Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
ria iuri diuino, naturali, nec positiuo, constat præ- dictam consuetudinem fore rationabilem, quia soli iuri Pōtificio opponitur. Si verò, vt cũ multis<-P> @@0@ @@1@ dicatur, quando est de re, de qua meritò posset fie- ri lex: constat prædictam cōsuetudinem posse esse rationabilem, quia iusta lex fieri posset, & aliquādo facta est, qua abolerentur impedimenta dirimẽtia matrimonium, iure canonico constituta. Humana enim statuta variari iuxta temporum diuersitatem quandoque oportet, cap. non debet de consang. & affinit. Atque ita Trid. ses. 24. de matrim. ca. 2. re- strinxit gradus cognationis spiritualis: & cap. 30. gradus publicæ honestatis, & cap. 4. gradus affini- tatis contractæ ex copula fornicaria: & reddit ra- tionem cap. 2. quòd experientia docuerit, prohi- bitionum multitudinem saluti animarum noxiam esse, & peccata non leuia inde pullulare. Potuit er- go consuetudo iusta esse, ac rationi valde conso- nans, si experientia id magis expedire docens prę- dictos gradus, aliósve restringeret: sicut aliquando lex quintum, sextum & septimum gradum cōsan- guinitatis, & affinitatis abstulit, cap. non debet de consang. & affin. Neque obstaret, si fortè talis consuetudo malis actibus contrariis legi canonicæ inchoaretur, aut continuaretur: iam enim sect. 5. vidimus, consue- tudinem malis actibus inchoatam, aut continua- tam, contra legem præscribere posse. Neque item obstaret, si fortè talis consuetudo, Principe igno- rāte introducta fuerit: nam etiam ignorante Prin- cipe potest consuetudo contra legem pręscribere, vt ostendimus sect. 4. Neque item obstaret, quòd ea consuetudo sit iure reprobata: nam consuetudo aliquando improbata, mutatis circunstantiis po- test reddi rationabilis, & approbari, ac legi præua- lere; vt ostensum est sect. 7. notab. 1. Potest ergo consuetudo introduci, quæ aliquod impedimentum dirimens à iure canonico consti- tutum aboleat. Quæ sententia, cum Couarr. 2. 4. cap. 6. §. 10. num. 18. & Sanchez suprà, à posteriori probatur: nam consuetudo potest personas alio- qui habiles ad matrimonium inhabiles efficere, vt in hac sectione probabo: ergo & personas iure hu- mano inhabiles reddere habiles: nulla enim con- grua discriminis ratio reddi potest. Ea siquidem, quam assignant Panormitanus, Alex. de Neuo, & Brunell. suprà; quia consuetudo inducens impedi- menta irritantia non aduersatur bonis moribus: auferens verò illa aduersatur bonis moribus: nulla est: nam potius hæc fauet bonis moribus, quia li- cet per peccata aliqua introducatur, tamen post- quam præscripta est, & præualet legi, peccati oc- casiones præscindit, quas lex ipsa dabat non per se, sed per accidẽs propter hominum fragilitatem: ideò Principibus placet, vt consuetudo rationabi- lis, licet cum peccato inchoata, vel continuata le- gem abroget. Illa etiam ratio discriminis, quam assignant Vincen. & Goffredus, quod consuetudo potest onerare, & non honorare, ca. quod in scrip- turis, 8. quæst. 1. friuola est: quia legislator, ex cuius auctoritate consuetndo vim sumit, magis intendit honorare, & ab oneribus minus expedientibus ex- onerare, quàm onerare: nec textus, quem allegant, ad rem est, vt notat Sanchez. Vnde quòd consuetudo possit præualere legi constituenti impedimenta dirimentia matrimo- nium, tenent Innocen. cap. 1. in fine de cogna. spi- rit. & melius supplem. Gab. 4. d. 42. quæst. 