Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv

7. de bello iudaico cap. 10. sed Deo volente, teste

Iosepho eod. lib. cap. 9. nec permisit Deus vnquam

reparati, vt docet Chrysostomus orati. 2. aduersus

Iudæos. Vide Barradam 2. in euang. cap. 20. Psalm.

49. inquit Deus: nunquid manducabo carnes tauro-

rum, aut sanguinem hircorum potabo? immola Deo sa-

crificium laudis, &c. Quasi dicat, volo alia sacrificia

loco veterum. Vnde psalm. 109. Iurauit dominus, &

non pœnitebit eum, tu es sacerdos in æternũ secũdum or-

dinem Melchisedech. Quasi eum pœnituerit prioris

sacerdotij instituti, ipsiusque loco aliud instituerit

duraturum in æternum. Translato autem sacerdo-

tio necesse fuit legis translationem fieri, Hæb. 7. &

mutato regno, & republica, necesse fuit leges iu-

diciales tolli: solùm manent in arca fœderis leges

seu præcepta decalogi ex lege naturæ, & Euange-

lica seruandi 3. Reg. 8. Ostendit dominus, Deut. 34.

Mosi terram promissionis, dixitque ei, non intrabis ad

illam. Sic lex Mosis non intrat Ecclesiam Christi.

Iudęi, vt infantes fasciis legis veteris inuoluuntur,

& ligantur, non Christiani; quia adulti sunt. Vnde

Gregor. 28. moral. cap. 27. Deus iudex Iudæorum po-

pulos non aperta spiritus prædicatione edocuit: sed figu-

rata locutione, præceptis litteræ astrinxit adhuc infirma

sapientes, verborum suorum caligine, quasi pannis in-

fantiæ obuoluit, &c. Vsquequo paruuli diligitis infan-

tiam? Prouerb. 1. Psalm. 58. Errauerũt Iudæi ab vtero,

id est à lege, vt exponit Augustinus ser. 20. de san-

ctis. Origen. 3. in Iob, sicut abortiua non viderunt

lucem impij, scilicet Iudæi. Idem docet hom. 7. in

Num. Theatro synagoga similis fuit, in quo milleSynagoga si-|milis fuit thea|tro.

figuræ Christi, & aliorum ad Christum spectan-

tium non petpetuum præbuere spectaculum. Ior-

danis, qui iudæos irrigabat in mare mortuum in-

gressum est, id est, lex Moysi mortua iam est, ædifi-

cato palatio Ecclesiæ: typus (Hispanè el modelo) de-<-P>@@

<-P>structus est, id est lex vetus. Facta statua ærea, vel

aurea figmentum luti dissolutum est, id est, anti-

qua lex noua instituta. Origen. hom. 10. in Leuit.

Destructo mobili tabernaculo, & ligneo Sinago-

gæ, & legis veteris, templum veri Salomonis, Ec-

clesia scilicet Christi, & lex Euangelica firma, &

stabilis, constructa est. Certè si maneret resp. & lex

antiqua, quæ longè plura præcepta, & sacramenta

habet, quàm Christiana, populus diceretur Mosai-

cus potius quàm Christianus: quod esset indecens.

Vide alia apud Cyrillum de adoratione, & lib. 9.

contra Iul. & apud Barradam 2. in Euang. cap. vlti-

mo, vbi etiam respondet ad id Malach. 4. memento-

te legis Mosis, vt referatur ad antiquum tempus,

vel cum Burgensi, vt meminerimus legis Mosis

non ad obseruationem: sed ad eruditionem, quia

in ipsa, vt in speculo multæ veritates videntur, te-

ste Cyrillo 1. de adoratione. Id verò Matth. 5. Non

veni soluere, &c. Explicat, quòd Christus in vita sua

legem non soluerit, sed seruauerit, idq́ue fecerit,

quod in ea erat figuratum; & sic eam vacuam an-

teà, impleuerit; & quantum ad Decalogum con-

firmauerit, & perfecerit, vt patet Matth. 5. quod

etiam notauit Cyrill. locis citatis. & lib. 8. contra

Iul. & Theophylactus in Matth. 5. de eodem loco

vide.

  Præcepta verò minima, quæ Christus ibi serua-

re præcepit, si sunt Mosayca, ante mortem Christi

seruari præcipiuntur, & non posteà: quod verò

dicitur Matth. 24. Rogate ne fuga vestra fiat hyeme,

vel Sabbatho. Non significat legem seruandam, sed

metaphoricè designat petendum esse commodum

tempus fugiendi.

------------------------------------------------------------

SECTIO III.

An lex vetus, etiam quoad præceptæ iudicialia,

& moralia cessauerit.


AVgustinus contra Faust. cap. 2. ait inDe Præceptis|iudicialibus.

lege veteri quædam fuisse præcep-

ta vitæ agendæ, alia vitæ significan-

dæ: & posteriora hæc abrogata esse:

sub quibus meritò aliqui nō solum

cæremonialia intelligunt: nam etiam iudicialia

significationem habebant, quamuis minus princi-

paliter, vt suprà diximus, & ideò etiā dici possunt,

vitæ significandæ. Vnde D. Thom. & cum eo alij

quæst. 104. art. 3. & communi consensu omnes ci-

tati sect. præcedenti, & nunc citandi, docent iudi-

cialia iam cessasse.

Mutato statu|Reip. mutātur|leges eius pro-|priæ.

  Quod confirmatur; quia mutato statu Rei-

pub. mutantur omnes leges propriæ ipsius,

ipsique accommodatæ, & eius gubernationi: qua-

les erant leges iudiciales: ergo tales cessarunt, prę-

sertim sublato fundamento nempe circuncisione:

quia pro circuncisis tantùm ex semine Abrahę da-

tæ sunt. Poterant quidem Iudæi manere in sua

Repub. & constituere sibi regem, & retinere le-

ges iudiciales à Domino receptas, sicut etiam mo-

do Ecclesia aliquas ex illis legibus iudicialibus re-

nouauit: tamen lex illa quoad præcepta iudicialia

nullam vim habet: nam à Christo abrogata fuit,

ita vt nec Hebræos circuncisos obliget. Cum au-

tem dixit Paul. Galat. 5. testificor omni circũcidenti se,

quoniam debitor est vniuersæ legis faciendæ: non signi-

ficauit adhuc vigere legem Moysi pro his qui cir-<-P>

@@0@

@@1@596 Quæst. CIII. Tract. XIV.

<-P>cunciderentur: ibi enim Paulus loquitur de lege

etiam quoad cæremonialia: hęc autem cessasse do-

cet ea Epist. & alibi sæpe: sed argumentatur ad ho-

mines. Cùm vos dicatis, retinendam circuncisio-

nem, consequenter debetis totam legem seruare:

quia circuncisio vt à Deo erat, erat quasi protesta-

tio totius legis, & ad eam obligabat. In his omni-

bus consentit nobiscum Vazquez quæst. 180. cap.

2. & 182. cap. 9. D. Thomas, Medina, & alij, quæst.

104. art. 3. Sot. 2. Iust. quæst. 6. art. 1. Valent. disp. 7.

quæst. 7. punct. 7. & iterum D. Thomas quæst. 108.

art. 2. ad 4. & art. 3. ad 3.

  De præceptis autem moralibus, quæ ab Augu-10

stino suprà vocantur, vitæ agendæ, significat ibiDe præceptis|cæremonialib.|prima senten-|tia.

Augustinus, non cessasse: quia dicit ex veteri Te-

stamento à Christianis seruari: quod expressiùs

tenet Vazquez disput. illa 180. cap. 3. & 4. docens,

quæ præscribebant præcepta illa moralia, facien-

da esse non solùm ex obligatione legis naturalis,

sed etiā ex obligatione illius legis positiuæ: quàm

tenet quoad materiam præceptorum moralium

etiam ad Gentiles, & ad totum orbem se exten-

disse, & modò se extendere. Pro qua sententia re-

feruntur aliqui Theologi, 4. dist. 1. præsertim Dur.

quæst. 9. num. 8. 9. & 10. Palud. quæst. 6. art. 5. imò

& D. Thom. hîc; quæst. 103. art. 3. quoniam ait, le-

gem veterem futuram in æternum secundùm prę-

cepta quidem moralia simpliciter, & absolutè: se-

cundùm cæremonialia autem quantum ad verita-

tem ipsis figuratam: & quæst. 104. art. 3. distinctè

docet, cæremonialia & iudicialia cessasse: de mo-

ralibus autem nihil dicit: & Ephes. 2. lect. 4. ait, nō

cessasse, ita exponens id Matth. 5. Non veni soluere

legem, sed adimplere: scilicet, quoad partẽ moralem:

quam quidem Christus non abstulit, sed adimple-

uit, tum melius illam interpretando: tum adden-

do consilia, vt perfectius seruaretur. Quod vide-

tur consentaneum verbis Christi, audistis quia di-

ctum est antiquis, &c. Quod non reuocat, sed quo-

dammodo confirmat, & auget, dicens, Ego autem

dico vobis, omnis, qui irascitur, &c. Idem fecit circa

præceptum non fornicandi, & nō furandi. Eadem

autem est ratio de omnibus moralibus: quia om-

nia sunt connexa in illo, Diliges proximum tuum si-

cut teipsum, vt dicitur Roman. 13. vnde Paul. ibi, &

Ephes. 6. allegat illa mandata tanquam retinentia

obligationem. Idem Iacobus cap. 2. & vocat illam

regalem legem. Verba Pauli Rom. 13. sunt. Nam

non adulterabis, non occides, &c. in hoc verbo instau-

ratur, diliges proximum tuum sicut teipsum, & Ephes.

6. Honora patrem tuum, & matrem tuam: quod est

mandatum primum in promissione, & Iacobi 2. Si ta-

men legem perficitis regalem secundùm Scripturas: di-

liges proximũ tuum sicut teipsum: bene facitis. Si autem

illa testimonia, & promissiones solùm pertinerent

ad populũ antiquum Iudæorũ: nulla ratione Pau-

lus, & Iacobus ea allegassent pro Iudæis, & genti-

bus sui temporis, in quo essent antiquata. Deinde

eod. c. Iacobus inquit, quicumque totam legem serua-

uerit, offendat autem in vno, factus est omnium reus: de

quo loco multa à nobis, & aliis dicuntur circa

quæst. 72. art. 2. Probat deinde Iacobus his verbis,

Qui enim dixit, non mœchaberis, dixit, non occides:

quod si non mœchaberis, occidas autem, factus es trans-

gressor legis. Constat autẽ sermonem ibi esse de lege

lata à Deo in mōte Sinai: ergo censuit Iacobus, le-

gẽ illam positiuā adhuc obligare: alioqui nō rectè

probasset, transgressorẽ vnius mandati fieri reum<-P>@@

<-P>vniuersæ legis: quia qui dixit, nō occides, dixit non

mœchaberis.

  Confirmatur ex modo, quo data sunt præcepta

moralia distincto à modo, quo data sunt cæremo-

nialia, & iudicialia.

  Prætereà cùm illa præcepta seruanda essent in

Ecclesia ex vi legis naturæ, inutilis fuisset eorum

abrogatio: non ergo sunt abrogata à Christo: sed

potius confirmata. Ridiculum autem esset dicere,

fuisse abrogata, vt erant olim lata lege positiua:

confirmata verò, vt erant naturalia. Cur enim id

faceret Christus? Sanè id esset dicere, Nemo te-

neatur deinceps ad hoc ex præcepto meo; sed na-

turæ: quod videtur impertinens. Quorsum verò

reuocaret præceptum iterum dandũ statim? Dein-

de lex Mosaica non cessauit per se ex solo lapsu

temporis determinati, pro quo lata fuerit: nā pro

nullo determinato tempore lata fuit: alioqui lex

propriè non fuisset. Nec verò per explicitam ab-

rogationem: sed per implicitā propter repugnan-

tiam legis nouæ cum veteri: sed lex noua non pu-

gnat cum veteri quoad præcepta moralia: ergo

vetus non est per illam abrogata: sed adhuc manet

in suo vigore quoad moralia præcepta.

  Secunda & vera opinio est, veterem legem ces-11

sasse etiam quoad præcepta moralia: quia licet adSecunda & ve|ra sententia.

materiam illorum pręceptorum teneamur ex lege

naturæ aut Euangelica: non tamen ex diuina posi-

tiua per Mosem promulgata. Ita tenet Sotus 2. Iust.

quæst. 2. art. 4. Medina hîc, quæst. 103. art. 3. con. 2.

