Nur təFSİRİ

Bildirişlər 
 
1. Varlıq aləmindəki bir çox mövcudlar cazibəli, düşündürücü, müqəddəs və dəyərli 
hadisələrdir. Onlara and da içmək olar. 
2. Ay günəşin ardınca görünür və ona tabedir. 
3. Ayrı-ayrı səma cisimləri bir-birləri ilə rabitədədir. 
4. Günəşi, ayı və ulduzları məbud saymayın. Onların hər biri qüdrət nişanəsidir. 
1
“Nisa”, 65 
2
“Təfsiri-nümunə” 

---

257 
5. İnsanın istəkləri və meylləri hikmətlə tarazlanmışdır. 
6. Günah bir növ iffət və din pərdəsini yırtmaqdır. 
7. Yaxşılıqların və pisliklərin fitri yolla dərki bir istedad olaraq insanların ruhunda 
qərar verilmişdir.
8. Öncə çirkin işləri tanımaq, sonra xilas yolu axtarmaq lazımdır. 
Ayə 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15: 
َثَعَبنا ِذِإ﴿﴾اَها َوْغَطِب ُدوُمَث ْتَب ذَك﴿﴾اَها سَد نَم َباَخ ْدَق َو﴿﴾اَها كَز نَم َحَلْفَأ ْدَق﴿
 َر ْمِهْیَلَع َمَدْمَدَف اَهوُرَقَعَف ُهوُب ذَكَف﴿﴾اَهاَیْقُس َو ِ اللّ َةَقاَن ِ اللّ ُلوُسَر ْمُهَل َلاَقَف﴿﴾اَهاَقْشَأ
 مُهُّب
 َها وَسَف ْمِهِبنَذِب
﴾اَهاَبْقُع ُفاَخَی َلً َو﴿﴾ا
 
9. “Həqiqətən, nəfsini paklayan nicat tapdı”; 10. “Şübhəsiz ki, onu (nəfsini) 
bulaşdıran məhrum olub ümidini itirdi”; 11. “Səmud qövmü azğınlıq səbəbindən 
(öz peyğəmbərini) təkzib etdi”; 12. “Onların ən qəddarı (dəvəni öldürmək üçün) 
ayağa qalxanda”; 13. “Allahın peyğəmbəri onlara dedi: “Allahın bu dəvəsinə 
(hörmət göstərin) və su içməsinə mane olmayın”; 14. “Onu təkzib etdilər və dəvəni 
öldürdülər. Rəbbləri bu günaha görə onları bir-birinə qatıb torpaqla bir etdi;” 15. 
“Allah öz işinin aqibətindən qorxmaz.” 
 
Nöqtələr 
 
◘İmam Baqir (ə) və imam Sadiq (ə) 9-cu ayənin təfsiri ilə bağlı buyururlar: “Nəfsini 
paklayan kəs dedidkə Peyğəmbər və məsum imamlar nəzərdə tutulur. Onlar Allaha itaət 
edib nicat tapdılar.”
1
◘Allahın nəzərində yalnız özünü paklayanlar nicat əhlidir. Fironçular isə zorluları, 
zahirdə qalib gələnləri nicat tapmış sayır. 
◘Xeyir işlərdə qurtuluş ümidi var.
2
Amma nəfsin paklanması və özünütərbiyə insanı 
qəti şəkildə xilas edir. 
Amma nəfsin paklanması və özünütərbiyə insanı qəti şəkildə xilas edir. 
◘Nəfsin paklanması dedikdə batil əqidə, əxlaq və rəftarlardan uzaqlıq, bəyənilmiş 
səciyyələrə yiyələnmək nəzərdə tutulur. 
◘Ayələrdə buyurulur ki, su bir gün xalqın, bir gün isə dəvənin payıdır. Hərə öz 
günündə sudan istifadə etməlidir. Bildirilir ki, dəvəyə mane olan böyük əzaba düçar 
olacaq.
3
◘Quranda “fəlah” kökü 40 dəfə işlədilmişdir. Bu sözü araşdırdıqda məlum olur ki, 
kimlər nicat tapasıdır, kimlər məhrum qalasıdır. Məsələn, günahkarların nicat 
tapmayacağı bildirilir.
4
◘Quranda bəzi mövzular bir andla bəyan olunur. Bəzən iki, üç, dörd, beş and içilir. 
Amma bu surədə 11 dəfə and içildikdən sonra nəfsin paklamağın əhəmiyyəti qeyd edilir. 
◘”Xab” sözü məqsədə çatmaq mənasını bildirən “xəybə” məsdərindəndir.
1
“Təfsiri-nurus-səqəleyn” 
2
“Həcc”, 77 
3
“Şuəra”, 155; “Qəmər”, 28 
4
“Yunis”, 17 

---

258 
◘”Dəss” sözü izləmək mənasını bildirir. Qızların diri-diri gora gömülməsindən 
danışılarkən bu sözdən istifadə olunur. Bəli, Günahkar insan öz eyblərini gizləməyə 
çalışır. “Dəsisə” sözü gizlədilən çirkin iş mənasını bildirir. 
◘”Dəmdəm” dedikdə sarsıdıcı və əhatəli əzab nəzərdə tutulur. Bu əzab insanı 
parçalayıb dağıdır. 
◘”Səvvaha” sözü ya tikililərin, ya da insanların torpaqla bir edilməsini bildirir. 
◘Nəfsini paklamış tənha bir insan cəmiyyətdə hərəkat yarada bilər. Belə bir şəxs 
təkamül, şücaət, şəxsiyyət, mərifət və vəhdət üçün hərəkət verici ola bilər. Necə ki, azğın 
bir şəxs öz istəyinə çatmaq üçün bütöv ümməti fəsada sürükləyir. 
◘Quranda insanların qurtuluşu üçün iki amil göstərilir: iman və paklanma (təzkiyə). 
Mahiyyət baxımından iman və təzkiyə eynidir. Özünü tərbiyələndirmək istəyən şəxs 
həqiqi mömin olmalıdır. Həqiqi mömin isə özünü paklayan insandır. Belə bir insan 
imanlıdır, dini vəzifələrini diqqətlə yerinə yetirir. Belələri “Muminun” surəsinin 
başlanğıcında yada salınır. 
◘“Ətyəbul-bəyan” təfsirində oxuyuruq ki, tarix boyu böyük cinayətkarlar olmuşdur. 
Amma Salehin dəvəsini öldürən və həzrət Əlini (ə) şəhadətə yetirən şəxsin cinayəti çox 
böyükdür. Bu iki cinayətin yeganə səbəbi amansızlıq olmuşdur. 
◘Həzrət Əli (ə) Kufədə minbərdən buyurdu: “Salehin dəvəsini bir nəfər öldürdü. 
Amma Allah bu işə razı olanların hamısını cəzalandırdı.” Sonra həzrət hazırkı ayəni 
tilavət etdi.
1
◘Şiə və sünnülərdən nəql olunmuş çoxsaylı rəvayətlərdə, o cümlədən Əhməd 
Hənbəl, Təbəri və Qurtubidən nəql olunmuş rəvayətlərdə bildirilir ki, ilk qəddar Salehin 
dəvəsini öldürən, son qəddar həzrət Əlini (ə) şəhadətə yetirən şəxsdir.
2