Ex doctrina doctissimi patris magistri fra
Yüklə 2,25 Mb.
|
|
ergo cōfessor videt has circunstantias necessariũ est ꝙ interroget. Et si est ꝓ babile confessori ꝙ poenitens dimittit aliquod peccatũ tenetur interrogare de eo, quia tenetur quantum poterit<-P>
@@0@ @@1@ vt poenitens recipiat gratiam quā qui dem non reciperet si ex magna negli gentia aliquod peccatum dimitteret. Dico pretereá$unclear quòd si est mihi proba bile quòd poenitens fecerit sufficien- tem examinationem, licet credat con fessor quòd habeat alia peccata præ- ter ea quæ dixit, si cōmode potest in- terroget: sed non tenetur tuncinterro gare: sunt enim aliqui quesacan el al- ma à los poenitentes. Sufficit quòd sit mihi probabile quòd confessio sit suf ficiens ad consecutionem gratiæ. Pro batur, quia poenitens non tenetur fa- cere maiorem diligentiam quàm fe- cit, ergo non teneor eum interrogare quare eum vexabo interrogationibꝰ? cōfessor debet laborare vt sit beneuo lus. Ex his sequitur quòd non oportet interrogare poenitentem de omnibꝰ peccatis mortalibus. Quidam â pueris<-P> @@0@ @@1@ ciunt confessiones odiosas & supersti ciosas. Sed oportet interrogare poeni- tẽtes de peccatis quæ probabiliter pu- tantur habere: nec id nimis anxiè. Cō fessor etiam sit nimis cautus interro- gando, nō quęrens noua peccata? quia poterit ea docere poenitentem, & scā dalizare, maximè circa peccata carna lia, quæ non debet interrogare nisi ex confessione haberet aliquod indiciũ ꝙ habeāt illa: tunc em̃ nō debẽt omit- ti quæ sunt de essentia cōfessionis, sed fiat sapientèr. V. g. si confessor proba bilitèr credit poenitentem habere ali quod peccatum turpe, & verendum, interroget, non apertè, sed dicat cogi- tastialiquando de hoc? Si dicat sic quę rat vlterius, & consensisti? si dicat sic, procedat dicens, & fecisti? quo dicen- te sic, vel non, nihil amplius interro- get. Sed dimittat alias fabulas. @@0@ @@1@ ¶ QVÆR itur, vtrum circunstantia loci sit necessario confitenda? Respō. quòd solùm in tribus peccatis est ne- cessario confitenda, scilicet in furto, ef fussione sanguinis, & effussione semi nis in ecclesia. Credo quòd non suffi- ceret furari in ecclesia ad hoc vt sit sa- crilegiũ nisi esset đ ecclesia. Et effusio sāguinis debet esse notabilis, vt supra diximus. Et si quis habeat in ecclesia volitionem perpetrandi prædicta tria vel aliquod eorum extra ecclesiā nō est sacrilegus. Si verò extra ecclesiā consentiat in aliquod horum facien- dum intra ecclesiam, teneretur con- fiteri de hac circunstantia, quia iam fit iniuria loco. ¶ SED vtrũ circunstātia temporis sit necessario confitenda, putâ peccare in festo? Respondeo absolutè, quòd non Ita tenet Caietanus, Siluester, Nider, & alij. Grauiꝰ est peccare in die festo<-P>
@@0@ @@1@ fitendũ. Et confessores debent de hoc admonere poenitentes. ¶ QV Æritur, an qui ex industria ha bet duos cōfessores, vnum cui omnia confiteatur peccata, alterum cui leuia dumtaxat, ad estimationem, benẽ fa- ciat? Respondeo sine dubio hoc esse sacrilegium, & videtur magna fictio, & irridet confessorẽ faciẽs credere eũ ꝙ ipse sit ꝓbus. Et certe videtur mor tale quandò propter hoc facit. Nō dā- narem tñ eũ qui semel incidit in mor tale, non solitus peccare, si cōfiteatur alteri ne perdat opinionem quam ha bet erga primum confessorem suum. ¶ QV Æritur, si quis propter magnā consuetudinẽ quā habet peccādi, cre dit se iterum pecaturũ: ipse tamen om nino vult cauere, & proponit nō pec care, an sit absoluẽdus? Respō. oĩno, ꝙ sic. Quia si tũc nō esset absoluendus,<-P> @@0@ @@1@ potest facere quod in se est & tamen, quòd non possit tollere hanc formidi nem à se. Consuetudo enim relaben- di non impedit cùm habeat bonũ pro positum, & nihilominus propter ex- perientiam non poterit credere se de inceps non peccaturum, ergo. Et hæc de confessione sufficiant.
