@@0@
@@1@Or̃o. Ordinātiũ ⁊ ordinādoꝝ pctā.
¶ Et hec intellige de opinione proprie dicta vt diximus/que est
cum formidine alterius partis, & per se loquendo. N
on enim
propterea aliquid opinione tenetur quia diuersi doctores contra
ria sentiunt:
quoniam cum huius modi contrarietate stat ꝙ vna
pars sit ratione sufficiente ad moralem certitudinem fulta:
&
iam non est opinio apud capientes rationem illam. Sed quia
nesciunt multi discernere inter certitudinem moralem & ma=
thematicam / omnia quodammodo locant sub opinionibus.
Dixi quo per se loquendo: quia per accidens cōtingit nescien
tes discernere inter notum opinione & notum certa ratione
morali / errare & excusari, credentes abs formidine alterius
partis / viris probis & doctis dicentibus/ facite sic quia potest
licite fieri. Non. n. exigit deus ab homine plusꝗ̈ conditio homi=
nis habet:
quia diuina sapientia disponit omnia suauiter.
ORatio Ex intentione sine attentione / illi=
cita est propter irreuerentiam inser
tam. Oportet enim etiam supererogationis bonũ
bene agere / aut saltem non male:
constat autem
irreuerenter loqui deo / qui ex proposito loquitur
sine attentione:
irreuerentia autem peccatum est.
Et hoc intel
lige loquendo de oratione per se/vt oratio est. nam siquis ora/
tione vt exercitatione quadā aut quasi cantico delectabili vtatur
ne se occupet vanis/non intendens attendere sed tempus sic per
transire, bene facit. & non proprie & formaliter orat nisi ex=
tenso orationis nomine/quo dicitur. semper orat quisemper bene
facit. S
ed materialiter tantum orat, pro quanto orationis verba
pro materia sue occupationis pie assumit.
ORdinantium Et ordinandorum pctā
tot cōtingit esse quot ne
cessaria contingit omitti voluntarie aut negligenter.
¶ Sed quoniam hec in pontificalibus habentur, attendendũ est
confessori si ordinantes seruaruntritum pontificalis. Et quoniā<-P>
@@0@
@@1@Organorum vsus.
<-P>pontificalia non concordant adinuicem, nullius ecclesie antiquũ
in vsu pontificale damnandum videtur: ac per hoc non videtur
iterandum aut supplendum alicubi quod forte secundum aliud
pontificale iterandum aut supplendum esset. Et de horum nu=
mero videtur esse contactus materie: vbi diuersa pōtificalia an=
tiqua & in vsu/ diuersa ordinant. Propter quod in conci. flo. sub
euge. iiij. quum traditur materia ordinis, nunꝗ̈ fit mentio de ta=
ctu ipsius/sed solũ de actu tenente se ex ꝑte ministri. s. porrectio
ne/datione/traditione & assignatione. Attendendum quo est
si ordinantes admiserunt indignos aut inhibitos/ si non contule=
runt gratis. Et similiter si ordinandi sunt indigni ex parte intel=
lectus / quia ignorantes. ex parte affectus/quia mali: puta in pec
cato mortali. ex parte etatis statute a iure. ex parte licentie sui
superioris. ex parte motiui ad suscipiendum ordinem, si ob lu=
crum &c.
ORganorum Vsus in ecclesia licet sit
nouus (in cuius signũ
ecclesia romana adhuc non vtitur eis coram pō
tifice) licitus tamen est pro carnalibus adhuc fi
delibus & imperfectis.
¶ Nulla tamen ratione licitum est inter diuina ĩ organis canere
seu pulsare seculares cantus aut plausus:
aut quod peius est / tur
pes & amatorias cantilenas. Et ratio est: quia sonus organorum
appositus est diuinis officijs vt pars ecclesiastice solennitatis:
inse
rere autem diuinis vt partem solennitatis prophana & turpia,
nihil aliud est ꝗ̈ coniungere christum cum belial / lucem cum
tenebris. Vnde per se loquendo/crimen est suꝑ stitionis sacrilege
& peccatum mortale talis mixtio:
contraria tam fini diuini cul
tus (
scilicet vt excitetur deuotio)
ꝗ̈ veritati ecclesie, contra cuius
ordinationem loco antiphonarum & diuine laudis offeruntur
ex ipsius ecclesie persona / prophana hec a falsarijs ministris.
Nec excusantur ex eo ꝙ sonus abstrahit ab omni materia/&<-P>
@@0@
@@1@Ornatus exterior. 183
<-P>
quelibet melodia soni potest ad sacra verba applicari. Tum ꝗa
secundum rei veritatem isti soni fiunt vt accommodati ad de=
lectationem auditorum:
qui non nouerunt illos nisi vt sonos
illorum verborum prophanorum aut turpium. in cuius signũ
audientes / ex illo sono excitantur ad illa prophana seu turpia:
vt experientia testatur/ita ꝙ non est locus inficiationi. Tum ꝗa
cantus etiam abstrahit ab omni materia, & tamen ecclesia in=
terdixit prophanos cantus in ecclesia / vt cantus theatrales:
vt
patet di. xcij. ca. cantantes. Memento hic apostolice sententie.
nolite errare/deus non irridetur aut fallitur. Inuoluuntur autẽ
eodem crimine non solum pulsantes/sed qui conducunt & con
sentiunt pulsantibus hec:
vt impleatur scriptura. gloriati sunt
qui oderunt te in medio solennitatis tue.
