Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
pœna imponitur duplex, quòd scilicet arcean- tur ab ingressu Ecclesiæ, & careant Ecclesiasti- ca sepultura. Quibus tamen communiter non sunt Ecclesiastici Prælati contenti, & ita in omnibus ferè Diœcesibus excommunicatis pœna imposita est, ut affirmat P. Palaus Tract. 22. Puncto 19. §. 3. n. 5. & Mag. Baco in Sum-
ubi apponit stylum circa hoc Diœcesis Majo- ricensis. Cur autem ita fiat, caussa esse potest, quia per designationem pœnæ à Jure designa- tæ non est Ordinarijs ablata potestas amplio- rem imponendi, si viderint expedire, Et quòd expediat ex eo ostenditur, quia pœnæ præfatæ non ita commodè ad praxim reduci possunt, cùm exigant judicialem discussionem: quod non ita evenit in excommunicatione, quando ipso facto imponenda decernitur. De cujus si constet incursu, id quod est à Concilio Late- ranensi dispositum, etiam locum habet, quan- doquidem publicus excommunicatus juxta for- mam à Concilio Constantiensi traditam, ar- cendus est ab ingressu Ecclesiæ, & privandus Ecclesiastica sepultura. Unde dici potest dum pœna excommunicationis imponitur nihil fie- ri ultra id, quod est à Concilio dispositum: sed medium eligi, quod ad executionem opportu- nè conferat: id enim Ordinariorum est dispo- sitioni relictum. Jam quod ad Indos attinet excommunicationis remedium neutiquam ad- hibendum, juxta ea, quæ habentur nu. 483, Tituli præsentis. Sicut neque quod spectat ad Ecclesiæ ingressum, de quo multi parùm cu- rabunt: sicut neque quod ad Ecclesiasticæ se- pulturæ privationem pertinet, nisi manifestè constaret mortuos esse in statu peccati morta- lis, juxta receptas in hac materia sententias: privatio enim dicta non nisi post juridicam sen- tentiam infligenda est, ut tradit P. Suarez Tomo 4. in 3. p. Disput. 36. Sect. 8. nu. 2. Canus Relect. de Pœnitentia part. 5. & cum eis P. Fa- gundez de Præceptis Eccles. Præcepto 2. Lib. 1. Cap. 4. nu. 2. & ex eo P. Palaus suprà. Circa Indos autem non est judiciario strepitu proce- dendum; & tam juxta illum, quàm juxta quemcumque alium, difficilis erit probatio, cùm constare nequeat an Confessionem omi- serit tempore requisito, quandoquidem stare potest ut revera confessus sit, nec tamen pro eo haberi hîc & nunc notitia queat, quando instat tempus sepulturæ, & quidem, ut affirmat P. Antonius Perez Tractatu de Pœnitentia Disp. 6. nu. 18. probabilissima est sententia com- putans annum obligationis confitendi à prima die Januarij, neque agnoscens præceptum per se obligans ad confessionem Paschalem. Juxta quam longum valde spatium temporis potest excurrere, in quo præceptum Confessionis non urgeat: si videlicet Confessus die 1. Januarij, sequenti anno Confessionem differat, usque ad illius extremos dies. Quomodo ergo juxta cam procedens sententiam, omissionis pręcepti convinci reus poterit, ut ei pœna dictæ priva- tionis infligatur? Cum Indis ergo nihil tale opus est, & posset, non incongrua pœna<-P> @@0@ @@1@ vilior status hoc genus supplicij patiatur. Quia verò illi ad Sacramenti hujus saluberrimum usum duris non sunt compellendi terroribus, ne occasio sacrilegæ confessioni, utpotè spon- taneo carentem respectu, tribuatur; opportu- nius fuerit sic præcepti violati manifestè reos coram alijs in Ecclesia severè reprehendere, & ostensa Sacramenti necessitate atque utilitate, modoq́ue rectè faciendi Confessionem osten- so, & pro ex designato spatio temporis com- petente, ad Confessarium, qui ab eo fuerit electus, amandare: nam ut confiteatur punien- ti non est conveniens obligare, nisi fortè ille valde voluntarius id velit, sitq́ue futuræ sin- ceræ Confessionis valida conjectura: quod posse aliquando contingere, divina sic operan- te gratia, non debemus inficiari. munione est, annua item, de qua Cap. 17. & plura in Auctarij Tomis, pro quibus Index consulendus. Et privilegium quidem pro Con- fessione Cap. præcedenti adductum, pro Com- munione pariter suffragatur. Neque obstat pro Communione accipienda difficultatem non talem frequenter occurrere, qualis esse pro Confessione solet, cùm enim illa hanc debeat præcedere, juxta ipsius necessitatem aut opportunitatem concessio regulanda. Ubi & addendum, cùm Communio, sicut & Con- fessio, juxta citatum Cap. Omnis utriusque sexus differri ultra annum possit quo ad Sacramenti perfectionem, quæ in absolutione consistit, quidquid de integrali ratione per satisfactio- nem sit: id etiam fieri posse post terminum illum, qui privilegio conceditur, etiamsi adeò distans à communi & legali sit, quia Confes- sarius dilationem potest convenientem judi- care, unde & stare ratio, propter quam Con- cilium sic faciendum providentissimè judica- vit. Potest autem dubitari an stare id queat sine gravi peccato confitentis, nam cùm ter- minus illi pro Confessione adeò à juridico di- stans concedatur, potuit & debuit eo non abuti, & quæ ad exonerandam conscientiam conducunt, opportunè providere, sicque ad accipiendam absolutionem ritè dispositus de- venire. Et licet dici possit Concilium pro dila- tione Confessionis nihil statuere, sed solùm de Communione agere: id quidem non videtur satisfacere, quia dilatio Communionis ordina- riè loquendo propter Confessionis accidere solet defectum, unde & ad hoc debuit Con- cilij dispositio attendere, & ita ab illa compre- hensam. Et pro Communione pariter argui potest, debet enim is, cui pro dispositione ad ipsam præfatus ut terminus adeò liberaliter in- dultus, quidquid futurum impedimento esse præviderit, prævenire. Ad quod quidem dici inprimis potest, in hoc bonæ eorum fidei, pro quibus privilegiũ concessum, multùm esse de- ferendum: circa observationes enim tales mi- nùs prævalet eorum attentio. Ea autem suppo- sita videtur quidem ita esse quod pro obliga- tione est dictum, quia respectu cujuslibet præ- cepti tenetur quis impedimentum omne sub- movere, quod impletioni possit obstare, & ip-<-P>@@
valde utiles non tangat actiones, juxta id, quod de jejunio, & nonnullis alijs præceptis Docto- res explicant, pro quo diversæ extant opinio- nes. In casu autem nostro nihil tale confingi valet, ut scilicet quis integrè confiteatur, & amplo illo temporis spatio omne id discutiat, quod Sacræ Communioni possit obstare. Si dicas id ipsum etiam in ijs locum habere, qui privilegiati non sunt, & annuum debent im- plere præceptum, cùm satis competens habeant spatium temporis ad dispositionem necessa- riam prævidendam. Respondeo ita quidem esse, observando id quod à Concilio pro dila- tione dispositum est, ideò sic statuisse, quia pro Communione dies tantùm Paschæ est ab eo- dem designatus: jam verò cùm ad quinde- cim dies constet extensio, vix potest locus esse excusationi, quominùs, quis intra debitum tempus adimplere possit præceptum, cùm va- leat opportunè confiteri, ita ut pro Commu- nione dies suppetant ulteriores. Cùm ergo ita non fit, aut inconsiderationi tribuendum, aut novum in eo est agnoscendum peccatum, & pro illo à Confessarijs pœnitentes admonendi. Non tamen proptereà nego posse rem aliquan- do ob peculiares circumstantias ad speciales angustias revocari, & ideò tunc juxta id pro- cedendum, quod est à Concilio circa dilatio- nem dictam constitutum, de quo & communi- ter loquuntur Auctores. est, de quo Capite 18. & in Auctario, præser- tim Tomo 2. Parte 6. nu. 420. & seqq. Neque pro illo sunt hoc loco acervandæ quæstiones, ubi de privilegijs tantùm agimus circa ipsum. Et circa illud, de quo n. 443. tenoris sequentis:
que fori videtur opus esse explicatione. Et illa quidem apparet commoda, ut in foro conscien- tiæ tunc accidat, quando secreta est, ita ut alijs præter eum, cum quo dispensatur, ignota maneat dispensatio: id quod contingere sæpè potest, ut scilicet dispensatus comedat, sed non coràm alijs, nisi id, quod possit cum jejunij lege constare. Quod si contingat aliquando non je- junantem deprehendi, poterit tunc dispensatio- nem detegere, neque id erit contra forum di- ctum, quia per accidens id contingit, ut in alijs Scriptores explicant, & pro dispensatione vir- tute Bullæ Cruciatæ obtentæ præsertim tradi- tum invenitur, potest enim pro illa fidem face- re scripto Confessarius, quod in casu inferen- dæ molestiæ possit auxiliari. In foro autem externo stabit dispensatio, quando & publica esse poterit, ita ut dispensatus id possit pro ra- tione non servati jejunij apertè affirmare, ne alijs sit scandalo dispensationis inscijs, quod est speciali cura vitandum. Ita autem dispensatio adhibenda est, ut non æquivaleat generali pri- vilegio, sed juxta casus occurrentes: licet non sit necessarium ut pro una vel altera vice va- leat impendi, cùm & possit pro tempore aliquo, pro quo illius caussa tractum ha- beat aliqualem. Circa id autem, quod dicitur<-P> @@0@ @@1@ in Privilegio pro dispẽsatione in gradibus pro Matrimonio prohibitis, uti videri potest Cap. 14. nu. 383. de quo in Compendio Indico Verb. Dispensatio §. 6. sic in Annotatione profertur: Quamvis autem Pontifex, in hac sola dispensandi facultate addat gratis faciendam esse: animadver- tendum est tamen, idem esse in omnibus diligentis- simè observandum. Sic ibi. Ubi quidem ea elu- cet Societatis zeli puritas, ut nihil pro mini- sterijs temporarij commodi adhærescere patia- tur. Dici autem in Compendio verissimè po- tuit Pontificem tantùm eo loco clausulam præfatam adjecisse, quia ejus editio Bullas Pontificum, in quibus est adjecta, præcessit. Et ubi quidem de dispensatione circa gradusdictos agitur, non fuit constans illius expressio, ut videre licet in Bulla Pauli Tertij anni 1549. quæ incipit: Licet debitum, in qua nihil tale habetur, sed facultas dispensandi verbis illis: & in locis remotißimis, qui priùs in gradibus non licitis, tamen lege divina non prohibitis matrimo- nium contraxerant, ut in eisdem manere poßint, dispensare &c. Circa dispensationem etiam in jejunijs videri potest Compendium. Verb. Dis- pensatio §. 1. & 2. ubi facultates sine præfato addito reperiuntur. Et videtur quidem in eo nihil esse mysterij peculiaris, sed juxta stylum aliàs currentem à Datarijs id venisse. Ubi & addendũ Indos sic esse affectos, ut molestè fe- rant, si quid ab ipsis datum benevolè fuerit, respuatur. Unde & in casibus prædictis erunt fortè qui munuscula aliqua Patribus offerant, quæ quidem si constanter rejiciant, mæstos dimittent, nec illi se ex corde amatos sibi po- terunt persuadere. Expediet ergo iterata re- pulsa amabili, & non severo nimis tetricoq́ue despectu: sed si tristari eos videant, erit lauda- bilis & honesta receptio, ut quod acceperint alijs ex eorum gremio largiantur: id quod fieri aliàs à Nostris solitum, quod utinam & ab alijs, quærentibus non quæ sua sunt, sed quæ
quibus quintum Præceptum, nullum extat Indorum privilegium, ut dictum Cap. 19. in quo de illis. Ubi & probare contendimus de- cimas non deberi, nisi de ijs, in quibus deci- mus fructnum numerus esse potest, neque ad valorem eorum, quæ ad eum non perveniunt numerum, reducendas, ut decima pars valoris sit reddenda etiam uniuscujusque materiæ de- cimabilis. Pro eo tamen videndum quod ha- betur in Additionibus ad præfatum Caput nu. 66. Sic enim ibi: & de uno fœtu solvendam decimam