poenitentiæ parte. postquàm homo habuit cō- tritionem de peccatis suis, & confessus est ea, & est in gra tia maneat ei aliquis reatꝰ poenæ pro quo debeat satisfacere? Respondeo, ꝙ sic. Et patet. 2. Regũ. 12. de Dauid cui post dictum fuit transtulit dñs pec- catum tuũ à te, iniuncta est poenæ vt moreretur puer ex Bersabe natus. Et<-P> @@0@ @@1@ tię & hoc fit per satisfactionẽ. Et Ro manos. 6. sicut exhibuistis membra ve stra &c. quia si in Tyro, & Sydone, &c. Matthęi. 11. Item ecclesia orat pro mortuis. Et habetur etiam. 2. Macha- ueo. 12. vt à peccatis soluantur, & non solùm à venialibus, sed etiam à morta libus: cùm dicat ab omni vinculo deli ctorum, ergo post remissam culpā ma net reatus poenæ. Et hoc est certum & de fide. Iam vero. ¶ QV Æritur, quid sit satisfactio? Re spondet. S. Tho. ex Anselmo, quòd satisfactio est compẽsatio offensæ præ teritæ ad æqualitatem iustitiæ. ¶ QV Æritur ergo vtrum aliquis pos sit satisfacere? Respondeo, quòd satis- factio est pars iustitiæ, iustitia autẽ exi git æqualitatem. Et si loquamur pro- priè de ęqualitate vt satisfactio impor tat reddere æquale, dico ꝙ nemo pōt<-P> @@0@ @@1@ re Deo æquiualens, etiam si non pec- cassemus. Nā Dijs, parentibus & ma- gistris, non potest reddi ęquiualens, vt ait Aristo. Si verò loquamur de æqua litate ꝓportionabili, quādò ego facio quod possum, dico quòd hoc modo possumus satisfacere Deo: etiam pro- priè capiendo satisfacere, vel si vultis ex beneuolentia acceptantis. Ad quæ stionem igitur cùm dicitur, an homo possit Deo satisfacere, dico quòd si cō sideretur homo secũdũ sua naturalia seclusa gratia nullo modo potest satis facere ꝓ peccato. Quia quicquid pos sumus dare Deosine gratia, est nulliꝰ momenti. Cùm etiam omnes iustitiæ nostræ sint coram Deo tanquā panus mẽstruatæ: vt ait propheta. Item quic quid possumus facere debemus Deo propter beneficia recepta. 1. Paralip. ca. 29. tua sunt dñe oĩa, & quæ de ma-<-P> @@0@ @@1@ sine gr̃a est impossibile satisfacere deo ad æqualitatẽ. Nec etiā sine gr̃a ex ac- ceptatione Dei possumus satisfacere. Dicere em̃ ꝙ Deus acceptat opera no stra est dicere ꝙ illa sũt accepta & gra ta Deo, sed si homo non habet gratiā non poterũt eius opera esse grata deo. Posset quidẽ Deus remittere sua om- nipotentia peccata propter actus exi- stentis in peccato, sed hæc non esset sa tisfactio sed cōdonatio pura, & remis sio. Secundò potest homo cōsiderari in gratia. Et secundũ hanc considera- tionem, si non habeamus respectũ ad passionem Christi, adhuc non potest satisfacere ad æqualitatem. Quia non sunt cōdignæ passiones huius tẽporis ad futurā gloriā. Item quia illa opera sunt nr̃a, & si habent fructũ est ex par te Dei. Potest tamen talis satisface- re ex liberalitate acceptantis. Si verò<-P> @@0@ @@1@ tia est effectus passionis Christi, sic ꝓ prissimè, & ad æqualitatem satisfacit Deo: si iungamus merita nostra meri tis Xp̃i, qui etiā inquantũ hō satisfecit ad æqualitatem iustitiæ, & quātitatis. ¶ QV Æritur, vtrũ vnus homo pos- sit pro alterius hominis poena satisfa- cere? V. g. Petrus post confessionem manet reus ad poenam vt