Mała encyklopedia kultury antycznej
Yüklə 9,02 Mb.
|
Zenothemis 802 Zeus kurejczyków"; jego wykładów słuchał w Atenach Cyceron. 6. Z. z Laodikei we Frygii, retor i polityk z I w. p.n.e., który swoją wymową pobudził obywateli Laodikei do obrony miasta przeciwko Tytusowi Labienusowi i Fartom (w r. 40 p.n.e.). Jego działalność polityczną kontynuował syn jego, Polemon. 7. Z. syn Attinasa, grecki rzeźbiarz z Afrodisias w okresie panowania Trajana lub Hadriana, znany z sygnatury posągu męskiego z willi Ludowi (Rzym, Muzeum Term). Wykonał też statuę kapłanki w Syrakuzach oraz hermę z metryczną inskrypcją. 8. syn Theodorosa, grecki architekt w okresie panowania Marka Aureliusza, twórca teatru w Aspendos (r. 170 n.e.). Zenothemis uczony grecki z II w. p.n.e., mineralog, autor dzieła (prawdopodobnie poematu) o kamieniach oraz bliżej nam nieznanego Periplus. Zerynthos miasto w południowej Tracji, niedaleko Ajnos (zob.). Istniała tu znana świątynia Apollina i jaskinia Hekate. Zetes (Zethes) zob. Kalais.
wyciągając ręce i pokorne słowa). Zeugma (gr. Zeugma) miasto w Azji Mn. na zachodnim brzegu Eufratu, w pobliżu miasta Apamei. Zeuksidamos 1. syn Leotychidesa, ojciec króla Sparty Archidamosa II. 2. król Sparty, wnuk Teopompa (wiek VIII p.n.e.). Zeuksippos Beota, występował jako sprzymierzeniec Rzymu przeciwko Filipowi III Macedońskiemu (III w. p.n.e.); w obronie Z. skazanego na wygnanie przez Beotów, sprzyjających Macedonii, występowali energicznie Rzymianie. Zeuksis 1. Z. z Heraklei w Lukanii, jeden z najwybitniejszych malarzy greckich w końcu V i na początku IV w. p.n.e. w Atenach, Italii, i Macedonii. Podobnie jak Parrasjos i Timantes, pozostaje pod wpływem Apollodora. Szczególnie słynny był realizm illuzjonistyczny Z. Podobno namalowane przez niego winogrona zwabiały wróble. Najsłynniejsze dzieła: obraz Heleny dla świątyni Hery w Krotonie, obrazy o tematyce mitologicznej dotyczącej szczególnie istot fantastycznych, półdzikich, jak Boreasz, spętany Marsjasz (zdobiący świątynię bogini Zgody w Rzymie), Pan (dla króla Archealosa), Tryton oraz rodzina centaurów. Pliniusz przypisuje Z. tzw. mowchromata ex albo, tj. jednobarwne białe malowidła. Za kopie obrazów wchodzących w krąg twórczości malarskiej Z. uznawane są niektóre malowidła pompejskie i herkulańskie. 2. wódz Antiocha III, króla Syrii, walczył z Mo-lonem, satrapą Medii; po zakończeniu wojny z Rzymianami został wysłany jako poseł do Rzymu w r. 189 p.n.e. 3. grecki rzeźbiarz znany z sygnatury na posągu znalezionym w willi Patrizi w Rzymie, datowanym na podstawie inskrypcji na lata ok. 150 - 100 p.n.e. Zeus bóg grecki, pochodzenia indoeuropej-skiego, którego imię wywodzi się ze słowa określającego jasność, światło. Stąd był to bóg pogody, tj. nieba jako sfery zjawisk atmosferycznych, pan błyskawic, deszczu i słońca. Stopniowo ten potężny władca nieba, w którym Grecy najwyżej cenią siłę i moc zniszczenia, staje się najwyższym bóstwem, tracąc swe cechy bóstwa przyrody. Już w poematach homeryckich tworzy się jego osobowość jako ojca bogów i ludzi. U Hezjoda jest protektorem praw i obyczajów, u boku jego siedzi Dike, bogini sprawiedliwości. Koncepcja uniwersalnej siły rozwijała się począwszy od poematów Homera, przekształcając się u filozofów hellenistycznych w koncepcję opatrzności. U stoików Z. jest symbolem jedynego boga, uosobieniem najwyższej zasady rządzącej wszechświatem. W Rzymie identyfikuje się go z Jowiszem. Jako ojciec bogów, otacza opieką rodzinę, czuwa nad nierozerwalnością rodu, gminy, a tym samym i państwa. Mając w swej pieczy wszystkie plemiona greckie, które jako Hellenios jednoczy w całość, nie zapomina także o żadnej zagrodzie, jest patronem gospodarstwa domowego i dziedzińca (Herkejos, Ktesios). Strzeże nienaruszalnego prawa gościnności, jest patronem przybyszów (Ksenios). Nie sposób wymieniać wszystkich