Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
nem virtualem & eminentialem, quæ genus aliquod distinctionis importat, & ad puram negationem tandem revocatur. Ut autem id mirum videri non debeat præstat audire P. Ribadeneiram Disput. 16. citata nu. 51. ubi ita scribit: Nonnulli ex nostris Magistris Salmantinis, & quidem optimæ notæ, ingenijq̃ue præstantis cen- sent maximam hujus mysterij difficultatem mitiga- ri, constitutis ex parte actibus liberis Dei per quas- dam carentias, in quas tota contingentia ipsorum revocatur. Sic ille, explicans statim modum di- cendi prædictorum, qui ad hoc revocatur, ut licèt in Deo sit modo quidquid positivè consti- tuit actum nolitionis creandi mundum, effe- ctum suum formalem non conferet, quia pro eo necessaria est carentia volitionis, quæ effe- ctum suum formalem præstat, quia caret sub- jectum nolitione. Post hæc sic ille n. 54. Hæc sententia quamvis pulchra, & ingeniosa sit, & pro tanta difficultate superanda non videatur parvipen- denda, mihi non probatur propter eadem ferè mo- tiva, quibus sententiam proximè rejectam deserui. Vt enim illa sententia verißimis entibus physicis nomen moralitatum indit, ita hæc vocat prædicata negativa. Hæc ille & alia satis urgentia. Ea ta- men modũ dicendi nostrũ non videntur attin- gere; unde ad illa nō oportet respondere. Sicut neque ad illa, quæ habet P. Izquierdus Disput. 31. n. 269. & seqq. circa modum dictum. Quæ verò ex n. 167. & 168. magis ad rem viden- tur facere; ex dictis in Problemate diluenda. Habemus ergo ex dictis Magistros optimæ no- tæ, ingenijq́ue præstantis, in ea esse sententia ut censeant arcanum divinum actuum libero- rum per negationes pulchrè & ingeniosè posse declarari, nec eorum discurrendi modum par- vipendendum esse; licèt non placeat dicto Pa- tri, quia censet doctrinam de carentijs nō con- venienter applicari: Atqui juxta modum ex- plicandi nostrum convenienter applicatur, ut ostendimus: ergo & patrocinium à præfatis<-P> @@0@ @@1@ decurrere pede, cùm nihil contra illum, quod urgeat, objiciatur. dictis militat illud P. Esparzæ contendentis, Deum ad exercitium libertatis à nullo extra se posse dependere, Quæst. 22. citata, Arti. 19. sic subdens: Quæ quidem res eo est indignior, quo vilius, magisq̃ue propinquum nihilo est, quo indi- get Deus, & indignius rursus est, si dicatur, abu- sivè tantùm esse ens, id, quo Divinitas indiget, & tamen non abusivè, sed propriè est distinctum realiter à Deo, seu non identificatum reali- ter cum eodem; nec abusivè, sed propriè verifi- cat de se, & per seipsum intrinsecè, hoc ipsum esse abusivum. Hæc ille, quæ contra conceptus ne- gativos videntur militare. tioni consentaneus, nam quo Deus minùs indi- get, eo ipsius excellentia major comprobatur, qualis esset, si ad exercitium libertatis ente ali- quo intra se magni pretij & ponderis indige- ret. Necessarium autem aliquid esse, non est eo indigere; indiget enim is, cui necessaria desunt, neque illa in sua habet potestate, quod dici de Deo nequit: sicut ad constituendum meritum in homine, necessarius est hominis ipsius concursus, quo Deus indigere non di- citur, quia ut meritum in illo constituat sum- ma gaudet potestate movens illius arbitrium convenienti & infallibili motione. Sic etiam multis opus est illi carentijs, quibus deficien- tibus non esset Deus, ut de multis constat at- tributis, licet sint, qui solùm carentiam affir- ment in modo loquendi, cùm revera positivæ rationes sint; sintq́ue alij, qui nullam inter negationes, & ea quæ afficiunt, distinctionem agnoscant; sed verò contrarius sensus commu- nis & Aristotelicus est, juxta dicta nu. 858. & ut de alijs id affirmari possit, in præsenti ali- ter asserendum, ut mysterium divinæ libertatis possit convenienter explicari. Videantur dicta
