Buxoro davlat universiteti biologiya kafedrasi gistologiya

36-rasm. Suyak kesmasining ko’rinishi 
Osteonda yorug’roq va qoramtirroq bólib kórinuvchi plastinkalar ketma-ket 
bólib joylashadi. Suyak plastinkalari orasida suyak hujayralari yotadi. Gavers 
kanalchalari ichida esa suyakni oziqlantiruvchi qon tomirlar, nervlar joylashadi. 
Osteon oralarida oraliq suyak plastinkalari joylashib, bular osteonga nisbatan 
kóndalangiga yónaladi. Ayrim Gavers kanallari kóndalang Folkman kanallari 
yordamida ózaro tutashib turadi. Folkman kanallari ózining хususiy devoriga ega 
bólmay, osteonni teshib ótadi. 
2-tajriba. Naysimon suyakning bóylama kesimi. Bu kesmada ham 1-tajri-
badagidek barcha suyak tarkibiy qismlarini kórish mumkin. Bunda Gavers 
kanallari buylama kesilganligi tufayli ularning uzun naychalar shaklida tuzilganligi 
yaхshi kórinadi. Ammo uning devoridagi Gavers sistemasi plastinkalarining 
kontsentrik joylashuviga kelsak, buning butun kórinmasligi tabiiydir. Folkman 
kanallari bu kesmada juda yaхshi kórindi. Ular Gavers kanallarini tutashtirib «N» 
shaklini hosil qiladi. 

---

 
37-rasm. Suyak tuzilishi 
Topshiriqlar: Tablitsa va atlasdan foydalanib naysimon suyakning buylama 
va kóndalang kesmasi rasmini chizish. 
Nazorat uchun savollar: 
1. Gavers kanallari qanday tuzilishga ega? 
2. Kollagen tolalar tutumlari-Sharpey tolalarining joylashishi va tuzilishi. 
3. Endost pardasi suyakning qaysi qismida joylashgan va funktsiyasi? 
4. Naysimon suyakning bóylama kesimida suyakning qaysi tarkibiy qismlarini 
kórish mumkin? 
19-mashg'ulot. Mavzu: Kóndalang-targ’il muskul tóqimasi. 
Nazariy tushuncha. Muskul tóqimasi organizmning harakat jarayonlarini 
amalga oshiruvchi tóqimadir. Bajaradigan vazifasining хususiyatiga kóra muskul 
tóqimasi turlicha kórinishga ega. Odam organizmida sillik, kóndalang targ’il va 
yurak muskullari farq qilinadi. Silliq muskul hujayraviy tuzilishga ega bólib, 
kópchilik ichki organlar devorining muskul qatlamini hosil qiladi. Kóndalang 
targ’il muskul muskul tolalaridan tuzilib, skelet muskullari va boshqa muskullarni 
tashkil etadi.

---

А
B