legend, związanych z władcą bogów i ludzi. Jako niemowlę uratowany został przez matkę Reę, która nie chcąc zgromadzenie ludowe 803 Zonajos oddać go na pastwę ojca, Kronosa, scnowała go w grocie idajskiej na Krecie. Tam wykarmiia go swym mlekiem koza Amaltea. Dorósłszy Z pokonał Kronosa i Tytanów, po czym objął władzę wraz z małżonką swą, Herą. zgromadzenie ludowe zob. comitium, eklezja. Zieliński Tadeusz (1859 -1944) jeden z najznakomitszych filologów europejskich, obdarzony tytułami honoris causa wielu uniwersytetów, profesor Uniwersytetu Petersburskiego, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę — profesor Uniwersytetu Warszawskiego (od r. 1922). Autor kilkuset, prac z zakresu literatury, kultury i religii starożytnych Greków i Rzymian. W zakresie literatury greckiej zajmował się zarówno eposem, jak i dramatem. Wydał m. in. podstawową monografię o twórczości Sofoklesa Sofokles i jego twórczość tragiczna (Kraków 1928). Opracował na podstawie odnalezionych papirusów twórczość Herondasa, jak również Bakchilidesa. W zakresie piśmiennictwa rzymskiego zajmował się Plautem, Akcjuszem, Wergi-liuszem, Horacym i Cyceronem. Do najważniejszych jego dzieł w tej dziedzinie należy fundamentalna monografia Cicero im Wandel der Jahrhunderte (Lipsk 1897, wyd. 4 w 1929), tłumaczona na wiele języków europejskich, oraz obszerna rozprawa Horace et la societe Romaine du temps d'Auguste (Paris 1938). Wynikiem badań nad religią starożytnych był cykl Religie świata antycznego (wyd. 4 tomy) oraz dwutomowe dzieło Hellenizm i judaizm (Warszawa 1928). Wielki miłośnik kultury antycznej starał się ją uprzystępnić szeregiem prac ukazujących wartości świata antycznego. Należą tu: m. in. Literatura starożytnej Grecji (Warszawa 1928), zawierająca prócz omówienia twórczości pisarzy także wybór ich tekstów w doskonałych przekładach samego autora oraz S. Srebrnego; Historia kultury antycznej; czterotomowe opracowanie dziejów starożytnej Grecji i Rzymu od czasów najdawniejszych pt. Starożytność bajeczna 1930; Grecja niepodległa (WS); Rzeczpospolita rzymska (1935); Cesarstwo rzymskie (1938). Z., władając w znakomity sposób zarówno greką jak ładną, był zwolennikiem i propagatorem wykształcenia klasycznego, dając temu wyraz m. in. w rozprawie Starożytność antyczna a wykształcenie klasyczne (1920) i w głośnej ongiś broszurze Świat antyczny a my (1922), tłumaczonej na wiele języków. Szerokie zainteresowania humanistyczne skłaniały go również do badań w dziedzinie literatury innych narodów, zwłaszcza do badań porównawczych. Rezultatem tego były rozprawy dotyczące wpływów antyku w literaturze polskiej oraz rozprawy dotyczące Dantego, Byrona, Grillparzera i in. Zimorowic Bartłomiej (1597-1677) lwowski poeta mieszczanin, piszący po polsku i po łacinie. Łacińskie jego utwory to wiersze religijne. jak np. lesus, Maria, loseph (Lwów 1640); 27 hymnów w rytmach średniowiecznych), panegiryki (np. na cześć Władysława IV Vox leonis, Lwów 1634) i różnego rodzaju pisma dotyczące dziejów Lwowa. Zinserling August Ernest (1780 - 1831) profesor filologii klasycznej na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1817-1831, gdzie prowadził wykłady z literytury rzymskiej w języku łacińskim; autor historii Rzymu w języku francuskim: Histoire romaine (Varsovie 1824). Zipojtes 1. władca Bitynii w czasach Aleksandra W. Usiłował wykorzystać osłabienie państwa perskiego, spowodowane podbojem Aleksandra W., dla wzmocnienia Bitynii. Podbił szereg kolonii greckich nad Propontydą. Udało mu się utrzymać w walkach przeciw Antygo-nosowi, Seleukosowi I, Lizymachowi i Antiocho-wi I, w końcu przyjął tytuł króla; panował w latach 326 - 278. 