Toplumdaki insanlar yaşamlarını sağlıklı sürdürebilmeleri için sosyal hayatta daha iyi şartları elde etmek isterler. Bu da sürekli bir çatışma ortamını ve kaynağını oluşturur. Bu kişisel menfaatlerin çatışmasında hukukun temel görevi kişilerin ve toplulukların güçlerini sınırlamak ve aralarındaki dengeyi sağlayarak birbirlerini yok etmelerini önlemektir. Böylece hukuk kuralları sayesinde toplumda hak ve adalete dayalı bir düzen sağlanmış olur.
Toplumda güveni sağlamaya çalışır. Hukuk düzeninin varlığı toplumsal güvenin de kaynağını oluşturur. Toplumu oluşturan kişiler toplumsal hayatı düzenleyen ve uyulması zorunlu kuralların bilinen belirli ve sürekli kurallar olması nedeniyle bir güven ortamının varlığını kabul ederler. Örneğin alacağı karşılığında bir çek alan kişi bilir ki çeki ilgili bankaya götürdüğünde bunu paraya çevirebilir. Eğer bu mümkün olmazsa alacağını devlet eliyle alabilir ve kendisine karşılıksız çek veren kişi cezalandırılır. Hukuk kurallarının bir amacı da toplumda güven ortamının temin edilmesidir. Kişilerin hak ve yetkileri önceden belirlendiğinden ve belirlenen hak ve yetkiler önceden bilindiğinden kişiler tüm ilişkilerini buna göre tanzim ederler ve bir güven ortamı içerisinde hayatlarını sürdürürler. Eğer güvenliği oluşturabilecek tüm kurallar mevcut olmakla birlikte toplumca benimsenmemiş ve uygulanamıyorsa hukuka güven ortadan kalkmış demektir.
Hukuk kurallılarının en önemli özelliklerinden biri toplumdaki herkese eşit olarak uygulanmasıdır. Bu bakımdan herkes yasa önünde eşittir kuralı yazılı biçimde yer almasa da genel bir ilke olarak geçerliliğini korur. insanlar arasındaki barışın sağlanmasında en etkin husus, toplumdaki herkesin uyacağı kuralları önceden bilmesidir .böylece kişiler, tüm davranışlarını ona göre ayarlamak suretiyle ortaya çıkacak muhtemel çatışma ve ihtilaşardan kaçınmış olurlar.
Toplumların ve toplumdaki bireylerin özgürlüğünü hukuk kuralları sağlar. Bu nedenle, hukuk özgürlüğün ön koşulu olarak tanımlanmakta ve hukukun bulunmadığı bir toplumda özgürlükten de söz edilmesi mümkün değildir. Ancak hukuk kuralları çerçevesinde ölçülü ve sürekli bir özgürlük söz konusundur.
5) Toplumsal düzeni sağlamaya çalışır. Hukuk düzeni kuvvetlinin zayıfı ezmediği anarşinin hakim olmadığı bir toplumsal yapıyı ifade eder. Bu yapı içerisinde en azından şekli bir eşitlik mevcuttur. (herkes kanun önünde eşittir gibi.(Anayasanın 10. maddesi). Sürekli ve güvence altında bulunan bir özgürlük ortamı bulunur ama hiçbir özgürlük sınırsız değildir. Hukuk menfaat çatışmalarını dengeleyerek toplumdaki çekişmeleri en aza indirger ve toplumsal hayatta barış ve düzeni sağlar.
5) Toplumsal düzeni sağlamaya çalışır. Hukuk düzeni kuvvetlinin zayıfı ezmediği anarşinin hakim olmadığı bir toplumsal yapıyı ifade eder. Bu yapı içerisinde en azından şekli bir eşitlik mevcuttur. (herkes kanun önünde eşittir gibi.(Anayasanın 10. maddesi). Sürekli ve güvence altında bulunan bir özgürlük ortamı bulunur ama hiçbir özgürlük sınırsız değildir. Hukuk menfaat çatışmalarını dengeleyerek toplumdaki çekişmeleri en aza indirger ve toplumsal hayatta barış ve düzeni sağlar.
6) Toplumun varlığını korumaya çalışır. Hukuk varlığını sürdürebilmek için toplumu oluşturan kişilerin ve toplumun ihtiyaçlarını karşılamak ve değişen şartlara uymak zorundadır. Bu ihtiyaçlar hem çok çeşitlidir hem de sınırsızdır. Hukuk bir taraftan bu ihtiyaçların kişi ve toplum için asgari düzeyini belirlerken diğer yandan da bu asgari ihtiyaçları karşılar. İhtiyaçlar ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel olabileceği gibi doğum, ölüm,beslenme gibi tüm bir hayatı da içerisine alabilir.
7- Adaleti gerçekleştirmeye çalışır. Adalet kavramının eşitlik ve rasyonellikle ilişkili olduğunu kabul etmek gerekir. Yalnız toplumda mutlak bir eşitlik zaten yoktur. Örneğin vatandaş olanla yabancı , ergin olanla olmayan , farklı hukuki statüde bulunmaktadırlar. Bu durumda hak yetki ve yükümlülüklerin farklılığı adaletin gereği olarak karşımıza çıkar.
7- Adaleti gerçekleştirmeye çalışır. Adalet kavramının eşitlik ve rasyonellikle ilişkili olduğunu kabul etmek gerekir. Yalnız toplumda mutlak bir eşitlik zaten yoktur. Örneğin vatandaş olanla yabancı , ergin olanla olmayan , farklı hukuki statüde bulunmaktadırlar. Bu durumda hak yetki ve yükümlülüklerin farklılığı adaletin gereği olarak karşımıza çıkar.
Buradaki rasyonellik kavramı da kişiye yapılacak uygulamanın kurallarla önceden belirlenmesi ve kişinin keyfi bir muameleye maruz kalmamasını ifade eder. Toplumsal hayatta adalet fikri sayesinde kendini haklı gören kişi hakkını elde etmek için mücadele verir.
2.ÜNİTE:HUKUKUN SINIşANDIRILMASI
2.ÜNİTE:HUKUKUN SINIşANDIRILMASI
Bilimsel bir disiplin olarak hukuk, kendi içinde temel olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri konu alan kısmına Özel Hukuk, kişiler ile devlet veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu ayırım Roma Hukukundan beri yapılmakta olan bir ayrımdır.
1-KAMU HUKUKU
Kamu hukuku, devletin ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının örgütlenişine, işleyişine, gördükleri hizmetlere ilişkin kurallar içerir. Demokratik toplumlarda kamu hukukuna başlıca egemen olan ilkeler hukuki güvenlik ve kanunilik prensibidir.
