Azərbaycan folklorunun ilkin nəşrləri” seriyası HÜMMƏT ƏLİzadə azərbaycan el əDƏBİyyati
Yüklə 1,33 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şahzada Qasım
- Fəğfur Pəri
- Gözəl xanım
Keyqubad: Ov ovlayırdım ovladığıma sar gəldi Alan yoxdu səni satam burada Baş endirmək sənə namus ar gəldi Qolumu qoluna çatam burada. Şahzada Qasım Keyqubadın sesinə ayılıb onun cavabında aldı görək nə dedi: Şahzada Qasım: Bilmək olmaz gəfləliyin halını Hind elinə getməliyəm södəgar Nabələdəm nişan verin yolumu Hind elinə getməliyəm södəgar.
Gərək səni vətənimə göndərim nişana Sözlərin ox kibi kar elər mənə Gəl sənə olgilan pişi-xidmət mənə Al geydirim dolangılan arada.
Pəhlivanlar səf çəkibən dursunlar Vəzirlərin boyunların vursunlar İndi mən pişi xidmətin hünərini görsünlər Səni qaynağımda didim Keyqubad.
Mən səfərə çıxanı düz on bir ildi Sizin alimlərin işləri aldı. O yetmiş iki bütdən xəbərim vardı Gəl ol büdpərəst verim dünyalıq sənə Al geydirim sən də dolan arada. Şahzada Qasım: Asan işlərini sən saldın çətinə Yandı qara bağrım döndü tütünə Yetmiş iki bütün itin ...... Allah birdi iki olmaz Keyqubad.
Xəbər alın xuda pərəstin zatıını Çatın kəlləsin alın atını Çünkü söyüb büdpərəstin bütünü Başı gedə gərək leşin qala arada.
Hayqırram Qəmərdayı girər meydana Çəkərəm qılıncı boyaram qana Qorxunun faydası heç olmaz sana Gəl sən ilə pəncə çəkək Keyqubad. Söz tamama yetişdi. Hər iki dilavər dəvaya başladı. Bir neçə həmlədən sonra şahzada Qasım fürsət tapıb Keyqubada bir elə qılınc vurdu ki, başı əlli qədəm kənara düşdü. Keyqubadı ölmüş görəndə 777 dəli şahzada Qasımı aralığa aldı. Hər tərəfdən həmlə edib az vaxtda dutdular, qollarını bağladılar və Fəğfur Pərinin atası vəzirin hüzurunə gətirdilər. Vəzir cəlladlara şahzadanın boynunu vurmaq əmrini verdi. Bu vədə Fəğfur Pəri irəli yeriyib ağlaya-ağlaya bu dillər ilə atasına şahzada Qasımın öldürülməməsini iltimas edir: Fəğfur Pəri: Ağa vəzir o bütləri səvərsən Gəl öldürmə bu cavanı heyifdi Nabələdə yol göstərməg ar olmaz Yol azıban bu məkanə gəlibdi.
Lalədən, qonçadan artıq rəngim var Şah olgilan Fəğrur Pərim ağlama Iki nərim maya üstə cəngi var Gəlmə gətir din imanım ağlama.
Canım qurban o cavanın canına Enim kəcavədən gedim yanına Qılınc çəkim büdpərəstin qanına Ay şevqin eylər gön ilğayibdi.
İlahının yazısını görən var Siyah zülfün dal gərdənə örən var Olar çoxsa bizə kömək verən var Gəlmə gətir din imanım ağlama.
Onların pirləri var zahir batil donunda Qüdrət xonu qarışıqdı xonunda Onlar bilməz beş min beş yüz onunda Məşər həqdi bizim üçün eyibdi.