apud Scriptores occurrunt, commemoranda aut refellenda sunt, dicta enim in Problemate, & hoc etiam loco, plura profectò sunt, quàm apud plures Scriptores studiosus lector inveniet. qui hoc tempore, in quo difficultas præsens adeò gravat ingenia, ita suis in scriptis quasi insensibiles in ejus discussione procedunt, ut contenti dixisse autum liberum addere conno- tationem, ea, sine ampliori explicatione in- culcata, satis fecisse difficultati se penitus ar- bitrantur. Sic aliqui, à quorum stylo non mul- tùm abscedit P. Philippus à Sma. Trinitate Tomo 1. Tract. 1. Disputat. 13. Dub. 2. In quo sic se habet responsio ad Primum: Dicendum quòd talis denominatio est realis & intrinseca; & provenit à forma intrinseca, quæ est entitas actus necessarij, non præcisè, sed ut connotat objectum creatum volitum, ut quid posterius. Sic prosequi- tur de connotatione locutus. Tunc sic. Con- notatio est denominatio realis & intrinseca: hæc potest deficere: ergo & aliquid Deo in- trinsecum. Major ostenditur ex concessis: Nam denominatio intrinseca dicitur sumi ab actu<-P>@@ <-P>necessario ut connotante: ergo connotatio in- trinseca est. Evidens est consequentia, nam denominatio intrinseca ab eo, quod intrinse- cum non est, nequit provenire. Deinde. Con- notatio potest deficere, ut semel iterumq́ue pronuntiat: ergo aliquid intrinsecum potest deficere, quod negat ille. Connotatio ergo & dicitur, & replicatur, & inexplicata relinqui- tur. Doctus tamen est Auctor, & ex ijs, qui se legitimos arbitrantur Thomistas, quod si ita est, ipsi felix, faustumq́ue sit. Et nos sub eadem fide vivimus, quod etiam nobis felix, faustum- q́ue speramus. Sed qui plus videant, videt ille, qui omnia videt, & ita etiam sincerum erga familiæ Ducem affectum.
riter ostendentes actum, quem se- mel Deus habuit, non posse non per totam æternitatem conservare, & ita odium erga peccatorem, qui posteà justificatus est, & in æternum Dei visione fruiturus. De quo & Problem. 2. §. 13. Circa quod P. Quiros Disput. 61. Sect. 5. conatur ostendere odium dictũ non posse stare cum vera amicitia Dei, & sic arguit: Quia si Deus modò habet actum odij inimica- bilis: ergo & nunc est verus inimicus. Ex quo & sequitur non esse verum amicum, quia ve- rus amicus non est, qui veram amicitiam non servat. Et ita quidem in hominibus accidit, ut non debeamus de Deo aliter judicare. Urge- tur. Nam, è contra Deus numquam exer- cuisset veram & sinceram amicitiam cum Iu- da, cùm haberet jam consilium & intentionem inferendi illi maximum malum damnationis. Nec dici potest odium non esse in ordine ad hoc Nunc, sed pro præterito. Nam actus talis simpliciter est in Deo, & de præsenti non de- nominat ullo modo: neque enim de Deo so- lùm negatur esse inimicum pro Nunc, sed etiam negatur esse inimicum pro præsenti tempore negationis: aliàs maneret Deus memor inju- riæ. Ergo potest in Deo stare volitio quin de- nominet.
deneira Disput. 20. n. 26. & eidem succumbit, cùm tamen n. 20. modum ostendat, quo possit stare æternitas actuum prædictorum: Quia videlicet potest Deus ab æterno velle liberè quòd tali tempore Petrus incipiat esse justus, & quòd eodem tempore divinus amor incipiat denominare Deum diligentem amicabiliter Petrum propter eam justitiam: Item permit- tere liberè quòd tali tempore sit peccatum, quo Petrus amittat justitiam: ac tandem per- mittere, quòd divinus affectus denominare in- cipiat Deum tali tempore prosequentem odio inimicabili Petrum. Quod brevius dici potuit: posse scilicet Deum ab æterno velle diligere in tempore, & permisso peccato odio habere. Ex quo quidem non habetur amorem &<-P> @@0@ @@1@ tentia temporalitatem adstruens possibilem minimè mitigatur. ducta non plus urgent: neque ex humana ami- citia solidum desumitur argumentum, quia in homine nequeunt actus contrarij consistere, qui diverso tempore extiterunt, eo quod ejus capacitas non ambiat omnia tempora, ut con- servare possit ac debeat semper, quod aliquan- do aut amore & odio est prosecutus. Item ju- betur deponere odium, & neque habere illud ob motivum