1. art. 3. dub. 6. Ad primum, & secundum argumentum, in cō-<-P>@@ <-P>trarium respondeo, quamuis in illis textibus re- probetur consuetudo, tamen volũtas Pontificum, qui concesserunt præscriptionem, est, vt si consue- tudo ex noua causa facta sit rationabilis, contra legem præscribat: imò Pontifex sciens, & videns consuetudinem, iam irrationabilem, si eam per- mittat, videtur consentire, vt præualeat legi ante tempus ad præscriptionem requisitum. Vnde San- chez illa disp. 4. num. 3. ait, omnes Doctores in hoc concordare, posse cōsuetudine à Pontifice appro- bata induci impedimenta matrimonium posteà contractum dirimentia, atque iure canonico sta- tuta auferri: quoniam ea consuetudo habet vim constitutionis Pontificiæ. Ita Hostien. cap. fin. nu. 1. de sponsa duorum, & cap. 1. de consang. in fine, & in summa, tit. de cogna. spirit. §. quis sit effectus, num. 6. Henric. cap. 1. num. fin. de spons. Alberic. in Dictionario verbo impedimentum 1. vers. an ali- qua consuetudo. Astensis 2. part. sum. lib. 8. tit. 18. art. vnico. quæst. 4. ad finem, Turrecre. cap. placuit, d. 32. art. 2. num. 13. Tabien. impedimentum 1. qu. 4. Syluester matrim. 2. quæst. 3. Gaeta repet. cap. ad limina, 30. quęst. 1. §. 4. num. 80. & 296. Ioan. de Fri- burgo in summa lib. 4. quæst. 2. Ad tertium argu- mentum respondeo, in eo euentu haberi consen- sum Principis: quia consuetudo, quam olim Pon- tifices improbarant, & ideò censuere non præua- lere legi, iam est reddita rationabilis ex noua cau- sa, seu circunstantiis. Ex quo patet ad quartum. Ad quintum respondeo, licet propter dilatandam charitatem, & ob alias rationes expediens sit con- seruari impedimenta matrimonij in certis gradi- bus: tamen ob alias rationes expedire posse, vt in aliquo gradu remoueantur, vt superius diximus: & ideò consuetudo contra aliquod impedimentum dirimens introduci potest, & legi præualere. Ex quo etiam diluitur sextum argumentum. Sed vt veritas hæc magis confirmetur, alia dif- ficultas tractanda est, an consuetudo possit intro- ducere impedimenta irritantia, seu dirimentia matrimonium, ita vt etiam si contrahatur non va- leat. Respondeo, eam vim consuetudini inesse, vt docent citati in solutione primi & secundi ar- gumenti, & constat ex cap. 1. & ca. super eo, de co- gnat. spir. quod tamen quidam ita intelligunt, vt eam vim habeat consuetudo, si fuerit approbata à summo Pontifice, aliàs verò non: quare cum in dicto cap. super eo approbetur consuetudo inha- biles efficiens ad matrimonium filios duorum pa- trum, per quorum neutrum compaternitas est, in eo solo casu eas vires obtinebit consuetudo, nec ad similes casus extendenda erit. Vnde nullus roboris erit consuetudo, vt quinto consanguinita- tis gradu se attinentes non possint validè matri- monium contrahere: quia desideratur approbatio Pontificis, quæ in solo casu prædicto reperitur: ita Hostiens. c. quod super, in fine: de consang. & affin. iuncto cap. super eo, de cognat. spir. num. 5. paulò post princ. super vers. non amittas, & in sum. tit. de cognat. spir. §. quis sit effectus, num. 6. Rosella di- cens, communem esse sententiam vel impedi- mentum, impedimento 1. num. 7. Syluester matri- monium, 2. quæst. 