Qasım qurd donunda girər meydana Çəkər Mısır qılıncını boyayar qana Yüz min tülkü neylər bir ac aslana Gəlmə gətir din imanım ağlama. Söz tamama yetişdi. Vəzir qızının iltimasına görə şahzadanı öldürmədi. Şahzadanın dəlaləti ilə o büdpərəstlərin hamısını müsəlman etdi. Bu zaman qızın kəbinini şahzada özünə kəsdirib qırx gün qırx gejə o sarayda qaldı. Bir gün Fəğfur Pəriyə dedi: Gözəl! Mənim intizarım var, Gərək Hind elinə gedim. Qız nə əlac razı oldu. Şahzada Qasım onunla halallaşıb Hind elinə rəvan oldu. Otuz altı gün at sürüb, otuz yeddinci gündə Əhməd Cəlalı deyilən bir həraminin vilayətinə varid oldu. Bu Əhməd Cəlalı özü qız idi. Başında qırx həramisi var idi. Heç kəs bilmirdi ki, o Cəlalı qızdır. Çünkü, bunun Əhməd adlı bir qardaşı var idi. O hər gün qırx qız gətirib başında olan həramilərə saqi etdikdən və namusuna toxunduqdan sonra həlak edərdi. Bir gün öz məclisində sərxoş əyləşmişdi. Həramilərə dedi: bu saat hər nə cür olsa qırx qız gətirin ki, burada saqi olsunlar. Həramilər gedib boş qayıtdılar. Əhməd soruşdu: – Bəs, qızlar hanı? – Tapmadıq. Əhməs bir qədər fikirdən sonra dedi: – Gedin, mənim bacımı başındakı kənizlər ilə buraya gətirin, saqi olsunlar. – Həramilər getdilər ki, gətirsinlər. Qız dedi: – Bir qədər səbr edin gecəyə hələ çoxdu gedərik. Cəlalı özü ilə lazımi qədər behişdarı götürüb və and yad etdi ki, gərək qardaşımı və həramiləri qətlə yetirəm. Onlar dünyada qız qoymadılar səlamət qalsın. Mən bu fikirnən qırx qız ilə onların məclisinə getdim. Hər tərəfdə badəni paylayırdılar. Və badəni doldurub verən Cəlalı idi. O sonuncu badələrə bütün behişdari daxil etdi. Hamısı behişt oldu. O saat kənizlər Cəlalının hökmünə görə hamısını qətlə yetirdilər. Bütün qızlara tapşırdı: – Hamınız kişi paltarı geyin və heç bir yerdə bu sirri açmayın. O əhd etdi ki, hər kimin güzarı buradan düşsə gərək öldürüb leşindən hasar, başından minara qurduram ta inki məni yıxana qədər. Elə ki, məni yıxdılar onda o oğlana gedib və sirrimi ona açacağam. Şahzada Qasım qəfildən Cəlalının üstə çıxdı, Hind elinə gedən yolu mənə nişan ver, dedi. – Ey pəhlivan, buraya gələn adamlar baş verib gedər. Şahzada aldı Cəlalının cavabında:
Sən haranın evladısan, öyüsan Hind elinə getməliyəm pəhləvan Tanrım üçün gəl eyləmə döyü sən Hind elinə getməliyəm pəhləvan.
Bülbül olan heç ayrılmaz gülündən Cida düşər vətənindən, elindən Bu səhrada qurtarmazsan əlimdən Sənin tək oğlanlar baş verib gedər.
Laf eləmə bir az yoldan kənar dur Görək kim burada baş verib gedər Bu yerdə bilinər mərd ilə namərd Görək kim meydanda baş verib gedər
Cəlaliyəm bu ölkənin mərdiyəm Aslanıyam, pələngiyəm, qurduyam Sən bir tək gədəsən mən bir ağır orduyam Çox sənin kimilər baş verib gedər.
