Kutsal kitaplarda öLÜMÖtesi

289 Bakara: 2/174; Ayr. Bkz. Al-i İmran: 3/77.

290 R.C.'A. kökünün yurca ûn, turca ûn gibi müştakları ile birlikte: En'am: 6/36; Zuhruf: 43/85.

291 Yunus: 10/45; Rad: 13/2; Kehf: 18/ll0.

292 Al-i İmran: 3/19; Nur: 24/2; Mumin: 40/17.

293 Nebe: 78/30-39.

294 Bkz. Ta-ha: 20/114; Müminun: 23/115; Vakıa: 56/23.

295 Fatiha: 1/4.

296 Bkz. Al-i İmran: 3/189; Maide: 5/17; Fetih: 48/14.

297 Bkz. İsra: 17/111; Furkan: 25/2.

298 Zumer: 39/6; Fatır: 35/13.

299 Al-i İmran: 3/26-27.

300 Bkz.Müminun: 23/88.

301 Mu'min: 40/16; Ayr. Bkz. En’am: 6/73; Yasin: 36/83; Mülk: 67/1-2.

302 Bkz. Zümer: 39/68-74.

303 Rahman, Fazlur, Ana Konularıyla Kur'an terc, Alparslan Açıkgenç, Ankara, Fecr, 1987, s. 240.

304 Bakara: 2/259; Bkz. Zemahşerî I/148- Beydavî 1/405.

305 En’am: 6/75-78.

306 Bakara: 2/260; Bkz. Beydâvî, Envar, 1/410 vd.; Zemahşerî, Keşşaf, 1/149; Neşe-fi, Medarik, 1/405 vd.

307 Bkz.İbn Kesîr, Tefsir, 1/313; Nesefî, Medarik, 1/405; Beydavî, Envar, 1/405.

308 Bakara: 2/258.

309 Secde: 32/10.

310 Yasin: 36/78.

311 Karş. “Çürüyen bedenler hakkındaki soru, şüphesiz, Hz. Muhammed'in muhalifleri arasında yaygındı, çünkü bu onlara göre, eskatolojik inanışın bütününe etkili bir itiraz gibi görünüyordu.” Watt, W.M, Hz. MuhammedMek­ke'de, tere, Rami Ayaş, Azmi Yüksel, Ankara, A.Ü.İ.F., 1986, s.132.

312 Watt, Kz. Muhammed Mekke'de, s. l32.

313 Vakıa: 56/47-50.

314 Smith-Haddad, telamic Understanding, s.2,

315 Draz, Kur'an'ın Anlaşılmasına Doğru,*. 86.

316 Yasin: 36/77-K3.

317 Hacc: 22/5-7; Ayr. Bkz. Kıyamet: 75 /36-40.

318 Yasin: 36/67.

319 Karia: 101/4-5.

320 Rahman, s.232, Ayr. Bkz., 5,44 vd.

321 Kars. Smith-Haddad, Islamic Understanding, s.2.

322 Yasin: 36/82, Ayr. Bkz. Bakara: 2/117; Al-i İmran: 3/47.

323 Nisa: 4/l; 6 Enam /2; Nahl: 16/70.

324 Hadid: 57/3.

325 Necm: 53/25.

326 İhlas: 112/1-5.

327 Kars. Watt, Islam, s.48; Ayr. Bkz. Smith-Haddad, Islamic Understanding, s. 4.

328 En’am: 6/2.

329 Secde: 32/9.

330 Bakara: 2/29-30.

331 Bakara: 2/31

332 Ahzab: 33/72; Haşr: 59/21.

333 İnsan: 76/1-3; Hud: 11/7.

334 Bkz. Rahman, s.260.

335 Bkz.Rahman, s.254.

336 İbrahim: 14/34.

337 Mearic: 70/19.

338 İsra: 17/11.

339 İsra: 17//100.

340 Yasin: 36/77-78.

341 Ahzab: 33/72.

342 Kehf: 18/54.

343 Adiyat: 100/8.

344 Tin: 95/4.

345 Tin: 95/5.

346 Rahman, s.53.

347 İnsan: 76/2-3.

348 Zafrulla Han, Muhammed, islam, Its Mecıning fer Modern Man, Loncion, 1962. s. 184.

349 Nahl: 16/22.

350 Nesefî, Medettik, I, 55; ayr. bkz. Beydavî, Envar, 1, 55.

351 Ebu'l-Huseyn, Ahmed b. Fâris b. Zekeriyya, Mucemu Mekâyisu'l-luğa Mısır, Halebî, 1266, 11/302; Fîrûzâbâdî, eş-Şîrâzî, el-Kâmûsu'l-Mubît, Mısır, 1306, IV/330; Cevheri, İsmail b. Hammâd, es-Sıbâh, Mısır, 1377, VI/2341.

352 Izutsu, Kur'an'da Allah ve İnsan, s.78.

353 Burada bir noktaya temasta yarar görmekteyiz. Türkçe'ye yapılan bazı Kur'an tercümelerinde dünyâ kelimesinin bu asıl manasının aktarılamadlgını müşahade etmekteyiz, el-hayâtu'd-dunyâ tamlaması hazan yeryüzündeki hayat, bazan da aslında terkibin bir tercümesi sayılmayacak 'dünya hayatı' şeklinde Türkçe'ye aktarılmaktadır. Bu tercümelerde kelimenin Türkçe'deki anlamın­dan hareketle, bir mekan olarak algılama eğilimi vardır. Halbuki Kur'an'daki kullanımda farklı olarak, bu kavram için zaman öğesi hemen tamamı ile bas­kındır. Bu ibarenin İşaret ettiğimiz şekilde anlatılması ile gelecek bayat, sonra­ki hayat olarak çevrilebilecek el-hayâtu'd-dunyâ ibaresi arasında gereken ay­kırılığın oluşması sağlanmaktadır. Bu noktayı Kur'an'ın kavram bütünlüğünün korunması bakımından önemli görmekteyiz.

