Ex doctrina doctissimi patris magistri fra
Yüklə 2,25 Mb.
|
| <-P>si non habeat dolorem, si confiteatur
hoc ipsum quod non habet dolorem, siue absoluatur, siue non, credo quòd satisfacit præcepto ecclesiæ: ego certè non damnarem talem. ¶ QV Æritur, an confessio dimidiata in necessitate sit valida? V. g. percusus est aliquis letalitèr, & habet centum peccata, incipit confiteri, & post di- xit decẽ moritur, vel impeditur: an ta- lis possit absolui? Certe dubitari pos- set, sed probabilius puto, & magis piũ ꝙ sit confessio totalis & valida. Si em̃ damus confessiones dimidiatas ꝓpter obliuionem, vel propter casum reser uatum: quare nō dabimus etiā proter impotentiā istius, proderit ergo illa cō fessio & ex attrito faciet contritum. ¶ QVÆRITVR, vtrum virtute ab- solutionis remittantur peccata etiam non confessa in particulari? Respōd. ꝙ sic omnino, eadẽ ratione si ex opere<-P> @@0@ @@1@ cata, non est dubium quin remittan- tur isti, quia confitetur modo quo po- test: sicut de peccato dubio de quo cō fiteor cũ dubitatione, remittitur mihi esto illud fecerim. Et confirma{t$}, quia aliâs frustra esset confessio in genera- li: accusome de alijs quorũ memoriā non habeo, cuius cōtrarium habet cō- munis vsus piorum hominum. ¶ QV Æritur, vtrum liceat in confes- sionibus generalibus de peccatis aliâs confessis, dimidiare confessionẽ, & di mitterealiquod turpe dicẽdo reliqua? Videtur quidẽ ꝙ non, quia integritas confessionis est de iure diuino, ergo nō licet celare aliquod peccatum? Re spondeo, ꝙ non licet celare aliquod peccatum mortale: & si celatur nō est confessio, sed fictio circa materiā prin cipalem sacramenti. Non est dubium quin si quis vellit generalitèr cōfiteri<-P> @@0@ @@1@ <-P>& dicat sacerdoti ꝙ vult generalitèr confiteri de omnibus peccatis suis, si celet aliquod, peccat mortalitèr: quia est fictio manifesta circa principalem materiā sacramenti, & mentitur per- nitiosè, & decipit confessorẽ. Dico tñ, ꝙ poenitens potest ex peccatis iā con fessis eligere aliqua quę cōfiteatur ali quibus prætermissis, si nō decipiat cō- fessorem: dicẽs illa esse peccata totius vitæ suæ. Nec ad confessionẽ genera- lem requiritur tanta conscientiæ exa minatio: & consequentèr potest fieri per plures dies, vt scilicet hodie confi- teatur quinque peccata, cras sex. &c. ¶ QV Æritur, vtrũ ex defectu satisfa ctionis, putâ quia non impleui poeni tentiam mihi iniunctam à confessore sit iteranda cōfessio? Multi summistæ tenent quód est iteranda, inter quos Siluester verbo confessio primo. §. 3. Quia quomodo imponet poenitẽtiā<-P> @@0@ @@1@ refert qualis sit confessor, doctus scili- cet, an indoctus, nec tenetur iterarecō fessionem. Verum est tamen quòd si cognosceret confessorem nescire di- scernere inter peccatum & peccatum debet illum instruere dicens, hoc non est mortale, hoc sic: aliàs confessio nō esset valida. Nam si ego dicerem, ego occîdi hominem: sed bené feci, quia il le occîderat patrem meum, non esset confessio. Sic quo confessio nō est quando confessor audiens non intelli git esse peccatũ mortale. Si verò tam poenitens quàm confessor ignorent, si ista ignorantia sit circa ea quæ com muniter ignorantur talis nō impedit: nulli enim contingit inter omnia pec cata scire de quolibet, an sit mortale, vel non. Si autem ignorantia sit tanta ꝙ sit eorum quæ â paucis ignorantur: vt quód iuramẽtum falsum, vel quòd<-P> @@0@ @@1@ peccata, crederem profecto ꝙ tenere{t$} iterare confessionẽ. Quia cōfessor nō intelligit peccata illius, ergo ille nō cō fitetur. Nā quomodo imponet poeni- tentiam, aut quomodo absoluet eum? Et hæc est cōmunis opinio. Non opor tet tamẽ formare nouos scrupulos, nā raro contingit talis sacerdos cōfessor.