decem, est dubium, an ego possim satisfacere pro illo? Respondi$unclear ex omniũ sententia ꝙ sic. Ita habet vsus ecclesię. Nihil enim tam naturale est homini quā vt quili- bet vtatur re sua vt vult: quare ergo non potero vti hoc ieiunio meo vt vo luero? vbi hoc ꝓhibuit Deus? possũ da re tp̃alia mea, ꝗ̈re nō spũalia. Itẽ suffi ciẽtissimè ꝓba{t$} ex cōsuetudine ecc{l$}ię in qua vnus ꝓ alio satisfacit. Itẽ Collo sen. 1. dicit, nunc gaudeo in passionibꝰ meis pro vobis: & adimpleo quæ des-<-P> @@0@ @@1@ corpore eius quod est ecclesia. Itẽ ora tio mea valet alteri ad gloriam: iuxta illud orate pro inuicem vt saluemini Iacobi. 5. ergo etiam ad remittendam poenam. Et si oratio, ergo etiam alia opera bona. Item omnes sumus inui- cemmembra: vt dicitur Romanos. 12. & Epheseos. 8. sed membra vnius cor poris influunt inuicem, ergo. ¶ QVÆR Itur, vtrum homo possit satisfacere pro vno peccato non satis- faciẽdo pro alio? vtrum homo existẽs in mortali, possit satisfacere pro poe- na peccati mortalis iā remissi? Respō- deo ex sententia omnium, impossibi- le est quód quis satisfaciat prius ꝓ poe na, quam pro culpa. Et hoc est notum & â nemine dubitatum. Si verò sit in peccato, an possit satisfacere pro poe- na peccati iam dimissi? Respondeo, ꝙ vel ista opera satisfactoria sunt iniun<-P> @@0@ @@1@ riê assumpta. Si secundũ, cōmunis sen tentia omnium est ꝙ nihil prossunt. 1. Corinthi. 13. Si tradidero corpus meũ ita vt ardeam, charitatem autem non habuero nihil sum, nihil mihi prodest Item opera illa ex se non sunt æqua- lia satisfactioni quam debet: nec etiā ex liberalitate acceptantis, quia nō ac- ceptantur cum procedant ab inimico Dei, ergo non sunt satisfactoria. Si au tẽ sint iniuncta á confessore, licet Sco tus videatur dicere ꝙ valent, tamen S. Tho. 4. d. 15. & Enrrichus, quodli- beto. 8. q. 18. & Adrianus. q. quam de hoc facit. 4. & Palude. 4. d. 15. &. 22. dicunt ꝙ nullo modo valent. Et patet rationibus nunc factis, nullus potest sa tisfacere sine gratia: remissio enim pec cati est maxima amicitia Dei, qua nō vtitur nisi erga amicos, ergo. Verũ est ꝙ talia opera iniuncta à confessore, &<-P> @@0@ @@1@ charitate, siue relinquant post se effe- ctũ siue nō (hæc em̃ distinctio friuola est, & nun placuit viris doctis) viui- ficantur & acceptantur à Deo: vt be- nè dicit Caietanus, quia satisfactio est pars sacramenti. Vnde si virtus conses sionis reddit, quare non & satisfactio- nis? hoc piũ est, sed tutius est implere in gr̃a poenitentiā iniunctā. Verũ est, ꝙ illa opera satisfactoria iniuncta á confessore, & facta in mortali, quāuis non valeant ad remissionẽ culpæ, tñ per illa impletur præceptum confesso ris, & non tenetur poenitens iterum implere poenitentiam iniunctam. ¶ QVÆRITVR, vtrũ satisfactio debeat fieri ꝑ opera poenalia? Pro hu ius intelligẽtia oportet prius intellige re, ꝗd sit opꝰ pęnale. Opꝰ poenale idẽ est qđ malũ pęnæ, & malũ nihil aliud est quám priuatio boni. Triplex verò<-P> @@0@ @@1@ <-P>est bonum, honestum, vtile, et delecta bile, poena propriè loquendo non est priuatio boni honesti, quia hoc est pec catum, sed est