3. in fine. Fundamentum horum est: quia consuetudo non approbata à Papa non potest auferre impedimenta dirimentia iure cano- nico constituta: ergo neque illa constituere: nam- que hoc maius quid est, cùm deroget libertati, quę iure naturali, & canonico competit, ac proinde<-P> @@0@ @@1@ roborata est: ergo fortius operatur, quia res admi- niculo alio roborata, fortius operatur, c. inter cor- poralia, de transl. prælatorum. Sed hoc fundamen- tum leue est: quia iam diximus, consuetudine posse aboleri impedimenta iure canonico consti- tuta, licet talis consuetudo non sit à Pontifice ap- probata, imò etiam si ab eo reprobata sit, modò iam sit facta rationabilis. Item quia consuetudo, de qua in textibus citatis, impedimentum afferret, si daretur, vt ex illis patet: tamen non fuit prius, imò nec tunc à Pontifice approbata: sed solùm declara- uit Pontifex, quod si talis consuetudo adesset, im- pedimentum poneret. Alij dicunt, consuetudine posse introduci im- pedimenta dirimentia, licet talis cōsuetudo à Pon- tifice approbata non fuerit. Ita tenent Couarru- uias, 2. par. 4. cap. 6. §. 10. num. 18. Ludoui. Lopez, 2. parte instructor. ca. 46. colum. 5. §. deinde dubitare, Henriquez lib. 12. de matrim. cap. 1. num. 5. iuncto commento lit. A. gloss. ca. fin. verbo cognouissent, de sponsa duorum, & ca. cũ olim, in fine, de cleric. cōiug. & super eo, verbo, cōsuetudo de cogna. spir. & ca. quod super, verbo, non obstante, de consang. Butrius dicto cap. super eo, in fine, & ca. 1. in fine, de cognat. spirit. & c. quòd dilectio nu. 10. de con- sang. Panorm. dicto cap. super, num. 4. & d. cap. su- per eo, num. 4. & d. cap. 1. num. 3. Præpositus capit. quod dilectio, de consang. num. 7. & d. cap. super eo, num. 6. Alex. de Neuo d. cap. quod super num. 7. & 8. & d. cap. super eo, num. 18. & 19. & d. cap. 1. nu. 3. Angel. matrim. 3. imped. 18. nu. 1. Rauennas tract. de consuet. sect. 1. in fine. Vincen. & Goffred. relati à Panormit. Brunel. de sponsal. con. 20. num. 8. supplem. Gab. 4. d. 42. quæst. 1. art. 3. dub. 5. Guil- lielmus Borrilong. quæst. vn. art. 2. corol. 1. Dried. de libert. Christian. lib. 1. cap. 11. ad finem inqua- dam editione, Nauar. ca. 22. num. 73. Villalobos in ærario, verbo cunsuetudo num. 260. Sed non omnes eodem modo hanc sententiam docent: nam Couarr. Ludouicus Lopez, & Hen- riquez dicunt, consuetudinem non habere eam vim, nisi talis sit, quę sine scandalo prohiberi à Pō- tifice non posset: & subdit Henri. olim ita fuisse, hodie tamen non seruari, sed sine illa limitatione consuetudine posse induci impedimenta, sed non assignat legem, vel consuetudinem, qua talis limi- tatio sublata sit, quam isti intelligunt positam à Pontifice, cap. 1. de cognat. spir. ibi, nisi consuetudo
Rauen. Vincen. Goffred. Dried. & Villal. qui scan- dali non meminerunt) de scandalo quod sequere- tur, si contra consuetudinem illam matrimonia fierent, interpretantur. Sed credo in illis verbis Pontificis nullam limitationem cōtineri, nisi eam, quæ continetur cap. fin. de consuetud. scilicet, vt rationabilis sit, & legitimè præscripta: talis enim si non seruetur, scandalum generabit: si autem ve- lis Pontificem loqui de scandalo, quod generare- tur, si consuetudo tolleretur, sensus est, Pōtificem, velle, vt ea consuetudo seruetur, cùm tamen abla- turus esset illam, si absque scandalo eam auferre posset. Et ita consuetudine rationabili, & legitimè præsctipta impedimenta induci posse, nulla scan- dali mentione facta docuere etiam Petrus de So- to, lect. 4. de matrim. ad finem, Albertus Pighius controuer. 