KiTÂBU't-tevhîD

İlgili Mes'eleler

1. İnsanların tevhid konusundaki mertebelerinin farklılı­ğı.

2. Tevhidin gerçekleştirilmesi hakkında açıklama.

3. Allah subhanehu ve teâlâ İbrahim aleyhİsselâm'ı "Hiçbir zaman müşriklerden olmadı" buyurarak övgüyle anmaktadır.

4. Yüce Allah veliler hakkında şirkten uzak kalmaları se­bebiyle övgüde bulunmaktadır.

5. Rukye ve dağlamanın terk edilmesi Tevhidin gerçek­leşmesine dahildir.

6. Tevekkül hasletine bu Özelliklerin hepsini bir arada ba­rındıranlar sahiptirler.

7. Bahsedilen mertebeye ancak amel İşlemekle ulaşabile­ceklerini iyice kavramış olan sahabenin ne denli ilmî derinlik sahibi oldukları ortaya çıkmaktadır.

8. Ashabın hayır işlemeye olan düşkünlüğü.

9. Hem keyfiyetleri açısından hem de çoklukları ile bu ümmetin üstünlüğünün öğrenilmesi.

10. Mûsâ aleyhîsselâm'in ashabının üstünlüğü.

11. Rütun ümmetlerin Peygamber sallallâhu aleyhi ve sellem'e arzedileceğİ.

12. Her bir ümmetin ayrı ayrı ve kendi peygamberleri ile hasredilecek olması.

13- Peygamberlerin davetine olumlu karşılık verenlerin azlığı.

14. Davetine hiç cevap alamamış olan peygamberin mah­şere yalnız başına geleceği.

15. Bu bilginin faydası ise şudur: Çokluk ile aldanmamak ve azlık yüzünden yalnızlığa çekilmemek gerekir.

16. Nazar ve zehirlenmeler karşısında rukye yapılmasına ruhsat tanınması.

17. "İşittiğini uygulayan ne güzel etmiştir. Fakat..." sö­zünden anlaşıldığı gibi selefin ne kadar derin bir ilme sahip olduğu ve birinci hadisin ikincisine muhalif olmadığı.

18. Selef birilerini onda bulunmayan özelliklerle Övmez-lerdi.

19. «Sen onlardansın» sözünün peygamberliğine delil ol­ması.

20. 'Ukkâşe radıyallâhu anh'in fazileti,

21. Üstü kapalı sözler kullanılması.

22. Rasûlullah'ın güzel ahlakı.

Açıklamalar

Bu bâb bir önceki babın devamı ve tamamlayıcısı niteli­ğindedir.

Tevhidin gerçekleştirilmesi demek, hem büyük-küçük her türlü şirkten, hem de itikadı, sözlü ve amelî her türlü bid'atten ve isyanlardan arındırılması, temizlenmesi demektir. Bunun yolu da söz, fiil ve İradelerde İhlasın tam anlamıyla sağlanma­sından, tevhidin aslına aykırı olan büyük şirkten ve kemalini zedeleyen küçük şirkten uzak kalmaktan geçer. Ayrıca tevhi­din safiyetini bozan, kemalini engelleyen, etkisinin meydana gelmesine mani olan bid'at ve günahlardan da kurtulmak gerekir.

Kalbi iman ve ihlâsia dolu olarak tevhidi gerçekleştiren, Allah azze ve celle'nîn emirlerine boyun eğmek, yalnızca O'na yönelmek suretiyle amellerle bu tevhidini tasdikleyen ve her­hangi bir günahta ısrar ederek tevhidi zedelemekten sakınan kimse, hesapsız olarak cennete girer. Cennete öncelikli sırada girmeye hak kazanmış kimseler arasında bulunarak cennetin çeşitli derecelerine yerleşir.

