İzahat vəRƏQİ

Düz xəttin parçalarla tənliyi.

Koordinat oxlarının hec birinə paralel olmayan koordinat baş-

lanğıcından keçməyən L düz xətti götürək. Düz xəttin obsis və

ordinat oxlarını kəsdiyi nöqtələr uyğun olaraq M(a,o) və y

N(o,b) olsun.L düz xəttinin tənliyini L N(o,b)

(1)

şəklində yazsaq, şərtə görə A≠0, B≠0 və C≠0 olar. 

M(a,o) və N(o,b) nöqtələri L düz xətti üzərində yerləşdiyin- M(a,0)

dən, onların koordinatları (1) tənliyini ödəyir. 0 x

Aa+C=o, Bb+C=o Buradan ;

və (2) z

(1) tənliyini Ax+By=- C şəklində yazaraq, bərabərliyin hər iki tərəfini

(- C) –yə bölsək

və (2) bərabərliklərini nəzərə alsaq ; 

(3)

olar. Bu tənliyə düz xəttin parçalarla tənliyi deyilir.

 
 
Müstəvi üzərində düz xətt. Düz xəttin normal tənliyi.
 
Müstəvi üzərində (0×y) koordinat sistemi və ∀ L düz xətti götürək. Koordinat başlanğıcını polyus və absis oxunu polyar ox hesab etsək , alınan polyar koordinat sistemində L düz xəttinin tənliyi y
ρ cos(α-φ)=p (1)

olacaqdır. (1) tənliyinin sol tərəfini açsaq n
ρ cosφ∙cosα+ρ sinφ∙sinα=p N
və polyar koordinatlarla düzbucaqlı koordinatlar
arasındakı x=ρcosφ və y=ρsinφ əlaqə düsturla- p α ρ M(x,y)
rından istifadə etsək φ
x cosα+ysinα-p=0 (2) 0 x
 
 tənliyini alarıq. Bu tənlik düz xəttin normal tənliyi L
və ya düz xəttin tənliyinin normal şəkli adlanır. P
 və α ədədlərinə normal tənliyin parametirləri deyilir.
 
Düz xəttin bucaq əmsallı tənliyi.

y=kx+b (1)
Tənliyinə düz xəttin bucaq əmsallı tənliyi deyilir.
b=0 olduqda (1) tənliyi y=kx şəklinə düşür, y=kx isə koordinat başlanğıcından keçən və bucaq əmsalı k olan düz xəttin tənliyidir.
k=0 olduqda (1) tənliyi y=b şəklinə düşür , bu da absis oxuna paralel olan düz xəttin tənliyidir.
M₀ (x₀, y₀) nöqtəsindən keçən və bucaq əmsalı k olan düz xəttin tənliyi
y - y₀ = k (x-x₀)
şəklindədir.
M₁ (x₁, y₁) və M₂ (x₂, y₂) nöqtələrindən keçən düz xəttin tənliyi

olar.