus collectioni creaturarum potuit alias ad- jicere, vel detrahere, ita & circa collectionem suorum actuum liberorum. Respond. Deum collectioni præfatæ addere potuisse & detra- here, sed ex eo nihil haberi, quod obstet. Si addidisset Deus aliquem actum, eo tolleret omissionem, quæ modò est, sed non pura, benè tamen per alium actum, quem Deus scit. Si au- tem detraheretur actus, omissio sine alio non posset stare. Neque hoc est divinam poten- tiam coarctare, sed divinæ potiùs perfectio- ni consulere, ut Deus se dignis modis ope- retur. quit, quia obstat honesto Dei operandi mo- do: Atqui hoc, nullius est momenti. Ergo. Major ostenditur. Nam duo actus oppositi, ad quorum alterutrum dicitur Deus necessitatus, æquales sunt, aut inæquales. Si primum, ele- ctio esse moraliter honesta nequit, quia neque laudabilis. Si secundum, ad meliorem tenetur, aliàs honestè non operabitur, quia imperfectè. Ergo ponenda pura omissio possibilis, sic enim locus erit morali honestati, dum actus præfer- tur negationi. Hoc argumentum satis diffici-<-P> @@0@ @@1@ 10. ubi cum Scriptore præfato quoad lauda- bilitatem respectu actuũ convenimus. Nihilo- minùs dicimus Deum purè omittere non pos- se, quia licèt actus ejus laudabilitatem eam non habeant, honesti tamen absolutè sunt pro- pter divinum motivum cum libertate disiun- ctiva connexi. Licèt autem major libertas vi- deatur, si pura admittatur omissio, & funda- mentum laudabilitatis: id non venit in consi- derationem, quia ex modo operandi in Deo per motivum honestum, major elucet in eo perfectio. Sicut Deus magis esset liber, si pro- cessiones ad intra essent liberæ: quod tamen non admittitur ob rationes, quæ à Theologis afferuntur. Sic etiam citatus Scriptor Disputat. 33. n. 58. affirmat Deum necessitatum esse moraliter ad amandas creaturas possibiles. Id autem quod minus est libertatis, compensatur ex eo, quod ibidem habet, quia scilicet Deus necessitatus est moraliter ad operandum hone- stissimè: quod quidem in ipso maxima perfe- ctio est. Ex quo & argui contra eumdem po- test: Nam Deus necessitatus est moraliter ad operandum modo honestissimo: ergo & ad non omittendum. Illatio est evidens, quia in omissione pura non est motivum honestum: si enim motivum, jam etiam & actus. Si dicatur cum morali necessitate stare physicam liber- tatem, contra est, quia absolutè loquendo non est in Deo potentia ad non operandum honestissimè, aliàs esset capax moralis imper- fectionis. put. 3. Quæst. 4. ejusdem est cum P. Izquierdo sententiæ, putatq́ue in ea omnes esse Thomi- stas, quia difficultas hæc non est ab antiquis agitata, & solos Scotum & Marsilium id ne- gasse, unde cùm alij de hoc tacuerint, ac liber- tatem Deo attribuerint, quibus notum erat duplex illius genus contrarietatis & contradi- ctionis, dum illud non negarunt, videntur sanè in ipso cognovisse. Sed quidem non se ita res habet, nam apud Thomistas quæstio præ- sens cum sententiarum varietate tractatur. Negant enim puram omissionem in Deo, Na- varrete, Nazarius, Gonzalez seu Albalda, apud P. Gonet Disput. 3. de voluntate, ubi contrarium tenet, dicens esse satis communem apud Tho- mistas, & eam tenere plures Recentiores, & ingeniosos Thomistas cum Ferrariensi & Ca- jetano, de quibus tamen non adeò constat. Sed Recentiorum Thomistarum princeps P. Joannes à S. Thoma contra puram omissionem militat Quæst. 19. Disputat. 4. Arti. 6. nu. 25. &