nia scilicet homicidium, furtũ &c. esse peccata, & quòd sciat dubitare. ¶ SED quæritur, an si confessor alio quin sapiens, non aduertat ad peccata poenitentis, cōfessio sit valida? Respō deo, ꝙ sine dubio ex quacun causa confessor non aduertat peccata poeni tentis, cōfessio est iteranda. Sed tamẽ poenitens potest ignorare inuincibili tèr an confessor audierit, vel nō. Si ta men constaret aliquo pacto, quòd cō- fessor, vel non audiuit, vel non intelle<-P>
@@0@ @@1@ rit de nouo peccatum. Siluester alle- gat Ricardũ pro se quẽ non vidi nũc. Allegat etiā Palud. sed potius videtur tenere oppositum. Respondeo igitur ad quæstionẽ sine quocunque dubio et scrupulo absolutè, ꝙ talis confessio non est iteranda propter poenitentiā oblitam, vel ex malitia neglectam. Pa tet, quia confessio præcedens fuit iam valida, & perconsequẽs fuerũt remis sa peccata, ergo quicquid posteà sequa tur non efficiet eā inualidam, ac iterā dam. Et ita tenet Maio. 4. d. 17. q. 6. du bio vltimo. Dicemus tamen aliquid de hoc in materia de satisfactione. ¶ QV ęritur, vtrum si aliquis confitea tur sacerdoti ignoranti quod sit pecca tum mortale (sunt enim aliqurin mũ do) teneatur iterare confessionẽ? Re- spondeo primò quòd si poenitens est doctus quantum ad hoc quòd scit qua<-P> @@0@ @@1@ riam sunt necessario confitenda, & de bet homo ab illis absolui, ergo non in conuenit quòd quis absoluatur bis ab codẽ peccato. Nota igitur pro hac opi nione, quòd potestas clauium data est ecclesiæ ad remissionem peccatorum non solùm ad remissionem culpę, sed etiam ad remissionem poenæ. Cũ er- go illa potestas māeat in ecclesia post primam absolutionẽ, & remanet etiā reatus poenæ in eo qui iam est confes sus, sequitur ꝙ secunda confessio vale bit ad remissionẽ peccatorum & poe næ. Maximũ argumentũ pro hac par te est consuetudo bonorũ, qui sępè cō fiten{t$} eadẽ peccata. Et ad argumentũ Scoti, nego ꝙ eadẽ forma non possit replicari super eandem materiā: nam cũ eadem aqua possum baptizare cen tum. Item illo dato peccata sunt mate ria remota, sed peccata confessa sunt<-P> @@0@ @@1@ fessione hō absoluere{t$} bis, absolutiose cũda nihil omnino valeret. Sed in plu ribꝰ cōfessionibꝰ quare nō erit valida. ¶ QV Æritur, an possit aliquis confi- teri absenti sacerdoti, per nũcium, pu tâ quia est in carcere & non datur adi tus sacerdoti? Respōdeo, quód nullus tenetur isto modo confiteri. Quia fo- rum confessionis debet esse secretum, et nemini tenetur homo reuelare pec cata nisi sacerdoti. Secundò dico (licet Palude, videatur dicere contrariũ. 4. dist. 17. q. 2.) quòd non est licitum hoc modo confiteri, nec talis confessio si fiat potest esse sacramẽtalis, nec sacer- dos potest talem absoluere: nec est ra tioni conforme. Quia confessio debet esse forum secretissimũ: nam licet nō sit de essentia cōfessionis, ꝙ sit secreta tamen quia sacramenta nō sunt cōtra legẽ naturæ, secundũ quam non licet<-P> @@0@ @@1@ secreta, & nō ratione clauium. Ratio igitur quare talis nō potest absolui est quia re vera non confitetur, cōfitetur quidem internuncio: internuncius tñ non confitetur, sed est testis. In foro contentioso sufficeret illud, quia non posset retractari, & si retractaret, non credere{t$}. In