“Herkes kendi karakterine göre hareket eder

T.C.

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI

AKÇAABAT-DARICA

İHTİSAS EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ


HZ. PEYGAMBER’İ KIZDIRAN OLAYLARI ANLATAN HADİSLERİN SIHHAT DEĞERİ

(Mezuniyet Tezi)

Feyzullah YILMAZ

İHTİSAS IV. DÖNEM

Tez Danışmanı

Abdurrahman AKKUŞ

TRABZON–2007

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER II

ÖNSÖZ III

KISALTMALAR V

GİRİŞ 1

ÖFKE 1

I. ÖFKENİN MAHİYETİ 1

II. ÖFKENİN KISIMLARI 1

A. ÖVÜLEN ÖFKE 1

B. YERİLEN ÖFKE 2

BİRİNCİ BÖLÜM 4

HZ. PEYGAMBER’İN ÖFKELERİNİN GENEL KARAKTERİ 4

I. HZ. PEYGAMBER’İN ÖRNEKLİK VASFI 4

A. BEŞER PEYGAMBER, MELEK PEYGAMBER 5

B. HZ. PEYGAMBER’İN ALLAH İÇİN ÖFKELENMESİ 8

C. HZ. PEYGAMBER’İN ÖFKESİNİN RAHMET OLUŞU 8

D. HZ. PEYGAMBER’İN YANLIŞ KONUŞMAMASI 9

II. ÖFKE HALİNİN TEŞRİ KAYNAĞI OLUP OLMAMASI 9

A. HZ. PEYGAMBER’İN İCTİHÂDI 9

B. HZ. PEYGAMBER’İN MASUMİYETİ 13

İKİNCİ BÖLÜM 16

HZ. PEYGAMBER’İN KIZDIĞI OLAYLAR 16

I. PEYGAMBER’İN KIZMA GEREKÇELERİ 16

A. CEHALET 16

B. EMİRLERİNE UYULMAKTA AĞIR DAVRANILMASI 18

C. İFRAT VE TEFRİT 20

D. KATILIK 22

II. PEYGAMBER’İN KIZDIĞI HUSUSLAR 26

A. İMAN 27

1. Allah (cc)’a İman 27

2. Peygamber’e İman ve İtaat 28

3. Kur'ân ve Kader 37

B. İBADET 42

1. Namaz 43

2. Zekât-Sadaka 47

C. HARAMLAR, HELALLER VE AHLAK (SOSYAL İLİŞKİLER) 52

1.Yahudilere Benzememek İçin Hayzılı İken Hanımı ile Birlikte Olmayı Teklif Eden Sahabiye Efendimiz’in Kızdığına Dair Hadis 52

2.Bir Namazın Farz Kılındığı Zannedileceğine Dair Hadis 54

3.Kadir Gecesinin Ne zaman Olduğuna Dair Hadis 56

4.Buluntu Deve ile İlgili Hadis-i Şerif 58

5.Efendimizin “ne sorarsanız sorun” demesi karşılığı, akla hayale gelmeyecek sorular sorulması ile ilgili hadis 60

6.Eşini Üç Talakla Boşayan Hakkındaki Hadis 62

7.Hayızlı İken Karısını Boşamaya Kalkan ile İlgili Hadis 63

8.Sütkardeşleri ile İlgili Uyarı İçeren Hadis 65

SONUÇ 68

BİBLİYOGRAFYA 69

ÖNSÖZ

“Peygamberimiz (sav)’i Kızdıran Olayları Anlatan Hadislerin Sıhhat Değeri” adını taşıyan bu çalışmamız Hz. Peygamber’i bütün yönleriyle tanıma çabalarının farklı ve ilginç bir yönünü ele almaktadır. Şefkat ve merhametiyle tanımaya ve tanıtmaya alıştığımız Hz. Peygamber’i kızgınlık ve hiddetiyle de tanımaya çalışmak, sünnete bütüncül yaklaşımın önemli unsurlarından bir olsa gerektir.

