Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
stimantes illud esse idolis immolare. Et in hoc ca- su, inquit Vazquez, non esset peccatum cum scan- dalo aliorum vesci idolothytis ad tuendam vitam propriam. Quod verum est, si necessitas esset ma- nifesta, & alij omninò ineptè scandalum pateren- tur. Secunda, quia illo opere externo videatur quis ex corde profiteri falsam religionem Deorum, il- lis immolando: & hac ratione non licet vesci ido- lothytis, etiam in extrema necessitate famis, nisi quis eam sufficienter exprimens, aliis significet se non animo sacrificandi, sed vitam sustentandiac- cedere: idem etiam deberet explicare ad vitandum scandalum, ne scilicet alij ex eo facto occasionem peccandi sumerent. Tertia, quia lege humana pro- hibitum fuit, sicut prohibitum fuisse ab Aposto- lis Act. 15. & deinde ab aliis dictum est disp. 8. sect. 1. hæc autem lex obligare non potest cum tanto dispendio, quia cessante scandalo, & idololatriæ<-P> @@0@ @@1@ cum tanto dispendio lex illa obliget. Si opponas August. ep. 154. ad Publicolam, à quo interrogatus ep. præced. si Christianus aliquis ambulans passus necessitatem, victus fame vnius diei, vel bidui, vel multorum dierum, vt iam durare non possit, ita oc- currerit, vt in ipsa necessitate famis, in qua sibi vi- detur iam mortem proximare, inuenerit cibum in idolio (id est, mensa idolis consecrata) positum, vbi nullus sit hominum, & non possit inuenire alium cibum, debet mori, aut ex inde cibari? Et August. in fine illius ep. 154. tandem respondet. Restat, vt dicamus aliquid de eo viatore Christiano, quem commemorasti, victum famis necessitate, si nihil vspiam inuenerit, nisi cibum in Idolio positum, vbi nul- lus alius est hominum, vtrum ei satius sit fame emori, quàm illud in alimentum sumere, &c. si certum est esse Idolathytum, melius Christiana virtute respuitur: si autem vel non esse scitur, vel ignoratur, sine vllo con- scientiæ scrupulo, in vsum necessitatis assumatur. Qui- bus planè docet (inquit Vazquez) non solùm li- cere, sed etiam necessarium esse idolothytum non māducare, cùm ait, melius respuitur: nam de eo cùm ignoratur, an sit idolothytum, inquit, sine scrupulo
quamuis Lorinus actorum 15. vers. 20. putet Au- gustinum tunc non damnare esum idolothyti, sed cōsulere, vt non edatur. Vterque tamen existimat tunc licitum esse vesci idolothyto, imò Vazquez necessarium, seu obligatorium censet vesci idolo- thyto, etiamsi scandalũ sequatur, sed distinguen- dum videtur, si de necessitate aliis constat, & ni- hilominùs scandalizantur, licitum erit, sed non obligatorium, fame mori, ne scandalum patian- tur: si autem non illis constet de necessitate, & ideò graue scandalum non vnus tantùm, sed multi patiantur, tenebitur fame mori, maximè si scanda- lum creditur vsque ad mortem duraturum: quia teneor contemnere propriam vitam corporum propter vitam spiritualem, præsertim æternam multorum: & ita poterit piè Augustinus exponi: eodémque modo poterit exponi Leo episto. 77. ad Nicetam cap. 5. vbi interrogatus de captiuis, qui apud gentiles polluti erant cibis immolatitiis, re- spondit: vt pœnitentiæ satisfactione purgentur, quæ non tam temporis longitudine quàm cor- dis compunctione pensanda est. Ac si dicat, non esse imponendam publicam pœnitentiam, sed ali- quam aliam, quæ cordis compunctione potiùs pensetur. Et addit, Et siue hoc terror ex torserit, siue fames suaserit, non dubitet abolendum, id est, remit- tendum per cordis pœnitentiam: cùm eiusmodi cibus præ metu, aut indigentia, non pro religionis venera- tione sit sumptus. Ac si dicat, simplici pœnitentia remittatur