İndi Qasım beş xananı söyləsin Hər dil ilə sənə ərzin eləsin Yüz min qavğa bir şonqara neləsin Görək kim meydanda baş verib gedər. Sözləri tamama yetişər-yetişməz Cəlalı ilə şahzada güştü tutub güləşməgə başladı. Güləşməkdən murad hasil olmadı. Hər ikisi şəmşir baranə əl etdilər. Nagah Cəlalı fürsət tapıb şahzadaya bir qılınc vurdu, dörd barmaq fərqinə işlədi. Sonra növbət şahzadaya yetişdi. Cəlalıya hərçi qılınc endirdi. Bir mətləb hasil olmadı. Bu zaman ucadan bir nərə çəkib Cəlalını yəhərdən götürüb elə yerə vurdu ki, nəqş bağladı başını kəsmək əsnasında qız yaxasıını açıb, məmələrini şahzadaya göstərdi. Şahzada heyrətdə qalıb bu sirri qızdan soruşdu. – Oğlan! Mən əhd eləmişəm. Hər kim məni yıxsa ona gedəm. İndi mən səninəm. Şahzada qəbul etdi. Hər ikisi saraya gəldilər. Bütün burada olan kənizləri azad etdilər. Veznindən yüngül qitmətdən ağır götürüb Hind elinə tərəf rəvan oldular. Qırx gün at sürdü, qırx birinci günü Hində yetişdilər. Hindin dərvazəsindən şəhərə daxil olub bağçalar arasında gəzirdilər. Cəlalı şahzadadan soruşdu: – Fikrin nədi? – Cəlalı gör nə edərsən Əsmayıl Pərinin oğlunun yerini tapaq. Bunlar Əsmayıl Pərini axtarmaqda olsunlar, gəl sənə Hind şahının qızı Əsmayıl Pəridən xəbər verim. Əsmayıl Pəri öz əmisi oğluna nişanlı idi. Elə ki şahzada Qasımı Heyratda gördü, ona aşıq olub əmisi oğlundan əl götürmək istəyirdi. Ona görə əmisi oğluna dedi: – Gərək yeddi il məni gözləyəsən. O da razı olub. Bu yandan da Qasıma nama vermişdi ki, səni gözləyəcəyəm. Əsmayıl Pərinin hər iki tərəfə verdiyi vədə tamam olmağa qırx gün qalmışdı. Gördü yeddi il tamam olur şahzadadan xəbər yoxdu. Əmisi oğlu toy binası qoymaq istəyir. O yazıq ağlaya-ağlaya şahzada Qasımın yolunu gözləyirdi. Qəzadan o günü dərdini-qəmini dağıtmaq üçün əmisi qızı Zeynəb ilə bağlara gəzməgə çıxmışdı. Şahzada Qasım və Cəlalı həmin bağın qabağında dolanırdı. Şahzada bir uşaqdan soruşdu: – Əsmayıl Pərini harada görmək olar? Hərgah yerini desən sənə ənam verərəm. – Aşıq, həmin bu bağda görmək olar. Şahzada Qasım uşağa ənam verib Cəlalı ilə bağa girib dolanırdı. Bu yandan Əsmayıl Pəri kənizlərə dedi: – Qızlar! Amandı bir aşıq tapın gətirin, bir qədər söhbət etsin, gönlümüzü açsın, çox dilgirəm. Qızlar şəhərə aşıq tapmağa gedən vədə şahzadanı bağda görüb dedilər: – Aman Aşıq! Xanın qızı aşıq üçün bizi şəhərə göndərirdi. Yaxşı oldu səni tapdıq. Gəl gedək, çox ənam verər. Şahzada Cəlalını orada qoyub tapşırdı: – Səsim gələndə tez məclisə gələrsən, oradan Əsmayıl Pərinin hüzuruna rəvan oldu. Qasım məclisə yetişəndə gördü sevgilisi Əsmayıl Pəridir. Qaş-göz ilə özünü ona nişan verdi. Əsmayıl Pəri əmisi qızı yanında olduğuna görə açılışa bilmədi. Qızın üzərində dedi: – Aşıq! Bir neçə qatar türkü söylə, gönlümüz açılsın. Şahzada Qasım sevgilisinin cavabında sazı sinəsinə basıb görək nə dedi:
Bahar fəsli yaz ayları gələndə Yaylaqlardan qar almağa gəlmişəm Gönül oylar gözəllərin bağında Müştəriyəm nar almağa gəlmişəm.