Peygamberimizin öfkelendiği hususları aktaran hadislerin seçiminde غضب kelimesi ve ona yakın anlamdaki kelimeler (السخط، الغيظ، الحدة)in yanı sıra bu kelimelerin olmadığı yerlerde sözü edilen olayın akışına, psikolojik ve fizîkî tepkilerine dikkat edilmiştir.

Hz. Peygamber’in kızdığı konuların tespitinde başta Buhârî (v. 256/870), Müslim (v. 261/874)’in Câmi‘leri; Tirmizî (v. 279/892): Ebû Dâvûd (v. 275/888), Nesâî (v. 303/915), İbn Mâce (v. 273/886) ve Dârimî (v. 255/868)’in Sünenleri ile Ahmed b. Hanbel’in (v. 241/855) Müsned’i ve İmam-ı Mâlik’in (v. 179/795) Muvvatta’ından oluşan Kütüb-i Tis‘a’nın tamamı kaynak olarak kullanılmıştır.

Çalışmamızın Giriş Bölümünde Öfke Duygusunun mahiyeti ve kısımlarına yer verdik. Ayrıca bu konudaki Peygamberimizin pratik tedavi yöntemlerine değindik.

Birinci Bölümde Peygamberin Kızma Gerekçelerini tespit ve tasnif etmeye gayret ettik. Yine bu bölümde Peygamberin kızgınlık anında söylediklerinin, teşri‘ kaynağı olup olamayacağını; Peygamberimizin İctihadı ve İsmeti bağlamında değerlendirmeye çalıştık.

İkinci Bölümde, Peygamberin Öfkelerinin genel karakterini, hangi durumlarda, hangi konularda, kimlere kızdığını araştırdık.

Hz. Peygamber’in kızgınlık hallerinden bahseden rivayetlerin sened araştırması için başlıca Buhârî’nin et-Târîhu’l-Kebir’i, İbn-i Hibbân (v. 354/965)’ın es-Sikât’ı; ez-Zehebî (v. 748/1347)’nin Tezkiretü’l-Huffâz’ı, İbn-i Hacer (v. 852/1448)’in Tehzîbü’t-Tehzîb, Takrîbu’t-Tehzîb ve el-İsâbe fî Temyîzi's-Sahâbe’si; Mizzî’nin, Tehzîbu'l-Kemâl fî Esmâi'r-Ricâl’i, İbn-i Abdi’l-Berr’in, el-İstî'âb fî Marifeti'l-Ashâb’ı, İbnü’l-Esîr’in, Üsdü'l-Ğâbe fî Marifeti's-Sahâbe’si gibi eserleri kullandık.

Konumuza örnek olarak verdiğimiz 29 hadisin tahrîcini dipnotlarda; sened tahkikini ise, metin içinde; râvînin isim, künye, lakap ve vefat tarihinin yanı sıra, güvenilirlik derecesi hakkında, bu sahanın otorite âlimlerinin görüşlerine yer verdik.

Bunun ardından tezimizin ana gayesi olacak derecede, zikredilen hadislerin usul ilmi ışığında sıhhat derecelerini tespit edebildiğimiz kadarıyla belirlemeye çalıştık.

Bu çalışmamız esnasında ve eğitim sürecinin devamı içerisinde imkânların oluşturulmasında öncülük eden Eğitim Merkezi Müdürümüz Sn. Zeki YAVUZYILMAZ Bey’e özellikle teşekkür etmeyi bir borç bilirim.

Yoğun mesaisi içerisinde, yönlendirmeleri ile çalışmamıza önemli katkısı olan tez danışmanım Sn. Abdurrahman AKKUŞ Bey’e, teşekkür etmeyi minnet mükellefiyeti addederim.

KISALTMALAR

age. Adı Geçen Eser

agm. Adı Geçen Makale

c. Cilt

cc Celle Celaluhû

DİA Diyanet İslam Ansiklopedisi

Hz. Hazreti

İFAV İlahiyat Fakültesi Vakfı

s. Sayfa

sav Sallallahu Aleyhi ve Sellem

ts Tarihsiz

v. Vefatı

vb. Ve benzeri

Yay. Yayınları

ys Yersiz

GİRİŞ

ÖFKE