Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
allusione dictum ad illud Iacobi 1. v. 18. Vo-
cet innueret Concilium generationem Verbi, etsi voluntariam, non esse per communicatio- nem donorum supernaturalium, sed secundùm essentiam, in qua per voluntatem voluntas gi- gneretur: id est adeò mirabili modo ut volun- tas gignentis in genitum, illo non deserto, transfunderetur. Et propterea intellectus non expressa mentio, id enim satis notum: sed so- lius voluntatis, ut mysterium prædictum, quod videbatur occultius, panderetur. Ubi dubitari potest an cùm voluntas voluntatem, juxta di- cta generet, quatenus naturam integrat, & cum intellectione concurrit, dici posset habere activum influxum in sui communicationem, ita voluntas ut in Verbo respondeat sibi ipsi se communicanti, an verò id ex vi tantùm ge- nerationis habeatur illam communicantis. Et hoc ultimum videtur dicendum, quia omnia quæ habet Filius, ex vi generationis habet, ut ex Concilijs & Patribus habetur, de quo di- ctum Sect. 19. Problem. 2. nu. 322. & 323. Et quia hoc spectat ad generationis perfectio- nem, ut ad communicationem integram se extendat. Neque inconveniens est, ut cùm generatio sit actus intellectus, se extendat ad voluntatem. Nam intellectus respectu volun- tatis in creatis caussalitatem potest exercere: ergo in divinis non implicat vim etiam erga illam perfectiori modo exequi. Difficilius vi- detur quomodo in productione Spiritus sancti intellectionem trahat secum amor. Sed id stare<-P> @@0@ @@1@ tis voluntas erga intellectum suum item in multis exerceat imperium: ergo & in Deo ali- qua illius esse tractio potest, ablatis imperfe- ctionibus, & sicut de generatione dictum id ejus exigere perfectionem, ut ad volũtatem se extendat, ita è converso de spiratione dicendũ. Si quis autem contendat voluntatem erga sui communicationem influxum aliquem acti- vum habere, non videtur improbabile. Neque eadem videtur ratio in alijs attributis, quia illa operativa ad intra non sunt, neque cum intel- lectu eam habent intentionalem connexio- nem, quam habet voluntas. Unde neque om- nipotentiæ id tribuendum, si à natura aliquo- modo sit distincta, quia juxta communem sen- sum Theologorum, ut diximus Sect. 17. n. 114.
ad intra. Quia verò juxta aliquos universalissi- ma potentia est, id quod de amore poterit non improbabiliter admitti, cùm sit potentia inten- tionali regimini subordinata.
ubi varios dicendi modos proposui, & conatus sum eorum verosimilitudinem con- tutari. Esse autem illos utiles, dummodò pro- babiles sint docti Scriptores observant. Unde & inter eos recenseri potest is, quem tradit P. Quiros Disput. 36. Sect. 6. ubi ait processio- nem Verbi esse generationem, quia cùm sit per intellectum, exprimit fœcunditatem sui principij, quatenus exigit habere intellectio- nem essentialem, in qua consistit essentia sui principij: sibi identificatam, in quo suum ex- primit principium & est illi simile, non qui- dem solùm in natura, in qua potiùs est idem, sed in ipsa personali proprietate, quæ ad li- neam intellectualem spectat, sicut & proprie- tas Patris, & consequenter rationem habet re- præsentationis, quod non habet personalis pro- prietas Spiritus sancti, quia amor repræsenta- tivus non est, neque sigilium. Et licet relatio- nes inter se quasi specie differant, in linea ta- men similitudinis intentionalis similes sunt, quia Filiatio per modum imaginis nullam dis- similitudinem habet. Sic philosophatus prædi- ctus scriptor, qui in similitudine per modum imaginis intentionalis cùm tandem conquies- cat, ut videri potest nu. 14. ad eorum senten- tiam ejus potest modus dicendi reduci, qui pro- pter rationem imaginis censent productionem Verbi esse generationem, licet alijs terminis rem involvat, & id speciale addat, quod & à Nobis dictum nu. 780. sic enim ibi: Verbum est imago Patris, quia ipsum non solùm secundùm naturam, sed etiam secundùm proprietatem perso- nalem repræsentat. Pater siquidem in ratione talis perfectione constituitur, quæ ad gradum intellecti- vum spectat, sicut spectat generatio ipsa, juxta sæ-<-P>@@ <-P>piùs dicta & inculcata. Hanc personalem proprie- tatem Verbum exprimit per expreßionem ejusdem generis, pertinentis scilicet ad gradum intellecti- vum. Nihil ergo illi ad perfectißimā imaginis ratio- nem deficit, &c. quæ quia apud nullum repe- reram, præmisi ita, post alia ad idem spectan- tia: Sed addo aliud, quod cùm sit intellectu facile,