confessione veró sic, quia semper manet libertas ad confitendũ quando enim nuncius loquitur sacer doti, potest poenitens se retractasse, ac proindè nō potest absolui: nec cōfite- ri modo prędicto. Nō dubito de hoc. ¶ QV æritur, an per interpretem pos sit quis cōfiteri sacerdoti pręsenti. Re spondeo primò sicut ad dubium præ- cedens, quòd homo nō tenetur sic cō fiteri. Quia non tenetut prodere pec- cata sua, in tali autem casu manifestat ea interpreti, ergo non tenetur. Secun dò dico ꝙ potest licitè eo modo cōfite<-P> @@0@ @@1@ te{t$} sacerdoti: sicuti dicebamus de eo qui cōfitetur per internuncium, ergo talis confessio non est valida. Respon deo quòd est differẽtia clara. Quia qñ internuncius refert peccata sacerdoti poenitens se habet merè negatiuè, & nō est præsens. Per interpretem autẽ signo & nutu actualitèr ostendit poe- nitens, quòd ipse dicat sacerdoti quod interpres dicit: & sic est verum sacra- mẽtum. Et interpres omnino tenetur occultare peccata quæ audiuit. ¶ QVÆR Itur, an aliquis possit con fiteri per scripturam, maximè quādò non potest voce? Palude. 4 dist 17. q. 2. & Maio. 4. d. 17. q. 1. dicunt quòd si sacerdos sit præsens, qui non potest vo ce tenetur scripto confiteri. Sed dico cũ Caietano, Scoto, & Ricardo, quòd talis non tenetur sic cōfiteri. Quia ne- mo tenetur prodere peccata sua extra<-P> @@0@ @@1@ cata: quia ex natura rei scriptura ma- net transacta confessione, ergo non te netur: præcepta enim Christi debent esse suauia. Sed vtrum possit confiteri scripto, dubium videtur. Nam scriptu ra & nuncius in hoc conueniũt, quòd scriptura non est confessio, quāuis pos set qui dat scriptum annuere ꝙ confi tetur illa peccata scripta, & iam vide- tur quòd esset idem iudicium sicut de confessione per interpretem quæ est vera confessio. Et tandem ita credo et teneo quód licitè tunc fit scripto si si- gnis annuat ꝙ confitetur illa. Sine ne- cessitate verò à potente loqui non re- ciperetur talis confessio. Quia inter si gna voces obtinuerunt principatũ & magna irreuerẽtia esset confiteri scri- pto. Muti autẽ si possunt confiteri nu- tibus non manifestando alijs peccata, tenentur confiteri. Caieta. in summa,<-P> @@0@ @@1@ s. vt pctā scriban{t$} in vna carta, et ĩ alia numerus pctōrũ &c. Sed credo ꝙ nō tenen{t$} illo modo cōfiteri meo iudicio ¶ QV Æritur, vtrũ quis teneatur eo modo confiteri circunstātias peccato- rum, quo reuelentur consortes? V. g. cōmissi incestũ cum matre, curatus co gnoscit me, et matrem meā, an tenear confiteri illam circũstantiam, cũ qua: quæ quidem non potest dici sine reue latione personæ cōsortis in crimine? Respondeo ex sententia omniũ, ꝙ ta- lis tenetur quærere alium confessorẽ qui non cognoscat matrem, quia mul tũ noceret matri talis confessio: ac pro indè nimis cauere debent poenitẽtes ne in confessionibus aliorum peccata detegant. Si verò non inueniatur con fessor ignorans talẽ personā dico (quā uis aliqui voluerũt dicere ꝙ tũc nō te- ne{t$} dicere illā circũstātiā personę) ex<-P> @@0@ @@1@ <-P>sententia sancti Tho. Bonauẽturæ in 4. d. 21. & Gabriel. 4. d. 17. q. 1. conclu- sione. 