tur libertas, si suspendat omnem actum, quia quidquid libertas exercet, melius & perfectiùs exercet, si vigilando & vitaliter operando, & eligendo id faciat, quàm si omittendo, & ex- cludendo à se omnem actum, dummodo ad eliciendum actum non cogatur. Pro quo priùs Alvarez Lib. 2. de Auxilijs Disputat. 13. tione, pro qua multa verba multiplicat, ex eo scilicet quòd in Deo est Idea liberi arbitrij<-P>@@ <-P>creati habentis utrumque modum libertatis: ergo & in Deo ille admittendus est, aliàs non esset intra ipsum idealis perfectio participabi- lis, neque operari ille posset ut perfectus arti- fex. Quæ quidem nihil videtur urgere, quia licet intra Deum idealis repræsentatio sit, non est tamen necessarium ut secundùm quod ideatum aliquam imperfectionem dicit forma- liter, sed eminenter tantùm contineatur. Sic enim & ipsum creatum arbitrium, quatenus est potentia indifferens cum libertate contra- rietatis ad honestum & pravum actum, non habet intra Deum idealem participationem per conformitatem formalem ad ipsum, ut con- stat. Sicut etiam motio objectiva per immuta- tionem, & sic aliæ imperfectiones, unde ne- que ea, de qua agimus. Dei liber supra necessarium nullam addit per- fectionem, & ut cognoscatur res non futu- ra sufficit negatio divini actus circa illam. Præterquàm quòd absurdum videtur finge- re, in Deo infinita ferè decreta conditiona- ta circa infinitas ferè combinationes possibi- les, inter quas plures videntur absurdæ & nugatoriæ, ut quid velit & determinet, quòd si capra, v. g. saltet, arbor non flo- rebit, quod si Gallus cantet, Turca non con- vertetur: si Petrus dormiat Romæ, Joannes non saltabit Bordigalæ, &c. Ad quæ qui- dem dicimus primam rationem nimiùm pro- bare, quòd scilicet Deus neque ad actum, neque ad negationem liberam teneatur: quia negatio minùs quid addit, quàm actus. Un- de neque ad disiunctum propter eamdem ra- tionem. Item non necessitabitur ad implen- dam promissionem. Quòd si dicatur neces- sitari, quia in eo est exercitium virtutis fi- delitatis: quod etiam dicendum de exerci- tio justitiæ eo modo, quo à citato Aucto- re conceditur; ibi potest argumenti sui de- prehendere solutionem. Quòd scilicet quam- vis actus liberi nullam addant perfectio- nem, ex perfectione tamen Dei infinita ne- cessitas oritur, ut ad exercitium virtutum ad- hibeantur qualiscumque conditionis sint. Id autem quod de combinationibus dicitur, si tales sint, ut proponuntur, quid mirum, si circa illa non versentur divina decreta: quod non tollit quin versentur circa alia, sicut dictum est ad Sextam rationem pro P. Iz- quierdo. Nec nos dicimus dari decre- ta circa illa, ut ex superiùs dictis liquet: Sed quod omissio decretorum non sit pura, sed ex rationabili motivo. Omitto aliqua, pro quibus Nostri, Aldrete, Quiros, Riba- deneira, & alij.
@@0@ @@1@ 10. Problem. 1. ubi inter pluri- mos alios pro eo stantes adduxi P. Aldre- te Tomo 1. de Incarnat. Disputat. 1. Sect. 5. nu. 4. ob innatam propensionem, quàm ag- noscit intra illas, & quia revera existimavi à communi sententia Nostrorum minimè dis- crepare. Sed verò Disput. 10. de Voluntate Dei Sect. 4. contrarium asserit, & fusissimè pro- bandum assumit per subsequentes Sectiones, licèt in 6. optimè probet Deum non teneri ad optimum, & in 7. proponat modum, quo pro- babiliter defendi possit Deum necessariò dili- gere creaturas possibiles in ordine ad existen- tiam, Sectione autem 15. & 16. liberum amo- rem agnoscit & probat. Modus autem proba- bilis, quem proponit, talis est, ut ex eo appa- reat potuisse illum à Nobis citato loco citari, ait enim adducta quædam ab ipso Sect. 6. D. Dionysij & S. Thomæ testimonia probabiliter suadere Deum habere aliquam absolutam in- clinationem producendi creaturas, quæ incli- natio, licet inefficax sit, non tantùm erit in- nata, sed etiam elicita, quia donum juxta do- ctrinam Dionysij est diffusivum sui ex incli- natione naturali, & bonum intellectivum & volitivum infinitum, non solùm est diffussvum sui ex inclinatione naturæ, sed etiam elicita: nam illi perfectissimo appetitui naturali inna- to convenienter correspondet naturalis elici- tus. Præsertim cùm nullum appareat incom- modum in constitutione illius appetitus elici- ti, quod non militat contra innatum. Sic cùm proponat & explicet, positionem prædictam fusè exornat, explicans modum tendendi in creaturas vagum & indeterminatum, in quo discrimen apparet circa modum, quo creaturæ possibiles accipi possunt in ordine ad amorem Dei. Licèt enim creaturæ possibiles in seipsis nihil sint à Deo distinctum, quia tamen ab om- nipotentia, in qua continentur, denominari possibiles possunt: sic in Deo appetitus esse innatus potest in ordine ad existentiam, & etiam elicitus modo dicto. Possunt prætereà considerari creaturæ secundùm suam objecti- vam rationem, juxta quam sunt aliquid om- nino ab Omnipotentia distinctum, & intrinse- cè tale: quidquid illud sit. Iuxta hæc præfatus Scriptor probabilem illum modum Nobis libe- raliter elargitur, ut scilicet juxta priorem con- siderationem Deus propendeat ad dandam exi- stentiam possibilibus creaturis per elicitam complacentiam, quod & negat Sectione sequen-
turis possibilibus nullam competere positivam rationem, & ita neque bonitatem, propter quam amari queant. Et Sect. 10. multis proba- re contendit, etiamsi talis positiva ratio & bo- nitas admittatur, Deum ad illarum amorem minimè necessitari, applicatis cōmunibus argu-<-P>@@
admittens etiam amorem virtualem, eo quòd Deus necessariò amet omnipotentiam cum creaturis connexam, & quarum deficiente possibilitate etiam ipsa deficeret, pro quo Se-
positivam rationem creaturarum, quæ ab æter- no fuerit, ego semper & sensi & docui: sed ni- hilominùs rationem omnimodam possibilitatis in extrinseca denominatione ab omnipotentia consistere, inverosimile judico, & semper ju- dicavi. Quod quidem ex præfato potest Au- ctore probari, qui cùm de amore creaturarum loquitur, & inclinatione aut appetitu Dei ad existentiam, aliquid insinuat se concipere ab Omnipotentia distinctum: non enim Deus appetitu innato fertur in existentiam omnipo- tentiæ. Et cùm ait probabiliter admitti posse Deum illas necessariò amare, & modum osten- dit, quo id possit convenienter explicari, quasi indubitatum supponit & non gratis datum, aut pro explicatione liberaliter admissum, in ali- quid à Deo distinctum illius amorem ferri, aut negari, etiamsi distinctum sit. Qui & Sect. 15. & 16. probat, Deum amare liberè creaturas possibiles: Ergo ut aliquid ab Omnipotentia distinctum. Et quidem ex ipsis terminis vide- tur compertum, nam potentia non est talis re- spectu sui ipsius: & ita neque Omnipotentia. Sed quid illud in ordine ad quod talis est? Ex- plicet Auctor, dum illud Deum liberè amare affirmat, & efficaciter probat. Et illud ipsum Nos dicimus Deum necessariò amare, ipso monstrante modum, quo id possit probabiliter defensari. mittit, urgere possumus. Nam ratio propter quam asieritur Deum non esse necessitatum ad amorem, ex limitatione objecti desumitur, ut semel, & plusquàm iterùm, apud Auctorem: Atqui si hæc ratio quidquam valeret, etiam de amore virtuali procederet: Ergo &c. Minor probatur: Quia amor virtualis ideò dicitur, quia in eo continetur formalis amor; & ideò qui virtualiter amat, aliquo non improprio modo dicitur amare. Hinc illud D. Augustini Tract. 9. in 1. Joan. Epist Quia diligit dilectio- quod actus talis ordinatur, limitata est: Ergo vel dicendum non posse amorem Dei ne- cessarium ad illam terminari, vel si potest, ra- tionem limitationis pro formali non obstare. catæ limitationis aliàs à Nobis tradita: Nam licet objectum limitatum ex se non habeat vim necessitandi, ut tamen cum Deo connexum suo modo necessitat. Licet enim cōtendi possit ali- quid necessariò connexum, non semper ad sui amorem necessitare, ut Deus non necessitatur ad amorem peccati cum sua scientia & permis- sione connexum, id quidem est, quia in sic con- nexo non est bonitas pro amore sufficiens: quod tamen in casu nostro non accidit, cùm amor liber concedatur.
@@0@ @@1@ ratione connexionis: nam creaturas possibi- les posse etiam diligi in seipsis, idq́ue ne- cessariò, dictum in Problemate n. 1028. & ra- tio est, quia bonitas est eadem, & idem in quantum idem &c. Item in seipsis cognitæ ostendunt quàm sit dignus titulus, propter quem cum Deo habeant connexionem, unde illarum amabilitas videtur amplius explicari. Præterquàm quòd cùm directam terminent cognitionem, in illa ipsa apparet connexio, quam cum Deo habent, unde ex ea parte suf- ficientissimum est motivum amoris necessarij, ut nequeat limitatio earum ad negandum amorem allegari. Neque plus cum P. Aldrete agendum: circa omnia enim quæ congerit di- stineri, alienum valdè est ab instituto præsenti, ubi non implere volumina, sed compendiariam recognitionem concinnare studeo, incumbens fini, ne dum longior excurrero, terminare co- gar, quod opportuniorem habere terminum debuisset. Scio à Poëta dictum: Sed verendum ne Nobis etiam dicatur: dus, qui Disput. 33. Quæst. 5. breviùs difficulta- tem præsentem expedivit, licet negans amo- rem necessarium, & probans Primò communi argumento de limitatione, & imperfectionibus creaturarum, cui obvia est responsio. Secundò veluti à posteriori ex eo quòd amor, quo Deus creaturas à statu possibilitatis ad statum exi- stentiæ traducit, non est necessarius, ut constat ex fide: ergo neque ille, quo amat possibiles. Consequentia ostenditur, quia sicut per scien- tiam possibilium ad productionem dirigitur, ita & per amorem, qui si necessarius esset, neces- sarium amorem inferret. Ad quod facilis est responsio negatione ultimæ illationis, licèt enim ad productionem scientia & amore dictis dirigatur, amor erga existentiam liber est, quia aliàs læderetur divina libertas. Neque urget si aliter inferatur, objiciendo istud inconveniens, sic: Dirigitur ab amore necessariò: ergo læ- ditur libertas, quia sic necessaria erit productio. Negatur enim: quia Deus ex amore suiipsius etiam ad rerum effectionem procedit, ut est certissimum; qui amor necessarius est. Probat deinde impugnando rationes diversas, quas Auctores afferunt pro necessitate adstruenda. Ex quibus illa nos tangit, quæ ad connexio- nem spectat, & quam ille negat, datâque gra- tis arguit ex connexione cum peccato, de quo jam dictum, nam & Auctor statuit in Deo amorem liberum, sicut P. Aldrete, de quo Quæst. 4. Item ex eo quòd amor Dei erga se- ipsum non est efficax, sed simplex complacen- tia. Quod quidem est leve, nam virtualiter & eminentialiter efficacissimus est. Melius illud, amantem efficaciter amare connexum, quando illud alius non habet esse, ut habent creaturæ possibiles, quia ex se tales sunt, sin minùs etiam Chymera esset possibilis. Ad quod dico creaturas possibiles non produci, ut tales per<-P>@@
quemdam resultantiæ, ne dicamus id, quod non benè audit illas esse à se. Deinde etsi à se sint, ratio connexionis urget, quia amatur ipsa connexio habens amabilem terminum. Omit- to alia, etiam apud alios urgentia parùm, pro quibus alij ex Nostris jam citati.
