İnsan gerçEĞİ ve islami hayat

Ahlâkî Vazifeler Kişinin Kendine Karşı Vazifeleri

a-Bedeni Vazifeler

1. Temiz Olmak: Öncelikle, mü’min kişinin temiz olması gerekir. Çünkü Rabbimiz Allah şöyle buyurmaktadır: “Allah temiz olanları sever.” ¹⁴³⁹

Rasûlullah (s.a.s.):

“Temizlik imanın yarısıdır” ¹⁴⁴⁰

“Allah temizliği sever.” ¹⁴⁴¹ buyurmuştur. Dolayısıyla mü’min her türlü temizliğine dikkat etmelidir.

2. Sağlığı Korumak: Peygamberimiz (s.a.s.) sağlığın korunması için bizleri uyarmaktadır. “İki nimet vardır ki, insanların çoğu bunların kıymetini bilmiyorlar ve aldanıyorlar. Bunlar sağlık ve boş zamandır.” ¹⁴⁴²

Sağlığın korunması için, dengeli beslenmeli ve temiz ortamlarda bulunmalı, ayrıca sağlığımıza zarar veren alkollü içkiler, uyuşturucular ve sigara gibi sağlığımıza zarar veren her türlü şeyden sakınmalıyız. Hastalandığımızda da tedavi olmamız dinimizin emridir. ¹⁴⁴³

b- Ruhî Vazifeler:

1. Doğru ve sağlam bir inanca sahip olmak,

2. Ruhu ibâdetler ile beslemek,

3. Güzel ahlâk sahibi olmak,

4. Kötü huylardan arınmak,

5. Doğru ve sağlam bilgiler edinmek,

6. Bâtıl inançlardan uzak durmak,

7. İrâdeyi güçlendirmek. ¹⁴⁴⁴

Ana Babaya Karşı Vazifeler

Anne ve babanın çocuk üzerinde hakları vardır. Çünkü onun dünyaya gelmesine vesile olmaları ve büyümesi için zorluklara katlanmaları, kendilerine saygıyı gerekli kılar. Allah (c.c.) anne babaya karşılı saygılı olunmasını, onlara of dahi denilmemesi gerektiğini emretmektedir. ¹⁴⁴⁵

Mes’ud oğlu Abdullah (r.a.) der ki; Rasûlullah (s.a.s.)’e;

“Hangi iş, davranış Allah’a daha sevimlidir?” diye sordum. O da:

“Vaktinde kılınan namazdır” dedi. ‘Sonra hangisi?’ “Anaya babaya iyilik etmek” ‘Sonra hangisi?’“Allah yolunda cihad etmektir” buyurdu. ¹⁴⁴⁶

Caime oğlu Muaviye anlattı: Babam Rasûlullah (s.a.s.)’e gelerek:

“Ya Rasûlullah savaşa gitmek istiyorum, size danışmaya geldim”dedi. Hz. Peygamber (s.a.s.) de:

“Anan hayatta mı?” diye sordu. Cesime:

“Evet” dedi.

“Ondan ayrılma, çünkü cennet annelerin ayağının altındadır. (Ona hizmet edip onun gönlünü almak seni cennete götürür)” buyurdu. ¹⁴⁴⁷

Evlâdın anne ve babasına karşı yapması gereken görevler şunlardır:

1. Muhtaç oldukları vakit onlara bakmak, her ihtiyaçlarını karşılamak,

2. Her ne zaman çağırırlarsa hemen koşup gitmek,

3. Emirlerine her zaman itaat etmek (günah olmadıkça),

4. Yanında gâyet yumuşak konuşmak, kırıcı olmamak,

5. Kendi için istediği ve râzı olduğu şeyleri onlar için de istemek; istemediği ve hoşnut olmadığı şeyleri onlar için de istememek,

6. Onlara çok duâda bulunmak.

Anne Babanın ölümünden sonra da :

1. Onların mağfireti için duâ etmek,

2. Akrabaların ve sevdiği dostlarının ziyaretine gidilmesi ¹⁴⁴⁸

Bir kişi:

‘Ya Rasûlallah! Ana ve babamın vefatından sonra onlara yapabileceğim bir iyilik var mı?’ diye sordu. Rasûlullah (s.a.s.):

“Evet, onlara hayır duâda bulunur, onlar için istiğfar eder (Allah’tan bağışlanmalarını ister), vasiyetlerini (isteklerini) yerine getirir, yakınlarıyla ilgisini kesmez ve dostlarına ikramda bulunursan” dedi. ¹⁴⁴⁹