eis, nec vt idololatræ pœnitentiam agant. Supponit ergo, saltem esse peccatum. Respondet Vazq. Leonem non loqui de iis, qui extrema famis necessitate oppressi, his cibis vsi sunt, sed de iis qui communi fame adducti, illis vescebantur, qui sanè peccarunt, saltem ratione præcepti Ecclesiastici, quod tũc vigebat: neque lo- quitur (inquit meo iudicio) de iis qui metu incus. so ex cōtemptu tales cibos sumebant, sed de com- muni alio metu, quamuis nec in priori casu fieret ex affectu falsæ religionis, vt patet. Id verò quod de Eleazaro dicebat Adrianus, mortem videlicet sustinuisse, ne aliis esset scandalo, friuolum putat Vazquez, si sermo sit de scandalo passiuo: nam<-P>@@
metus ipse incussus erat in contemptum legis, & fidei, & cum illud opus ad quod congebatur, esset malum, & haberet speciem mali, ab eo etiam ab- stinuit ratione scandali actiui, vt patet 2. Machab. 6. vbi citò respondit dicens, præmitti se velle in in- fernum, Non enim ætati nostræ dignum est, inquit, fingere, vt multi adolescentes arbitrantes EleaZarum nonaginta annorum transisse ad vitam alienigenarum: & ipsi propter meam simulationem, & propter modi- cum corruptibilis vitæ tempus decipiantur, &c. Quæres, an medicus ministrans carnes, vel conditum ex carnibus Carthusiano in extremis, peccet? Respondet Vazquez disp. 162. num. 35. non peccare: tum quia regula non obligat ipsum: tum quia ex tali administratione, non sequitur damnum religioni, nec quicquam derogatur se- ueræ abstinentię Carthusianorum, quod ipse Car- thusianus propter ignorantiam sine peccato tunc carnibus vescatur. Dubitabis, an cùm nullus alius est cibus prætet carnes, abstinere ab eis teneatur Carthusianus. Quidam primò dicunt, Non semper est malum abstinere ab omni cibo ad vitam necessario: sed ex fine honesto honestari potest. Probant, quia ita tenent Henr. quodlib. 5. quæst. 31. ad argu. Maior 4. dist. 15. quæst. 22. Caietanus 2. 2. quæst. 32. art. 6. Vict. relect. de homic. num. 26. Soto 5. iust. quęst. 6. art. 4. §. in eadem solutione, Cord. lib. 1. quæst. 38. in 6. ratione, & eius solutione, Valentia 2. 2. disp. 5. quæst. 13. puncto 4. §. mihi sententia Scoti, Na- uarrrus 2. de rest. cap. 3. num. 70. Panor. cap. sacris nu. 7. de his quæ vi &c. Probant item ex Augustini ep. 154. ad Publicolam, vbi de eo qui solus est, & alium cibum non habet, præter eum de quo cer- tum est, esse idolothytũ, ait, melius Christiana vir- tute respui: item ex D. Thom. quæst. 32. art. 6. do- cente, licirum esse auferre sibi necessaria propter conseruationem personæ, quæ esset valdè necessa- ria Reip. vel Ecclesiæ: quia bonum cōmune præ- ferendum est priuato. Item quia Carthusiano li- citum est non vesci carnibus, cùm alij cibi sunt, sed insufficientes ad tuendam vitam: vt probasse se putat. Secundo dicunt, quando non sunt alij cibi præ- ter carnes, licitum Carthusiano esse ab illis absti- nere: quia perinde est nullum alium cibum adesse, & adesse insufficientes: sed in hoc casu est lici- tum abstinere à carnibus, ergo & in illo: item pro- bant ex Cassiano lib. 5. de instit. renun. cap. 40. vbi ait, duos adolescentes ex præcepto Abb. Ioannis in eremo Scythiæ degẽtes, ad ficus ex Lydia dono sibi allatas in Scythia hactenus non visas, ad se- nem quẽdam in interiori eremi solitudine infirma valetudine laborantẽ deferendas missos, à via ab- errantes tā itineris lassitudine, quàm inedia, sitiq́; cōfectos flexis genibus in orationis officium, spi- ritum Deo reddidisse, qui post hęc inuenti sunt fi- cus intactas, vt acceperant, reseruasse: eligentes scilicet, animam magis, quàm fidei depositum perdere, vitamq́ue potiùs amittere temporalem, quàm senioris violare mandatum. Hucusque Cas- sianus. Tertiò dicunt, lex fieri potest, quæ ob finem aliquem honestum carnibus interdicat, etiam cùm nullus alius est cibus, quo vita possit conser- uari. Gerson 2. part. tract. de abstin. Carthusiensum Alphab. 39. §. tertiam: vers. secunda ratio, Valentia<-P> @@0@ @@1@ Probatur: nam de re honesta fieri lex potest, ob finẽ honestum: sed abstinentia à carnibus etiam cùm non est alius cibus, potest esse honesta ex prima conclusione: ergo. Vnde in Hispania olim fuit lex, ne reus cibum sumeret, vt Nauarra suprà testatur. Quartò dicũt, cùm extrema necessitate Carthu- sianus laborat, nec alius cibus est præter carnes, tenetur à carnibus abstinere, quamuis inedia mo- riatur: quia de omnimoda abstinentia à carnibus, est lex, & consuetudo: voto autem tenetur legibus religionis obedire, item si alij cibi essent, sed eos omnes præter carnes omninò fastidiret, teneretur adhuc à carnibus abstinere, vt ait Vazquez disp. 162. cap. 1. num. 2. ergo similiter, &c. Dico tamen, quando nulli alij essent cibi, pos- se, & debere sub mortali Carthusianum carnibus vesci, saltem semoto scandalo, Gerson. 2. p. tract. citato, §. in 2. conclusione, Vict. relect. de temp. nu. 10. Ledes. 2. 4. q. 17. a. 6. dub. 5. §. posset aliter. Vaz- quez disp. 162. cap. 4. Azor to. 1. lib. 5. cap. 6. quęst. 7. Cou. 1. var. 2. n. 10. rẽ censens indubitatam, inter quos tamen discrimen est, quia Gerson cuius sen- tentiā Vict. & Ledes. teneri posse affirmant, censet ratione scandali vitādi si immineat, posse, & teneri Cart. in eo euentu à carnibus abstinere: sed vazq. Azor. & Cou. putant nullā tunc de scandalo ratio- nẽ habendam probatur, quia extrema necessitas à legis humanæ obseruatione excusat capit, sicut de consecr. d. 1. cap. ieiuniũ ad 3. cap. sanctam dist. 4. & cap. consilium de obseruat. ieiunior, ca. quod non est de regul. iur. & annotauit glos. ibi, & d. c. sicut, v. necessitas. Nec valet dicere, id esse verum, nisi lege ipsa præscriptus etiam sit casus extremæ ne- cessitatis: Nam hic nulla lex est, nec esse potuit, vt Carthusianus in extrema necessitate, à carnibus abstineat, cùm nullum appareat bonum, ad quod necessaria sit talis abstinentia, quæ in eo euentu non religiosa, sed superstitiosa erit, nisi ignoran- tia excuset: facit cap. exiit de verb. sig. §. nec quic- quam, vbi Pontifex agẽs de abdicatione omnium rerum etiam in communi, quam Franciscani pro- fitentur, ait: non esse homicidas sui, vel tentatores Dei, quia prouidere suis necessitatibus possunt ex iis, quæ li- beraliter illis offerũtur, vel ab ipsis mendicantur, vel ex opere manuum suarum, & quidem vbi (quod non est æqualiter præsumendum) hæc cuncta deficerent, sicut nec cæteris, sic nec ipsis fratribus iure poli in ex- tremæ necessiitatis articulo detẽtis concessa præcluditur, cùm ab omni lege extrema necessitas sic exempta, ex- quibus Pontificis verbis deducitur, si viā omnem de necessariis ad vitam sibi prouidendi fratres oc- cluderent, fore sui homicidas: Dei nulla lege posse obligari in extrema necessitate: ergo nec Carthu- siani in extrema necessitate tenentur à carnibus abstinere; quia lex suæ religionis, ac proinde nec votum obedientiæ, non potest eos cum tanto di- scrimine obligare. Necessitati vel dij coguntur ce- dere, dixit Dion. Alicarnas. lib. 6. in oratione Me- nenij Agrippæ, & ex Platone, Homero, & aliis radit Tiraquellus de retractu lignagier §. 