5. quòd talis tenetur cōfiteri cir- cunstantiam illam, & omnes alias cir cũstantias necessarias: esto confessor veniat in notitiā tertiæ personæ. Quia præceptum de confessione est maius quàm præceptum de seruāda fama al terius, & ego vtor iure meo, maximè quia non diffamo consortem, cùm sa- cerdos teneatur peccatum meum & suum æquè celare. Imo Bonauẽtura dicit, quód si sacerdos sit talis de quo estimatur ꝙ nō nocebit, sed proderit, poenitẽs posset ei dicere ꝑsonā etiā si aliâs nesciret, vt adhiberet remedium ¶ QV Æritur, quę circunstantiæ sint necessario confitendæ? Respondeo, ꝙ triplices sunt circunstantię. Quædam minuentes peccata, alię quę grauant peccata, alię verò quę nec grauāt, nec minuunt, quas quidem antiqui nō vo<-P> @@0@ @@1@ vel in die, & proptereà istæ dimittan tur. Primæ circunstantiæ si tales sint, ꝙ faciant ex peccato mortali veniale, vel ex peccato non peccatum, confitẽ dę sunt necessario, aliâs esset menda- cium. V. g. participare cum excōmu- nicato est mortale, fi quis autem cum negligentia veniali cōmunicet in diui nis: illa circunstantia ignorantię red- dit peccatum veniale, & ideò est con- fitenda. Vel si rex excōmunicatus me tu mortis compelleret me celebrare coram eo, talis circunstantia videtur facere de peccato nō peccatũ, & ideò est necessario confitenda. At si huius- modi circunstantię quę non tantum excusant quòd faciant mortale venia le, vel peccatũ nō peccatum: vt ægesta te furari, passione mechari, dicunt ali qui quòd esset melius quòd non confi terẽtur. Sed dico, quòd si verè sint cir-<-P> @@0@ @@1@ confiteri. Quia vnum furtũ potest es- se in duplo peius quā aliud, & stuprũ ex libidine multo peius est quā ex ti- more mortis. Tales igitur circunstan tię confitendę sunt non ad excusanda peccata delictaue, sed ad cōfitendum ea purè & nudè. ¶ SED tota difficultas est de circũstā tijs aggrauantibus, quę quidem sunt in duplici differentia. Quædam enim mutant speciem: sicut furari vel occî- dere in ecclesia, fornicari cumvirgine vel fornicari in ecclesia, est dubium an tales sint necessario confitẽdę? Re- spondet. S. To. 4. d. 17. & Bonauentu. Palude, Siluester, & est cōmunis sen tentia, quòd illę circunstantiæ quę mutant speciem sunt necessario confi tendę. Quia peccatum habens illā cir- cunstantiam, æquiua lẽtèr est duo pec cata. Furtum enim per se est peccatũ,<-P> @@0@ @@1@ per se, & ideò furtum in ecclesia æqui ualet duobus peccatis, & ob id est ne- cessario talis circunstantia confitenda Item fornicatio est peccatum, & iniu ria viri est peccatum, & ideò fornica- tio cũ vxorata ęquiualet duobus pec- catis, ac proindè talis circunstātia est necessario confitenda: & sic de simili bus. Item probatur per illa peccata frā guntur duo pręcepta ecclesię: furtum enim in ecclesia est primò contra prę ceptum de non furando, & etiam cō- tra pręceptum cultus diuini, ergo cir- cunstantię istę sunt necessario confi- tendę. Alię verò sunt circunstātię ag- grauantes quidem, sed non mutantes speciẽ, & tales non sunt necessario cō fitendę. Quia aliâs nunquā posset h$unclearō purè & integrè confiteri. Marsi. 4. d. 12. & Gabriel. 