Microsoft Word sunggi uq ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
29
faqat shu tancha oladi. Eshik-derazani lang ochib, namatni bir chetga surib endi bo‘yrani 
ko‘taraman, deganda Jahongirning ovozi eshitildi. 
— Ha, ko‘chyapsanmi? — dedi u eshik og‘zini bulutday to‘sib. 
— Endi ko‘chib qayga ham sig‘ardim, qishning g‘ami bu, oshnam, — dedi Damin 
bo‘yrani joyiga qo‘yib. Namatni qayta solaman deganda Jahongir unamadi. 
— Meni senga Xudoning o‘zi yetkazdi. Kel, qarashvoray, — deb qo‘liga ketmon oldi. 
Jahongir tanchani ochdi. Damin o‘choqqa o‘t qalab, qumg‘onni qo‘ydi. 
Tanchaga cho‘g‘ tushib, bir piyoladan choy ichilgach, Daminning joni orom oldi. 
Jahongir tanchada uzoq o‘tira olmadi — oyog‘ini tortdi. 
— Qanday o‘tiribsan, odamni yondiraman deyapti-ku? 
— Ilohim oyoq og‘rig‘ini tortma, oshnam. Yildan yil yomon bo‘lyapti. Yolg‘iz 
yashashga qo‘rqadigan bo‘lib qoldim, — dedi Damin. — Bexos omonatimni topshirsam, 
shu tanchada sasib yotaveraman. Yolg‘izlik Xudoga xos, deb to‘g‘ri aytishar ekan. 
Odamzod kimlar bilandir birga yashashi lozim ekan. Endi ming oh uray, foydasi yo‘q. 
Xotinim birovga tegib ketgan ekan, men ham uylanavermaymanmi, etak-etak bolalarni 
tug‘dirib tashlamaymanmi?.. — Damin, ming la’nat, deganday qo‘l siltab qo‘ydi. 
— Qarib bir qop o‘tin bo‘lib qolibsanmi, hozir ham uylanib olaver. 
— Qishloqda erga tegishi mumkin bo‘lgan bittagina beva bor. Madad qallobning 
bevasi. O‘shanga uylanaymi? Qancha odamni quritdi u ablah. Meni qamashganda ham 
guvohlik bergan. Endi kelib-kelib shuning sarqitiga uylanamanmi? 
— Men «o‘sha bevaga uylan» dedimmi, buncha chirillaysan? 
— O‘shani eslasam qonim qaynab ketadi. U ablah sal barvaqtroq o‘lib ketdi-da, hozir 
tirik bo‘lgandami?.. 
— Qo‘lingdan nima kelardi? Sotganlar, qamaganlar, otganlar — hammasi yuribdi 
davrini surib. Nohaqlik bir dumalab haqiqatga aylandi deysanmi? Aylangan bo‘lsa ham 
po‘stinini almashtirdi. Ichi o‘sha-o‘sha. Iblis o‘lgani bilan uning qabri atrofida faryod 
urayotganlardan qo‘rqqulik. Ke, qo‘y shu siyosatingni, gapirgan bilan foydasi yo‘q. 
— Sen bir umr siyosatdan qochib yurding. Shuning uchun ham kosang oqarmadi. 
— Seniki oqardimi? 
— Men boshqa toifaman. Sen alloma toifasan. O‘zingni chetga olganing uchun Xudo 
seni jazoladi. 
— Chetga olmaganlarni-chi? 
— Gapni aylantirma. 
— Sen ham chaynalaverma. Har bir odamning o‘z siyosati, o‘z maqsadi bo‘ladi. Men 
Xudodan «maqsadimga yetkar», deb so‘rab yashadim. Maqsadimga qaysi yo‘llar bilan 
yetkarish yolg‘iz Ollohning ishi. Shu azobli yo‘llarni ma’qul ko‘ribdimi, hazor-hazor shukr. 
Meni turmalarga qamadilar. Ammo ruhim ozodlikda yurdi. O‘risning sovuq yerlarida 
jismim azob cheqdi. Biroq ruhim erkinlikda qoldi. Chunki ruhimni Ollohning panohiga 
berib edim. Yomonlik jabrini faqat menu sen ko‘ribmizmi? Sen qahringni sochaverma, 
yuragingni keng qil. 
— Yuragim keng, oshna. Menda bitta emas, ikkita yurak bor. Biri yomonlar uchun 
zulmat bo‘lib qorong‘ulikka o‘raydi, ikkinchisi quyosh bo‘lib yaxshilarga nur beradi, — 
dedi Damin. Xayoliga kelgan bu dono fikrdan o‘zi ham mamnun bo‘lib, tomoq qirib 
qo‘ydi. Jahongir uning mamnunligini sezdi. U bunday holda Daminning fikrini 
ma’qullamagan odam baloga qolishini bilardi. Biroq, oshnasining fikrini to‘g‘ri deya 
olmas ham edi. Shu sababli Daminga tikilib, picha kutdi. 
— Xudo bitta, — dedi u bosiqlik bilan, — odamning tili ham, dili ham bitta. Ikki dilli, 
ikki tilli, ikki Xudoli odam riyokor bo‘ladi. Sen musulmon farzandisan. O‘sha bittagina 
yuragingni barchaga teng ulash. Shunda Ollohga yorug‘ yuz bilan ro‘baro‘ bo‘lasan. 

---

So’nggi o’q (qissa). Tohir Malik