Quod autem stante aliàs dissimilitudine in re- lationibus ab Auctore asserta, possit dari etiam in eadem formalitate similitudinis fundamen- tum dictum à Nobis nu. 543. Unde prædicta sententia potest inter alias probabiles locum non infimum occupare. scribit: Proceßio Verbi ideò est generatio, quia
Thoma in 1. dist. 13. q. 1. arti. 3. ubi sic habet: Natura non est principium Spiritus sancti sub ra- tione naturæ, sed sub ratione voluntatis, à qua pro- cedit amor. Probat deinde, quia nulla apparet melior ratio distinctionis, unde definitio ge- nerationis sic est Verbo accommodanda: Est
dum voluntatis, sive liberè, pro quo se refert ad dicta supposit. 1. & 2. & in 1. quidem tan- tùm habetur processionem Filij esse genera- tionem. In 2. Spiritus sancti processionem non esse generationem. Quæ veritates com- pertæ sunt, & eas habemus in Symbolo Nicæ- no & D. Athanasij. Fundatur autem hæc Au- ctoris doctrina in eo, quod habet Disput. 4. Dub. 2. ubi probat processionem Spiritus sancti esse liberā impropriè, scilicet à coactione, cùm aliàs divina voluntas nata sit liberè operari secũdùm modum suum magis naturalem & ordinarium. Verùm juxta ea, quæ à Nobis dicta sunt Sect. 17. Problem. 11. §. 1. productio Spiritus sancti naturalis dicenda est, & per modum naturæ, ratione absolutè necessitatis, circa quod D. Thomas modum loquendi correxit, ut ibidem ostensum. Unde modus dicendi præfatus vide- tur minùs exactus, si in eo quod processio Spi- ritus sancti non sit per modum naturæ funde- tur. Nec videtur quomodo negari possit, cùm per productionem dictam reipsa cōmunicetur natura, quæ communicari tantùm naturaliter potest, & quatenus talis est, licet in modo communicationis sit diversitas comparatione Verbi. Et quidem cùm libertas dicta impropriè dicatur talis, non videtur obesse generationi, si alia suppetant, de quibus definitio: Nam homines liberè se applicant ad generandum, & generatio propriè talis est. Nihilominùs, quia ut testatur præfatus Scriptor citata Disput. 4. nu. 43. nonnulli celebres Auctores senten- tiam prædictam amplectuntur, illa penitus re- pellenda non est, terminos legitimos adhiben- do. Quòd scilicet Spiritus sanctus procedat non per modum naturæ ut Filius formaliter, quia spiratio non tendit formaliter primariò<-P> @@0@ @@1@ licet secundariò id sit admittendum, juxta di- cta Problem. 7. Sect. 24. Et alibi. Quòd si liber- tate placeat insistere, in suo sensu celebres præ- fati Auctores abundent; aptiùs locuturi si non de libertate exercita in ipsa processione con- tendant, sed de libertate ipsius voluntatis modo dicto: ex eo enim quòd talis sit, non videtur habere plenam conditionem naturæ. 103. productionem Spiritus sancti recto sensu posse dici liberam affirmat, licet addat esse quę- stionem de nomine id probans, quia ut sic lo- qui possimus, sufficit Principes Theologorũ sic locutos, ex quibus profert D. Thomā, D. Bonav. Scotum, Henricum, Aureolum pro quo & Smi- sing d. 3. q. 6. n. 314. & seqq. adducit Divos Au- gustinum & Anselmum, nec non Aristotelem. Nihilominùs ad explicandam diversitatem processionum quantùm ad generationem atti- net, prædicta doctrina libertatis non utitur, ut videri potest Disput. 2. n. 8. & 9. ubi ex eo dis- crimen statuit, quòd productio Verbi sit per modum naturæ & similitudinis, quam non importat amor: unde Verbi productio est assi- milativa termini cum suo principio, scilicet intellectu fœcundo: ob quod etiam intellectus creatus seipsum, v. g. intelligendo dici solet concipere & generare Verbum sui, ipsum- q́ue verbum dici conceptus & proles intelle- ctus. Quod autem verbum creatum, utpotè accidens, sit solùm imperfectè & intentiona- liter simile suo principio, est propter principij sive intellectus limitationem. Cùm igitur Deus Pater sit infinitè perfectus, profert Verbum sibi simillimum, immò consubstantiale, ad- eoq́ue per generationem substantialem. Quod secus accidit in Spiritu sancto, cujus processio ex ratione sua generica seu specifica non est assimilativa, eo quòd voluntas non operetur per modum similitudinis, sed inclinationis sive impulsus: adeoque quòd Spiritus