Baş açmadım fitnəsindən, felindən İyləmədim qonçasından, gülündən Qasım ölkəsindən, Qasım elindən Mənə bir xəbər ver bağrım dəlildi.
Ay qız sənin qaşın kəbə küncüdü Ala gözlərinə kim yoyuncudu Ləbin qonça, dur dəhanın incidi Mən zərafamdur almağa gəlmişəm.
Payız olar bağlar tökər xəzəli Boynun sınsın, səvməyəydin əzəli Qırx kəniz var tamam Hindli gözəli Mənə bir xəbər ver, bağrım dəlildi. Əsmayıl Pərinin əmisi qızı Gözəl xanım dedi: Əmi qızı, biz burada öküz omasıyıqmı? Sən dəyirsən, o cavab verir, o deyir sən cəvab vərirsən. Yəqin ki sizin əvvəldən tanışlığınız var. – Aşıq! İndi də Gözəl xanıma tərəf söylə.
Hər kim səvər o Gözəl şahı Əzənlər sərvəni o qibləgahı Qasım deyər odur sözün kotahı Müxtəsəri yar almağa gəlmişəm. Söz tamama yetişdi. Gözəl xanım dedi: – Aşıq! Burada yar filan sözü danışma, bu saat dara çəkdirərəm. Al sözüyün cavabın. Gözəl xanım: Aşıq sən yalançısan Xırmanlara talançısan Qapı-qapı dilənçisən Mən mi gözəl, o mi gözəl?
Qoynundakı nə boxçadır Üzün ağardan ağçadı Əsmayıl səndən yaxçadı Sən də gözəl, o çox gözəl.
Aşıq sən məni yandırdın Axar sular bulandırdın Rüşvət aldın qandırdın Mən mi gözəl, o mi gözəl?
Divəkdə dökərlər duzu Gökdə sanarlar yıldızı Hər ikiniz əmi qızı Sən də gözəl, o çox gözəl.
Aşıq Allahı səvərsən O möhür mahı səvərsən O gözəl şahı səvərsən Mən mi gözəl, o mi gözəl?
Qasımam Allahı səvərəm O möhrü mahı səvərəm O gözəl şahı səvərəm Sən də gözəl, o çox gözəl. Sözlər tamama yetişdi. Gözəl xanım qəzəblənib kənizlərə dədi: Bu haramzadəni o qadar vurun ki, həlak olsun. Qızlar əllərində ağac şahzadaya hücum edəndə Qasım nərə çəkib Cəlalını haraya çağırdı. Cəlalı ac qurd kibi yetişib qızları dağıtdı. – Zalım oğlu! Hamısını burax, bircə Əsmayıl Pərini tut, dedi. Əsmayıl Pərini də götürüb atları minib Hind şəhərindən kənara çıxdılar. Kənarda şahzada çadır qurdu, dedi: – Cəlalı, çox yorulmuşam, bu çadırda bir qadar yatacağam, bizə qaravul çək. Cəlalı gözü üstə – dedi. Şahzadə Qasım başını Əsmayıl Pərinin dizi üstə qoyub yuxuya getdi. Bu yandan Əhməd şaha xəbər verdilər ki, Əsmayılı apardılar, nə durmusan; şah höküm edir qoşun Hindin dərvazəsindən kənara çıxdı. Gəlib Cəlalıya yaxınlaşdı. Cəlalı qılıncın çəkib qoşuna həmlə elədi. Qıra-qıra Hindin dərvazəsinnən geri qaytardı. Özü də qayıdıb bu dillər ilə şahzadanı oyatmağa başladı:
Sıf-sıf olub Hind elindən yəridi Oyan bir şahzada gör nələr oldu? Meviç verbən dünyaları bürüdü Oyan bir şahzada gör nələr oldu!
Çətindi bu işlər, gec gələr başə Düşmanın bağrını döndərdim daşa Dərəni, təpəni boyadım leşə Oyan bir şahzada gör nələr oldu?
Çəkərəm qılıncı, boyaram qana Cəlalı dönübdü bir ac aslana Oyan bir şahzada gör nələr oldu! Şahzada yuxudan bidar olub dedi: – Beş-altı danaçı öldürübsən, nə haray təpirsən, qoy yataq. – Çox yaxşı, monnan belə danaçını sən öldür. Cəlalı bu sözü deyib şahzadadan küsüb bir yanda əgləşdi. Şahzada Qasım yenə yatmağa başladı. Bu yandan Əhməd şah höküm edib yenə iki yüz min səvarə və piyada qoşun dərvazədən şahzada Qasıma tərəf yüz qoydu. Biçarə Əsmayıl Pəri qoşunu görəndə ağlaya-ağlaya şahzadanı oyatmaq istədi, amma qıymadı. Nagah gözündən bir damcı yaş şahzadanın üzünə düşdü. Şahzada yuxudan bidar oldu. Qoşunu görərkən Cəlalının yanına gedib belə dedi:
Qoşun gəlib üstümüzdən gedərlər Qara bağrım, qaynağında didərlər Məni öldürüb Əsmayılı əsir edərlər At belinə dolsun yoldaş Cəlalı
Mərd iyit nə baxar əlliyə, yüzə İnsaf qaldı qoç Cəlalı bir sizə At belinə dolsun yoldaş Cəlalı. Şahzada Qasım gördü Cəlalı durmur, dedi: – Gəl özünü buna qul hesab et, bəlkə dura. Mən görmüşəm Cəlalının cəngini Pozğun gördüm Əsmayılın rəngini Qasım bərkit, bədoylərin təngini At belinə dolsun ağam Cəlalı. Cəlalı hannan hana gönülə gəldi. Hər iki dilavər qılınclarını çəkib birisi sağdan, birisi soldan quşunu murmələx kibi dağıdıb Hindin dərvazəsindən dala qaytardılar. Buradan yola rəvan olub ta inki Fəğfur Pərinin sarayına yetişdilər. Altı qardaş bunlara pişvaz yetişdilər. Bir neçə gün mehman olduqdan sonra Fəğfur Pərini göturub Hərata tərəf getməgə başladılar. Bir müddət getdikdən sonra Gözəl xanıma yetişdilər. Qırx gün burada qaldıqdan sonra Gözəl xanımı da özləri ilə bərabər götürüb Hərata tərəf getməgə başladılar. Bir müddətdən sonra Hərata yetişdilər. Fətəli şaha xəbər verdilər. Oğlan dörd gözəl ilə gəldi. Şahzada Qasım atası bunun üçün tikdirdiyi otağa düşdü. Şah vəzir vəkili ilə oğlunu görməgə gəldi. Bunlar yaxınlaşanda Qasım otaqda qızlara dedi: Atam gəlir, pişvaza çıxın. Bunu deyib ata-anasıını və vəzir vəkil qızlar ilə pişvaz etdilər. Vəzir naxələf Əsmayıl Pərini görər-görməz behuş oldu. Şah bunu huşa gətirib soruşdu: Sənə nə olub? – Şahım! Dutmam vardır. Bu məndən əl çəkəməz. Daha mən gedə bilmərəm. Gərək dala qayıdım. – Yaxşı, mən burada iyirmi gün qalacağam. Təxt səltənətə sahib olub ədalət ilə şahlıq ilə. – Onda ixtiyar üzügünü mənə ver. – Şah üzügü verib bunu vilayətə qaytardı. Özü oğlunun görüşündə iyirmi gün eş-işrətə məşğul oldu. Gəl sənə vəzirdən xəbər verim. Məmləkətə yetişən kimi təxtə əgləşib and yad etdi ki: Ya gərək öləm və ya Əsmayıl Pərini Qasımın əlindən alam. Bu fikir ilə xəzinadara höküm etdi – xəzinənin ağzını açmağa başla bu ləl cəvahiratdan ver bütün şahı istəyəni həlak etdir. Milləti pul zoruna mənim tərəfə çevir. Xəzinədar az vəxtdə vəzirin hökmünü yerinə yetirdi. Şahın xəbərdən xəbəri yox, vilayətə gələrkən vəzir cəlladə höküm edib o saat şahı və örətini dutdurub kəc ambarına saldırdı. Və bir nama şahzada Qasıma şahın dili ilə bir belə nama yazdı: –Oğul, hər nə cür olsa, sabah mənə qonaq gələsən. – Şahzada Qasım namanı alan kibi getmək tədarikini gördü. Bu vədə altı qardaş bacısı Gözəl xanım rəml atıb dedi: Qasım amandı, bu səfərə getmə; çun rəmldə çox bəd işlər görünür. Şahzada acıqlanıb dedi: atam məni mehmannəvazlığa çağırır, olmaz gərək gedəm. – İndi ki, gedirsən, iki dana şey apar. Birisi mənim tulamı, ikincisi mənim üzügümü. Hankı yana gedəndə tula haradan getsə, sən də onun dalınca get və hansı xörəyi yesən əvvəl üzügü ona sal, nə vaxt gök olsa onda yemə. Qasım qəbul edib yola rəvan oldu. Bu yandan vəzir Qasımın yolunun kənarında dərin quyu qazdırıb içini qılınclar ilə doldurtdurub üzünə kəbe saldırıb Qasım gələndə düşsün. Qasım buraya yetərkən gördü ki, tula bir kənardan getdi. Qasım da tulanın dalı ilə salamat bargaha daxil oldu. Vəzir höküm etdi, şahzadaya zəhərlənmiş xörək gətirdilər. Şahzada əvvəl üzügü salıb baxdı ki, xörək gök oldu. Xörəkdən bir qədər tulaya verəndə o saat tula öldü. Şahzada yemədi. Vəzir gördü iş açılacaq, qırx cəllada höküm etdi: vurun şahzadanın boynunu. Cəlladlar tökülüb şahzada Qasımı zəncir ilə qol-qola çatdılar. Öldürmək istədilər. Hərat əhli vəzirə minnət etdi ki, heyifdur. Bu cavanı öldürmə, gözlərini çıxardıb cadı bağına at, qoy dəli olsun. Vəzir höküm etdi şahzadanın gözlərin çıxardıb öz ovcuna qoyub cadı bağına atdılar. Şahzada cadı bağında qalsın gəl sənə vəzirdən xəbər verim: Vəzir höküm etdi bu saat qızları gətirin. Qoşun yeridi qızları gətirsin. Bu yandan Cəlalı əhvalatdan xəbərdar olub özünü ac şir kimi ləşkərə vurub hamısını bad fənaya verdi. Bir namə vəzirə göndərdi ki, hərgah Qasım buraya gəlməsə Həratın torpağını at torbasında Hində daşıyacağam. Vəzir qoşun düzəltməgə başladı. Cəlalı vurub on gün on gecə dava edib ta inki Hərat şəhərində olan qoşunu tamam etdi, buradan vəzir ilə belə bir qərara gəldilər ki, hər gündə Cəlalının meydanına bir nəfər adam getsin. Bu minval ilə Cəlalı hər gündə bir adam öldürür. Amma qızlar məyus bir halda dolanırdılar. Gəl sənə şahzada Qasımdan xəbər verim. Cadı bağında gözləri ovcunda