2. syn poprzedniego, występował zbrojnie przeciwko swemu starszemu bratu, Nikomedesowi I, został jednak pokonany w r. 277 p.n.e. Zoilos 1. Z. z Amfipolis w Macedonii, pisarz grecki z IV w. p.n.e., uczeń Polikratesa, autor (nie zachowanej) historii „od początku bogów" do śmierci Filipa Macedońskiego, tj. do r. 336 p.n.e. Zajmował się poezją Homera w dziele (znanym z cytatu Dionizosa (De Isaeo 20), nadto Księga Suda cytuje jego Psógos Hornem, tj. Naganę Homera i Przeciw poezji Homera ksiąg cztery; Z. krytykował ostro Homera jako „mi-tografa", wskutek czego otrzymał przydomek „Bicz Homera", gr. Homeromdstiks (stąd przysłowiowo: Zoilos — surowy, złośliwy krytyk literacki). 2. urzędnik monetarny i prawdopodobnie także rytownik stempli na tetradrachmach macedońskich w okresie panowania Filipa V i Per-seusza, w latach ok. 183/2 -173/2 p.n.e. Wykonał też (nie zachowane do naszych czasów) medale zdobiące tron Perseusza. Zonajos pisarz grecki z II lub III w. n.e., epistolograf, według wiadomości przekazanych przez Księgę Suda autor Listów wiejskich. Zooans 804
zythum Zonaras 1. Z. loamies, nmich żyjący w Konstantynopolu w XII w. Jego historia (Kroniki) w 18 księgach, „od stworzenia świata" do czasów współczesnych autorowi, cenna jest dla nas ze względu na to, że Z. korzystał z dziei Diona Kassjusza, Appiana, Plutarcha, Połybiusza i dokładnie przytaczał źródła. 2. Zonarae Lexicon (właściwie pseudo-Zonarasd), kompilacyjny słownik powstały w Bizancjum na podstawie leksykonów etymologicznych Oriona i Orosa z V w. n.e. (zob. Orion 3, Oroś). zooforos (gr. zoofóros albo zofóros) w architekturze antycznej określenie fryzu ciągłego z reliefem przedstawiającym ludzi i zwierzęta, np. fryz Partcnonu, fryz Wielkiego Ołtarza Zeusa w Per-gamon, fryz z procesją na Ara Pacis w Rzymie i inne. Zopyros 1. Z. z Kladzomenaj w Azji Mn., retor z III w. p.n.e., wymieniany jako poprzednik słynnego retora Hermagorasa w ustaleniu retorycznych punktów spornych (staseis, zob. ffer-magoras l). 2. Z. z Kolofonu (III w. p.n.e.), przyjaciel Timona z Fliuntu, autor nie znanych nam bliżej satyr, które nazwał Menippea i ofiarował Menippowi z Gadary, był więc może filozofem cynikiem. 3. historyk z m w. p.n.e., autor (nie zachowanego) dzieła o Tulddydesie oraz jakiegoś dzieła geograficznego. Ze względu na okres działalności niektórzy utożsamiają wszystkich trzech autorów. 4. grecki toreuta z I w. p.n.e. Wykonał dwa skyfosy z przedstawieniem sądu nad Orestesem, wzorując się prawdopodobnie na obrazie z IV w. p.n.e. Zosimos 1. Z. z Aten, przedstawiciel szkoły filozoficznej tzw. średniego platonizmu. Należał do grona platoników, którym uznanie wyraziła wyrocznia delficka w r. 163 p.n.e. 2. Z. z Tes-piów, grecki poeta liryczny z II w. n-e., wymieniony w napisie o konkursie poetyckim w Tespiach beockich. 3. Z. zPanopolts z IV w. n.e. alchemik, na którego pisaniach (zachowanych) oparli się neoplatonicy, m.in. Synesios z Kyreny i Olim-piodor (zob.). 4. historyk rzymski z drugiej poł. V w. n.e.; zachowane dzieło jego Ned historia (Nowa Historia) w 6 księgach obejmuje okres od Oktawiana Augusta (I. w. p.n.e.) do r. 410 n.e. Jako przeciwnik chrześcijaństwa, Z. widzi przyczynę upadku imperium rzymskiego w zarzuceniu dawnej religii; przypisuje tu winę głównie Konstantynowi I, gloryfikuje natomiast Juliana Apostatę. Zotikos gramatyk grecki z III w. n.e., przyjaciel Plotyna, zajmował się twórczością Antymacha, poety z w. IV p.n.e. (zob. Auty-machos). zythum łac. (gr. zftfws) silnie musujący napój z pszenicy lub żyta używany w Egipcie, zbliżany do napoju zw. cerevisia (zob.). Miary 805
Miary długości i odległości Tabela I
806
Miary Tabela II Rzymskie miary powierzchni
Tabela III Miary objętości
Skorowidz alfabetyczny rycin 807 c.d. tabeli III