Tevhidin gerçekleşmesini sağlayan özel hususlardan biri de mutlak anlamda Allah'a yönelmek ve güçlü bir tevekkülle bağlanmaktır. Hiçbir konuda yaratılmışlara kalben yönelme­mek, başvurmamaktır. İstenecek şeyin ne lisân-i hâlle, ne de lisân-ı kâlle yaratılmışlardan İstenmemesidir, içiyle dışıyla, sÖ2Üyle, fiiliyle, sevmesi ve nefret etmesiyle, kısacası tüm hal, tavır ve davranışlarıyla insanın tek maksadının rabbinîn rı-zasım kazanmak olması gerekir. Bu konuda da Rasûlullah'ın yolunu takip etmelidir.

insanlar bu önemli konuda çeşitli derecelere sahiptirler: «Herkesin yaptıkları işlere göre dereceleri vardır.» (En'âm, 132)

Tevhidin temenni ve gerçekten uzak bir takım iddialarla, değersiz laflarla gerçekleşmesi mümkün değildir. Tevhidin ger­çekleşmesinin tek yolu iman esaslarının ve ihsan gerçeklerinin kalplerde derinlemesine kök salması ve bunun güzel ahlaklarla ve salih amellerle tasdİklenmesİdir.

Bu şekilde tevhidi gerçekleştirmiş olan kimse, bir önceki bâbda zikredilen tüm faziletlere eksiksiz olarak sahip olur. Allah en iyisini bilendir.

Dördüncü Bâb

Şirkten Endişe Duyma İle İlgili Bâb

«Allah, kendisine şirk koşulmasını asla bağışlamaz; bundan başkasını, (günahları) dilediği kimse için bağışlar.» (Nisa, 48,116) Halîl aleyhısselam da şöyle demektedir:

«Beni ve oğullarımı putlara tapmaktan uzak tut!» (ibrahim, 35) Hadis-i şerifte Peygamber saJlailâhu aleyhi ve sellem şöyle bu­yurmaktadır: «Sizin hakkınızda en çok korktuğum şey, küçük şirk­tir.» Küçük şirkin ne olduğu sorulduğunda, cevaben: «Riyadır» buyurmuştur.¹⁰

Mes'ûd radıyallâhu anh'tan rivayet edildiğine göre sallatlâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: Herkime ölüm, Allah ile birlikte kendisine dua ettiği bir nidd geforse cehenneme girer.» ¹¹ Buhârî rivayet etmiştir.

Müslim'in Câbİr radıyallâhu anh'tan rivayet etmiş olduğu hadiste Rasûlullah salkllâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurmaktadır: ^Aüak'ın karasına hiçbir şeyi şirk koşmadan çıkan kimse cennete girer, O'na, şirk koşarak kavuşan ise cehenneme girer.» ¹² Müslim rivâVet etmiştir.

İlgili Mes'eleler

1. Şirkten korku duyulması

2. Riyakârlık şirktendir.

3. Riyakârlık küçük şirk kapsamındadır.

4. Salihler hakkında en çok korkulan şey riyadır.

5. Cennet ve cehennemin yakın olduğu.

6. Her ikisinin de yakınlığı aynı hadiste zikredilmiştir.

7. Hiçbir şeyi şirk koşmadan Allah'ın huzuruna varanın ceiınete; şirk koşarak varanın İse, insanların en çok ibadet ehli olanı dahi olsa cehenneme gireceği.

8. İbrahim aleyhisselâm'ın kendisi ve evlatları için putlara tapmaktan uzak tutulmaları dileği en önemli mes'elelerden birisidir.

9. İbrahim aleyhisselâm bu duasında, «Çünkü onlar (putlar), insanlardan birçoğunun sapmasına sebep oldular, Rabbim.» (İbrahim, 36) âyetinde de belirtildiği üzere çoğunluğun mubtela olduğu bu durumundan ibret almıştır.

10. İmam Buharı rahimehullah'ın da işaret ettiği gibi bu âyet ve hadislerde «La ilahe illallâh»m tefsiri de yapılmakta­dır.

11. Şirkten uzak kalabilenin fazileti de sabit olmaktadır.