Blogumuzu ziyarYt etmYyi unutmayın: utopiaderslik blogspot com

§ 3. İqtisadi idarYetmYnin funksiyaları…………………………………….241

Yüklə 15,57 Mb.

səhifə	2/43
tarix	21.11.2018
ölçüsü	15,57 Mb.
	#84324

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 43

_{§ 3.}_İ_{qtisadi idarYetmYnin funksiyalar}_ı_{……………………………………}_.241

_{§ 4.}_İ_{qtisadi idarYetmYnin prinsiplYri}_{………………………………………}_.242

_{§5. İqtisadi idarYetmY mexanizmi……………………………………… ….245}

_§6._İ_{qtisadi idar}_Y_etm_Y_metodlar_ı_{……………………………………………}₂₄₇

_{§7. İqtisadi idarYetmY sistemindY planlaşdırma, proqramlaşdırma}

_{vY proqnozlaşdırma…………………………………………………......248}

_{§8. İqtisadi idarYetmY sistemindY intizam, mYsuliyyYt, nYzarYt vY uçot…..250}

_{§9. İqtisadi idarYetmY sistemindY menecment………………………………253}

_{§10. Marketinq: mahiyyYti, funksiyaları vY idYrYetmYdY rolu………………256}

_{§11. İqtisadi idarYetmY sistemindY dövlYtin rolu……………………………260}

_{BölmY 5. Ümumdünya tYsYrrüfatı}
_{XVII fYsil. Ümumdünya tYsYrrüfatı vY beynYlxalq iqtisadi münasibYtlYr}

_{§1. Ümumdünya tYsYrrüfatı: mYzmunu, yaranması amillYri ………………267}

_{§2. BeynYlxalq iqtisadi münasibYtlYrin Ysas formaları……………………..272}

_{§3. İqtisadi inteqrasiya vY onun formaları………………………………....280}

_{§4. BeynYlxalq valyuta sistemi.Valyuta bazarı…………………………….281}

_{§5. TYdiyyY balansı vY onun quruluşu……………………………………..286}

_{§6. İqtisadi qloballaşma…………………………………………………….288}
_{BölmY 5. Keçid dövrü vY milli iqtisadiyyat}

_{XVIII fYsil. AzYrbaycanın keçid dövrü iqtisadiyyatı vY onun formalaşdırılması}

_{§1. Keçid dövrünün zYruriliyi vY mahiyyYti ……………………………….291}

_{§2. Keçid dövrü iqtisadiyyatının mYzmunu vY Ysas cYhYtlYri……………..293}

_{§3. Keçid dövrü iqtisadiyyatının çoxukladlı xarakteri ……………………294}

_{§4. Keçid dövrü iqtisadi münasibYtlYr sistemi, tYsYrrüfat}

_{mexanizmi vY ziddiyyYtlYri …………………………………………….296}

_{§5. AzYrbaycanın keçid dövrü iqtisadiyyatı, onun mYzmunu}

_{vY qarşıda duran vYzifYlYr vY formalaşmasında dövlYtin rolu……….298}

_{XIX fYsil. MüstYqil milli iqtisadiyyat vY milli bazar: mYzmunu vY formalaşdırılması}

_{§1. Milli iqtisadiyyat: mYzmunu vY xarakterik cYhYtlYri ……………….307}

_{§2. MüstYqil milli iqtisadiyyatın formalaşdırılmasının Ysas}

_{şYrtlYri vY istiqamYtlYri ………………………………………………..310}

_{§3. Milli bazar vY milli valyuta…………………………………………..315}

_{§4. MüstYqil milli iqtisadiyyatın formalaşması vY sabit}

_{inkişafının tYmin edilmYsindY dövlYtin rolu. ……………………….318}
_{İqtisadi terminlYrin müxtYsYr izahl lüğYti ............................................320}
_{İqtisadiyyat elmi sahYsindY Nobel mükafatı laureatları.........................354}
_{AzYrbaycanın 1995 vY 2000-2006-cı illYrdY sosial-iqtisadi}

