sTratuimus Nequis cardinalium vota in
consistorio data/& quecun
ibi gesta aut dicta/que in odium aut preiudicium aut<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio. 116
<-P>scandalum alicuius redundare possent, verbo vel scripto vel
quouis alio modo reuelet sub pena periurij & inobedientie.
Et quotien scun a nobis & ro. pont. pro tempore existente/
specialiter & expresse vltra premissa indictum fuerit super ali=
qua re silentium/siquis contrafecerit, vltra dictas penas excom=
municationem late sententie incurrat. A qua non possit absolui
nisi a nobis vel prefato ro. pont. & cum expressione cause, p̃terꝗ̈
in mortis articulo. Leo. x. in. ix. sessione concilij lateraneñ.
sTratuimus Et ordinamus ꝙ dece=
tero perpetuis futuris
temporibus nullus librum aliquem seu aliam
quācun scripturam tam in vrbe nostra ꝗ̈ alijs
quibusuis ciuitatibus & diocesibus / imprimere
seu imprimi facere presumat: nisi prius in vrbe per vicarium
nostrum & sacri palatij magistrum, in alijs vero ciuitatibus
& diocesibus per episcopum vel alium habentem peritiam
scientie libri seu scripture huiusmodi imprimende ab eodem
episcopo ad id deputandum/ ac inquisitorem heretice prauitatis
ciuitatis siue diocesis in quibus librorum impressio huiusmodi
fieret/diligenter examinentur & per eorum manu propria sub
scriptionem sub excommunicationis sententia gratis & sine
dilatione apponendam approbentur. Qui autem secus presum=
pserint, vltra librorum impressorum amissionem & illorum pu
blicam combustionem / ac centum ducatorum fabrice basilice
principis apostolorum de vrbe sine spe remissionis solutionem/
ac anni continui exercitij impressionis suspensionem, excōis sen
tentia innodatus existat. idem ibidem in. x. sessione.
sJqui In suis predicationibus ad populum/mi=
racula falsa aut incerta vel prophetias que
ex sacra scriptura non constant / predicare, seu ep̃is<-P>
@@0@
@@1@Excōicato vetita.
<-P>aut suis superioribus (scilicet ecclesie prelatis) detrahere ausi
fuerint: vltra penas contra tales a iure statutas / excommunica=
tionis etiam sententtiam (a qua non nisi a ro. pont. preterꝗ̈ in
mortis articulo cōstituti absolui possint) eos incurrere volumus.
Idem ibidem in. xi. ses.
EXpeditis Duobus (primo
scilicet & quarto
promissis superius de excommunicatio
ne tractandis: scilicet in quibus casibus
incurritur excōmunicatio / & ad quẽ
spectat absolutio cuius) occurrit tra
ctandum secundum inter promissa:
scilicet que sunt vetita excōmunicato,
que si faciat peccat.
Vbi Scito ꝙ hec sunt multa tam diuina ꝗ̈ humana. Excō
municatus siquidem exclusus est a participatione sa=
cramentorum & diuinorum officiorum communione. Ita ꝙ
peccat mortaliter / sacramentis participando actiue vel passiue.
Et si clericus est / & actum alicuius ordinis sacri exercet/aut
ordinem suscipit, efficitur irregularis. Et similiter peccat morta/
liter orando cum alijs, siue dicendo / siue audiendo / siue inter=
essendo ad hoc vt diuinis intersit: & hoc tam in ecclesia ꝗ̈ extra.
Et ratio peccati mortalis in his casibus est preceptum ecclesie
sic communiter intellectum: quia excommunicatio directe ex=
cludit a diuinorum communione. Est quo suspensus ab eccle
siastico officio & beneficio. Et hinc est ꝙ non potest conferre
beneficia nec iudicare / nec alia que iurisdictionis sunt: immo
nec facere fructus suos ex beneficio quod habet quandiu est in
mora petendi absolutionem. Nullum preterea potest acquirere
beneficium/nec potest eligi aut eligere. nec valent litere per eum
impetrate a papa. Est & nihilominus exclusus a legitimis acti=<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio vetita. 117
<-P> bus: scilicet accusare/testificari/constitui in procuratorem, consti
tuere procuratorem/nisi sit reus. Et gesta per eum ratione pu=
blici officij etiam ciuilis non valent. Et demum a conuersatione
humana excluditur: scilicet colloquutione/ conuiuio / & hmōi.