sanctus pro- cedat consubstantialis suo principio, non ven- dicat sibi ex formali ratione seu modo proce- dendi, sed is quasi materialiter se habet, totum præstante infinitate essentiæ & voluntatis: un- de ad intra oriri nil potest nisi infinitum, & consubstantiale. Sic doctus Pater: nonnulla addens pro majori explicatione. Ubi quidem sunt qui consentiant alij ingeniosi magistri. Ex eo enim quòd Verbum conceptus sit spe- ciali quadam ratione, videtur quasi filius acci- dentalis, & secundùm quid, unde si substan- tialis esset, diceretur absolutè talis. Ubi tamen opponi posset id, quod in generationis defini- tione dicitur, Aprincipio conjuncto: nihil enim tale in illo occurrit, sicut in Verbo creato nihil ex parte intellectus reperitur, quod ipsi sit conjunctum, & proprium. Ad quod quidem dicendum in productione verbi creati nihil propriè tale inveniri ob imperfectionem acci- dentalem, in casu autem suppositionis, qualis- cumque illa sit, quidquid esset necessarium in- terveniret. Quod si aliquid dicatur deesse, tunc quidem esset filius, sed non omnino propriè. Cùm autem in productione Verbi id, quod desiderari potest, cumulatissimè habeatur, il-<-P>@@
generatio. Est ergo cur debeat sententia dicta inter verosimiles numerari. Disput. 1. nu. 52. & seqq. contra eos arguens, qui propter similitudinem dictam tenent Verbi processionem esse generationem, & sic arguit: Nam ly ut similis, vel sumitur præcisivè for- maliter pro actu intellectus, qui est similitudo expressa Patris, vel materialiter pro toto: quod à Patre procedit. Si 1. non magis generatio, quæ procedit per intellectum, est extra men- tem nostram, quàm illa nostra præcisio for- malis. Deinde essentia ipsa est ipsa formalis re- præsentatio, imago & similitudo expressa Pa- tris in Spiritu sancto reperta. Si 2. etiam Spi- ritus sanctus procedit ut similis: non tamen per intellectum, sed per voluntatem: neque hoc casu id erit necessarium, ut patet in filio creato, qui per intellectum patris non proce- dit. Cui discursui non est difficilis responsio, si dicamus ly ut similis non sumi præcisivè ut de- notet actum intellectus, sed neque materiali- ter pro toto quod à Patre procedit, quasi id, quod procedit, materialiter se habeat in ratio- ne termini. Benè tamen quatenus ut similis denotat specialem similitudinem superiùs ex- plicatam. Unde licet expressa similitudo ima- ginis sit in Spiritu sancto, id non sufficit ut genitus dici possit, quia non est similitudo no- tionalis, aut ex vi processionis formalissimè ha- bita. Neque ex eo quod Spiritus sanctus eva- dat similis in amore ex vi processionis sequitur intentum arguentis: nam similitudo illa est in aliquo attributo, & non in natura, quod tamen habet Verbi processio juxta dicta. Omitto alia, quæ non urgent, & in n. 54. advertendum as- serere actum intellectus, quà Filij est, esse effe- ctum Qui generationis Filij: qui loquendi mo- dus nequit juxta Catholicum stylum admitti, sicut neque admittitur Filium esse factum. nam factum & effectum ejusdem significationis sunt, cùm in Nicæno Symbolo clamemus quo- tidie Genitum non factum. tionem ex duplici constare statuit. Et quia per- fectissima est imago, & quia procedit similis in virtute productiva; & hunc ultimum latè probat P. Ortega Disput. 3. Quæst. 3. Certamine 6. Primum autem sic explicat, nam Verbum per suam proprietatem personalem est intelle- ctio passiva constituens formaliter inesse in- tellecti passivè omnia objecta, respectu quo- rum constituuntur intelligentes activè omnes tres personæ, ipsaq́ue essentia divina, seu Deus per intellectionem absolutam. Nempe de con- ceptu Personæ intellectivæ est ut per suam primam cognitionem constituatur in ratione intelligentis: atque intelligendo det quod- dam esse intellecti ac dicti objecto, quod in- telligit. Quod esse intellectum ac dictum sig- nificatur nomine verbi & imaginis. Quod proportionaliter applicat Spiritui sancto, quod ad denominationem amati spectat: sed con- traria generationi. Et pro ampliori de- claratione nonnulla subnectit. In quibus Magistri sui, tantoperè ab ipso celebrati,<-P> @@0@ @@1@ amplexus, de quo ille Disput. 