priuatio boni vtilis, vel delectabilis, sicut dare eleemosynam, ieiunare, orare &c. Nũc dico quòd sa- tisfactio debet fieri per opera poena- lia Ita est cōis doctorũ sententia. Pro batur, quia satisfactio est opus iustitiæ offensa autem consistit in hoc ꝙ sub- trahimus Deo obedientiam, & accipi mus facultatem peccandi quam iure non habebamus. Cùm ergo iustitia tẽ dat ad ęqualitatem, dignum est quòd satisfaciamus per hoc quòd subtraha mus à nobis quod iustũ est, & nostrũ est, pecuniam, vel coenam: sicut in le- ge fiebat satisfactio per cōtrapassum: oculum pro oculo &c. Confirmatur exemplo Christi qui potens per solā dilectionem Dei satisfacere, satisfecit per opera poenalia. Et quantò opus<-P> @@0@ @@1@ satisfactorium cęteris paribus. Secun dò dico (& credo esse probabile ac ve rum) quòd per omne opus bonũ pos- sumus satisfacere: etiam per dilectio- nem Dei. Hoc tenet Scotus. Et patet, quia etiā inter homines fit satisfactio nō solùm per opera poenalia, sed etiā per omnia opera illa quę lęso compla cent. Item probatur, quia nullum est opus bonum quod non sit poenale, er go omne opꝰ bonum est satisfactoriũ, quia lassat & defatigat hominem, vt contẽplatio, & dilectio, quæ licet sint opera animę, sed sunt animę coniũctę corpori: & haberemus magnum labo rem si velemus Deum diligere, vel ꝓ ximum per vnam horam. Item per di lectionem Dei satisfacimus pro poe= na peccati venialis: nam per illam re- mittitur veniale, vt diximus, ergo dile ctio Dei est opus satisfactorium. Item<-P> @@0@ @@1@ tẽplationẽ, & alia id genꝰ oꝑa nō satis facimus, esset motiuũ magnum ad de terrendũ homines à melioribus bonis ¶ QV Æritur, vtrum sit necessarium quòd opera per quæ homo debet satis facere sint libera, vel an possim satis- facere ꝑ opera aliâs debita: vt per ie- iunium quadragessimæ, vel orationẽ canonicarum horarum? Palude. 4. d. 15. q. 1. ar. 2. dicit absolutè, quòd nemo satisfacit per opera aliâs debita, & prę cepta. Vnde qui dat pauperi existenti in extrema necessitate omnia bōa sua non satisfacit. Idem dicit Maio. 4. dis. 15. q. 2. & Almain. q. 1. & Siluester. Et probant quia vnico precio non potest satisfieri duobus debitis, ergo eodem ieiunio non potest satisfacere quis pro peccatis, & ecclesiæ. Item quia sequę rerur quòd confessor posset iniunge- re clerico, quòd diceret horas canoni-<-P> @@0@ @@1@ ret decem aureos quos debet, quod quidem esset irrisio. Sed his nō obstā tibus, ego non dubito quin possimus satisfacere per opera aliâs debita. Et puto erroneum dicere cōtrarium. Ita tenet Adrianus. q. quā de hoc fecit. Et probatur, ecclesia instituit ieiunium quadragessimale & alia, vt pro pecca tis satisfaciamus, hæc fuit eius intentio & sæpissimè orat in quadragessima vt acceptet Deus nostra ieiunia in re- missionẽ peccatorum, ergo illa sunt satisfactoria pro peccatis. Ita dicendũ est omnino, & vtinam vel sola ieiu- nia ab ecclesia instituta ieiunaremus. Ad argumentum igitur, cōfessor pos- set imponere clerico ꝙ diceret horas canonicas in poenitentiā. Respōd. pri mò quòd nō debet hoc facere, quia de bet iuuare eum ad satisfaciẽdũ ac pro indè