_{inkişafına dair statistik göstYricilYri…………………………………….356}

_{MЬQЏDDİMЏ}

_{Bakı DövlYt Universitetinin “Ümumi iqtisadiyyat” kafedrasında hazırlanmış İqtisadiyyat (İqtisadi nYzYriyyY) dYrsliyi AzYrbaycanın müstYqillik YldY etdiyi vaxtdan keçYn dövr YrzindY AzYrbaycan dilindY yazılmış növbYti dYrslikdir.}

_{DYrslik tYdris olunan fYnnin adına uyğun olaraq «İqtisadiyyat» adlanır. Ancaq çoxsahYli olan iqtisadiyyatın bütün tYrYflYri vY problemlYrini, ayrılmış saat çYrçivYsindY, YhatY etmYk mümkün olmadığı üçün başlıca diqqYt iqtisadiyyatın ümumi vY nYzYri problemlYrinin öyrYnilmYsinY yönYldilir vY bunu nYzYrY alaraq dYrsliyin adındakı «İqtisadi nYzYriyyY» mYfhumu mötYrzY içYrisindY verilir.}

_{BelY bir dYrsliyin yazılmasında mYqsYd qeyri-iqtisadiyyat fakültYlYrindY tYhsil alan tYlYbYlYrin iqtisadi biliklYr YldY etmYlYrinY, bazar iqtisadiyyatı sistemindY tYlYb olunan davranış qaydalarına yiyYlYnmYk vY onlara uyğun fYaliyyYt göstYrmYlYrinY lazımı istiqamYt vermYkdir.}

_{BDU-nun “İqtisadiyyat” kafedrası tYrYfindYn, qeyri-iqtisadiyyat fakültYlYri üçün hazırlanmış vY 2002-ci ildY nYşr edilmiş “İqtisadi nYzYriyyY” dYrsliyi tYlYbYlYrin iqtisadi tYfYkkürünün formalaşmasında müsbYt rol oynamışdır. Bu dYrslik 2004-cü ildY tYkrar nYşr edilsY dY, hazırda onu YldY etmYk çYtindir. Bu sYbYbdYn dY tYlYbYlYrin istifadY edY bilYcYyi vY müasir tYlYblYrY cavab verYn yeni dYrsliyin yazılmasına ehtiyac yaranmışdır.}

_{Bununla belY, haqqında danışılan dYrsliyin çapından keçYn dövr YrzindY ali tYhsilin yeni standarta uyğun tYdris olunması tövsiyyY edilmiş vY BDU-nun “Ümumi iqtisadiyyat” kafedrası, standartın tYlYblYri nYzYrY alınmaqla, 2004-cü ildY tYsdiq edilmiş, yeni proqram üzrY “İqtisadiyyat” fYnnini tYdris etsY dY, tYlYbYlYr yeni dYrslik vY dYrs vYsaitlYri ilY lazımı dYrYcYdY tYmin olunmamışdır.}

_{DigYr tYrYfdYn, yaşadığımız dövrün iqtisadi reallıqları sürYtlY dYyişir, keçid vYziyyYtindY olan iqtisadi sistemlYr Ysaslı surYtdY yenilYşir, bazar münasibYtlYri daha açıq formalarda özünü büruzY verir vY iqtisadi hYyatda üstün mövqelYrY çıxır. AzYrbaycan iqtisadiyyatı Ysaslı şYkildY dYyişir, sürYtlY inkişaf edir vY öz müstYqilliyini daha da möhkYmlYndirir.}

_{BelY bir şYraitdY baş verYn hadisY vY proseslYri nYzYrY almaq, dYrk etmYk vY cYmiyyYtin iqtisadi hYyatında nYlYr olduğunu gYnc nYslY çatdırmaq tYlYb olunur vY bu tYlYb yeni dYrsliklYr olduğu halda ödYnilY bilYr.}

_{Bütün bunlarla yanaşı, BDU-nun “Baloniya” tYhsil sisteminY keçmYsi, “İqtisadiyyat”ın seçmY fYnnlYr qrupuna daxil edilYrYk onun tYdrisinY cYmi 30 saat vaxtın ayrılması da yeni dYrsliyin yazılıb tYlYbYlYrin ixtiyarına verilmYsini zYruri edır.}