(oppositum censens esse contra fidẽ) & quæst. 100.

art. 1. Valent. disp. 7. quæst. 7. punct. 2. & punct. 7.

circa princip. Felisius in elucid. Decalogi, part. 1.

cap.. 5. Barrad. lib. 2. in Euangelia cap. 21. colum. 2.

Azor tom. 1. lib. 6. cap. in princi. Suarez hîc, & alij

moderni expositores D. Thomæ. Et sumitur ex ip-

so D. Thoma quæst. 98. art. 5. dicente, præcepta De-

calogi obligasse Gentiles, nō vt erant legis Moy-

sis, sed vt naturalia: quod docent Conradus, &

Medina ibi, & Barrad. suprà, col. 2. & Valent. locis

citatis. Nam si tunc Gentiles illa lege non tene-

bantur: ergo nec modò: sed Iudæi conuersi ex Iu-

daismo, non habent nunc plura præcepta, quàm

alij Christiani: ergo neque illi tenentur ad mate-

riam præceptorum moralium, ex vi legis Mosaicę:

sed ex vi legis naturalis, aut Euangelicæ. Et planè

Durandus, & Paludanus aliud non senserunt, di-

cunt enim, ita nos obligare illa præcepta, sicut

obligabant gentiles tempore Mosis, vel omnes

ante ipsius legem: illa autem obligatio non mana-

bat ex lege Moysi, quia nondum ea lex erat, vel

cum gentibus non loquebatur: nam Dominus la-

turus legẽ illā Exod. 20. ait, Ego sum Deus tuus, qui

eduxi te de terra Ægypti, & Psal. 47. qui annunciat

verbum suum Iacob, iustitias, & iudicia sua Israël: non

fecit taliter omni nationi, & iudicia sua non manifesta-

uit eis. Ergo neque obligatio, quam nunc ponunt

Durandus & Paludanus, ex lege illa oritur: sed ex

lege naturali, vel Euāgelica. Et eodem modo sunt

intelligenda testimonia Pauli, Iacobi, Augustini

& D. Thomæ ab aduersariis citata. Alioqui cùm

non solùm loquantur de Iudæis, vel proselytis, qui

ad Christum venerunt post circuncisionem: sed

etiam de omnibus Christianis, sequitur omnes ex

lege Moysi teneri ad materiam illorum pręcepto-

rum. Quod licet de illis, imò & de omnibus ante-

cedentibus incarnationẽ Christi, & posterioribus

lege Mosis concedat Vaz quez, alij nō admittunt:<-P>

@@0@

@@1@Disput. XXIII. Sectio IIII. 597

<-P>quia illa lex quoad omnem suam partem solùm

loquebatur cum Iudęis: ergo illos solos obligabat:

ergo modò non obligat Gentiles ad Christum

conuersos: ergo nec Iudæos similiter ad Christum

conuersos: quia eisdem præceptis tenẽtur vtrique.

Deinde etiamsi lex illa olim Gẽtiles quoque obli-

garet, iam nullos obligat: quia scripturæ simplici-

ter, & absolutè docent, cessasse, mortuam, & abro-

gatam esse, vt patet ex adductis sect. præced. Con-

firmatur ex Paulo ad Rom. 2. Gentes, quæ legem non

habent, naturaliter ea, quæ legis sunt, faciunt, & ibid.

qui sine lege peccauerunt, sine lege peribunt: ergo Gen-

tiles nec tunc, nec modo tenentur lege Moysi; sed

naturali, si manent in Gentilitate, insuper verò le-

ge Euangelica, si baptisati sunt. Quare si peccatum

aliquod, eo quòd sit contra legem positiuam, no-

tabiliter est grauius, quàm si esset solùm contra le-

gem naturalem: istam grauitatem nō habent mo-

dò peccata commissa contra decalogum ratione

legis Mosaicæ: sed ad summum ratione legis posi-

tiuæ Euangelicæ.

  Vide Pererium Rom. 2. disp. 6. num. 43. qui ex

illo loco Pauli ibi, qui sine lege peccauerunt, sine lege

peribunt, & ex Psal. 47. non fecit taliter omni nationi,

&c. & ex communi sententia scholasticorum, &

patrum docet, Gentiles nunquam fuisse obligatos

lege Moysi, eo quòd solis Hebræis est lata, & pro-

mulgata. Ideóque reprehendit authorem cōmen-

tariorum epistol. ad Rom. qui falsò sub Ambrosij

nomine circumferuntur, eo quòd dixerit, Genti-

les, qui non credunt, peccare contra legem Moysi,

eo quòd dudum se illi adiungere noluerunt, nec ei

assenserunt. Vide etiam Pererium Rom. 1. dispu. 6.

num. 35. vbi ait, legem illam vni tantùm Hebræo-

rum populo latam fuisse; licet Rom. 7. disp. 5. num.

20. dicat, lex Mosis quantum ad obseruantiam decalo-

gi, & moralium præceptorum, non minus obligat Chri-

stianos, quàm olim Iudæos.

  Ad argumenta in contrarium responderet12

fortasse quispiam, legem veterem per se expirasse,

sine vlla formali abrogatione, ex solo lapsu tem-

poris definiti, pro quo imposita fuit, vt significat

Sotus, 2. iustit. quæst. 5. artic. 2. paulò ante 2. concl.

& lib. 1. quæst. vlt. Sic explicans id, quod dicitur in

epist. ad Galat. Cùm venit plenitudo temporis. Et Matt.

5. Non veni soluere, sed adimplere, id est, non veni

eam tollere, quasi esset perpetua: sed adimplere,

id est, ad complendum tempus, pro quo lata fuit:

sic etiam exponi potest id Luc. 16. Lex, & Pro-

phetæ vsque ad Ioannem. Et Galat. 3. Lex posita est do-

nec veniret semen, id est, Christus. Sed hoc non pla-

cet, quia sic non fuisset propriè abrogata, aut sub-

lata: imò non fuisset propriè lex: quia de rationeDe ratione|legis est, esse|ex se perpe-|tuam.

legis est, esse ex se perpetuam, & ferri sine vlla

temporis difinitione, aut limitatione, vt disp. 1. do-

cuimus. Vnde Abulens. Exod. 15. quæst. 18. Barrad.

lib. 2. in Euang. cap. 20. docent, legem veterem sua-

ptè natura fuisse perpetuam, & æternam: quia sine

vlla temporis limitatione posita fuit. Cùm ergo

$unclearō expirauerit solo lapsu temporis, dicendum est,

cessasse vera, & formali abrogatione, seu reuoca-

tione per Christum facta, & Apostolis ante mor-

tem, vel in Resurrectione manifestata, simul im-

ponendo illis præceptum promulgandi eam ab-

rogationem, & reuocationem: vel certè reuoca-

tam esse implicitè, & virtute; nempè instituendo

Baptismum, & obseruantias Christianas, vt neces-

sarias, & sufficientes ad salutem, & consequenter<-P>@@

<-P>tollendo præceptum Circumcisionis, & aliorum

legalium, maximè cùm alia præcepta præcepto

Circumcisionis nitantur, quo Respubl. Iudaica ab

aliis discernebatur.

------------------------------------------------------------

SECTIO IIII.

An lex vetus ante mortem Christi

cessauerit.


PArs affirmatiua suaderi potest, Pri-13

mò, quia ab eo instanti, quo Chri-

stus incarnatus est, cœperũt in eo im

pleri aliquę figuræ: ergo cœpit mori,

extingui, seu euacuari lex illa: cùm

iam significatio eius, quæ erat de ea re vt futura,

contraria esset veritati.

  Secundò, ex Paulo ad Galat. 3. Donec veniret se-

men. Ergo in aduentu Christi cessauit lex illa.

  Tertiò, ex Lucæ 16. Lex, & Prophetæ vsque ad

Ioannem. Ergo saltem ab illo tempore, quo Ioan-

nes prædicare cœpit, cessauit lex illa.

  Quartò, quia sacramentum Baptismi institutũ

est, quando Christus dixit, Nisi quis renatus, &c.

Ioan. 3. quod de Baptismo intelligendum docet

Trident. sess. 7. can. 2. vel quando fuit baptizatus,

& paulò post cœpit per Apostolos ministrari: ergo

ex tunc cessauit necessitas Circumcisionis: quia

Baptismus tunc erat sufficiens remedium: ergo

etiam tunc cessauit præceptum, & obligatio Cir-

cumcisionis: quia ad hanc non erat obligatio, nisi

propter necessitatem.