Excusandos tamen
illos crediderim, qui simplici corde credentes licere non turpia
sed vana quasi pro recreatione pulsare pro eo ꝙ vbi sic vident
fieri/errauerunt, ita ꝙ si sciuissent criminosum esse nō fecissent.
tales enim ex ignorantia probabili errauerunt:
quia ecclesiastici
pastores non quefierunt que iesu christi sunt. Et excusantur a
tanto / ꝗ̈uis non a toto.
A turpium autem sono nulla ignoran
tia excusare potest:
quia continet statim dissonantiam & contra
rietatem ad iesu christi solennitatem.
ORnatus Exterioris peccatum exseptem
capitibus pẽdet. Primo ex fine
ornantis se. Secundo ex solicitudine eiusdem.
Tertio ex consuetudine seu lege. Quarto ex qua
litate ornatus in se. Quinto ex fuco. Sexto ex
precio sitate. Septimo ex scandalo.
¶ Caput primum commune est etiam quibuscun bonis ope=
ribus:
& propterea manifestũ est. Si. n. quis ornat se ob super
biam / inanem gloriam / aut ad prouocandum ad malum &c.
ipse ornatus malus est iuxta maliciam illius finis. Ita ꝙ si finis
est peccatum veniale (
puta vt appareat pulcra/aut ditior / aut<-P>
@@0@
@@1@Ornatus exterior.
<-P>superior &c.) vanitas est: ac per hoc veniale peccatũ. Si vero
finis est pctm̃ mortale (vt si intendit prouocare ad sui malam
concupiscentiam) ipse quo ornatus est mortale peccatũ.
¶ Caput secundum (scilicet affectuosa solicitudo ad ornatũ)
quando similiter facit ornatum venialem:
vt si affectus &
solicitudo habeat superfluitatem. Quando mortalem:
vt si sit
tantus affectus aut tanta solicitudo vt propterea quis non curet
de necessarijs ad salutem:
vt si ob ornandum se non curet de
missa in festis:
& huiusmodi.
Caput tertium (consuetudo scilicet vel lex) duo conside=
randa inducit. Primo qualitatem legis/si obligatiua est ad mor
tale. Quod ex pena cognosci potest:
vt si esset ibi pena excōmu=
nicationis / & ita seruaretur. Secundo si desit contemptus ex
parte transgressoris:
si. n. lex leuis est / & contemptus deest,
non incurritur mortale.
Consuetudo autem nisi in legem tran
sierit/communiter inducit peccatum veniale:
quia non legale
sed morale debitum habet. S
i autem in legem transierit sine
pena aliqua, venialem quo inducit transgressionem si contem
ptus desit. Longe tamen grauius peccat qui primus est consue=
tudinis violator/nouitatem ornatus inferens patrie:
citra mortale
tamen (
vt dictum est)
si sola vanitas in causa est violande
consuetudinis.
Et ad hoc caput spectat stulta presumptio vten
tium habitu maiorũ:
vt si vestia{t$} idiota vt doctor/ aut plebeius
vt eques / & similes exorbitationes a more politice modestie.
¶ Caput quartum (qualitas scilicet ornatus) cōiter peccatum
inducit veniale/si indecens est ac minus castus:
vt ornatus mu
lierum monstrantium media vbera. Veruntñ vbi cōsuetus iam
est/sine pctō vr̃:
& in remediũ ne peiora fiāt forte introductus.
¶ Caput quintũ ex fuco/cōiter constituit pctm̃ veniale: quia in
simulatione & fictione vana consistit.
¶ Caput sextum ex preciositate ornatus. quia quod preciosum
est vni non est preciosum alteri/quem decet sumptus magnos<-P>
@@0@
@@1@Osculũ. Peccatũ mortale ⁊ veniale. 184
<-P>in vestibus & anulis & monilibus &c. facere, ideo si ornatus
relatus ad personam est excessiuus in precio / sine peccato non
est. Communiter tñ videtur venialis hmōi excessus superbus/
stultus & vanus: non. n. propterea equantur maioribus quia
ornantur preciose sicut maiores.
¶ Caput septimum ex scandalo: hoc est ex occasione peccandi:
quia ornata superflue mulier mouet ad sui concupiscentiam.
Sed si ex parte mulieris non est intentio prouocandi / nec sibi
placet ꝙ prouocetur aliquis ad sui libidinosum amorem / licet
placeat ei ꝙ laudetur vt pulcra/ & vana superfluitate & fuco
se ornet, non propterea peccat mortaliter quia alij peccant mor
taliter ipsam adamando:
est enim occasio accepta / non data.
quum longe pulcriorem deus naturaliter proponat aliquam
mulierem, que nulli dat occasionem peccandi si exhibet se
conspectui publico / ac per hoc multorum adamantium illam.
Si vis diffuse hec discernere / vide commentaria nostra in. q.
clxix. secundesecunde.
Dostları ilə paylaş: