“Musiqi və onun tədrisi metodikası”

Qədim Şərq ölkələrinin musiqi mədəniyyəti
Musiqi haqqında tarixdə olan ilk məlumatlar Şərq ölkələrinə aiddir.
Qədim Şərq ölkələrinin həyatında musiqi o qədər böyük əhəmiyyət kəsb etmişdi ki, həmin 
ölkələrdə musiqiçilər Allahdan və şahlardan sonra üçüncü adam sayılırdı. Məsələn, Assuriya çarı 
Sinnahərib düşmənləri əsir tutarkən yalnız musiqiçiləri sağ buraxarmış.
Musiqi mədəniyyəti haqqında ilk məlumatlar qədim Şərq ölkələrindən olan Misir və 
Messopotamiyaya aiddir. Misirdə musiqinin dinlə əlaqəsi çox böyük idi. Bununla bağlı Misirdə 
müəyyən Allahlara həsr olunmuş “dram - misteriya” adlanan tamaşalar meydana çıxır. . Böyük 
xalq kütlələrini cəlb edən bu tamaşalarda dini mahnılar ifa olunurdu. Dini mahnılarda çoxsəslilik 
elementləri özünü büruzə verir. Misirdə lira, arfa, lyutnya, qaboy, fleyta, təbil kimi alətlər geniş 
yayılmışdı.
Hindistan qədim zamanlardan inkişaf etmiş musiqi mədəniyyətinə malik idi. Arxeoloji qazıntılar 
nəticəsində Hind çayının vadisində b.e. 3 min il əvvəl yaşamış dravidlərin mədəniyyətinin çox 
yüksək səviyyədə olduğu sübut olunmuşdur. Təxminən b.e. 200 il əvvəl palma yarpaqlarında 
yazılmış “vedlər”də (qədim əlyazmalar) Qədim Hindistanın mədəniyyəti haqda məlumat verilir. 
bu əlyazmalarından Qədim Hindistanın çox zəngin ədəbiyyata, musiqi mədəniyyətinə malik 

---

olduğu aydın olur. Bu əlyazmalar 4 kitabda cəmləşmişdir – “Riqveda”, “Adjurveda”, “Samaveda”, 
“Axtarveda”. ”. Musiqi mədəniyyəti tarixinin öyrənilməsi üçün ən qədim mənbə “Samaveda” 
əsəridir. 
Hind musiqisi bir çox Şərq xalqlarının musiqisindən fərqli olaraq, çox pilləli ladlara əsaslanır. 
Hind musiqisi əsasən diatonik səs sırasına əsaslanır. Hindlilər 7 pilləli səs sırasının hər pilləsini 
müəyyən xarakterlə bağlayırlar. Hind musiqisinin əsas xüsusiyyətlərindən biri onun söz, musiqi, 
hərəkət, rəqs, mimika, yəni vokal ilə instrumental sahənin bir-birilə bağlılığıdır. Eyni zamanda, 
hindlilərin rəqsləri həmişə süjetli, mənalı olması ilə seçilmişdir. Hind rəqsləri, adətən, vokal 
musiqisinin müşayiəti ilə ifa olunur. Şərq mədəniyyətinin bu nailiyyətləri gələcəkdə məhz 
Yunanıstan vasitəsi ilə Avropaya yayılmışdır. Beləliklə, məhz Şərq mədəiyyəti, o cümlədən, 
musiqi mədəniyyəti Avropa mədəniyyətinə təsir etmiş və onun əsasında təmamilə yeni 
xüsusiyyətli, tam mənada sərbəst bir incəsənətin yaranması üçün özül rolunu oynamışdır.