_{BDU-nun “Ümumi iqtisadiyyat” kafedrası ortaya çıxan ehtiyacı nYzYrY alaraq “Bakalavr pillYsi üçün İqtisadiyyat fYnninin proqramı” (2004-cü il) üzrY tYdris sahYsindY YldY edilmiş tYcrübYni ümumilYşdirYrYk “İqtisadiyyat” (İqtisadi nYzYriyyY) kursu üzrY yeni dYrsliyin hazırlanmasını lazım bilmişdir.}

_{Yeni dYrslik özünün quruluşu, mYzmunu vY bYzi cYhYtlYrinY görY YvvYlki dYrslikdYn fYrqlYnsY dY, müYllif onun orjinal bir YsYr olduğunu iddia etmYk fikrindYn uzaqdır.}

_{Müasir “}_İ_{qtisadi n}_Y_z_Y_riyy_Y_{klassik siyasi iqtisad}_ı_{n v}_Y_{marjinalizm n}_Y_z_Y_riyy_Y_l_Y_{rinin sintezi olmaqla”}¹_{yeni yana}_ş_{ma t}_Y_l_Y_{b edir v}_Y_{bunu n}_Y_z_Y_r_Y_{alaraq mövcud d}_Y_{rslik özünün qurulu}_ş_{u, m}_Y_{zmunu v}_Y_{bir çox c}_Y_h_Y_tl_Y_{ri il}_Y_f_Y_rqli_ş_Y_kild_Y_yaz_ı_lm_ı_ş_d_ı_{r. Birincisi, d}_Y_rslik_Y_sas_Y_{n müasir iqtisadiyyat}_ı_{n öyr}_Y_nilm_Y_sin_Y_{yeni yana}_ş_{ma t}_Y_l_Y_{b ed}_Y_{n n}_Y_z_Y_{ri-metodoloji bazaya istinad edilm}_Y_kl_Y_haz_ı_rlanm_ı_ş_v_Y_Y_vv_Y_{lki d}_Y_rslikd_Y_{olmayan b}_Y_{zi mövzular yeni d}_Y_rsliy_Y_sal_ı_nm_ı_ş_d_ı_r._İ_{kincisi, humanitar fakült}_Y_l_Y_{rin t}_Y_l_Y_b_Y_l_Y_{rinin riyazi bilikl}_Y_{rinin yet}_Y_rinc_Y_olmad_ığı_n_ı_n_Y_z_Y_r_Y_{alaraq, d}_Y_rslikd_Y_{riyazi formula v}_Y_qrafikl_Y_rd_Y_{n az, m}_Y_{ntiqi sxeml}_Y_rd_Y_{n is}_Y_geni_ş_istifad_Y_olunmu_ş_{dur. Bu sxeml}_Y_{rin verilm}_Y_{si özlüyünd}_Y_m_Y_qs_Y_{d deyil, ayr}_ı_-ayr_ı_m_Y_s_Y_l_Y_l_Y_{ri ba}_ş_{a dü}_ş_m_Y_{k üçün bir vasit}_Y_{dir. Üçüncüsü, Az}_Y_{rbaycanda bazar iqtisadiyyat}_ı_n_ı_{n formala}_ş_d_ı_r_ı_lmas_ı_il_Y_ba_ğ_l_ı_h_Y_{yata keçiril}_Y_{n islahatlar prosesi aidiyyat}_ı_{olan mövzularda}_Y_{ks etdirilmi}_ş_Az_Y_{rbaycan Respublikas}_ı_üzr_Y_{1995-ci v}_Y_2000-2006-c_ı_ill_Y_r_Y_aid_Y_{sas sosial-iqtisadi göst}_Y_ricil_Y_r_Y_lav_Y_ş_Y_klind_Y_d_Y_rsliy_Y_sal_ı_nm_ı_ş_d_ı_{r. Dördüncüsü,}_ş_Y_rhin_Y_ehtiyac_ı_{olan çoxsayl}_ı_{iqtisadi terminl}_Y_{rin müxt}_Y_s_Y_{r izahl}_ı_lü_ğ_Y_{ti v}_Y_{iqtisadiyyat elml}_Y_{ri üzr}_Y_{Nobel mükafat}_ı_laureatlar_ı_haqq_ı_{nda m}_Y_{lumatlar verilmi}_ş_dir.