Ita ꝙ excōmunicatus contraria faciens peccat: quia contra rectā
rationem legis ecclesiastice facit. Non tamen peccat in quolibet
predictorum mortaliter, sed quando.
¶ Discerni autem hoc potest/distinguendo actus vetitos excom
municato in tria genera. duo extrema/ & vnum medium. Ex=
communicatio siquidem separando a communione fidelium/
separat primo a sacramentorum & diuini cultus communione:
quod est primum commune fidelibus. Separat deinde ab eccle
siasticorum actuum communione: quod secundum est in quo
communicant christiani. Separat demum ab humanorum ope
rum communione: que cōia sunt christianis & nō christianis.
Et quantum ad duo extrema spectat/clara est differẽtia, in hoc
ꝙ contra primum genus agere / est peccatum mortale: vt pre
dictum est. Contra tertium autem non est peccatum mortale:
quia excommunicatio directe excludit a communione hominũ
quatenus christiani sunt, & per quandam extensionem a com
munione hominum. Et ideo illud contra/hoc preter inhibitionẽ
ecclesie agitur: illud mortale/hoc veniale. Sed de medio gene
re/et de actibus legitimis ciuilibus/ non vsquequa clarum est.
Rationabile tamen videtur / ꝙ si in huiusmodi actibus non se
immiscet aliqua iniustitia aut aliquid aliud ex suo genere mor
tale/ꝙ non peccetur mortaliter. Verbi gratia si excōmunicatus
iudicat / est peccatum mortale ex suo genere: quia incidit in iu
dicium vsurpatum: quia potestas eius ligata / est sicut non pote
stas durante suspensione seu quasi suspensione. vsurpatum aũt
iudicium est mortale ex suo genere: quia iniuriam facit per
illum actum & illis quos iudicat/tanꝗ̈ potens actu super illos,
& communitati cuius actum vsurpat. Similiter si excōicatus<-P>
@@0@
@@1@Participatio cum excōicatis licita.
<-P>electusacceptat: iniustitiam enim manifeste incurrit. Et similiter
si eligit, iniuriatur & electoribus/quorum numerum iniuste
auget, & ecclesie/cuius se quasi prouisorem agit. Et multo ma
gis conferendo beneficia & faciendo fructus suos in casu non
concesso: & sic de similibus vbi iniustitia immiscetur. Vbi au=
tem nec iniustitia nec aliud ex se mortale immiscetur (vt si ex
communicatus pro veritate testimonium ferat in ecclesiastico
etiam iudicio, vel aliquid eiusmodi faciat) non video vnde pec
ce{t$} mortaliter: quum ab his non primo sed secũdario sit exclu=
sus. Petere autem etiam exigendo debitum in matrimonio/ nō
est magis peccatum ꝗ̈ petere pecuniam a debitore: vtrun enim
potest excommunicatus, licet possit debitor excipere allegando
excommunicationem.
CJrca Tertium promisso℟ (scili=
cet de peccatis participan/
tium cum excommunicatis) pro con=
stanti habetur/ꝙ participantes in diui
nis cum excommunicato in casu non
licito, peccant mortaliter: & ꝙ partici
pantes in alijs in casu non licito / pec=
cant venialiter. Casus autem liciti
extra diuina tamen/ continentur hoc versu. Vtile/lex/humile/
res ignorata/necesse: hec quin faciũt anathema ne possit obesse.
Et exponuntur sic. Vtile hoc est propter vtilitatem propriam.
quia licitum est / ab excommunicato & exigere & recipere
quod mihi debet. Rursus propter vtilitatem anime ipsius ex=
communicati: quia licitum est prouocare / mouere &c. ad
salutem anime sue / etiam si alia interponantur vt facilius aut
fructuose agatur. Lex matrimonij: quia vxor licite commu
nicat marito excommunicato, vt canon dicit. Et eadem ra=
tione vir communicat vxori excommunicate/ saltem in his que<-P>
@@0@
@@1@Participatio cũ excōicatis licita. 118
<-P>debet illi. Humile/ propter subiectionẽ. & canon explicat filios/
seruos/ancillas seu mancipia/rusticos seruientes: necnon omnes
alios qui non adeo curiales sunt/vt eorum consilio scelera per=
petrentur. & intellige de his qui erant anteꝗ̈ excommunica=
tus esset in huiusmodi eius seruitijs. & econtrario superior
communicat licite subdito in his ad que ei tenetur. Res
ignorata ignorantia facti vel iuris quando excusat. & hec etiā
excusat a participatione in diuinis. Necesse. in articulo enim
necessitatis cessat peccati ratio. Sed quia multipliciter dicitur
necessitas, scito necessitatem clare excusare primo violentie: vt
siquis violente tenetur etiam in diuinis cum excommunicatis.