Onların ruhları için hayır yapmak gerekir. Anne ve babanın memnun olacağı, hoşuna giden şeyleri gerek sağlığında, gerekse ölümünden sonra yapmalıdır. Onları memnun etmek evlâtlık görevidir. Anne babaya iyi davranmak gerekir. Onlara karşı gelmek büyük günahlardandır. ¹⁴⁵⁰

Anne ve Babanın Çocuklarına Karşı Vazifeleri

Aile yuvasının süsü ve mutluluk kaynağı olan çocuk, anne ve babaya Allah’ın bir emanetidir. Çocuklarının terbiyesinden sorumludur.

Çocuklarına karşı başlıca vazifeleri şunlardır:

1. Çocuklarını sağlıklı olarak besleyip büyütmek, çocuklarının beden ve ruh sağlığını korumak,

2. Çocuklarına haram lokma yedirmemek, Peygamber Efendimiz: “Allah yolunda harcanan paraların sevabı en çok olanı, aile fertlerine harcanan paradır” ¹⁴⁵¹ diye buyurmuş; başka bir hadisinde de; “İnsanın aile bireylerini sefil bırakması kendisine günah olarak yeter” ¹⁴⁵² buyurmaktadır.

3. Çocuğun sağ kulağına ezan, sol kulağına da kamet okumak ¹⁴⁵³ ve güzel bir isim koymak, ¹⁴⁵⁴ ayrıca Allah Teâlâ’ya şükür için kurban (akika) kesilir. Hz. Âişe (r.a.)’den şöyle rivayet edilmektedir: Rasûlullah (s.a.s.) bize “erkek çocukları için iki, kız çocukları için bir koyun ‘akika’ olarak kurban etmemizi emretti.” ¹⁴⁵⁵

4. Çocuğu iyi terbiye etmek, ona ahlâk yönünden güzel örnek olmak. Peygamberimiz: “Hiçbir baba, çocuğuna güzel terbiyeden daha üstün bir bağışta bulunmamıştır” ¹⁴⁵⁶ buyurarak çocuk terbiyesinin önemini belirtmiştir.

5. Çocuğuna namaz kılmayı, diğer dinî ve ahlâkî görevleri öğretmek, ¹⁴⁵⁷

6. Çocuğunu okutmak, geçimini sağlayıcı bir meslek sahibi yapmak,

7. Çocukları sevmek, onlarla ilgilenmek. Çünkü çocukların yemek içmek kadar sevgiye de ihtiyaçları vardır.

8. çocuklara sevgi gösterirken, hediye verirken ayrım yapmamak, eşit ve adâletli davranmak, “Allah’tan korkun ve çocuklarınız arasında adâleti gözetin.” ¹⁴⁵⁸

9. Evlenme çağına geldikleri zaman çocukları evlendirmek. ¹⁴⁵⁹

Ebu Hüreyre (r.a.)’den (bir gün) Rasûlulah (s.a.s.) Hz. Ali (r.a.)’nin oğlu Hz. Hasan (r.a.)’ı öptü, Akra b. Habis de Peygamberimizin yanında bulunuyordu. Akra:

“Benim on tane çocuğum olduğu halde, hiç birini öpmedim” dedi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.s.) ona hayretle bakıp: “Merhamet etmeyene, merhamet olunmaz” buyurdu. ¹⁴⁶⁰ Çocuklara merhamet etmeli, sevmeli, Allah’ın bizlere bir emaneti olduğunu unutmamalı, onların ahlâklı, faziletli yetişmesi için gayret etmeli, onlar için çok duâ da etmelidir. Rabbimiz Allah şöyle buyuruyor:

“Ey insanlar kendinizi ve ailenizi (çoluk çocuğunuzu) ateşten koruyun. Onun yakıtı insanlar ve taşlardır.” ¹⁴⁶¹

Kendimizi ve ailemizi cehennem ateşinden korumamız için Allah Teâlâ bizleri uyarıyor. Haksızlık, ahlâksızlık, zulüm, her türlü şirk, isyan, küfür ve günahlardan sakınmak suretiyle ve ibâdetlerimizi, kulluk görevlerimizi en iyi şekilde yaparak kendimizi ve ailemizi cehennemden korumaya çalışmalıyız. Dinimizin emri budur. Kendimizi ve ailemizi seviyorsak ve düşünüyorsak bu böyledir. ¹⁴⁶²