dolanırdı. Ustadların söyləməginə görə üç göyərçin şahzada dibində olan ağacın başına düşüb bir-birinə deyirdilər: Bacı! Heyif bu cavana ki namərd vəzir gözlərini çıxarıb bu bağa atmışdır. Qalan gögərçinlər yenə heyifsinib dedi: Bacı! Hərgah əlajın varsa bunu sağaldaq. Gögərçin dedi: Hərgah yatıbsa oyansın, onun əlajı budu: mən bu iki cənnət ağacının yarpaqlarını yerə atıram, gözlərin yerinə qoyub üstə çəksin və həmin saat cadı bağında olan cadı suyunun sərçeşməsinə girsin, yeddi qat dəridən su onu çıxardacaq ondan sonra anadan doğma olub iryan bir halda bir dəyirmançının evinə getdi dedi: məni özünə dəyirmançiliyə qəbul et. Dəyirmançi qəbul edib buna paltar filan verdi. Bu burda qalsın. Gəl sənə vəzirdən xəbər verim. Gündə nevbə ilə hər evdən bir adam Cəlalının davasına göndərirdi. Qəzadan nevbət haman dəyirmançiya gəldi. Dəyirmançi bikef dəyirmana gəldi, şahzada: – Evi yıxılmış Fətəli şahın oğlu Hinddən bir neçə gözəl ilə içlərində Cəlalı adlı bir hərami gətirmişdir. İndi özünü və atasını vəzir öldürüb Cəlalı Hinddə qoşun qoymayıb. Əlaj indi ona qalıb ki, gündə hər evdən bir adam onun davasına getsin. Bu gün nevbət mənimdir. Gərək sabah davaya gedəm. – Sən get, vəzirə deyilən Qasımın libasını və atın mənə ver, mənim bir oğlum var deyir qızları və Cəlalını onun hüzuruna qolu bağlı gətirim. Dəyirmançı şahzadanın buyurduğunu yerinə yetirdi. Şahzada libası geyinib ata suvar olub vəzirin hüzuruna gəldi. Bu dillər ilə sözə başladı. Şahzada Qasım: Nur tökülüb bu meydana qoxunur Mərd iyitlər bir-birinə toxunur Ömrüyün qəbaləsi bu gün oxunur Ağa vəzir şah babamı neylədin? – Vallah, səni şah edəcəyəm, get Cəlalını gətir. Şahzada Qasım: Sığınmadı namusuna, arına Aldandın dünyanın devlət varına Onları salıbsan kəc ambarına Sən oların sərdarların neylədin?
Zalım vəzir qoymur sürüm səfasin Gedim, görüm Cəlalının vəfasin Pozdun onun pərgarların neylədin? Bir gün çıxdım Cəlalının dağına Əl uzatdım şamamanın tağına Qasımı atdırdın cadı bağına Sən olardın dölət varın neylədin? Söz tamama yetişdi. Şahzada Qasım yüz çevirdi getməgə. Bir vədə yetişdi ki, Cəlalı geyimlə arasta olub mübariz yolu gözləyir. Şahzada Cəlalıya yetişcək bir-birinə tanışlıq verib sonra hər ikisi qızların yanına tərəf yola düşdülər. Cəlalı şahzadaya dedi: Sən, bir az ayağını saxla ta ki mən qızlardan sənin gəlmək müjdəni alım. Cəlalı özünü qızlara yetirib Qasımın gəlmək müjdəsini bu dil ilə istəyir:
Sən mənim sultanım xanım Sənə qurban şirin canım Sənə deyirəm Gözəl xanım Müjdə verin Qasım gəldi.