SKOROWIDZ ALFABETYCZNY RYCIN Achilles opatrujący ranę Patroklosa. Rysunek na czerwonofigurowej czarze z ok. 510 r. p.n.e. Antiquarium, Berlin. Tabl. I. Adonis. Rzymska rzeźba z końca I w. n.e. Museo Nazionale, Neapol. Tabl. I. Afrodyta Knidyjska. Marmurowa kopia rzymska z I. w. n.e. oryginału greckiego Praksytelesa, Watykan, Rzym. Tabl. I. Afrodyta z Milo. Marmurowy posąg grecki z końca II w. p.n.e., Luwr, Paryż. Tabl. I. Agora ateńska. Plan z n w. n.e. (wg wykopalisk amerykańskich). Tabl. I. Agryppina Starsza, tzw. typ kapitoliński. Marmurowy posąg. Museo Nazionale, Neapol. Tabl. II. Akant na Ara Pacis Augusta, Rzym. Tabl. II. Akropolu w Atenach. Widok ruin. Tabl. II. Akroterion marmurowy. IV w. p.n.e.. Muzeum Narodowe, Ateny. Tabl. II. Akteon na czerwonofigurowym kraterze malarza Pana z ok. 475 r. p.n.e. Muzeum w Bostonie. Tabl. n. Aktor tragiczny. Statuetka z kości słoniowej z V w. p.n.e. Petit Palais, Paryż. Tabl. III. Akwedukt, tzw. Pont du Gard koło Nimes. I w. n.e. Tabl. ni. Aldobrandyńskie Wesele. Fresk rzymski znaleziony na Eskwilinie, I w. n.e. Watykan, Rzym. Tabl. III. Aleksander Wielki. Marmurowa gtowa z pocz. Ul w. p.n.e. znaleziona na wyspie Kos. Muzeum Eski Serai, Konstantynopol. Tabl. III. 8,08 Skorowidz alfabetyczny rycin Aleksandria. Rekonstrukcja z r. 1866 planu miasta z osresu rzymskiego wg Mahmuda el Falaki. Tabl. III. Amasis. Ztota plakietka z kartuszem faraona (koniec VI w. p.n.e.) znaleziona przez polską misję archeologiczną w Tell Atrib w 1958. Tabl. VI. Amazonki, arnazonomachia. Płaskorzeźba na płytach fryzu z Mauzoleum w Halikarnasie. Bri-tish Museum. Londyn. Tabl. IV. Amfiteatr. Widok Koloseum Flawiuszów w Rzymie. Tabl. V. Amfora attycka czarnafigurowa z drugiej poł. Vt w. p.n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. VI. Ammon, bóg egipski. Figurka z brązu z epoki późnej. Luwr, Paryż. Tabl. V. Andokides, garncarz grecki, którego naczynia zdobione byty w technice czarno- i czerwonofi-gurowej. Amfora z ok. 515 r. p.n.e. Muzeum w Monachium. Tabl. V. Antenor, rzeźbiarz grecki. Posąg Kory opatrzony na bazie sygnaturą artysty. Koniec VI w. p.n.e. Muzeum na Akropolis, Ateny. Tabl. VI. Antinoos, marmurowy posąg z pierwszej poł. II w. n.e., Museo Nazionale, Neapol. Tabl. VI. Anubis, figura drewniana z okresu Nowego Państwa. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. VI. Apis, bóg egipski w postaci byka na steli z Serapejon, XXVI dynastia. Luwr, Paryż. Tabl. VI. Apoksyomenos. Marmurowa kopia rzymska brązowego oryginału Lizypa z końca IV w. p.n.e. Tabl. VI. Apollo belwederski. Marmurowa kopia rzymska z II w. n.e. oryginału greckiego Leocharesa z końca IV w. p.n.e. Watykan, Rzym. Tabl. VII. Appia, via. Tabl. VII. Ara, marmurowy ołtarz rzymski z poł. I w. n.e. Watykan, Rzym. Tabl. VII. Ara pacis. Fragment marmurowego fryzu, przedstawiający kroczących w procesji Augusta i członków rodziny cesarskiej. Galleria degli Uffizi, Florencja. Tabl. VII. Architektura grecka: a. porządek dorycki, b. porządek joński, c. styl koryncki. Tabl. VIII. Ares z dawnej kolekcji Ludoyisi. Kopia rzymska greckiego oryginału z połowy IV w. p.n.e. Museo Nazionale delie Teime, Rzym. Tabl. IX. Argonauci. Herakles gani argonautów za odwlekanie odjazdu z Lemnos. Malowidło na attyc-kim kraterze z Oyietto. Tabl. V. Aristogejton i Harmodios. Rekonstrukcja brązowej grupy Kritiosa i Nesiotesa ustawionej na Agorze ateńskiej po r. 480. Tabl. IX. Artemida tzw. Diana de Yersailles. Rzymska kopia oryginału greckiego prawdopodobnie dłuta Leocharesa z końca IV w. n.e. Luwr, Paryż. Tabl. VII. Artemizjon efeski. Rekonstrukcja świątyni, IV w. p.n.e. Tabl. VIII. Aryballos koryncki stylu orientalizującego. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. IX. Arystoteles. Marmurowa kopia rzymska z okresu Klaudiusza, oryginału greckiego w brązie z końca IV w. p.n.e. Kunsthistorisehes Museum, Wiedeń. Tabl. IX. Atena znana Varvakeion. Marmurowa kopia rzymska, z okresu Hadriana, Ateny Partenos. Fi-diasza. Muzeum Narodowe, Ateny. Tabl. X. Atrium typu tuskańskiego z Pompejów. Rekonstrukcja. Tabl. IX. Attys. Posąg rzymski z końca II w. n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa Tabl. X. Aureliańskie Mury. (Aureliana moenia). Rzym. Tabl. X. Aliriga. Posąg brązowy znaleziony w Delfach z ok. r. 474 p.n.e. Muzeum w Delfach. Tabl. XI. Bastet, bogini egipska z kocią głową. Brąz inkrustowany zlotem, XI - IV w. p.n.e. Muzeum w Baltimore. Tabl. X. Boreasz porywający Orejtyję. Czerwonofigurowa amfora z końca I poł. V w. p.n.e. Muzeum w Monachium. Tabl. XI. Bustrofedon. Inskrypcja na steli grobowej z Lemnos z VI w. p.n.e. Tabl. XI. Skorowidz alfabetyczny rycin _________________________________809 Caligula. Marmurowa głowa. Ny Carisberg Głyptothek, Kopenhaga. Tabl. XI. Cezar. Marmurowy biust. Watykan, Rzym. Tabl. XI. Castra. Dwa olany. Tabl- XTT Centaury na metopach Partenońskich z ok. r. 440 p.n.e. British Museurn, Londyn. Tabl. XIII. Circus Maximus. Rekonstrukcja oraz plan. Tabl. XII. Chimera. Sztuka etruska. Posąg brązowy z Arezzo, ok. 480 r. p.n.e. Museo Archeologico, Florencja. Tabl. XIII. Ciaudius, cesarz. Marmurowy posąg. Watykan, Rzym. Tabl. XIV. Columbarium. Isola Sacra w Rzymie. Koniec II w. n.e. Tabl. XV. Cyceron. Biust z Museo Chiaramonti. Watykan, Rzym. Tabl. XIII. Delfy. Rekonstrukcja okręgu Apollina. Metropolilan Museum, Nowy Jork. Tabl. XIII. Demeter z Korą i Tryptolemosem. Marmurowy relief z Eleusis z polowy V w. p.n.e. Muzeum Narodowe, Ateny. Tabl. XIV. Demostenes. Marmurowa kopia rzymska brązowego posągu z r. 280 p.n.e. Ny Carisberg Głyptothek, Kopenhaga. Tabl. XIV. Diadumenos. Marmurowa kopia rzymska z I w. n.e. brązowego posągu Polikleta z II poł. V w. p.n.e. Tabl. XIV. Dionizos. Czerwonofigurowa amfora malarza Kleofradesa z ok. r. 500 p.n.e. Muzeum w Monachium. Tabl. XV. Dioskurides. Mozaika z Pompejów z potowy I w. n.e. Museo Nazionale, Neapol. Tabl. XV. Dom grecki. Rekonstrukcja na podstawie wykopalisk amerykańskich w Olincie. IV w. p.n.e. Tabl. XV. Dom rzymski. Rekonstrukcja tzw. Villa dei Misteri w Pompejach, I poł. I w. n.e. Tabl. XV. Doryforos. Marmurowa kopia rzymska greckiego oryginału w brązie Polikleta. Tabl. XVI. Dura Eiiropos. Fresk z końca I w. n.e. Muzeum Narodowe, Damaszek. Tabl. XV. Dyskobol. Odlew gipsowy na podstawie marmurowej kopii rzymskiej oryginału w brązie My-rona z poł. V w. p.n.e. Watykan, Rzym. Tabl. XVI. Edfu. Świątynia z okresu Ptolemejskiego; na lewo od świątyni teren polskich wykopalisk archeologicznych. Tabl. XVII. Egejska kultura. Pismo hieroglificzne i linearne A i B. Tabl. XVII. Egineci. Marmurowe posągi z przyczółka świątyni Afai na Eginie z ok. 480 r. p.n.e. Głyptothek, Monachium. Tabl. XVI. Ejrene Kefisodota. Marmurowa kopia rzymska oryginału greckiego z V w. p.n.e. Głyptothek. Monachium. Tabl. XVI. Epidauros, teatr z pocz. IV w. p.n.e. Tabl. XVII. Erechtejon od strony południowo-zachodniej. Muzeum na Akropolis, Ateny, Tabl. XVII. Europa na byku. Fresk pompejański z pierwszej poł. I w. p.n.e. Museo Nazionale, Neapol. Tabl. XVIII. Eurydyka. Relief marmurowy rzymski, kopia oryginału greckiego z końca V w. p.n.e. Museo Nazionale, Neapol. Tabl. XVIII. Eurypides. Marmurowy biust rzymski wg oryginału greckiego z ok. 330 r. p.n.e. Museo Nazionale, Neapol Tabl. XVIII. Fajum. Portret kobiety wykonany w technice enkaustyki, II w. n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XVIII. Faros w Aleksandrii. Rekonstrukcja latarni morskiej Miguela de Asin i M. Lopez Otero. Tabl. XIX.
Geniusz Agusta. Posąg rzymski z pocz. l w. n.e. Watykan, Rzym. Tabl. XIX. Gigantomachia. Czerwonofigurowa misa Arystofanesa, malarza z ok. r. 405 p.n.e. Altes Museum, Berlin. Tabl. XIX. Gladiator. Marmurowy relief ze zbiorów berlińskich, pocz. III w. n.e. Tabl. XX. Gorgo. Relief z przyczółka archaicznej świątyni w Kortu, pocz. VI w. p.n.e. Tabl. XX. Gracje. Marmurowa grupa ze Sieny. Rzymska kopia z III w. n.e. zaginionego oryginału greckiego z wczesnego okresu hellenistycznego. Tabl. XX.