26. glos. 1. n. 22. vnde Gerson suprà vers. tursus interrogati, ait, eorum (scilicet Carthusianorum) aliqui excel- lentes viri per me ipsum interrogati quid agerent, vbi in deserto aliquo vel carcere nihil haberent, præter carnes ad vescendum? Responderunt, se comesturos fore absque omni scrupulo, priusquam se mori permitterent, & vers.<-P>@@ <-P>seq. refert Carthusianum equo iter facientẽ fame & siti qua laborabat, coactum sanguinem sui equi bibisse, delatum fuisse hoc ad reliquos fratres, qui necessitati circunstanti attendentes, quæ legem non habet, eundem absque disciplina, vel quauis pœna innoxium susceperunt: maximè quod suffi- ciẽter cōstare poterat omnibus de necessitate sua. Adde, sicut nulla ratione licet directè se occi- dere, vt probat Nanarra 2. de rest. cap. 3. num. 17. 18. & 19. ita neque indirectè sine ingenti causa: at abstinere à carnibus cùm nō est alius cibus, est in- directè se occidere: ergo non licet sine ingenti causa qualis non est sola obseruatio regulæ Car- thusianorum de abstinentia, sicut nec communis aliorum necessitas est causa sufficiens ad dandam elcemosinam de necessariis ad vitam tuendam: vnde D. Thomas 2. 2. quæst. 32. art. 4. ait de neces- sariis ad vitam tuendam non esse dandam elee- mosinam, quia esset se occidere, & quæst. 69. art. 4. ad 2. ait, si aliquis sit condemuatus, vt fame moriatur, non peccare sumendo cibum sibi occultè ministratum, quia non sumere esset seipsum occidcre: imo Caieta- nus ibi ad 8. dub. ait, constat quòd nolle vti alimento habito, est occidere seipsum non minus quàm se ipsum gladio transuerberare. Vnde dicendum est, quod te- netur comedere, vt ius naturæ seruet. Scio alios sentire, quod potest permittere suam mortem: sed hoc falsum puto (de quo disp. de lege pœnali) & eo dato non est simile de Carthusiano, qui cùm non sit damnatus ad inediam, non habeat, aut ha- bere possit præceptum abstinendi à cibo simplici- ter necessarium, non est cur possit ab illo abstine- re: fauet Ambrosius cap. pasce, 86. dist. dicens, pa-
sio etiam tribuit D. Thom. 2. 2. quæst. 32. art. 5. & Bartholomæus Vrbinas in milleloq. Ambrosia colligit caput illud ex Ambr. lib. de alendis paupe- ribus, qui actenus desideratur, quamuis auctor scholij: quo in editione decreti Gregoriana caput illud illustratur ex Polycarpo li. 6. collectionis ca- nonum Greg. presb. tit. 20. ascribat Ans. lib. 13. col- lectionis canonum c. 28. qui liber actenus in lucem non prodiit, sed in vaticana bibliotheca delitescit consonat lex necare, ff. de liberis dicens. Necare vi-
abstinentia illa ab omni cibo cùm necessarius est ad vitam conseruandam immediatè, & lex pro- pria natura ad inferendum mortem refertur: & sanè inhumanum esset ad pereundũ fame homi- nem velle obligare, cùm nulla sit tantæ abstinen- tiæ necessitas, vel vtilitas, & fames sit teterri- mum, seu miserrimum mortis genus, vt Homerus Eurilochi nomine pronunciauit 12. Odisseæ: & Ammianus Marcellin. lib. 19. id vocat, vltimum omnium malorum: & lib. 25. ignotissimum mortis ge- nus veluti admodum ignobile: vnde threnorum 4. ver. 9. melius fuit occisis gladio quàm interfectis fame: quoniam isti extabuerunt consumpti à sterilitate terræ, & prouerbium celebratissimum est, fames acutissimus ensis, quod commemorat Bald. l. pactum col. vlt. C. de pactis, qui etiā cōsil. 459. cuius initiũ est, lata fuit sententia, col. 2. lib. 3. consiliorum ait,
22. ait, fame nihil esse inferius: & Epicurus apud Theodoretũ lib. 22. de curand. Græc. affect. qui de iudicio, & fine est, non longe à principio, cùm<-P> @@0@ @@1@ nec sitim patiatur, pro tuenda saturitate, hoc est pro fame, & siti pellenda, censuit vel aduersus pa- trem Iouem esse homini depugnandum: qua de re vide plura apud Tiraquellum suprà à num. 23.