_{DYrslik 5 bölmYdYn ibarYtdir:}

_{“İqtisadi nYzYriyyYyY giriş” adlanan birinci bölmYdY, İqtisadi nYzYriyyYnin Ysas anlayışları, iqtisadiyyat vY cYmiyyYtdY onun rolu, iqtisadi nYzYriyyY nYyi öyrYnir iqtisadi sistemlYr vY onların tiplYri, mülkiyyYt vY mülkiyyYt hüququ, bazar iqtisadiyyatı, onun ümumi Ysasları, qanunları vY modellYri şYrh olunur.}

_{İkinci bölmY “Mikroiqtisadiyyat” adlanır. Burada mikroiqtisadiyyatın mYzmunu vY tYşkili formaları, bazar vY onun fYaliyyYt mexanizmi, bazar infrastrukturu, mikroiqtisadi sistemdY firma (müYssisY) vY onun tYşkili formaları, firmanın istehsal xYrclYri vY mYnfYYti şYrh olunur. Bu bölmYdY bazar rYqabYti vY inhisar, istehsal vY onun amillYri, istehsal amillYri bazarı, renta münasibYtlYri geniş şYrh edilir.}

_{“Makroiqtisadiyyat” adlanan üçüncü bölmYdY, vahid tam halında götürülYn milli iqtisadiyyatın problemlYri önY çYkilir vY öyrYnilir. Burada, cYmiyyYt miqyasında gYlirlYr vY xYrclYrin dövriyyYsi, makroiqtisadi göstYricilYr sistemi, ümumidaxili mYhsulun hesablanma üsulları, Ümumi milli mYhsul vY milli gYlir, tYkrar istehsal vY iqtisadi artım, Yhalinin mYşğulluğu problemi, pul-kredit vY maliyyY sistemi, gYlirlYr vY onların bölgüsü, hYyat sYviyyYsi vY Yhalinin sosial müdafiYsi mYsYlYlYri, habelY iqtisadi idarYetmY sistemi vY dövlYtin iqtisadi fYaliyyYti ilY bağlı mYsYlYlYr şYrh olunur.}

_{Dördüncü bölmY “Ümumdünya tYsYrrüfat” adlanır vY burada milli iqtisadiyyatların sintezi olan beynYlxalq iqtisadiyyat haqqında müxtYsYr şYrh verilir.}

_{Beşinci bölmYdY, keçid dövrü iqtisadiyyatı vY müstYqil milli iqtisadiyyatın formalaşdırılması ilY bağlı problemlYr vY onların hYlli yolları şYrh olunur. Burada müstYqil milli iqtisadiyyat formalaşdırmaq sahYsindY AzYrbaycan dövlYtinin hYyata keçirdiyi tYdbirlYrin şYrhinY xüsusi diqqYt verilir.}

_{DYrsliyin yazılması zamanı xarici ölkY müYlliflYrinin rus dilindY nYşr olunmuş dYrsliklYrindYn, o cümlYdYn Mokkonell K.R., Bruy S.L. (ABŞ) 2 cildlik “Ekonomiks” dYrsliyindYn, AzYrbaycan dilindY nYşr edilmiş bütün dYrsliklYrdYn müYyyYn dYrYcYdY istifadY olunmuşdur.}

_{Oxucu bu dYrslikdYn müasir iqtisadiyyata dair müYyyYn qYdYr mYlumat ala bilYr.}

_{DYrslik mövcud standart nYzYrY alınmaqla, 2004-cü ildY bakalavr pillYsi üçün tYsdiq edilmiş iqtisadiyyat fYnninin proqram mövzularına uyğun hazırlanmışdır.}

_{BÖLM 1. İQTİSADİ NZRİYYY GİRİŞ V ÜMUMİ PROBLEMLR}

Yüklə 15,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 43