præteritum sic: odio habeo ini- micum pro tempore, quo inimicus fui, quia sic etiam peccatum est. Quòd si demus posse odium non peccaminosum dari, illud succe- dente amicitia pertransijt. Quod si sub consi- deratione præteriti status eum faciat sibi præ- sentem, & odium renovet, id quidem contra leges amicitiæ est, quia illa oblivionem inju- riarum exigit, & sic se gerens periculosè expo- nit amicitiam dissolvendi. In Deo autem nihil tale accidit, qui semel habitum affectum, etsi non deponat circa præcedentem statum, secu- rissimus erit amator. Unde dici potest absolu- tè odio non habere, quia licet affectum odij quoad entitatem retineat: eo ipso quòd gra- tiam justificantem confert, & ad statum ami- citiæ elevat, moralem sibi adsciscit oblivio- nem. Unde est illud Isaiæ 43. v. 25. Ego sum, ego sum ipse, qui deleo iniquitates tuas propter me, & peccatorum tuorum non recordabor. Quia scili- bet ita se geret erga eum, qui peccasset, acsi penitus ejus fuisset peccata oblitus. Pro quo & illud Michææ 7. v. 19. Revertatur, & mise- rebitur nostri, dimittet iniquitates nostras & pro- jiciet in profundum maris omnia peccata nostra. Quæ sic projiciuntur, longissimè ab oculis re- moventur. Et ita Deus erga dimissa peccata se gerere ore Prophetæ significat, ut licet non possit non ea dispicere, erga illa tamen ita se habet ac si minimè conspicentur. Eximij Doctoris auctoritate stabilire conatur, & ita scribit n. 18. Antequàm solutionem ex- plicem, ea videtur colligi ex Doctore Eximio supra (scilicet Disput. 30. Metaphysicæ Sect. 9. modo accidere potest veritas (corrige varietas) circa rem decretam pro diversis temporibus: ut v. g. si Deus hodie diligat Petrum, cras non dili- gat. Et hæc varietas non infert mutationem in Deo, quia sine mutatione vel inconstantia animi potest uno tempore diligi, & non alio. Maximè quando id fit sine ulla novitate ex parte amantis, qui simul utrumque decrevit, scilicet & pro tali tempore amare, & pro tali non amare, & utrumque ex sufficiente caussa & ratione. Vbi expende primò; Fatetur Eximius Doctor Deum hodie diligere Petrum, & cras non diligere &c. Sed quidem valde alienum à men- te Eximij Doctoris est permanentiam semel habiti actus denegare, & in eo admitti posse varietatem. Unde post præfata verba ita sub- dit: Ita verò se gerit Deus volens rerum varieta-
ejus effatum: Vnde quod Deus non poßit: vel pro- positum liberum mutare, vel in tempore aliquid de novo velle, certißimum est. & non crastino, ab eo dictum, non ideo est quòd amor hodiernus cras non perseveret, quia æternus est, sed quia cùm non sit pro hodie & cras ejus motivum, modus loquendi ad præ- sentem statum limitatur, & ita dici potest quod cras non diliget, qui diligit hodie, si cras sit futurum peccatum, pro quo odium merea- tur. Itaque secundùm statum motivorum mo- dus loquendi decurrit, ac si in Deo affectus alij minimè residerent. Aliàs non posset suffi- cienter respectus ad varios status declarari. Habent se enim affectus ad alium statum per- tinentes quasi per accidens, ex eo scilicet quod Deus immutabilis sit, non ex præcisa ratione amicabilis aut inimicabilis affectus. Sicut Deus solùm dicitur Creator ratione Omnipo- tentiæ exercitæ; & tamen in creatura neces- sariò inveniuntur participationes aliarum per- fectionum, sine quibus esse nequeunt. Et qui- dem nullus ante citatum Scriptorem in P. Sua- rez pro asserto illo non benè in scholis recep- to tale reperit fundamentum. Quod etsi suffi- ciens existimassem, non dubitassem hujusmo- di placito sensum benignum applicare. Pro vero autem, & penitus amplectendo videri po- test P. Izquierdus Disput. 31. Quæst. 6. qui PP. Quiros & Ribadeneiræ meminit, sicut & P. Gasparis Hurtadi, non autem P. Amici, sicut nec P. Bonæ-Spei, quem fortè non vidit. Neque difficultatem propositam attigit, sed aliam ex ratione æternitatis, de qua in Problemate, circa quam subtiliter de more discurrit.