& est receptissima in Societate sententia, pro qua & noviores, si unum excipias P. Espar- zam Quæst. 20. n. 5. ubi P. Ruizium citat di- cens illam rationem id efficaciter convincere, quòd omnes Dei actus necessariò sunt optimi, ac summè perfecti, & tales, quales ne cogita- ri quidem possit aliquid melius. Actus verò optimi, non nisi de optimis objectis esse pos- sunt: quandoquidem bonitas cujusque actus dependet ex bonitate objecti tamquàm ex mẽ- sura sua. Ergo libertas Dei circa res creatas, ne- que universalis est, neque perfectè indifferens. Sic ille infert. Iuxta quod alia etiam conse- quentia potest inferri: Ergo libertas Dei est imperfecta. Patet, nam est imperfectè indiffe- rens, & tota libertatis ratio in indifferentia consistit. Asserere etiam imperfectam indiffe- rentiam, est apertè imperfectionem Deo attri- buere, quæ in nullo genere est admittenda. Deinde componenda sunt præfata cum ijs, quæ Auctor habet §. Ad 5. ubi ita scribit: Ni- hil creatum, nullaq́; collectio rerum creatura- rum propter magnitudinem suæ bonitatis po- test inducere in Deum aliquam vel minimam necessitatem volendi potiùs, quàm nolendi. Quia omnia conjunctim, & singula seor- sim, cujuscumque generis sint, sunt omninò contemptibilia respectu Dei, & reputantur quasi nihilum, ut patet ex dictis. Auctoritates, quibus utitur Montoya, solùm loquũtur de ne- cessitate Dei, vel ad actus optimos, idque ab- solutè, vel ad optimum objectum unicuique enti creato connaturale, ex suppositione quod jam hoc existat, & fuerit omninò volitũ à Deo liberè. Prioris generis auctoritates nihil faciunt pro scopo Montoyæ &c. Non ergo sententiam P. Ruizij universim amplectitur, unde non de- buit in Assertione priori ita loqui, ut ei peni- tus videretur assentiri, ut sic pro ejus posset sententia citari. Illud autem quod addit de necessitate circa objectum liberè jam extra caussas, prosequitur copiosè Quæst. 28. ubi probat Deum supposita mundi creatione sine ulla necessitate necessita- tum esse moraliter ad observandas leges natu- ræ, in quibus non nisi rarò ut Auctor superna- turalis possit dispensare, pro quo varia exempla congerit, & Nos aliqua in Problemate nu. 1212. pro quo & doctrina præmissa n. 1199. doctrinæ Auctoris conformis. Pro qua & stat P. Ribadeneira Disputat. 14. nu. 43. & seqq. P. Izquierdus Disput. 32. Proposit. 5,
@@0@ @@1@ P. Aldrete Controv. 1. de Incarnat. Disput. 1. Sect. 2. de quo & Disput. 10. de Voluntate Sect. 6. in quo singularem esse illum affirmat P. Riba- deneira citato n. 43. In controversia autem re- centi adeò, non est mirum singulares qui eam agitant, ingressos vias, sic enim in alijs acci- dit, quæ procedentibus temporibus reddi com- munes solent. Quid autem circa præfatam fu- turum non est cur studeamus ominari. Secus probabilem Auctor judicat, & fateri non pos- sunt non alij, & ita probabilium sibi poterit Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|