debet aliquid denouo imponere<-P> @@0@ @@1@ erit, & aliquandò expediet: vt si nobi- les nunquā ieiunent quadragessimā, benè faciet confessor pręcipiens illis, ieiunetis hos quindecim dies qui re- manent de quadragessima. Alia ar- gumenta facile soluuntur. Nam cum ieiunium quadragessimę sit satisfacto rium, ergo pro aliquibus est satisfacto rium, ergo pro me. Mirabile enim est quòd sit satisfactorium pro alijs & nō pro me. Perderem ergo premium sa tisfactionis ieiunando quadragessimā propter ecclesię præceptum. Certè non credo. ¶ QV Æritur, an qui impleret poeni tentiam cōfessoris cùm audit missam de præcepto, satisfaciat? V. g. iniungit confessor septem psalmos recito eos inter audiendum missam die dñica, an satisfaciam præcepto confessoris? Aliqui summistę dicunt, quòd nō im<-P> @@0@ @@1@ implet & non peccat. Aliquo tamen modo facit irreuerentèr. ¶ SED quid si alicui sit iniũctum ꝙ ieiunet tribus diebus quatuor tempo- rũ vel quadragessimæ, an satisfaciat præcepto confesoris? Respōdeo quòd non, quia oportet stare ad intentionẽ confessoris, qui si non explicet contra rium, intelligitur de diebus aliâs non debitis. Secus esset de eleemosyna, nā nō dubito quin si confessor iniungat poenitenti quòd det aureum pauperi, melius faceret & magis ad intentio- nem confessoris si det illũ pauperi exi stenti in extrema necessitate. ¶ DVB Itatur, an oporteat quód ho- mo satisfaciat per se ipsum? Respond. ꝙ quilibet per se debet implere poeni tentiam sibi iniunctam. Patet, quia id est præceptum, vt tenebimus pro nũc. Item. quia poenitẽtia est vt medicina,<-P> @@0@ @@1@ ria non confertur alteri: nisi confessor imponat sic poenitentiā, ieiuna tribus diebus vel fac ꝙ alius ieiunet pro te. Si autẽ ego nō possum bonum est quód alteri committam vt ieiunet pro me. ¶ QV Æritur, vtrũ flagella inslicta à Deo in hoc mundo sint satisfactoria ꝓ peccatis? Vt Nabuchodonosor am bulans in solitudine, sicut fera, & Da uid quandó occîsus fuit à Deo puer eius? Videtur ꝙ non, quia talia opera non sunt voluntaria, actus verò debet esse meritorius ad hoc quôd sit satisfa ctorius, sed non potest esse meritorius nisi sit voluntarius, ergo. In oppositũ est quia Nahum. 1. dicitur non insur- get bis tribulatio. Quod septuaginta interpretes verterunt, non iudicauit Deus bis in idipsũ, ergo si per has tri- bulationes quas patimur in hoc mun do non satisfacimus, bis de eodem iu-<-P> @@0@ @@1@ det. S. Tho. 4. d. 15. & in additionibꝰ q. 15. ar. 2. quod poena pro peccato po test duplicitèr exigi. Vno modo ab il- lo cui non debetur satisfactio, sicut si occîdi hominem debeo satisfactionẽ Deo. Siautem alius homoverberaret me propter hoc, hęc poena non habet rationem satisfactionis sed vindictę: si cut si debeo tibi viginti, & alius acci- pit a me, per hoc ego non satisfacio ti bi. Secundò modo potest exigi, seuin fligi poena ab eo cui debe{t$} satisfactio & talis poena vocatur propriè satisfa ctio. sicut illi qui puniuntur a cōmuni tate & iudicibus. Hoc supposito dico, ꝙ poena a Deo inflicta potest esse sa- Yüklə 2,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|