Yolunda qoymuşam səri Sənə deyirəm Fəğfur Pəri Müjdə verin Qasım gəldi. Sən Qasımın sirr sözüsən İşki kəbablar duzusən Hind padşahının qızısan Müjdə verin Qasım gəldi. Qızlar şad olub Cəlalıya müjdə verdilər. Amma qızlar Cəlalının bu vaxta qədər qız olmasını bilmirdilər. Ona görə Cəlalı bu dil ilə özünün qız olmasını deyir:
Sizin tək ləbi ballıyam Siz də bilin dərd əhliyəm Mən bir zən əhliyəm Müjdə verin yarım gəldi. Qasım otağa daxil olub öz məşuqələri ilə görüşdükdən sonra dedi: – Cəlalı! İndi durmaq vaxtı deyil, vəzir bizi gözləyir, fikrin nədi? – Şahzada! Sən məni qova-qova vəzirin yanına tərəf apar, amma vəziri öldürmək mənə həvalə olunsun. Şahzada qəbul edib hər ikisi vəzirin hüzuruna yetişdilər. Cəlalı bu fasıqa bir qılınc vurub başı qırx qədəm kanara düşdü. Onun hər nə köməyi vardısa tamamən həlak edildilər. Haman şahzada Qasım cadı bağına düşəndən ata-anası kəc ambarında idi, onları da çıxardılar. Höküm elədilər şəhər bütün çirəğban bəzəndi. Şahzada Qasımı təxtə çıxartdılar, qırx gün qırx gecə toy edib qızların əllərini şahzada Qasımın əllərinə verdilər. Şahzada Qasım ədalətlə şahlıq eləməklə barabar çox cəfalar, çox bəlalar çəkdiyi nazəninlər ilə eş-işrətə məşğul oldu. Deyirlər ki, nazəninlərin əlləri şahzada Qasımın əlinə veriləndə bir aşıq gelib toyunu belə nəzmə çəkmişdir:
Şah Abbas devranı kibi Yanında yoldaşları var Azərbaycan xanı kibi. Zeynalabdin bəy bəzənib Misrin sultanı kibi Hər yana kağız dağılıb Süleyman fərmanı kibi. Neçə çinovniklər gəlib Çox ağır keçdi yığınağı Bir yanı qavrı qanıq Bir yanı Qoşqarın dağı. Aləmi çırağban gördüm Xudadandı çır-çırağı Şəmkirdən düyü gəlir Sarı yaldan gəlir yağı Hər yana qafilə işləyir Xudkar bəzirganı kibi. İyitliyinin səbəbi nə Ona deyirlər dəli Alı Şücaatda qəhrəmandı Lökmana bənzər kəmalı. Barilahim özün saxla Pozulmasın bu Cəlalı On bir sərkər qoyunun gördüm Yeddi sərkər qaramalın. Məhtərdə qırx atın gördüm Cəlalın türkmanı kibi. Günun günorta vaxtında Gəldi Alının dəstəsi Hər biri bir iyitdi Bir qoşunun sərkərdəsi Gördüm asmana dayandı Öldürrəm-öldürrəm səsi Yaponyadan tüfəng gəlib Yeddi verst vurur gülləsi Zərbəsindən dağlar titrər Bərk dərəfşanı kibi. Altı məclisə gələndə Təəccüb qaldı işlərinə Anası onu tək doğub Qurbandı sirrim-sirrinə Savaşa beşlik qızıl İşləyirdi qəpik yerinə Nəsə sandıqlar açılıb Zərafin dükanı kibi. Hadi bəy məclisə gələndə Nəf ziyanın görmədim Beş yüz ərkək qırıldı Toğlunun sayın görmədim Nisyə qalan xəletlərin Doğru yalanın görmədim Nağdirdan mətləb verir O kişi kəremkarı kibi. O ki kərbəlayı Məhəmməddi Bir nər oğlu nər kibidi Qızıl hacılı Allahverdi Malik Əjdər kibidi. Sağ olsun Əsmayıl qardaşı Nərə Heydər kimidi Xaç bulaşda meydan açıb Kör oğlu meybani kimi. Orucu çox bəgənmişəm Möhübbətim var Qəfere O səltənət o kişiyə Həlal olsun İsgəndərə Buraxıb dünya malını Tabe olub peyğəmbərə Avaznan namaz qılıb Qareyi-Quran kibi Aslanda şumşəd kibi Girəndə meydan içinə Səyrişir badronları Batır al qan içinə Zərrəcə qorxusu olmaz Düşsə yüz düşmən içinə İsgəndər tək səs salıbdı Yeddi Dağıstan içinə Tip dağıdıb, ordu pozur Qüdrətin aslan kibi. Biçarə fağır Əli Əsgər Gəldin yetdin hər nə isə Haq səni zəraf yaradıb Qiymət qoy yaxşınan pisə Tat oğlu iki qardaşa Olar girəndə məclisə Hamıdan çox pul verib Qızılnan doldu kisə Aşıqlar güzəran tapıb Bəklər güzəranı kibi. Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|