Mühazirələr. Mövzu Müasir şəraitdə mülki müdafiənin rolu və vəzifələri. Plan

Tulyaremiya t
örədiciləri suda, torpaqda, tozda uzun müddət sag qala bilir. 
Yoluxma tənəffüs yolları, həzm sistemi, selikli qişalar və dəridən baş verir. 
Hərarətin yüksəlməsi, baş ağrıları, əzələ ağrıları ilı başlayir. Xəstəliyin ağciyər, 
bağırsaq və tifoz forması ayırd edilir. 
Təbii çiçək viruslar tərəfindən törədilən, qızdırmavə özündən sonra çapıqlar qoyan 
səpkilərlə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Hava və əşyalar vasitəsilə yoluxdurulur. 
İnkubasiya dövrü 3-7 gündür. Adətən xəstəlik qəfil başlayır, üşütmə meydana 
çıxır, bədən temperature 38° - 40°C-yə çatır. Davamlı baş ağrısı, başgicəllənmə, 

---

halsızlıq, əzələ ağrıları, iştahsızlıq inkişaf edir. 
Müalicə üçün antibakterial 
preparatlar (streptomisin, tetraskilin, levomisetin) mühüm yer tutur. 
Sibir yarası
əsasən kənd təsərrüfatı heyvanlarının yoluxduğu kəskin infeksion 
xəstəlikdir. Xəstə heyvanlardan insanlar dəri, tənəffüs yolları, mədə-bağırsaq yolu 
ilə yoluxuur və müvafiq olaraq xəstəliyin dəri, ağciyər və bağırsaq formaları ayırd 
edilir. Sibir yarasının ağciyər forması ağciyərlərin spesifik iltihabı, hərarətin 
yüksəlməsi, qanlı bəlğəmli öskürək ilə xarakterizə olunur. Ürək fəaliyyəti zəifləyir 
və müalicə olunmadıqda 2-3 gündən sonra ölüm baş verir. Sibir yarasının bağırsaq 
formasında bağısaqda xoralar əmələ gəlir, qarında kəskin ağrılar, qanlı qusma, 
ishal qeyd olunur. 3-4 gündən sonra ağır hallarda ölüm baş verir. Dəri formasında 
əsasən dərinin açıq hissələri (əl , üz, boyun, ayaqlar) zədələnir. Mikrobların 
düşdüyü yerdə qaşınan ləkələr əmələ gəlir. Bu ləkələr 12- 15 saatdan sonra 
içərisində bulanıq və ya qanlı möhtəviyyat olan suluqlara çevrilir. Bu suluqlar 
partlayır və onların yerində dərin qara xoralar əmələ gəlir. Bu xoraların diametri 
bəzən 6-9 sm-ə çatır. Xoralar çox ağrılı olur, ətrafında ödem əmələ gəlir. Əlverişli 
hallarda 5-6 gündən sonra sağalma baş verir, hərarət aşağı düşür.