354 Bkz. Naziat: 79/25; Leyl: 92/13; Duha: 93/4.

355 Bkz. İsra: 17/18; Kıyamet: 75/20; İnsan: 76/27.

356 Karş. Rahman, s, 228.

357 Izutsu, Kur'an'da Allah ve insan, s. 81.

358 Nisa: 4 /98; Enfal: 8/67.

359 Bakara: 2/37; Al-i İmran: 3/14.

360 A'la: 87/17; Duha: 93/4.

361 Al-i İmran: 3/148; Nisa: 4/134.

362 Tevbe: 9/74; Nur: 24/19.

363 Al-i İmran: 3/14; Şura: 42/11.

364 Nahl: 16/14; Kehf: 18/46.

365 Bakara: 2/l5.

366 Kehf: 18/31.

367 Saffat: 37/41-47.

368 Al-i İmran: 3/185; Araf: 7/24.

369 Enam: 6/ 32; Ankebut: 29/64

370 Hadid: 57/20.

371 Nisa: 4/122; Maide: 5/119; Ayr., bu konuda bkz. Draz, M. A., Dusturu'l-Ahlâk fi'l-Kur'ân, Beyrut, 1985. s. 345.

372 Al-i İmran: 3/14.

373 Rahman, s.228.

374 Bakara: 2/29.

375 Nahl: 16/114.

376 Neml: 27/60.

377 Rahman: 55/1143; Nahl: 16/67.

378 Nahl: 16/10-11.

379 Nahl: 16/80.

380 Nahl: 16/5-8.

381 Nahl: 16/68-69

382 Nahl: 16/66; Müminun: 23/21.

383 Müminun: 23/22; Zuhruf: 43/12 vd.

384 Nahl: 16/72; Rum: 30/21.

385 Nahl: 16/18.

386 Nahl: 16/7; Neml: 27/60; Rum: 30/21.

387 Bakara: 2/201.

388 Bkz. Faruqi, Tawhid, Fts Relevance for Thought And life, Malezya, 1983, s.169.

389 Faruqi, Tawhid, s, 2l95

390 A’raf: 7/157.

391 Bkz. Faruqi, Tawhid, s, 196 vd.

392 Bkz. Zemahşerî, Keşşaf, III, 149.

393 Nahl: 16/41; Ayr. Bkz. Nisa: 4/100; Zümer: 39/10.

394 Nahl: 16/30; Ayr. Bkz. Kasas: 28/60; Zümer: 39/10; Şura: 42/36; A'la: 87/16.

395 Araf: 7/169; Enfal: 8/67.

396 Al-i İmran: 3/; Nisa: 4/77.

397 Yusuf: 12/57; Nahl: 16/95.

398 Ta-Ha: 20/131; Kasas: 28/60.

399 Kıyamet: 75/20-21.

400 Rahman, s. 90.

401 Faruqi, Tawhid, s. 189.

402 Kasas: 28/77.

403 İsra: 17/26-27.

404 İsra: 17/29.

405 En'am: 6/140-119

406 Maide: 5/87.

407 A’raf: 7/32.

408 Faruqi, Tawhid, s. 192

409 Bkz. Maide: 5/11.

410 Bkz. Furkan: 25/21,

411 Bkz. Nisa: 4/37-39.

412 Bkz. Saffat: 37/41.

413 Izutsu, Kur'an'da Allah ve İnsan, s.70.

414 Nahl: 16/60.

415 Sebe: 34/21.

416 Muminun: 23/74.

417 Mumin: 40/27.

418 Nisa: 4/38.

419 Fussilet: 41/7.

420 Nahl: 16/22.

421 Muminun: 23/32 vd.

422 Hud: 11/19; İbrahim: 14/3

423 Zümer: 39/9.

424 Al-i İmran: 3/114.

425 Bakara: 2/4.

426 Al-i İmran: 3/4; Neml: 27/3

427 Kehf: 18/110.

428 Bakara: 2/4.

429 Kars. Watt, islam, s. 48, 53, 219-20.

430 Casiye: 45/24.

431 En’am: 6/29; Duhan: 44/34-35.

432 Karş. Smith-Haddad, Islamic Understanding, s.3; Ajijola, Al Haj A.D., The Essence of Faith in Islam, Lahor, 1982, s, 256 vd.

