Emirül-Mü'minin: 7 Emr-i Bi'l-Ma'ruf Ve'n-Neh-Yi Ani'l Münker: 7

Husuf:

Ay tutulması" demektir. ²⁵⁸

Huşu Ve Hudu:

Huşu, "itaat et­mek, alçak gönüllülük göstermek, sesi alçaltmak, mütevazı mutmain ve sakin olmak" gibi anlamlara gelir.

Huşu; "Doğruya, Hakk'a boyun eğ­mek, kalplerin; allâmü-1-ğuyûb (bütün gizlilikleri hakkıyla bilen) Allah'a tam itaatidir" denilmiştir.

Kur'an-ı Kerim'de mü'minlerin vasıf­larını ve bu vasıflarıyla onları öven âyet-i celîlelerde meal olarak:

"Hakikatten mü'minler saadete er­mişlerdir. Onlar ki; namazlarında huşu içindedirler. Ve onlar boş söz­lerden (ve işlerden) yüz çevirir­ler.” buyurulmuştur.

Namazdaki huşûdan maksat; (onların gönülleri Allah korkusu ile dolu, uzuv­ları sakin ve mutmain olarak ibâdetle­rini yaparlar...)

Hudu'; tevazu, sukün ve boyun eğme manalarına gelir. Huşu' ve hudu'nun, namazın şartlarından olduğunu söyleyen âlimler vardır. Bunların başında Imam-i Gazali gelir.

Hutbe:

Hitabet mastarından isimdir. Cuma namazının farzından önce ve bayram namazlarından sonra şartlarına uygun bir şekilde yapılan hitabete (ko­nuşmaya) hutbe, denir. Cuma nama­zında okunan hutbe farz, bayram na­mazlarında okunan hutbe ise sünnettir.

Cuma Hutbesinin Şartları:

1- Hutbe niyetiyle okumak,

2- Vakit içinde (öğle namazı vaktinde) okumak,

3- Cuma namazının farzından evvel okumak,

4- Hutbeyi cemaate hitaben okumak (üzerine cuma namazı kılmanın farz ol­duğu kişilerden bir kişinin olsun bulun­ması gerekir. Zira hutbe cemaate hita­ben okunur.)

5- Hutbenin kendisine hitaben okun­duğu o kimsenin âkil ve baliğ olması

gerekir.

6- Hutbe ile namaz arasını başka bir-şey ile ayırmamaktır.

Hutbe iki bölümdür. Biri diğerinden hafif bir okunuşla ayrılır. Hutbenin kı­sa Ve öz olması sünnettir. (Merakı'l Felah, cuma bahsi.)

Birinci hutbede müsülmanlara va'z-u nasihat, ikinci hutbede ise müslüman-lara dua edilir. Her iki hutbede de Allah'a hamd, Allah'ın birliğine ve Muhammed (a.s)'in peygamberliğine şehadet ve peygamberlere salatü selam vardır. Cuma hutbesi cumanın farzın­dan evvel okunur. Bayram hutbeleri ise bayram namazından sonra okunur.

Hutbenin Sünnetleri:

1- Hatibin hutbeye başlamadan önce minber tarafında bulunması,

2- Minbere çıktığı zaman cemaate dönüp oturması ve okunacak ezanı din­lemesi,

3- Ezanın hatibin huzurunda okun­ması,

4- Hatibin ezandan sonra her iki hut­beyi de ayakta okuması, (Şafii ve Mali­ki mezheplerine göre vaciptir.)

5- Birinci hutbeye Allah'a hamd-ü sena, "Elhamdülillah" lafzıyla başla­ması,

"Şehadeteyni "Eşhedü en lâ ilahe il­lallah... ve eşhedü erine Muhammeden abdühü ve Resûlühü..." okuması, peygamberimize salavat getirmesi,

7- Eûzü besmele ile bir âyet okuması,

8- Müslümanlara dünya ve ahiretlerine yarayacak, onları dünya ve ahirette saadete ulaştıracak va'z ve nasihatte bu­lunması,

9- Hutbeyi ikiye ayırması ve iki hutbe arasında az bir miktar okunması,

10- İkinci hutbeye de birinci hutbede olduğu gibi Allah'a hamd ve Resulullah'a salat ile başlaması,

11- İkinci hutbede müslümanlara mağfiret, afiyet ve nusrat ile dua etme­si,

12- Her iki hutbeyi de uzatmayıp kısa kesmesi, (ikinci hutbeyi birinci hutbedekinden biraz daha hafif bir ses tonuy­la okuması)

13- Hatibin, hutbeyi cemaatin işitece­ği bir ses tonuyla okuması hutbenin sünnetlerindendir.