Hades królujący w podziemiu, na wolutowym kraterze czerwonofigurowym z Ruvo, IV w. p.n.e. Muzeum w Monachium. Tabl. XX. Hadrian. Marmurowa głowa z Villa Montalto w Rzymie, obecnie British Museum, Londyn. Tabl. XXI. Hagia Sofia, VI w. n.e. Istanbul (Konstantynopol). Tabl. XXI. Halikarnas. Mauzoleum ok. r. 350 p.n.e. Rekonstrukcja F. Krischena. Tabl. XXI. Harpie. Fryz marmurowy z Ksanthos w Likii, koniec VI w. p.n.e. British Museum, Londyn. Tabl. XXI. Harpokrates. Terakota aleksandryjska z końca I w. n.e. Muzeum w Stuttgarcie. Tabl. XXII. Hebe na wolutowym kraterze czerwonofigurowym z Ruvo z końca V w. p.n.e. Tabl, XXI. Hefajstos z cyklopami wykuwa tarczę Achillesa. Relief marmurowy rzymski z II w. p.n.e. Pałac Konserwatorów, Rzym. Tabl. XXII. Hekate na marmurowym fryzie wielkiego ołtarza Zeusa z Pergamon, z ok. r. 180 p.n.e. Perga-mon Museum, Berlin. Tabl. XXII. Hekatompedon. Fragment rzeźby przyczółkowej z ok. r. 570 p.n.e. Muzeum na Akropolis, Ateny. Tabl. XXII. Hera. Marmurowy posąg z dawnej kolekcji Barberini, kopia rzymska z końca I w. n.e. oryginału greckiego z końca V w. p.n.e. Watykan, Rzym. Tabl. XXII. Herajon. Ruiny świątyni Hery w Olimpii z VII w. p.n.e. Tabl. XXII. Herakles z Cerberem. Czerwonofigurowa amfora z końca VI w. p.n.e. Luwr, Paiyż. Tabl. XXIII. Herakles z dawnych zbiorów Famese. Kopia rzymska z II w. n.e. posągu Lizypa z IV w. p.n.e. Museo Nazionale, Neapol. Tabl. XXIII. Herma. Marmurowa rzeźba z okresu Trajana, znaleziona przez polską misję archeologiczną w r. 1937 w Edfu. Muzeum Egipskie, Kair. Tabl. XXIII. Hermes Praksytelesa. Marmurowy posąg znaleziony w Herajonie w Olimpii, poł. IV w. p.n.e. Muzeum w Olimpii. Tabl. XXIII. Herodot. Marmurowa rzymska kopia idealizowanego portretu greckiego z IV w. p.n.e. Metropolitan Museum, Nowy Jork. Tabl. XXIV. Hestia. Rzymska kopia z dawnej kolekcji Giustiniani oryginału greckiego z poł. V w. p.n.e. Muzeum Torlonia, Rzym. Tabl. XXIV. Hezjod. Marmurowa kopia rzymska z I w. n.e. oryginału greckiego w brązie z końca III w. p.n.e. Museo Capitolino, Rzym. Tabl. XXIV. Homer. Marmurowy idealizowany portret z okresu hellenistycznego. British Museum, Londyn. Tabl. XXIV. Hydra lerneńska na czamofigurowej amforze z poł. IV w. p.n.e. Muzeum w Monachium. Tabl. XXV. Hydria Czerwonofigurowa z poł. V w. p.n.e., z dawnych zbiorów gołuchowskich. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XXV. Hypnos. Marmurowa kopia rzymska z I w. n.e. greckiego oryginału z ok. r. 100 p.n.e. Prado, Madryt. Tabl. XXVI. Hypostyl. Główna sala kolumnowa w świątyni Ammona w Karnaku zbudowana przez Ramzesa II ok. r. 1250 p.n.e. Tabl. XXVI. Skorowidz alfabetyczny rycin g 11 Ifigenia. Fresk pompejański z I w. n.e. Museo Nazionale, Neapol. Tabl. XXVI. Igrzyska. Wejście na stadion w Olimpii. Tabl. XXVII. Iris, posłanka bogów, na czerwonofigurowej hydrii malarza Eucharidesa z ok. r. 520 p.n.e., z dawnych zbiorów gołuchowskich. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XXV. Izyda z Horusem. Figurka brązowa z czasów XVIII dyn. (ok. r. 1360 p.n.e.). Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XXVII. Janus. Wizerunek bóstwa na monecie rzymskiej. Bibliotheque Nationale, Paryż. Tabl. XXVI. Jowisz (luppiter Yictor), na monecie Domicjana. Bibliotheque Nationale, Paryż. Tabl. XXV. Junona Sospita. Posąg rzymski z I w. n.e. Watykan, Rzym. Tabl. XXVII. Justynian. Mozaika z San Yitale, VI w. n.e. Rawenna. Tabl. XXVII. Kalidoński dzik. Sarkofag rzymski z II w. n.e. Palazzo Doria, Rzym. Tabl. XXVIII. Kamares, styl kreteński naczyń. Waza z okresu średniominojskiego, z pocz. II tysiąclecia p.n.e. Muzeum w Kandii. Tabl. XXVIII. Kanefory. Fragment fryzu partenońskiego z ok. r. 438 p.n.e. Muzeum na Akropolis, Ateny. Tabl. XXVIII. Karakalla. Marmurowy biust. Museo Nazionale, Neapol. Tabl. XXIX. Kariatyda. Posąg z południowego portyku Erechtejonu. wywieziony przez lorda Elgina, z II poł. V w. p.n.e. British Museum, Londyn. Tabl. XXVIII. Kastor i Polluks na czarnofigurowej amforze Eksekiasa z ok. r. 530 p.n.e. Watykan, Rzym. Tabl. XXIX. Katakumby z Kóm-el-Schukafa w Aleksandrii, U w. n.e. Tabl. XXIX. Katapulta. Rekonstrukcja rysunkowa. Tabl. XXVIII. Kitara na białym lekycie z poł. V w. p.n.e. Luwr, Paryż. Tabl. XXIX. Kleobis i Biton. Marmurowe posągi archaiczne, znalezione w Delfach, z pocz. VI w. p.n.e. Muzeum w Delfach. Tabl. XXIX.