15. ad finem, Abulen. loquens de matri-<-P>@@ <-P>moniis infidelium, 1. reg. 8. quæst. 175. Sanchez, to. 2. de matrim. lib. 7. disp. 4. nu. 11. qui tamen aliam adhibet limitationem, scilicet quòd consuetudo sit mixta clericorum, & laicorum: de qua limita- tione posteà dicam. Nunc absolutè probatur hic secundus modus dicendi, primò: quia consuetudo non approbata à Pontifice potest aliquem reddere inhabilem ad beneficium, cap. cum olim iuncta glos. fin. de cler. coniug. ergo & ad matrimonium. Valet enim ar- gumentum à matrimonio spirituali ad carnale, vt docet Euerar. in suis topicis, loco à matrimonio spirituali, nu. 3. Secundò, quia consuetudo potest irritare electione, cap. Cumana de elect. & ca. cum Ecclesia, de causa poss. & propriet. ergo & matri- monium. Tertiò, quia consuetudo potest iuri na- turali addere, vt ait Innoc. communiter receptus, cap. fin. de consuet. per illum textum; qui generali- ter decidit, consuetudinem rationi consonam, & legitimè præscriptam iuri positiuo derogare, & le- gem nouam præcedenti contrariam statuere, & in cap. super eo de cog. spir. expressè, & sine vlla limi- tatione dicitur, dirimendum esse matrimonium, quod contra consuetudinem initum est, nec in ca. 1. eodem tit. apponitur limitatio eius, quod conti- netur cap. fin. de consuetud. sed declaratio, vt dictũ est, & docet Sanchez illo num. 11. qui rem hanc la- tius prosequitur. Qui tamen Couuar. & Ludouic. Lopez suprà, docet consuetudinem quæ non sit mixta clericorum & laicorum, non inducere im- pedimenta dirimentia: & probat, nam defectus consuetudinis solius laicorum nil potest immuta- re circa matrimonij substantiam, & leges ecclesia- sticas: deficit enim potestas in consuetudinem in- ducentibus: atque ita explicat text. ca. 1. de spon- sal. Butrius ibi, num. 8. & 12. Alex. de Neuo num. 10. 11. 21. & 22. Felin. num. 2. dicunt enim consue- tudinis Gallicæ violationem non fecisse ibi matri- monium irritum, eo quod defecerit potestas in eā inducentibus, matrimonium enim spectat ad Ec- clesiæ forum, cap. tuam, de ordine cognit. Sed si hoc ita est, impertinens est consuetudo laicorum: cur igitur petitur, vt consuetudo sit mixta cleri- corum & laicorum? Deinde consuetudo in rebus ecclesiasticis à Pontifice vim habet non à clericis: ergo impertinens est, quod consuetudo sit clerico- rum, aut laicorum: sed satis est esse maioris partis eorum ad quos res pertinet, quia tali consuetudi- ni Papa vim cōfert siue in matrimniis siue in aliis rebus ecclesiasticis contingat, vt in ieiuniis, festis, &c. in illo autem cap. 1. de sponsal. matrimonium contra consuetudinem Gallicam initum, validum iudicatur, quia consuetudo vel non erat rationa- bilis, vel nō legitimè præscripta: sic debet limitari quod ibi Panor. nu. 10. absolutè docet, omissio- nem consuetudinis patriæ non vitiare matrimo- nium: & quod docent Innoc. ibi in fine, Hostien. paulo post principium, super verbo, super induxit, Ioann. And. num. 5. Card. num. 5. Præpos. num. 7. nullas esse consuetudinis vires circa matrimonij substantiam. Vnde falsum est, quod dicunt Calder. ca. fin. de sponsal. duor. & Alex. de Neuo ibi, n. 23. Palud. 