Hutbe okunurken cemaat başka işler­le meşgul olmayıp yalnız okunan hut­beyi dinlerler. Hutbe esnasında konuşmak, konuşana sus demek, namaz kıl­mak tahrimen mekruhtur. Cuma nama­zına gidemeyenlerin toplanan şehir da­hilinde cemaatle namaz kılmaları tenzihen mekruhtur.

Hüdhüd:

Çavuşkuşu veya ibibik de denilen ve Hz. Süleyman ile Seba Meli­kesi Belkts arasında haberleşmeyi sağ­layan kuş. Bakınız Kur'an-ı Kerim'in Neml Suresi, 22. ve 27. ayetleri.

Hüküm:

Kelime anlamı bir işi iyice soruşturduktan sonra verilen son karar, bir konudaki son söz demektir. Fıkıhta, bir işin yapılması veya yapılmaması ya da mükellefin o konuda serbest bıra­kılması hakkındaki karar. Mesela namazın kılınması, kesinlikle yerine geti­rilmesi gereken bir hükümdür. Hüküm teriminin çoğulu olan ahkam kavramı da İslam alimleri tarafından ahkam-i Kur'an (Kur'an hükümleri) ahkam-ı şer'iyye (şer'i hükümler) şeklindeki tamlamalarda çok kullanılır.

Hümeze Sûresi:

Kur'an-ı Kerim'de 104. sûredir, adını, ilk âyetinden al­mıştır.

Sapıtan bazı insanların vasıflarının beyan edildiği, mal varlığının insanı ilâhi azabtan kurtaramayacağının ha­ber verildiği bu sûre Mekke'de nazil olmuştur ve 9 âyettir.

Hümeze sûresi, Kıyame Sûresi'nden sonra nazil olmuştur.

Cenab-ı Hak bu sûre-i celile'de meâlen şöyle buyuroyor:

1- (İnsanları) diliyle çekiştiren, kaş ve gözüyle işaret yapıp alay eden her fesâd kişinin, vay haline!

2- O ki mal yığdı, onu saydı durdu.

3- Malının, kendisini ebedî yaşata­cağını sanır.

4- Hayır, andolsun ki o, Hutame'ye atılacaktır.

5- Hutame'nin ne olduğunu sen ne­reden bileceksin?

6- Allah'ın tutuşturulmuş ateşidir.

7- (Bir ateş) ki gönüllere işler.

8- O, onların üzerine kapatılıp ki­litlenecektir.

9- (Kendileri), uzatılmış direkler arasında (bağlı) olarak (kalacaklar­dır. Tıpkı ahıra konup direklere bağ­lanan, üzerlerine ahırın kapısı sür-gülenen hayvanlar gibi).

Hünsa:

Hem erkeklik hem de dişilik organlarına birlikte sahip olan çifte cinsiyetli insan. Kainattaki bütün mahlukatı erkek ve dişi olmak üzere çiftler şeklinde yaratan Allah (c.c) insanları da erkek ve dişi olarak yaratmıştır. Bu ilahi kanunun istisnası olarak bazı in­sanlar erkeklik ve dişilik organlarını bi­ra rada taşıyarak dünyaya gelirler.

Dini ibadetlerin yerine getirilmesi ve hukuki sorumlulukların tanı olarak bili­nebilmesi için hünsa'nın erkek mi dişi mi özelliklerinin öne çıktığı bilinmek zorundadır. Bunların erkek veya dişi ol­dukları kesin' olarak ortaya çıkarsa sorun yoktur. Ama bu durum kesinlik kazanmadığı taktirde bunlara hünsa-i müşkil adı verilir. Hünsa-i müşkil'de ya iki uzuv biramda bulunur veya iki uzuv da bulunmaz. İki uzvun da bulunmama­sı halinde sakal veya memelerin çıkma­sına güre hüküm verilir. Her iki uzuv da mevcutsa idrarın çıktığı organa göre hükmedilir. Erkeklik organı ile bevle-diyorsa (küçüksuyunu döküyorsa) erkek, kadınlık organı ile bevlediyorsa kadın olduğuna karar verilir.