& talis deberet animo intendere non interesse diuinis: vt sic
nullo modo agat ad communionem, sed patiatur quo ad corpo
ralem presentiam: cui & non consensui potest inferri violentia.
Secundo corporalis indigentie mee: vt si non possum necessa
ria aliunde emere vel habere ꝗ̈ ab excommunicatis: vt patet in
ca. quoniam multos. xi. q. iij. Tertio ratione necessitatis corpora=
lis sustentationis ipsius excommunicati. licet enim dare excom=
municatis elemosinam ad eorum sustentationem: vt ibidem
dicitur. & eadem ratione licitum est medicare in infirmitate.
& huiusmodi. Quarto ratione necessitatis damni vitandi ex
contractu inito. licitum est enim continuare cum excommuni=
cato exequutionẽ contractus quẽ excōicatus nō vult rescindere,
ne damnum inde ego innocens incurrā: vt patet in ca. si vere.
de sen. excom. Quinto ratione necessitatis spiritualis consilij pro
me vel alio: vt quia non habeo alium sufficientem ad quem in
hac indigentia consilij spiritualis recurram: si. n. mihi licet pro
salute sue anime excommunicato communicare/consequens est
vt etiam idem liceat pro indigentia anime mee. Sextus vero ca
sus scilicet ratione metus, quantum ad participationem in diui=
nis / reprobatur a canone ca. sacris/ de his que vi metusue<-P>
@@0@
@@1@Participatio cũexcōicatis illicita.
<-P>causa siunt: quia participatio in diuinis est peccatum mortale,
& pro nullo metu etiam cadente in constantem virum debet
quis peccare mortaliter. Quantum vero ad communionem
extra diuina / indubitatus est (loquendo de metu cadente in
constantem virum) ex ratione iuris: quia si secundum iura
licitum est cōmunicare extra diuina ratione necessitatis damni
vitandi ex contractu inito, multo magis ratione damni vitandi
ex metu cadente in constantem virum: quum longe maius sit
hoc damnum ꝗ̈ illud ex contractu inito.
Jllicita Autem cum excommunicatis continentur hoc
versu. Os/orare/vale/communio / mensa nega
tur: si pro delictis anathema quis efficiatur. Et exponuntur sic.
Os: hoc est loquutio/siue coram/siue per literas/siue per nun
cium. Orare: hoc est communicare in oratione & diuinis.
quod fit simul cum eo orando/vel audiendo missam vel offi=
cium diuinum quodcun. Nec predicatio tamen nec lectio
quantũcun theologalis / computatur inter officia diuina in
proposito. Vale: hoc est salutare. & loco salutationis dicitur ei/
deus te illuminet/aut aliquid huiusmodi. Communio in qui=
buscun actibus specialiter legitimis. Mensa/ simul comedere
&c. Ita ꝙ in huiusmodi non attenditur propinquitas aut
etiam identitas loci in quo vter orat aut comedit: quo=
niam in eadem camera possunt ambo seorsum comedere
& orare abs eo ꝙ communicent in comedendo aut in oran=
do. vt contingit quando pulsatur ad aue maria / & singuli
seorsum dicunt: quoniam non pulsatur ad orationem cōem sed
priuatam. Et similiter in eadem ecclesia si vnus audit missam
in vna capella/& excōicatus audit in alia capella, non commu
nicant. Communicarent autem si ambo interessent vesperis
aut vni misse aut vni processioni etiā si vnus esset in capite &<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio minor. 119
<-P>alter in cauda processionis extense per duo miliaria. Et hinc fit/
vt si excommunicatus transit per ecclesiam / aut est ibi non vt
intersit vesperis sed propter negocium aliquod/licet transeundo
genuflectat & oret priuata oratione, non propterea communi=
cant dicentes vesperos cum illo / sicut nec ipse cōicat cum illis.
& ideo nullus in hoc peccat.
EXcōmunicatio Minor
(hoc ẽ
ecclesiastica censura qua homo exclu=
ditur a passiua tantum participatione
sacramentorum, & ex consequenti a
passiua electione canonica: quia ius sic
disponit extra. de cle. excom.) ante
concilium constantiense frequenter po
terat incurri: sed post illud cōcilium in duobus tantum casibus
participando cum excommunicatis &c. incurritur. Primus / si
participatio interuenit cum nominatim excōmunicatis publice.
Secundus est si cum excommunicatis propter manum violen=
tam in clericum notoriam. Et intellige in vtro casu tunc in=
curri minorem excommunicationem/ quando participatio inter
uenit extra casus a iure permissos. in casibus. n. a iure permissis
etiam cum istis participatio non inducit excommunicationem
minorem.
¶ Tenor autem decreti constantiensis relati a sancto anthonino
archi. flo. est iste. Insuper ad euitandum scandala & multa
pericula que conscientijs timoratis cōtingere possunt, christifide=
libus tenore presentium misericorditer indulgemus ꝙ nemo de=
inceps a communione alicuius in sacramentorum administra=
tione vel receptione/aut alijs quibuscun diuinis vel extra pre/
textu cuiuscũ sententie aut censure ecclesiastice a iure vel ab
homine generaliter promulgate teneatur abstinere vel aliquem<-P>
@@0@
@@1@Excōmunicatio minor.
<-P>vitare aut interdictum ecclesiasticum obseruare: nisi sententia
vel censura huiusmodi fuerit in vel contra personam/collegiũ/
vniuersitatem/ecclesiam/ vel locum certum vel certam terram
a iudice publicata vel denunciata specialiter & expresse: constitu
tionibus apostolicis & alijs non obstantibus quibuscun. Saluo
siquem pro sacrilega manuum iniectione in clericum senten
tiam latam a canone adeo notorie constiterit incurrisse/ꝙ factũ
non possit aliqua tergiuersatione celari/nec aliquo suffragio ex=
cusari: nam a communione illius licet denunciatus non fuerit
volumus abstineri iuxta canonicas sanctiones.
Peccat Igitur mortaliter peccato sacrilegij excōicatus
minore excommunicatione si se ingerit passiue
participationi cuiuscun sacramenti: quia exclusus ab ecclesia/
indignus accedit: sicut excommunicatus maiore ingerens se di=
uinis. Participantes autem cum excommunicato minore/ nullā
ex participio incurrunt censurā: quia excōicatio minor nō trāsit
in tertiam personam. Et reseruatur absolutio ab excommunica=
tione minore/sacerdoti proprio, hoc estsacerdoti qui potest absol
uere a peccato mortali: non quia excommunicatio minor habet
annexum peccatum mortale, sed quia est vinculum ecclesiasti=
cum, ac per hoc soluendum a ministro iurisdictionis ecclesia=
stice: quam non habet quilibet sacerdos qui potest absoluere so
lum a venialibus ea ratione quia penitens se illi submittit in ma
teria non necessaria in sacramento penitentie. qualis materia est
peccatum veniale/quod homo non tenetur confiteri. Ex hoc. n.
ꝙ penitens sola peccata venialia cōfitenda habet, obtinet vt pos=
sit se confitendo subijcere cui maluerit sacerdoti: quia nulli tene
tur de illis confiteri. Sed ex hoc non est priuilegiatus/ vt possit a
quo sacerdote voluerit absolui a vinculo ecclesiastice censure:
quia totum oppositum concurrit hic: quoniam tenetur de hac
censura querere absolutionem & obtinere eam ante absolutionẽ
a quibuscun peccatis / & cuius sacramenti susceptionem: et<-P>
@@0@
@@1@Falsarius. Fame proprie neglectus. 120
<-P>propterea oportet recurrere ad ministrum ecclesie habentẽ alias
potestatem iurisdictionis. Et posset diaconus immo simplex cle
ricus habens iurisdictionem absoluere a minore excommuni=
catione multo magis ꝗ̈ potest absoluere a maiore: quoniam
vtrius absolutio non spectat ad potestatem ordinis / sed iuris=
dictionis.
FAlsarius Tam monete / mensurarum
& ponderum / ꝗ̈ scripturarũ
seu literarum aut sigillorum, peccat proculdubio
mortaliter: quia interuenit ibi factum pernicio=
sum ex suo genere. Posset tamen propter imper=
fectionem actus veniale tantum interuenire peccatum, vel ra=
tione minimi nocumenti / vel quum ioci gratia alieno nomine
quis fingit literas. Contingit quo sine omni forte peccato fin=
gere alieno nomine literas officiose: dum vtiliter agitur alterius
negocium, nec dubitatur ꝙ gratũ erit illi cuius nomine scribi{t$}.
Et in huiusmodi priuatis literis alieno nomine fictis/ratihabitio
a falsitate excusat.
Dostları ilə paylaş: |