Konstanty!) I Wielki. Kolosalna głowa marmurowa. Rzym. Tabl. XXX. Korynt. Ruiny świątyni Apollina z poł. VI w. p.n.e. Tabl. XXX. Krater stylu geometrycznego z VIII w. p.n.e. Muzeum Narodowe, Ateny. Tabl. XXX. Kryptoportyk Tyberiusza na Palatynie. Początek I w. n.e. Rzym. Tabl. XXIX. Kybele. Figurka terakotowa bogini z I w. p.n.e. znaleziona przez polską misję archeologiczną w Mirmeki na Krymie w r. 1957. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XXXI. Laokoon. Marmurowa grupa z okresu Augusta, prawdopodobnie kopia oryginału greckiego dłuta Agesandrosa, Athanadorosa i Polidorosa (szkoła rodyjska), z pocz. I w. p.n.e. Watykan, Rzym. Tabl. XXXI. Leda z łabędziem. Terakota grecka z III w. p.n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XXXI. Lekyt bialogruntowany, z końca I poł. V w. p.n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XXXI. Leto z dziećmi, Apollinem i Artemidą, uciekająca przed Pytonem, na czerwonofigurowej amforze nolańskiej z pocz. IV w. p.n.e. z dawnych zbiorów Hamiltona. Tabl. XXXI. Leukippidy. Sarkofag rzymski z II w. n.e. Walters Gallery, Baltimore. Tabl. XXXI. Liktorowie. Fryz kolumny Marka Aureliusza z końca II w. n.e. Rzym. Tabl. XXXII. Lwia brama w Mykenach z XIII w. p.n.e. Tabl. XXXII. Łaźnie. Rekonstrukcja wnętrza term Karakalli w Rzymie. Tabl. XXXII. Łuk tryumfalny Tytusa r. 81 n.e. Forum Romanum, Rzym. Tabl. XXXII. Machiny wojenne. Rekonstrukcja rysunkowa wnętrza hellenistycznej wieży obronnej z Miletu i jej wyposażenia, wg Waltera Karnappa. Tabl. XXXIII. 812 Skorowidz alfabetyczny rycin Maison Carree w NImes. Tabl. XXXIII.
Marek Aureliusz. Brązowy posąg konny na Kapitelu w Rzymie wykonany po r. 166 n.e. Tabl. XXXIII. Mars z Todi. Brązowy posążek etruski z ok. 450 r. p.n.e. British Museum, Londyn. Tabl. XXXIV. Marsjasz wiszący. Marmurowa kopia rzymska wg hellenistycznego oryginału szkoły pergamońskiej z ok. 280 - 240 r. p.n.e. Luwr, Paryż. Tabl. XXXIV. Maska. Maski tragiczne i komiczne, płaskorzeźba marmurowa z okresu cesarstwa. Watykan, Rzym. Tabl. XXXIV. Mauzoleum. Rekonstrukcja rysunkowa mauzoleum Dioklecjana w Spalatum, wzniesionego ok. 300 r. n.e. Tabl. XXXIV. Mauzolos. Kolosalny posąg marmurowy (wys. 3 m) z grupy Mauzolosa i Artemizji na kwadrydze wieńczącej ongiś Mauzoleum w Halikamasie. Oryginał grecki z ok. 350 r. p.n.e. British Museum, Londyn. Tabl. XXXIV. Medea. Malowidło ścienne z Herkulanum, kopia dzieła Timomachosa z Bizancjum, Museo Nazionale, Neapol. Tabl. XXXV. Meduza, tzw. Rondanini. Kopia rzymska oryginału greckiego z IV w. p.n.e., marmur. Głypto-thek, Monachium. Tabl. XXXV. Meleager. Rzymska marmurowa kopia, prawdopodobnie z oryginału Skopasa z lat 340 - 310 p.n.e. Watykan, Rzym. Tabl. XXXV. Melos. Kamienna urna w kształcie domu. Lata 2800-2400 p.n.e. Muzeum w Monachium. Tabl. XXXV. Memnon niesiony przez Eos. Malowidło na czerwonofigurowej czarze Durisa ok. 490 r. p.n.e. Luwr, Paryż. Tabl. XXXVI. Menada. Malowidło z wazy Brygosa ok. 490 r. p.n.e. Muzeum w Monachium. Tabl. XXXVI. Menander. Rzymska kopia z okresu augustowskiego oryginału greckiego dłuta Kefisodota i Ti-marchosa, ustawionego w 296 r. p.n.e. w teatrze w Atenach. Muzeum w Bostonie. Tabl. XXXVII. Menelaos z ciałem Patroklosa (grupa zwana także Pasquino). Marmurowa kopia rzymska wg hellenistycznego oryginału z ok. 250 - 240 r. p.n.e. Loggia dei Lanzi, Florencja. Tabl. XXXVI. Milet. Rekonstrukcja bramy z agory w Milecie z ok. 150 r. n.e. Pergamon Museum, Berlin. Tabl. XXXVI. Minotaur. Fragment czarnofigurowej wazy beockiej z I poł. VI w. p.n.e., znalezionej w Ta-nagrze. Luwr, Paryż. Tabl. XXXVII. Mirmeki. Wytwórnia wina z III w. p.n.e., odkryta podczas wykopalisk polskich w roku 1956, widok od strony wschodniej. Tabl. XXXVII. Mitra. Marmurowa rzeźba rzymska z II/III w. n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa, depozyt Luwru. Tabl. XXXVII. Mitrydates VI król Fontu. Attycka tetradrachma. Muzeum w Berlinie. Tabl. XXXVII. Mozaika z Piazza Armerina na Sycylii ze sceną powrotu z polowania. Koniec III, pocz. IV w. n.e. Tabl. XXXVIII. Muzy. Marmurowy relief dłuta Archelaosa z Priene z ok. 125 r. p.n.e. przedstawiający apoteozę Homera. British Museum, Londyn. Tabl. XXXVIII. Muzyka. Muzyczne instrumenty greckie: aulosy, kitara, harfa, lira. Malowidło na czerwonofigurowej amforze Malarza Amazonek, ok. 440 r. p.n.e. British Museum, Londyn. Tabl. XXXVIII. Mykeny, złota maska achajskiego anakta, XV w. p.n.e. Muzeum Narodowe, Ateny. Tabl. XXXIX. Myron. Atena i Marsjasz, ok. 455 r. p.n.e. Nowoczesny odlew brązowy. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XXXVIII. Narcyz przeglądający się w źródle. Malowidło ścienne z ok. 50 r. n.e. w Casa di Lucrezio Pron-tone w Pompejach. Tabl. XXXIX. Skorowidz alfabetyczny rycin_______________________________________813 Nemejski lew. Dno reliefowej czary z czerwonej gliny znalezione na Kóm-el-Schukafa, pocz II w. n.e. Muzeum w Aleksandrii. Tabl. XXXIX. Nemezis. Malowidło z amfory czerwonofigurowej z ok. 440 r. p.n.e. Muzeum w Berlinie. Tabl. XXXIX. Nereidy. Fragment dekoracji reliefowej z ołtarza Domicjusa Ahenobarbusa, ok. 40 r. p.n.e. Muzeum w Monachium. Tabl. XXXIX. Nero. Popiersie marmurowe z I w. n.e. Museo Capitolino, Rzym. Tabl. XL. Nessos. Fragment malowidła z wazy attyckiej z końca VII w. p.n.e. Muzeum Narodowe, Ateny. Tabl. XL. Nike wiążąca sandał. Relief z marmuru pentelickiego (wys. 1,6 m) zdobiący ongiś balustradę świątyni Nike Apteros na Akropolis ateńskiej. Oryginał grecki 410 - 407 p.n.e. Muzeum na Akropolis, Ateny. Tabl. XL. Nil. Rzymski relief terakotowy z kolekcji Campana ze sceną wylewu Nilu z I w. p.n.e. — I w. n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa; depozyt Luwru. Tabl. XL. Ninueum. 'Wnętrze nimfeum z fontanną, mozaikami i malowidłami w prywatnym domu w Her-kulanum. Tabl. XLI. Nimfy. Relief z Eleusis przedstawiający Pana i Nimfy, IV w. p.n.e. Eleusis. Tabl. XLI. Niobe z najmłodszą córką. Marmurowy posąg z grupy Niobidów, kopia rzymska oryginału greckiego z ok. 320 - 280 r. p.n.e. Galleria degli Uffzi, Florencja. Tabl. XLI. Niobidka umierająca. Grecka rzeźba przyczółkowa w marmurze paryjskim z ok. 440 r. p.n.e. Museo Nazionale Romano delie Termę, Rzym. Tabl. XLI. Obelisk granitowy faraona Sezostrisa I (2000 -1700 p.n.e.). Kair. Heliopolis. Tabl. XLII. Odejon w Atenach. Wzniesiony ok. 161 r. n.e. przez Herodesa Atticusa. Tabl. XLII. Odyseusz i Syreny. Malowidło z wazy tzw. Malarza Syren, ok. 479 r. p.n.e. British Museum, Londyn. Tabl. XLII. Odyseusz u Kirke — Tabula odysseaca. Marmurowy relief miniaturowy z przedstawieniem przygód Odyseusza u Kirke, z początku I w. n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XLIII. Ojnoche. Brąz VI - V w. p.n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XLII. Ojnomaos. Marmurowy posąg (wys. 2,95 m) ze wschodniego przyczółka świątyni Zeusa w Olimpii z ok. 465 - 457 r. p.n.e. Muzeum w Olimpii. Tabl. XLIII. Oktawian. Marmurowy portret młodzieńczego Augusta z okresu 24 -14 r. p.n.e. Watykan, Rzym. Tabl. XLIII. Olimpia. Makieta zabudowy terenu ok. 200 r. p.n.e. Tabl. XLIII. Olimpiejon. Świątynia Zeusa olimpijskiego w Atenach zbudowana po 175 r. p.n.e. Widok od, strony południowej. Tabl. XLIII. Onager. Rekonstrukcja. Tabl. XLIV. Orestes zabijający Ajgistosa. Stamnos tzw. Malarza Syren z ok. 475 r. p.n.e. British Museum, Londyn. Tabl. XLIV. Orfeusz grający na lirze. Malowidło na czerwonofigurowym kraterze malarza Orfeusza z ok. 440 r. p.n.e. Muzeum w Berlinie. Tabl. XLIV. Ostia. Widok ulicy z ruinami domów wielopiętrowych z okresu późnoantycznego. Tabl. XLIV. Paestum. Tzw. świątynia Posejdona wzniesiona w porządku doryckim ok. 450 r. p.n.e. XLVIII. Pajonios z Mende. Posąg Nike wykonany z marmuru paryjskiego, 425 r. p.n.e. Muzeum w Olimpu. Tabl. XLV. Palmeta. Dekoracja szyjki amfory czamofigurowej z przedstawieniem Heraklesa, ok. 540 r. p.n.e. Muzeum Narodowe, Warszawa. Tabl. XLV. Palmyra. Fragment ruin z n w. Tabl. XLV. Pan grający na aulosie. Marmurowa kopia rzymska wg oryginału greckiego z końca II w. p.n.e. Villa Albani, Rzym. Tabl. XLV. Yüklə 9,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||