4. d. 17. & Maio. ibidẽ dicunt primò ꝙ omnes circunstantię<-P> @@0@ @@1@ cundò dicunt, quòd etiam sunt confi tendæ aliquæ non variantes speciem scilicet quę faciunt maiorem malitiā mortalitèr: tales inquiunt circunstan tiæ necessario sunt confitendæ. Quia aliâs aliquandò contingeret, quòd ma ior esset pars malitiæ quę celatur, quā quę manifestatur. V. g. ego semel con sensi in homicidium, & continuaui consensum per diem integrum, si cō- fiteor quòd consensi semel in homici dium & taceo tempus continuationis nonnè celarem maiorem partem gra uitatis? Item furari decem est mortale furari verò mille est eiusdem speciei cum primo furto, sed nunquid suffice ret dicere, accuso me quòd furatus sũ, non nominādo quantitatem? Ad hāc igitur quæstionem dico ꝙ ego non au derem condẽnare eum qui confitetur solas circunstantias mutantes speciẽ.<-P> @@0@ @@1@ nauẽtura, vel est verum, vel ad minus qui sequitur illos excusatur ignorātia inuincibili. Secũdò dico, ꝙ nemini cō sulerem, nec ego essem contentus illo modo confiteri, sed confiterer etiam illas circunstātias quæ manifestè mul tiplicāt malitiam mortalem. Sicut in exemplis positis de tempore cōtinua- tionis, & de quantitate furti: quia aliâs consessor non intelligeret totam ma- litiam confitentis. Placet etiam mihi quod Caietanus dicit, scilicet quód ali quæ circunstantię mutantes speciẽ nō sunt necessario confitendę: quādo gra uitas circunstantiæ est parua. Sicut di uinare per terrā est alteriꝰ speciei quā diuinare per aquā: et tñ sufficit ꝙ dicat accuso me q̃ fue supersticioso vs ad peccatũ mortale. Credo igitur neces- sariũ confiteri magnitudinem rei fu- ratæ, & continuationem in peccato. @@0@ @@1@ ¶ QV Æritur, vtrum confessor possit poenitentem absoluere contra ꝓpriā opinionem? V. g. sit casus de quo sunt duę opiniones an sit vsurarius, vel nō qui vendit frumentum ad certam diẽ: porque se lo paguen como valiere en mayo. Quidam dicunt, ꝙ est illicitũ, & ego ita credo. Alij tamen dicunt, ꝙ non est illicitum. Sunt pro vtra par te probabilitates, ego tamen sum opi- nans ꝙ sit illicitum, & poenitẽs tenet quòd non est illicitum, & sic confite- tur quòd vendidit frumẽtum illo mo- do, & quòd habet propositum ita de- inceps faciendi, quia audiuit viros do ctos dicentes quòd id licet. Est dubiũ quid faciet hic cōfessor qui tenet illud esse mortale, nunquid poterit absolue re eum contra propriam opinionem? Sit aliud exemplum, si iudex sequẽs opinionẽ. S. Tho. occîdat hominẽquẽ ipse certo scit innocentem, probatum<-P>
@@0@ @@1@ nis Nicolai de Lyra qui tenet id nō li cere: utrũ possit absoluere iudicẽ volẽ tẽ semper in illa opinione persistere? Est magna quæstio, & mouet eā Cōr radus celebris doctor tractatu de con tractibus quæstione vltima. Et ante omnia quęstio hæc habet locũ qñ am bæ opiniones sunt probabiles: nam si opinio poenitentis non habeat ꝓbabi litatem nō debet eum absoluere: quia eius ignorantia non est inuencibilis, sed vincibilis. Vt si ego teneo opinio- nẽ ꝙ nemo potest possidere plura be- neficia simul, si opposita opinio nō sit probabilis sicut forsan non est, clarũ est ꝙ nō debeo eũ absoluere: quia pu- to eum esse in peccato mortali, & nō excusatur ignorantia inuincibili. Sed quid faciet quando ambæ opiniones sunt probabiles, & habent suos pro- prios assertores? Respōdeo quód siue<-P> @@0@ Yüklə 2,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|