3. Cap. 2. & seqq. & Capite quidem primo plurimos proponit di- cendi modos, pro discrimine processionum quoad præsentem quæstionem attinet, septem quidem ex parte principij, octo ex parte formæ, & nonnullos alios ex parte termini & modo processionum: quamvis revera omnes ad modum procedendi revocentur; quandoqui- dem in eo & principij, & formæ, & termini debeant respectus importari. Iudicat enim es- se convenientem hujusmodi multiplicitatem, quando modi sunt verosimiles, ut sic habeantur præ manibus congruæ pro explicando myste- rio adeò profundo rationes, possitq́ue promp- tè & variè hæreticis, & adversantibus alijs re- sponderi, de quo Cap. 6. n. 86. cur processio Verbi sit generatio, affirmat ni- hil esse dictu facilius, & statim prosequitur, quod jam protulerat de passiva intellectione, quam esse Verbum ait, quatenus est imago, ta- li philosophandi modo, ut dicere quidem & Nos possimus, nihil esse facilius dictu, sed ne- que difficilius intellectu, unde quo magis ex- plicatio tenditur, minus capitur, quod intendi- tur theorema stabiliri & illustrari. Et Auctori quidem præ ipsius ingenij magnitudine facile dictu potuit illud apparere, non ita alijs, etsi ingenio non vulgari. Quia verò in quæstione adeò celebri, placuit à concertationibus absti- nere, nihil hoc loco contra præfatum dicendi modum opponam, illius commemoratione contentus, ut qui potest capere, capiat. Circa modum autem alium de communicatione fœ- cunditatis, quem & laudat P. Perez Cap. 1. pro quo pręter P. Zuñigam allegat P. Petrum Hur- tadum in doctissimis manuscriptis: adhibet P. Esparza congruam exornationem, concludit tamen priorem rationem discriminis esse præ- ferendam, utpotè traditam sub illis terminis communiter à SS. Patribus, alijsq́ue Auctori- bus cum D. Thoma, pro quo citat P. Ruizium. Sed quidem neque apud SS. Patres, Auctores- q́ue communiter, & præsertim D. Thomam, sub prædictis terminis passivæ intellectionis, cum subjunctis alijs, qui minùs videmus, pos- sumus deprehendere, nisi quatenus generatio Verbi per rationem similitudinis communiter explicatur: quod quidem in D. Thoma citato præsertim videre est. Quæst. 27. arti. 2. in Cor- pore, ubi ita scribit: Sic igitur proceßio Verbi in divinis habet rationem generationis, procedit enim per modum intelligibilis actionis, quæ est operatio vitæ, & à principio conjuncto, ut suprà dictum est (Arti. præced.) Et secundùm rationem similitudi- nis. Quia conceptio intellectus est similitudo rei intellectæ, & in eadem natura existens, quia in Deo idem est intelligere & esse, ut suprà ostensum est (Quæst. 3. arti. 4. & Quæst. 14. arti. 4.) Vnde proceßio Verbi in divinis dicitur generatio, & ipsum Verbum procedens dicitur Filius. Sic S. Doctor, qui similia habet in responsione ad 2. ubi de intellectione passiva juxta sensum præ- fatum ne verbum quidem. Videndus etiam Quæst. 35. arti. 2. ubi de ratione imaginis. Et videndus etiam P. Rhodes Disput. 6. Quæst. 2.<-P>@@ <-P>Sect. 3. §. 5. Ubi D. Thomæ rationem ample- xus cum bonis, quos citat, Auctoribus solidè & dilucidè difficultatem enodat. Neque alios ex Thomistis addam, licèt subtiles & doctos, qui juxta eam procedentes nihil ferè diversum asserunt, in aliorum impugnatione, & defen- sione S. Doctoris diffusiùs occupati.
comprobatum Sect. 24. Problem. 10. quod & tenet P. Bonæ-Spei Disput. 4. Dub. 1.
zanam, Danielem, & Salmanticenses, & pos- set etiam P. Philippum à Sanctis. Trinitate
2. Quæst. 7 P. Esparzam Quæst. 42. arti. 6. Mag. Joannem à S. Thoma Disput. 15. arti. 2. nu. 30. & alios ex eadem familia ita circa hoc quasi circa exploratam veritatem discurrentes. P. Ortegam Disput. 5. Quæst. 2. Certam. 2. Qui licet cum P. Vasquez idem sentiat de possibi- libus, in speciali id probat, adducens n. 1. sen- sum P. Vasquez circa veritatem, & parùm qui- dem honorificum aliter sentientibus, quia non prævidit, nec possibile judicavit futuros inge- nio præditos quospiam, qui ita possent arbi- trari. Et tamen quod ille ingenij defectui tri- buit, factum est ut ex illius subtilitate assertum pullularet. Unde præter citatos in Problemate ita tenet P. Quiros Disput. 38. Sect. 3. & pro- bat. ctoritatibus, ad quas, sicut ad alias, in Proble- mate extat responsio, sed illa videtur aliquan- tulum urgere ex Tract. 21. in Ioan. Col. 3. ubi sic habet: Nihil dicit Deus, quod non dicit in Filio: Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|