communi ferè omnium Theologo- rum sententia Problem. 4. Sed insurgunt Re- centiores nonnulli oppositum sentientes, ex quibus P. Izquierdus Disputat. 31. Quæst. 5. plures pro eo adducens rationes, quarum Prima est desumpta ex quadam doctrina sua de duabus libertatibus necessarijs, quando datur libertas contrarietatis. Quæ quidem ut in alijs possit sustineri, in Deo non habet lo- cum ob rationes, quæ à Doctoribus adducun- tur, pro quo & Nos. Secunda potest sumi ex ijs, quæ circa prio- rem habet. Nam si voluntas non potest imme- diatè omittere, ut omittat medio uno actu alium suam destruat libertatem: quia sic unus actus erit requisitum potentiæ proximæ ad operandum, qua carebit quotiescumque no- luerit operari. Sed quando voluntas elicit vo- litionem, nolitione caret: ergo & potentia<-P> @@0@ @@1@ est difficilis responsio, negamus enim unum actum, ut reipsa existentem esse rationem omissionis, aut constituere potentiam proxi- mam, neque video unde id possit uti necessa- rium statui ab ijs, qui impossibilem judicant puram omissionem. Ut ergo ponatur omissio non pura, actus quidem necessarius est, sed non per modum actus primi, sed formæ, aut quasi formæ, cujus veluti actus secun- dus est. vinæ libertatis, quæ à nullo extra Deum ob- jecto potest necessitari: ergo neque ad inter- nos actus, quia hoc etiam ad perfectionem do- minij spectat. Ad quam dato Assumpto, quod & negari posset propter amorem necessarium creaturarum possibilium, quæ necessitas non tam ab ipsis provenit, quàm ab affluentia di- vinæ bonitatis. Negatur Consequentia, quia in primo non importatur honestas divinarum operationum, sicut in secundo: in quo non est læsio dominij, quia illud non se extendit ad illa, quæ sunt Deo necessaria, ut patet in actu amoris erga seipsum: & ad hæc reducitur ho- nestas moralis divinis debita operationibus. Sicut ex eo quòd Deus aliquid ab æterno ve- lit, non est contra ipsius dominium non posse illum suspendere, quia id à necessaria immuta- bilitatis perfectione descendit. cum disiuncto, quod est absurdum. Id quod negatione dissolvitur, juxta probabilissimam sententiam de connexione Dei cum creaturis, & circa dicta de disiuncto pro explicatione actuum liberorum Problem. 2. §. 13. Habet etiam Auctor retorsionem ex eo quòd negari nequeat Deum necessitari ad disiunctum de quovis esse possibili, ut vel illud velit produ- cere, aut omittere productionem, inter quæ non datur medium. Ad quod quidem non fa- cilem captu adhibet responsionem, vel quæ plenè satisfaciat, si tandem labore adhibito ca- piatur.
Quinta, Omne objectum creatum ob limi- tatam bonitatem impotens est quamlibet ad sui prosecutionem trahere voluntatem: Ergo multo magis divinam. Si dicatur Deum non necessitari ab objectis, sed ex ipsius volunta- tis perfectione. Ad id nihil respondet in spe- ciali, sed tantùm quod falsitas Assumpti ex dictis & dicendis constabit. Illum ergo circa dicenda expectemus, qui juxta dicta nihil, quod satisfacere possit, ingessit. Responsio- nem subjungit aliam de actuum perfectione, à qua proveniat necessitas, contra quam etiam promittit depulsionem. Modò sit satis prima responsio, de qua & nuper: ex eo enim quòd divina voluntas perfectissima in esse morali sit, est illi debitus modus operandi propter Deum tamquàm propter finem, unde non sola omis- sione, in qua respectus talis non apparet. uno motivo volitum, ex alijs pluribus efficaci- ter velle potuit, quas volitiones omisit, & non per actus positivos circa illas, siquidem nullam de tali effectu habet, aut habere potest effica-<-P>@@
dant non puræ. Idem est de omissione actuum, quos habere potuit Deus, nec tamen habet, circa multa objecta conditionata. Ad quæ dicendum respectu omnium illorum mo- tivorum dari omissionem non puram, quia Deus ob speciale motivum decernens, eo actu omnia illa excludit, unde non est opus alijs, ne- que id vel apparenter probatur. Quod ad con- ditionata attinet, omissiones circa illa non est cur puræ dicendæ sint, quia cùm circa ali- qua decernat, & non circa alia, in eo ra- tionabiliter se gerit, & ita honesto motivo adhibito. Septima, Plures volitiones directæ Dei per imperium reflexum possunt imperari, & non imperantur: ergo saltem respectu illarum dan- tur puræ omissiones. Pro Assumpti probatione remittit se ad Disput. 34. Quæst. 10. & ibi ex eo probat quod multitudo imperiorum utilis esse non potest, immò videtur futilis, ut volo velle, velle, cum repetitione plurium velle, dare Pe- tro librum, quæ sunt multiplicata imperia qua- rumdam volitionum respectu aliarum: quo in genere dari quidem circa volitionem aliquale imperium potest, quo illa in finem aliquem dirigatur, ut volo amare, ut amore amorem provocem. Ad quod respondetur, cùm imperia multiplicata talia sint, circa illa locum non ha- bent omissiones, de quibus agimus. Circa alia verò negantur illæ, ob rationem dictam, quia Deus in illis, sicut & in alijs honesto modo se gerit, & propter aliquam rationabilem ra- tionem ita se gerit: cujus oppositum non pro- batur. nium actuum liberorum, quos Deus habet de facto, vel potuit aliquem adjicere, aut detra- here, vel non. Si primum: ergo Deus puras omissiones habet de facto, sicut etiam eorum actuum, quos ab ea collectione potuit detra- here. Secundum autem dici nequit, quia sicut Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|