Hü Dost
Yol Ali yoludur inan vallahi
Bu yoldan ayrılıp gayrıya gitme
Yol Ali yoludur inan vallahi
Cihana bir er geldi ol yüzü Hurşid
Kulak dut can ile sözlerim işid
Durma gafil bul kendine bir mürşid
Yol Ali yoludur inan vallahi
Bulunca kendine mürşid-i salik
Olur zahir batın mülkine malik
Açulur gönülde ol gül-ü nazik
Yol Ali yoludur inan vallahi
Özün bildi Mecnun buldu Mevla’yı
Çıkardı gönülden sildi Leylayı
Görmek ister isen Fatma Anayı
Yol Ali yoludur inan vallahi
Cezbi Abdal aşk’la söyledi ya Hü
Garibler haline la demez şu, bu
Gider Hak’ka doğru söylenir Hü, Hü
Yol Ali yoludur inan vallahi
-
Mehmet Haceti Baba:
Dimetoka’lı mücerred Babadır. Köprülü (Tetova Vales) şehrinde adına izafe edilmiş bir Tekye vardır. Haceti Baba diye anılan bu dergahta dervişlik yapmıştır. 1701-1740 yılları arasında Seyyid Ali Sultan (Kızıldeli) Dergahında postnişinlik hizmetinde bulunmuştur. 1740 yılında Hak’ka yürümüş olup, kabri dergahın “Dolu Babalar” ismiyle maruf hazeresindedir.
-
Hacı Rahmi Baba:
Edirne doğumlu mücerred babadır. Asıl adı Mehmet Müslihiddin’dir. Halk arasında Rahmet Baba mahlası ile anılır. Nefeslerini Rahmi mahlası ile yazmıştır. 1740-1765 yılları arasında postnişinlik yapmıştır. Kabri “Dolu Babalar” hazeresindedir. Nefeslerinden bir örneği aşağıda arz ediyorum.
Hü Dost
Yaz bahar eyyamı cennetin kanı
Bahçesi bağları Seyyid Ali’nin
Öter bülbülleri ab-ı revanı
Özgedir dağları Kızıldeli’nin
Arafat yaylası bayram günleri
Seyrangah’tır Şahım Sultan evleri
Seyran ile gelip yüz sürenleri
Mekke’dir yerleri Kızıldeli’nin
Sema’a kalkdık da abdal üryan’lar
Çekülür gülbank’ler döner peymanlar
Nice muhabbetler dem-ü devranlar
Sürer dervişleri Seyyid Ali’nin
Rahmi dilim senden çağlayu geldi
Pir’ine özünü bağluyu geldi
Yüz sürüp yerlere ağlayu geldi
Nice muhibleri Kızıldeli’nin
-
Mustafa Gurbi Baba:
Aslen Bosna Yenipazar’lıdır. (Nove Pazar) Mücerred Baba’dır. Asıl adı Mustafa Ahmed’dir. Mürşidi Hacı Rahmi Baba’dır. 1765-1797 yılları arasında postnişinlik yapmıştır. Divan sahibi olup el yazma Divanı Djocovica (Yakova) Dergahında mahfuzdur. 1797 Hak’ka yürümüş olup kabri “Dolu Babalar” hazeresindedir. 1774’te tamamladığı Divanın’da Derviş Ahmed mahlas’lı şiirlerde bulunmaktadır. Nutuk’larından bir tanesini aşağıda arz ediyorum.
Hü Dost
Bezm-i maşuk’una bir dem eremez
Gözün yaşın serap eylemeyen
Kabe-i vuslatı bil kim göremez
Secdesini türab eyleyemeyen
Şevk’a pervane sıfata erdi yanan
Meclis-i yar’a erişmez bil ayan
Pişürüb ateş-i aşk ile nihan
Bağrın özün kebap eyleyemeyen
Dövünme, yeri değil ol Dar-üs selam
Olamaz şehir-i vücud’da İmam
Cümle halka sehavet ile tamam
Kend’özün Al’cenab eyleyemeyen
Sözü inci gibi hergiz dizemez
Doğru dir her kişi Gurbi diyemez
Kalb-i viranını ma’mur edemez
Mülk cismini viran eyleyemeyen
-
Kara Ali Baba:
Aslen Yakova’lı mücerred Baba’dır. 1797-1813 yılları arasında postnişinlik yapmıştır. Misafirlik maksadı ile gittiği Djocovıca (Yakova) Dergahında 1813 tarihinde Hakk’a yürümüştür. Kabri bu dergahta medfün olup, El-Hacc Mürteza Baba (vefat. 1794) ile yanyanadır. Yakova’lı Bektaşilerce Ali Dede Sultan olarak yad edilir.
-
İbrahim Cefai Baba
1813 yılında Kızıldeli dergahına postnişin olmuş mücerred Baba’dır. 1826 yılında Kızıldeli Dergahının kapatılmasına direndiği için şehid edilmiştir. Bu dergahın aktif görev yapan son postnişini olarak tarihe geçmiştir. Kemikleri buradan alınarak Elbasan Dergahına nakl-i kubur yapılmıştır. 1826 yılından sonra Kızıldeli Dergahının kapatılması üzerine mücerred erkan yapabilme yetkisi Jirokastro (Asım Baba) Dergahına devredilmiştir. Kızıldeli (Seyyid Ali Sultan) Dergahı halen Yunanistan Askeri bölge sınırları içinde olup, Dergahın “Dolu Babalar” adıyla bilinen kabristanı oldukça korunaklıdır.
Seyyid Ali Sultan Dergahının ünlü Şairleri
Bu dergahtan çok miktarda değerli Bektaşi şairi yetişmiş olup bazılarının isimlerini şu şekilde zikretmek istiyoruz. Sadık Abdal, Mahremoğlu Telemsani, Rahmi, Gurbi-Nesli Abdal, Paki, Kıbrıslı Kenzi. Daha önce metin içinde yukarıdaki şairlerin bazılarından örnekler vermiştik bu nedenle örneklemediğimiz şairlerden söz etmek istiyoruz.
-
Sadık Abdal:
On beşinci yüzyılda Balım Sultan öncesi devirde yaşamış Dimetko’lı bir Bektaşi şairidir. Seyyid Ali Sultan’dan el almıştır. Divanın bir nüshası Ankara / Genel Kütüphanesinde A1-5 / 35 No ile kayıtlıdır. Bu divan Rüstem Abdal tarafından 1742 yılında istinsah edilmiştir. Nefesleri genellikle Balkan’lar da da çok gezmiş bulunan Malatya’lı Sefil Sadık ile karıştırılır. Şiirlerinde Kaygusuz Abdal’dan ve Od’man Baba’dan sıkça söz edilmektedir. Turgut Koca Babanın tesbitine göre H. 862 yılında Hakk’a yürümüş olup bir nefesi aşağıda verilmiştir.
Hü Dost
Dediler ism-i bülendine anın Seyyid Ali
Dahi mahlasına Kızıldeli denildi güzin
Akrabadır ana Sultan Hacı Bektaş-ı Veli
Ya’ni evlad-ı Ali aslı şerifi ile said
Çaker-i Sadık’a ol Şah-ı Veli kıldı nazar
Bermurad etdi beni kılmadı mahrum-u ümid”
Sadık Abdal bu nefeslerinde Seyyid Ali Sultan’dan nasib aldığını belirterek mücerred (yani hiç evlenmemiş ve kutsal bekar manasına) Hünkar Hace Bektaş Veli ile Seyyid Ali Sultan’ın akrabalıklarını her ikisinin de İmam-ı Ali sülalesine çıkmasına bağlayarak günümüzde dahi defalarca yenilenen bir yanlışlığı kendi sesiyle bertaraf etmektedir. Bilindiği üzere Hünkar Hace Bektaş-ı Veli Hazretleri 7’nci İmamın 12’nci göbekten evladıdır.
-
Telemsani:
On sekizinci yüzyılda bu dergahta yetişmiş bir Bektaşi şairidir. Bir nefesini arz ediyorum.
Hü Dost
Yayla dağlarının sahillerinde
Şahım Kızıldeli Sultan evleri
Barigahlar kurmuş bağ evlerinde
Şahım Kızıldeli Sultan erleri
Nevbahar vaktinde gonca gülleri
Müferrah seyrangah olur elleri
Aşk-ı sadık’ların tatlı dilleri
Şahım Kızıldeli Sultan erleri
Gelip Beytullah’a yüzler sürenler
Hakk’ı bildi şahım seni bilenler
Arz ederler günah sana gelenler
Şahım Kızıldeli Sultan erleri
Hakk’ın kitabını söyler dilleri
Öter çevresinde can bülbülleri
Zümre-i Dervişan dilaverleri
Şahım Kızıldeli Sultan erleri
Seyyid Ali Sultan Şah-ı Velayet
Erenler serveri mert’tir begayet
Telemsani kulun bekler şefaat
Şahım Kızıldeli Sultan erleri
-
Nesli Abdal:
On dokuzuncu yüzyılda yaşamıştır. Dergahın son postnişini İbrahim Cefai Baba’dan el almıştır. Aslen Ferecik’li olup asıl ismi Ali’dir. Bu zat’ın Divanı matbu olup, gelecekde basılmak üzere bir yazma nüsha-i istinsah ata’dan veraseten fakir’de mahfuzdur. Eserlerinden bir örneği aşağıda arz ediyorum.