4. d. 26. qu. 3. art. 3. con. 2. num. 13. consuetudine non posse homines inhabiles ad matrimonium reddi nisi à Pontifice approbetur: nisi hoc intelligatur de approbatione speciali vel generali anteceden- te, vel subsequente consuetudinem. @@0@ @@1@ ri matrimonium, vel dissolui quidem quoad cho- rũ, non tamen dirimi, seu quoad vinculũ dissolui. Sic glos. fin. c. 1. de cognat. spirit. Goffr. in summa, eod. tit. num. 5. Innoc. cap. super eo, nu. vnico eod. tit. Alberic. in dictionario, verb. impedimentum, 1. vers. an aliqua consuetudo, Archid. cap. placuit, num. 2. d. 32. & ibi Turrec. art. 2. num. 12. Ioannes And. cap. quod supet, in fine, de consang. & affin. Ancharan. ibidem, Astensis 2. par. summæ lib. 8. tit. 18. art. vnico, qu. 4. ad finem. Tabien. impedimen- tum, 1. quæst. 4. num. 5. Viguer. cap. 16. §. 7. vers. 8. impedimentum, 7. Gaeta, repet. cap. ad limina, 30. quæst. 1. §. 4. nu. 296. Antonius Cucus, lib. 5. instit. maior. tit. 12. num. 35. Iam enim diximus, consue- tudine posse induci impedimentum dirimens. Fũ- damenta aduersa ex dictis soluta manent & di- stinctius soluuntur à Sanchez suprà, num. 12. Sed rogas an matrimonium legitimè initum possit posteà consuetudine dissolui. Respondeo non posse etiam ad vitandum scandalum. Hoc esse certum & omnium ait Sanchez suprà, num. 2. vbi citat Glossam cap. 1. de cognat. spir. verb. nisi consuetudo, Panorm. cap. super eo, num. vltimo, eodem tit. & ibi Alexan. de Neuo, nu. 10. Præpos. nu. 4. Brunel. de sponsalibus, con. 20. num. 8. Angel. matrim. 3. imped. 17. num. 1. Syluest. matrim. 2. qu. 3. Patet ex cap. fin. de spon. duorum, vbi definitur non esse standum consuetudini, vt spreto priori matrimonio rato persistatur, in posteriori cōsum- mato: & ratio est, quia multi tenẽt, matrimonium ratum non consummatum, non posse à Papa dis- solui; & quamuis aliqui dicant posse aliquando dissolui: tamen hoc rarissimè & non sine grauissi- ma causa fieri posset: ergo, nec lege communi nec cōsuetudine habente vim legis, à Pontifice dissol- uendum fuit, aut dissolui potuit. Nec refert quòd id interdum expediret ad vitandum scandalum, quia ob scandalum à iure diuino recedendum non est, cap. 2. de noui oper. nunt. cap. qui scandalizaue- rit, de reg. iuris: & scandalum separatione quoad thorum vitari posset. ------------------------------------------------------------ Vtrùm consuetudo habeat vim legis, possitque, vt lex, ad aliquid obligare, & quas con- ditiones ad id requirat. ff. de legib. §. ex non scripto. instit. de iure nat. gen. & ciuili, l. hoc iure. ff. de aqua quotidiana & æstiua. §. ductus aquæ, & l. 1. in fine, ff. de aqùa, & aquæ pluuia arcenda, & l. diurna, ff. de legibus. cap. fin. de consuet. cap. 1. de constit. in 6. cap. mos, cap. consetudo, dist. 1. ex Isido. 2. Etymol. cap. 10. & lib. 5. cap. 3. Habetur etiam Augustinus (referens Ambrosium (ep. 86. cap. in his. dist. 11. & episto. 118. cap. 2. cap. illa dist. 12. Tertul. lib. de corona militis c. 4. consuetudo, inquit, etiam in ciuilibus legi- bus pro lege suscipitur, quando deficit lex. D. Tho. & alij, quæst. 97. art. 3. Medicis, tract. de legib. part. 2. quæst. 14. citans Doctores & iura, Goffred. Tra- nensis in summa, tit. de consuetud. num. 1. & aliis, & gloss. cap. seruitium, 28. quæst. 2. vbi ait, ratione consuetudinis deberi census, & præstationes an- nuas, competere iurisdictionem, & priuilegium, &<-P>@@
