Kur'AN'da tevhiD

27- EL-KAHHAR, EL-KAHİR:

el-Kahhâr ve el-Kâhir sıfatları “kahr” masdarından gelirler. Kahr “ga­lebe” demektir. Kahir, fail vezninde “ğalib gelen, hükmeden” anlamı­na gelir. Bu kökten mübalağa ifade eden Kahhâr ise, aynı anlamı şid­det ve tekerrür suretiyle ifade eder. Allah hakimiyet ve kudretle kulla­rına galebe edip, onları -isteseler de istemeseler de- irade ettiği cihete yöneltmekte, istediği gibi yönetmektedir. ¹²²¹

el-Kahhâr, “yaratıkları içerisinde zorbaları, azgın tağutları ezer. Bütün yaratıklarını öldürmekle, onlara üstün gelir” ¹²²² demektir. Kur'an-i Kerim'de “el-Vâhidu'1-Kahhâr” ¹²²³ şeklinde vârid olmuştur.

el-Kâhir de aynı kökten ismi faildir. “Düşmanlarını kahreden, onla­rın belini kıran, onları öldürmek suretiyle kahreden” anlamına gelir. Bu vasıf da Kur'an-ı Kerim'de iki yerde geçer:

“O kulları üzerinde tam hâkimdir (kahhârdır). O, her şeyi yerli ye­rince yapan, haberdar olandır.” ¹²²⁴

“O kulları üzerinde kahhar (hakîm)dir. Size koruyucu melekler gön­derir.” ¹²²⁵

28- EL-FETTAH, HAYRU'L-FÂTİHİN:

Feth, “kapalı ve zor bir şeyi açmak”tır. ¹²²⁶ el-Fettah: “Âdil Hâkim” demektir ve mübalağa ifade eder. ¹²²⁷ “İşlerin hakikatlerini bilen Âdil Hâkim”¹²²⁸ olarak da tanımlanmıştır. İmam Gazzali ise el-Fet­tah vasfı için şunları söyler: “O, öyle bir varlıktır ki, O'nun inayetiyle bütün kapalı kapılar açılır. Hidayetiyle her müşkil hal olur. Peygam­berlerine, ülkeleri fethedip, düşmanlarının ellerinden çıkarır.”¹²²⁹

Kur'an-ı Kerim'de yalnız bir ayette Alîm ismiyle “el-Fettah el-Alîm” şeklinde Allah'ı tavsif eder:

“De ki: “Rabbimiz, sonunda hepimizi toplar, sonra aramızda hükme­der. O'dur Fettâh (adaletle hükmeden), Alîm.”¹²³⁰

“Hayru'l-Fâtihin” ismi: “...Ey Rabbimiz! Bizimle kavmimizin ara­sında sen gerçekle hükmet. Muhakkak ki sen hükmedenlerin en hayırlısısın” ¹²³¹ ayetinde Allah için varid olmuştur. Ayet-i kerimede de görüldüğü üzere “hükmedenlerin en hayırlısı” demektir. ¹²³²

29- EL-VELÎ, EL-MEVLÂ, EL-VÂLİ:

VLY kökü Arapçada “yardım ve birinin işini üzerine almak” anlamın­dadır. ¹²³³ Allah Teala’nın bir vasfı olarak el-Velî: “Yardım eden, ev­renin ve bütün yaratıkların işlerini üzerine alan” ¹²³⁴ demektir. Ve­lî, dost olmayı ifade eder. Düşmanın zıddır. O'nun tam karşısında yer alır.¹²³⁵

İlk olarak A'raf ¹²³⁶ sûresinde geçen “el-Veli, Kur'an'da yaklaşık onüç yerde Allah'ın vasfı olarak kullanılmıştır. ¹²³⁷ Bunlardan bir kaç misal sunuyoruz:

“...Sensin bizim velîmiz...”¹²³⁸

“...Velî ancak Allah'tır...”¹²³⁹

“...Hamd edilmeye lâyık olan Velî...”¹²⁴⁰

“el-Mevlâ” ismi Kur'an'da “Velî” ile aynı anlamda kullanılmıştır. ¹²⁴¹ Bu isim yalnız Allah'ı tavsif etmek için varid olmuştur. Mevlâ, “kendi­sinden yardım umulan olarak da tanımlanmıştır. Çünkü Allah mâlik­tir. Kulların ise mâlikinden başka sığınacak kimsesi olmaz.” ¹²⁴² “Allah iman edenlerin Mevlâsıdır. Kafirlerin ise mevlası yoktur.” ¹²⁴³ el-Vali, “bütün yaratıkların hükümranı ve onlar üzerinde dilediği gi­bi tasarruf edebilme yetkisine sahip olan” ¹²⁴⁴ demektir. Kur'an'da sa­dece bir ayette geçmektedir:

“...Bir millet kendi durumlarını değiştirmedikçe Allah onlann durum­larını değiştirmez. Allah da bir kavme kötülük istedi mi artık onu ge­ri çevirecek yoktur. Zaten onların, O'ndan başka bir koruyup kollaya­nı (el-Vali) da yoktur.”¹²⁴⁵

Bu konuda sözün özü, Kur'an-ı Kerim'in şu ayetleridir: “Sizin veliniz Allah'tır, Rasuldür ve namaz kılan, zekat veren ve rükû eden mü’minlerdir.”¹²⁴⁶

“Allah mü’minlerin ve müttakilerin velisidir.”¹²⁴⁷

30- ES-SEMİ', SEMİU'D-DUA:

Semi’ işitmek” anlamında olan semi masdanndan, mübalağa ifade eden bir sıfattır. “Açığı, gizliyi, saklıyı, fısıltıyı bile işiten” demektir. Al­lah'ın katında açık söylemek, içte saklamak, konuşmak veya sükût et­mek eşittir.¹²⁴⁸

Ne kadar gizli olursa olsun, O, her şeyi duyar. Hatta karanlık bir ge­cede, insiz bir kaya üzerinde sessizce yürüyen simsiyah bir karıncanın ayak sesini bile işitir... Hamd edenlerin hamdini duyar, mükafatlandırır. Dua edenlerin yalvarışından haberi olur. Onların dualarını ka­bul eder. ¹²⁴⁹

Semi' vasfı Kur'an'da 45 yerde Allah'ı tavsif eder. Ancak bu vasıf hiç bir zaman tek başına varid olmamıştır. Karîb, Alîm, Basîr isimleriyle beraber geçmektedir, her zaman. ¹²⁵⁰

Semiu'd-duâ', duaları çok işiten, yani çok kabul eden manasındadır. Allah'ın duaları işitmesi ve kabul etmesi manasına da gelir. ¹²⁵¹

“...Sen duaları işitensin.”¹²⁵²

“Uluhiyyeti tanıtıcı bir vasıf olan Semi' ismi, sahte tanrılarda bulun­mayan bir keyfiyettir.” ¹²⁵³ Yani sahte tanrılar işitmekten, işittikleri­ne icabetten, duaları kabul niteliğinden uzak oldukları için uluhiyyete layık değildirler. ¹²⁵⁴ Kur'an bu gerçeği şöyle dile getirir:

“Gerçek dua ancak O'na yapılır. O'ndan başka (kendilerini işitsin) diye çağırdıkları ise, kendilerinin hiç bir isteklerini karşılayamazlar, (on­ların durumu) tıpkı, ağzına gelsin diye suya avuçlarını uzatan kimse gibidir. Oysa (uzanıp suyu avuçlamadıkça su) on(un ağzın)a gelmez, iş­te kâfirlerin duası, böyle boşa gitmektedir.”¹²⁵⁵

“…İşte Rabbiniz budur, mülk O'nundur. O'ndan başka yalvardıkla-nnız ise bir çekirdek zarına bile sahip değillerdir. Eğer onlan çağırıyor­sanız sizin çağırmanızı işitmezler. İşitseler bile size cevap veremezler...”¹²⁵⁶

“Allah'ı bırakıp da kıyamet gününe kadar kendisine cevap vereme­yecek şeylere yalvarandan daha sapık kim olabilir? Oysa onlar, bun­ların yalvardıklarmdan habersizdirler.”¹²⁵⁷