433 Watt, islam, s.49; Ayr. Bkz. Rahman, Ana Konularıyla, s. 6 8 vd.

434 Rahman, Ana Konularıyla, s. 235.

435 Rahman, Ana Konularıyla, s. 70.

436 Rahman, Ana Konularıyla,, .s. 44.

437 Rahman. And Konularıyla, s. 22.

438 Kalem: 68/10-14.

439 Kalem: 68/17-18.

440 Fecr: 89/17-20.

441 Hümeze: 104/1-3.

442 Tekasür: 10271-2.

443 Maun: 107/1-3.

444 Leyl: 92/8-10.

445 Kalem: 68/23/24.

446 Mu'minun: 23/33; Enbiya: 21/13; Ayr. Bkz. Fîruzâbâdi Tamus, “T.R.F.”, I, 366.

447 Sebe: 34/34.

448 Hud: 11/116; İsra: 17/16

449 Vakıa: 56/45-48.

450 Bakara: 2/28.

451 Mülk: 67/24.

452 Alak: 96/8.

453 Alak: 96/18.

454 Kalem: 68/33.

455 Müzzemmil: 73/12-13.

456 Tekasür: 102/8.

457 Hümeze: 104/8-9.

458 Kars., Izutsu, Kur'an'da Allah ve insan s 70.

459 Mülk: 67/16-17.

460 Tur: 52/12.

461 Nebe: 78727.

462 Mearic: 70/6.

463 Tur: 52/9-11.

464 Vakıa: 56/1-6.

465 Vakıa: 56/1-6.

466 Mearic: 70/7-14.

467 Kıyamet: 75/7-15.

468 Ya-Sin: 36/51-54.

469 Ya-Sin: 36/48; Ayr. Bkz. Yunus: 10/48; İsra: 17/51: Enbiya: 21/38; Neml: 27/71.

470 Ahzab: 33/64; Ayr. Bkz. A'raf: 7/187; Ta-Ha: 20/15; Zariyat: 51/12; Mearic: 70/42-46.

471 Kamer: 54/9-17.

472 Kamer: 54/18-20.

473 Kamer: 54/23-32.

474 Kamer: 54/33-40.

475 Kamer: 54/41-42.

476 Kamer: 54/43-47; Ayr, Bkz. Tevbe: 9 /11-14; Necm: 53/50-55; Hakka: 69/1-9; Buruc: 85/17-20; Fecr: 89/6-10.

477 Maide: 5/l1.

478 Furkan: 25/21.

479 Saffat: 37/4l.

480 Nisa: 4/37-39

481 Mumin: 40/35.

482 Bakara: 2/90.

483 Ankebut: 29/40-4l.

484 Kars.,Müfredat ,”sâca” s. 247.

485 Bkz. Izutsu, Toshihiko, Kur'an'da Dini ve Ahlaki Kavramlar, İstanbul, Pınar, ta­rihsiz, s.82.

486 Naziat: 79/36 -41.

487 Vakıa: 56/28-39.

488 Buruc: 85/11.

489 Gaşiye: 88/12.

490 Muhammed: 47/15.

491 İnsan: 76/18.

492 Mutaffîfin: 83/27-28.

493 İnsan: 76/21.

494 Duhan: 44/53.

495 İnsan: 76/19.

496 Vakıa: 56/25.

497 Vakıa: 56/88-89.

498 Ahkaf: 46/13.

499 Vakıa: 56/52-54.

500 İbrahim: 14/49-50.

501 Karia: 101/10-11.

502 Cinn: 72/15.

503 Neml: 27/90.

504 Furkan: 25/34.

505 Tevbe: 9/34-35

506 Sebe: 34/54; İsra: 17/39; Casiye: 45/34.

507 Ankebut: 29/23; Muhammed: 47/34; Al-i İmran: 3/77.

508 Necm: 53/57-62.

509 En’am: 6/2; A’raf: 7/34; Nahl: 16/6l- Ta-Ha: 20/129.

510 Yunus: 10/49; Hicr: 15/4-5.

511 Izutsu, Kur'an 'da Allah ve İnsan, s,82.

512 lzutsu, Kur'an'da Allah ve İnsan, s.222; Ayr. Bkz. Andrea, Mohammed, .s. 60.

513 Tur: 52/27; Mu'min: 40/9-45; İnsan: 76/11.

514 Bkz. Rahman, Ana konularıyla, s. 91-92.

515 Izutsu, Kur'an'da Allah ve İnsan, s. 223.

516 Ahkaf: 46/12; Ayr. Bkz. Nahl: 16/89; Enbiya: 21/45; Neml: 27/2; Şura: 42/7.

517 Maide: 5/19; A’raf: 7/188; Hud: 11/2.

518 İnşikak: 84/20-24.

519 Gaşiye: 88/21-26.

520 Murselat: 77/28-34-37-40-47.

521 Zariyat: 51/37.

522 Bkz. Kamer: 54/32-40.

523 Bakara: 2/62.

524 Smith-Haddad, Islamic Understanding, s. 12.

525 Abese: 80/17-23.

526 Bkz. Leyl: 92/12-13.

527 Draz,M., Düstûru 1-Ahlâk f'i'l-Kur'ân, Beyrut, 1985, s. 283.

528 Al-i İmran: 3/114.

529 Bakara: 2/4.

530 Al-i İmran: 3/4.

531 Zumer: 39/9.

532 Sebe: 34/21.

533 Mümin: 40/27.

534 Fussilet: 41/7

535 Nahl: 16/60.

536 Draz, Dusturu'l-Ahlâk, s, 341.

537 İnsan: 76/9-10.

538 Bu kavramlar hakkında geniş bilgi için bkz. Izutsu, Kur'an'da Ahlakî Dini Kavramlar, s. 268 vd.

539 Bkz. Faruqi, Tawhid, s. 2M dn. S; Ayrıca Bkz. Smith-Haddaci, Islamic Understanding, s. 17.

540 Al-i İmran: 3/15; Tevbe: 9/72; Kadir: 98/8.

541 Salih, Subhi, Ölümden Sonra Diriliş, Cennet Cehennem, terc. Şerafettin Göl­cük, İstanbul, Sırdaş, 1976. s. 17 vcl.

542 Beyine: 98/8; Kars. Draz, Kur'an'ın Anlaşılmasına Doğru, s. 168: Andrea, s.71

543 Maide: 5/38-40.

544 Bakara:2/275,

545 Nur: 24/6-9.

546 Tes. 4/30; 31/29.

547 “Eschatology'' Encyclopedia Judaica, Jarusalem, 1971.VI/861.

548 Yer.29/11.

549 lşa.2/2; Mik. 4/1.

550 Wainwright, Geoffery,”Eschatology”, A Dictionary of Christian Spirituality, ed. Gordon S. Wakefidd. London: SCM, 1983, s.135.

551 Bkz. Amos, 5/18-20; İşaya 2/12 vd; 5/18 vd; 8/8-10; 22/5; Tsef. 1/7,14; Yer. 9/24: 3/29-30; Hez. 14/12.

552 İsa. 24/23; 25/5-8.

553 İşaya 27/1.

554 Mez. 110/6.

555 İşaya 13/9-10.

556 Lk.17/24-30.

557 McKenzie, “Eschatology”, Dictionary of the Bible, New York: Macmillan, 1965, s. 181.

558 Ey. 10/21-22.

559 Ey.11/8; 26/5; Tes. 23/22; Mez. 86/13; 88/7.

560 Ey.10/21; 21/32-33

561 Ey.26/6; Hez. 32/18-32.

562 Ey. 24/20.

563 II. Kır. 23/10; II Tar. 28/3; 33/6; Yer. 7/31; 19/2 vd.

564 Yer. 2/32; 19/6 vd.

565 İşaya 66/24.

566 I, İdris, 27/2; 90/26.

567 Mt. 5/22; 18/9.

568 Mk. 9/43.

569 Mt. 5/29 vd. Mk. 9/45, 47; Lk. 12/5.

570 Mt. 10/28.

571 Mt. 18/8.

572 Mt. 25/41.

573 Mt. 5/15-26.

574 Mt. 8/12, 13/42; 50/22; bkz. Mc Kenzie, “Gehenna”, Dictionary, s, 299

575 Tekvin, 2-3.

576 İşaya 51/3; Ayr. bkz. tşa.11/6-9; Hez. 36/35.

577 IV Ezra 4/7; 7/36; İdris 42/3; 65/10.

578 Lk. 23/43. Ayr. Bkz. McKenzie, Taradise”, Dictionary, s .637.

579 Mt. 25/34.

580 Lk. 12/32-34.

581 Jacob, Edmond, Theohgy oftbe Old Testament, İng., terc, Arthur W. Heathcote ve Philip J. Allock, London; Hodder and Stoughton, 1974. s.37 vd.

582 Watson, W. 'Theology of the Old Testament”, A New Catholic Commentary on Holy Scripture, Nelson, s.132. Ayr. bkz. Mc. Kenzie, Dictionary. s. 316

583 Mc. Kenzie, “God,” Dictionary, s, 317

584 Yer. 10/9-10.

585 Yer. 38/16.

586 Tekvin,3/5; 23/6; Çık. 4/20

587 Tekvin,49/25