  Propter hoc quartum argumentum Scotus 4.

d. 3. quæst. 4. §. quantum ergo, & Gabriel. d. 1. q. 4.

art. 3. dub. vnico, con. 1. Rada. tom. 2. controuer. vlt.

art. 2. & alij Scotistæ dixerunt, statim post Baptis-

mi institutionem cessasse Circumcisionis præce-

ptum. Et quidam Thomistæ referunt idem dixis-

se Scotum de aliis cæremonialibus, & de iudicia-

libus. Quod tamen non dixit: sed solùm de Cir-

cumcisione, cessasse tunc quoad obligationem, li-

cet non quoad vtilitatem: quia tunc cœpit Baptis-

mus esse in consilio: per confilium autem Baptis-

mi tollitur præceptum Circumcisionis: vt si esset

præceptum matrimonij, tolleretur per consilium

virginitatis.

  Aduerte, in operibus illius legis tria posse di-

stingui. Primum, vtilitas eorum, si qua erat ex

operato; seu vltra meritum, & dispositionem

recipientis, vt sentio fuisse in Circumcisione re-

missionem peccati, & collationem gratię habitua-

lis inhærentis. Secundum est, ratio Diuini cultus,

& religionis. Tertium est, obligario.

  Dicimus ergo; Primò, legem veterem propriè14

sumptam vt condistinctam Circumcisionis, quæ1. Concl.

illam longo tempore antecessit, quoad illa triaLex durauit|vsque ad in-|stans mortis|Christi.

durasse, saltem vsque ad instans mortis Christi. In

hoc cōuenite August. Hieronym. cæterósque Pa-

tres, & Scolasticos doctores, & nulla ratione ne-

gari posse, affirmat Vazquez disput. 180. cap. 2.

Quod statim ostendemus.

  Secundò, idem dicimus de lege veteri, vt in-2. Concl.

cludit ipsam Circumcisionem, vt latè docet Vaz-

quez ibidem cap. 5. Valentia disp. 7. quæst. 7. punct.

7. Med. quæst. 103. art. 3. con. 3. & alij recentiores,

Sotus 2. iustitiæ, quæst. 5. art. 4. D. Thom. quęst. 103.

art. 3. ad 2. & 3. part. quæst. 37. art. 1. ad 1. & 4. d. 3.

art. 5. quæst. 3. Bon. quæst. 2. Rich. art. 3. quæst. 5.<-P>

@@0@

@@1@598 Quæst. CIII. Tract. XIV.

<-P>Capriol. quæst. vnica, ad 1. cōtra 1. con. Palud. q. 6.

art. 3. Maior quæst. 2. Dur. d. 1. q. 9. Felisius in elu-

cid. Decalog. p. 1. cap. 6. Martin. Ledesma, 1. p. 4.

q. 7. art. 2. dub. 3. Nunius Cabezudus 3. p. q. 66. art.

2. difficult. 3.

  Vtraque conclusio probatur, scilicet, legalia

præcepta, etiam Circumcisionis non cessasse ante

mortem Christi: & quidem de tempore ante ad-

uentum Christi res est omnibus nota ex Galat. 3.

Donec veniret semen, &c. De tempote autem Chri-

sti ante eius mortem. Probatur primò, quia Paulus

ad Roman. 7. durationem legis veteris declarat

exemplo legis matrimonij qua mulier subiecta est

viro quanto tempore vit eius viuit: Si autem mor-

tuus fuerit, vir eius liberatur à lege: ergo sentit,

viuente Christo Synagogam mansisse subiectam

illi legi. Secundò, quia Paul. ad Heb. 7. ait, Trans-

lato sacerdotio, necesse est, vt legis translatio fiat: Ergo

è contrario, durante sacerdotio, durat lex antiqua:

sed sacerdotium antiquum non est sublatum ante

mortem Christi: ergo nec lex antiqua. Tertiò,

quia Paul. Hebr. 9. ait, testamentum nouum non

esse confirmatum vsque ad mortem testatoris, sci-

licet Christi: ergo vsque ad illam non fuit ru-