------------------------------------------------------------ An cessante fine legis cesset lex, & eius obligatio. gis: vno modo in communi, & vni- uersali; alio modo in particulari, quando finis cessat in communi, duæ solent referri opiniones: prima tunc quidem debere cessare legem, seu debere reuocari à principe: non tamen cessare de facto, nisi reuo- cetur, vel contraria consuetudine abrogetur, tri- buitur Soto 1. iust. quæst. 6. art. 8. in fine, & aliis Thomistis quæst. 96. art. 6. & quidam sine dubio ita dicunt: sed Caietanus, Conradus, & Medina, Valentia, & Vazquez, nihil dicunt de hac re. Exemplum ponit Sotus: sicut si detur lex, nequis noctu arma deferat, verbi gratia: quia est seditio in Rep. licet iam cessasset omninò illa seditio, quæ fuit ratio, ob quam posita est lex, non cessaret obli- gatio, & vis illius legis, donec abrogaretur per principem, aut per contrariam consuetudinem. Alij oppositum censent probabilius, tribuen- tes victoriæ relectione de temperantia quæst. 2. & relect. de potestate ciuili num. 22. sed priori lo- co nihil dicit. Exemplum eius est, vt si tempore belli prohibeantur arma ad Gallos deferri, si ces- set illa ratio in vniuersali, scilicet, quia est pax, lex non obligat. Hæc secunda opinio expressè est Ca- stri 1. de potest. legis pœnal. cap. 5. docum. 3. ponit exemplum, si propter scandalum, quod probabili- ter timeretur, prælatus sub mortali præciperet, ne aliquis religiosus accedat ad ianuam communem conuentus, vel ad talem domum personæ sæcula- ris, quamdiu ratio scandali manet, ipsa obligatio legis sub mortali manet: sed cessante occasione scandali, obligatio legis erit penitus nulla, etiam si prælatus non reuocauerit præceptum suum: sed velit manere legem cum eadem obligatione qua prius. Eandem sententiam tenent Medi. quæst. 90. art. 2. ad 4. & communiter ibi recentiores: & in- sinuatur à Caietano in sum. verbo, lex iniusta, in fine, & à Syluest. verbo, lex, quæst. 9. post ragulam 3. partic. 3 in fine, imò eiusdem sententiæ videtur Sotus 7. iust. quæst. 1. art. 3. §. circa secundam con- clusionem, vers. ex his fit consequens: nam lo- quens de voto, quod fit de rebus ex se indifferen- tibus, ait quòd cũ de similibus rebus votum emit- titur, non obligat, nisi quamdiu fini illi conducũt & quamdiu durat causa, quæ votum facit legiti- mum: illa enim cessante, cùm opus ad suam redeat indifferentiam, desinit esse materia voti: atque adeò cessat obligatio. Exẽplum est, voluisti vicini limina non calcare, propter periculum, quòd in- tus latebat, illo cessante non te diutius votum te- net: quod probat Sotus: quia votum non plus obli- gat quàm si esset lex: sed lex cessat cessante in vni- uersum eius causa, & fine: ergo pariter votum. Hæc opinio suadetur à Castro, Victoria, & aliis quia si à principio lex esset inutilis bono com- muni, esset nulla: ergo si postea reddatur omninò<-P>@@
res sit, & duret. Probant etiam Castro, & alij ex cap. 1. de regulis iuris in 6. vbi ex Chrysost. dicitur,
ex capit. cum cessante, de appellationibus, vbi In- no. III, dicit, cessante causa, cessat effectus. Nec refert, inquit Castro, an lex exprimat causam ipsam, & rationem motiuam, seu finem, an non. Nam si cau- sa legis potuerit ita cognosci, vt proculdubio scia- tur fuisse ipsā, & non aliā, idem erit dicendum, ac si illa apertè exprimeretur. Videtur hęc sentẽtia D. Thomæ quæst. 90. art. 2. & quæst. 96. art. 6. vbi ait,
vim obligandi; quod ex communi, & ex ipso Soto & Victoria disp. 1. & aliis dictum est: ergo eo ipso quod lex nullo modo possit conducere communi bono, vim, & substantiam legis non obtinet: idem videtur sentire Azor. tom. 1. libr. 5. cap. 16. quęst. 15. Propter hæc dicerem primò, proculdubio si nec in præsenti lex conducat communi bono, nec conductura speratur, statim desinit esse lex, nec obligat in actu secundo, nec in actu primo. Secun- dò dico, si legis obseruatio nunc est inutilis com- muni bono: sed postmodùm creditur illi profutu- Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|