pto, &c.
Vt autem consuetudo habeat vim legis propriè dictæ, & obligantis, requiruntur illæ conditiones, quæ sunt necessariæ, & quasi de substantia legis humanæ obligantis: quia est vera lex, licet non scripta. Quæ conditiones videntur esse quatuor: materia apta, potestas, voluntas, & sufficiẽs volun- tatis expressio. Ex parte materiæ consuetudo de- bet esse rationabilis, modo explicato Sect. 5. §. 1. vnde non sufficit quòd materia non sit turpis con- tra legem diuinam, naturalem vel positiuam: Sed etiam requiritur, vt materia sit communi bono vtilis, quia lex attendit commune bonum. Ita do- cet Goffred. suprà, num. 7. ex l. quòd non ratio- ne, ff. de legib. & quia in nouis rebus constituendis euidens debet esse vtilitas, l. in rebus, ff. de con- stit. principũ, requiritur etiam, vt consuetudo non sit nimis difficilis: nam talis ad pura consilia per- tinet. Et vt consuetudo inducat grauem obliga- tionem, debet materia esse grauis: nam in leui so- lùm potest esse obligatio leuis. In consuetudine ciuili regulariter obseruatur materia iustitiæ: quia ciuile ius potissimum attendit communem pacem & iustitiam, quamuis aliarum virtutum bona in- terdum respiciat. In Eccllesiastica verò præcipuè spectatur materia religionis: sub qua comprehen- ditur quidquid ad bonum animæ spectat. In ordi- ne ergo ad hos fines grauitas materiæ sumenda. Denique tunc cōsuetudo ista est rationabilis, cùm lex, quæ de eadem re fieret, rationabilis esset, vt sect. 5. §. 1. dictum est. Circa potestatem verò occurrit difficultas; an qui non potest legem condere, possit introducere consuetudinem, quæ vim legis habeat. Partem ne- gantem tenent Pan. & gloss. cap. fin. de consuetud. Bart. l. 1. ff. de legib. Felin. cap. quæ in Ecclesia- rum, de constit. num. 25. & alij, quos refert Tiraq. quæst. 16. de iure primogeniorum. Nauar. com- ment. de spoliis, §. 14. num. 7. Azor tot. 1. lib. 5. cap. 17. qu. 8. & 9. & c. 18. qu. 9. 11. & 15 & passim alibi. Concedunt autem, omnem populum posse sibi legem condere, ex l. omnes populi, ff. de iust. & iure. Quia verò pueri, amentes futiosi, & externi, nec partialiter possunt legem condere, non cen- sent, eos computandos esse in maiori parte com- munitatis, vt eorum consuetudo vim legis habeat. Dicendum tamen est consentaneè ad D. Tho- mam, quæst. 97. art. 3. ad 3. id verum fuisse in popu- lo Romano, quando ipse solus, vel tam ipse, quàm Princeps poterat veras leges condere, quæ etiam partes communitatis minimè consentientes obli- garent. Nunc verò hæc potestas tota est in solo Principe: vnde populi non possunt consuetu- dines introducere, quæ propria ipsorum aucto- ritate reliquas partes non consentientes obli- gent: secus consentientes, tales enim possunt propria auctoritate se obligare statutis scriptis, vel consuetudinibus, modò non aduersentur in- ri communi, seu legibus Principum, & aliorum superiorum, nec sint prohibiti statuta facere. Eo- rum tamen consuetudines auctoritate Principum possunt vim legum habere: siue Principum con- sensus antecedat consuetudinem, vt cum iure sta- tuitur, consuetudines habere vim legum: siue se- quatur, vt cùm Princeps videns consuetudinem introduci, comminatione, & punitione transgre- dientium consuetudinem, vel aliis, signis ineat, se<-P> @@0@ Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|