Hü Dost
Gelin ey erenler dirlik edelim
Kapuları açık Seyyid Ali’nin
Eksiklikte kalup dar’da durana
Himmeti de çokdur Seyyid Ali’nin
Ne güzel baharlar çimlenmiş şimdi
Lalesi sümbülü açılmış şimdi
Abdalan semah’a vurulmuş şimdi
Sekran’dır meydanı Seyyid Ali’nin
Baba’mız İbrahim şehiddir, erdir
Kırklar cemiyyeti kabir yeridir
Cansuz duvarlara binüp yürüdür
Muhib’dir Pir’leri Seyyid Ali’nin
Nesli Abdal muhabbetle söyledi
Gerçek erenlerin medhin eyledi
Medet mürüvvetle kerem diledi
İhsanı kim çokdur Seyyid Ali’nin
-
Kul Kenzi:
Aslen Kıbrıslıdır. Uzun yıllar Seyyid Ali Sultan Tekyesinde bulunmuştur. Divanı 1838 yılında neşr’olunmuştur. Kıbrıs Can Baba Dergahında (bu dergah Kıbrıs’ın Bafa kentinde olup, Kırklar Dergahı ismiyle vakıflara kayıtlıdır. Hacı Feyzullah Baba Dergahı da denilmektedir.) Bir süre hizmet görmüştür. Bir nefeslerini tesbit olunması açısından arz ediyorum.
Hü Dost
Dimetoka şehrini seyran eyledim
Açıkdır dergahı Mürsel Baba’nın
Manend-i cennet’tir anın her yeri
Daim’dir çerağı Mürsel Baba’nın
Hamdolsun Dergah’a yüzümüz sürdük
Anda ayan beyan bürhanın gördük
Bin iki yüz elli dördüne erdik
Meydan’da semah-ı Mürsel Baba’nın
Erenler yoluna canımız feda
Hep canların sırrı bağlıdır ana
İsteklerin verir hep mihmanlara
Gani’dir ihvanı Mürsel Baba’nın
Mürsel Baba Sultan Kırkların başı
Baba Sadullah’dır yoldaş, yardaşı
Horasan’dan getirdi mermeri, taşı
Dimetoka Kırk’ları Mürsel Baba’nın
Meydanında yatur Şah’ımın Pir’ler
Mürşidimiz Ahmed Baba gerçek er
Kul Kenzi kemter’dir gayrıyı neyler
İhsanı büyüktür Mürsel Baba’nın
-
Mahremoğlu:
Mustafa Gurbi Baba’dan el almıştır. Asıl adı Haydar’dır. Deliorman ve Makedonya’da tüm dergahları gezmişdir. Nefesleri bugün dahi Balkan’larda popülerdir. Aşağıda bir nefesini arz ediyoruz.
Hü Dost
Ey benim sevdiğim hey iki gözlüm
Salın bizi İmamlara gidelim
Cümlenizden budur naz-ü niyazım
Salın bizi İmamlara gidelim
Üstad eşiğinden rıza alalım
Gönülden ayırman yola gidelim
Ol dergaha varup yüzler sürelim
Salın bizi İmamlara gidelim
Evvel muradım Muhammed Ali’ye
Erenler ulusu gerçek Veli’ye
Od’man Baba ile Kızıldeli’ye
Salın bizi İmamlara gidelim
Kızıldeli İmamların yolu ya
Oradan geçilür Gelibolu’ya
Pirim Hünkar Bektaş Veli’ye
Salın bizi İmamlara gidelim
Destur aldım Mustafa Gurbi Baba’dan
Emir geldi bana sırr-ı Hüda’dan
Aşk göründü Mahremoğlu Geda’dan
Salın bizi İmamlara gidelim
Değerli okurlarım Seyyid Ali Sultan Dergahının Bektaşi Kültürü içindeki önemini yansıtabilmek için, metin içinde numaraladığım konulara açıklık getirmek zorunluluğu hasıl olduğundan aşağıda bu mevzuatla ilgili spesifik bilgiler aktarmak arzusundayım.
Dostları ilə paylaş: |