Fagundez de 5. Præcepto Ecclesiæ Lib. 1. Cap. 5. nu. 2. ex Rebuffo, quem transcribit Leander Cap. 2. Tract. 9. Disput. 5. nu. 12. unde non penitus damnanda videtur, nisi ubi, fœ- tus exiguæ æstimationis sit: neque enim de minimis curare generositas Ecclesiæ debet, de quibus (per errorem de cujus) nec curat Prætor. Sic dicto in loco. Et Ecclesiam quidem non curare de mi- nimis, similitudine Prætoris adducta testatur P. Fagundez suprà n. 8. sine adjuncto tamen similitudinis, & in materia momenti majoris<-P>@@ <-P>P. Suarez Tomo 1. de Relig. lib. 1. de divino cul- tu Cap. 21. n. 9. Potest autem ex Axiomate præfato in contrarium argui, quia ut probat D. Barbosa Tractatu de illis, Axiom. 150. n. 5. illud tantùm habet locum, quando agitur de resti- tutione in integrum, secus cùm de Jure com- muni, etiam cùm sumus in pœnalibus, ut in furto, in ansere, in gallina, immò & in uno ovo. In subtractione autem decimæ furtum committitur, cùm de Jure communi debean- tur. Ubi & addi potest, quòd licet respectu hujus aut alterius minimum aliquid videatur, plura tamen minima considerabilem possunt quantitatem integrare. Et ita evenit in decimis, præsertim Diœcesis amplioris. Ad quæ qui- dem dicendum, quidquid de exemplo Præto- ris sit, circa materiam, in qua sumus, Eccle- fiam ita se gerere, & ejus ita se gerendi modi optimam esse rationem, quòd personis magnis de minimis non sit curandum, ut judicialem pro eo debeant strepitum excitare, sed genero- sè dimittere, ubi pro eo convenientiæ possunt occurrere peculiares. Quomodocumq; autem axioma de Prætore non curante de minimis afferatur, non ineptè cadit, quia & illud Ju- risperiti generaliùs usurpare soliti: licet enim pro casu speciali fuerit priùs inductum, gene- ralis tamen sententia est, ad quoscumque me- ritò Magistratus advocanda. Et aliud quidem est ubi non est introducta consuetudo deci- mandi, aliquid generosè dimittere, aliud verò ex ijs, pro quibus firmata jam consuetudo de- currit. Sic enim in ansere & gallina, poterit graviter peccari, & peccato pœna proportio- nata succedere, in quo & stat adducta pro jure communi doctrina. Immò & ovo stante simi- liter consuetudine, esse poterit peccatum ve- niale. matione decimali pro uno fœtu ad consuetu- dinem revocatur, ut videri potest apud P. Fa- gundez suprà, circa Indos id venit consideran- dum, quod de consuetudinibus erga ipsos aut contra ipsos præsenti in Capite dictum, per vio- lentiam scilicet frequentens introduci, juxta quæ quoad forum conscientiæ verosimiliter judicandum. Licet in exactione cum modera- tione adhibenda, possit esse in exactoribus ex- cusatio, juxta consuetudinem receptam, & à Prælatis approbatam procedentibus, contra quam cùm Religiosi quidam in oppidis Indo- rum Apostolicis ministerijs vacantes aliquate- nus censerentur renuisse, graves sunt ad Pri- marium Prælatum transmissæ querelæ, & ab illo ad ipsorum Superiorem, qui me exceptore ante ipsos sexaginta annos ad præfatos scripsit Patres, illis graviter indicens ne quid circa præfatam consuetudinem, quod esse offensioni posset, pronuntiarent. Ex prædicto autem & nobili & generoso agendi modo, quem erga decimas servat Ecclesia, responsio constat ad ea, quæ pro minimorum multitudine diceban- tur, quam etiam non curat, juxta datam expli- cationem. An autem minimum, quod hoc anno non est peccatum mortale, si decursu annorum continuetur, ita ut ad quantitatem eam perve- niatur, quæ pro illo sufficeret, videtur quidem<-P> @@0@ @@1@ nuationem moralem non admittit, aut è con- tra, juxta id, quod Doctores circa genus hu- jusmodi obligationis affirmant. Secus esset si quis ex diversis fructibus minima sic subtra- heret, ut eorum cumulus attento pretio, ad il- lud ascendat, quod se solo pro mortali esset peccato sufficiens, circa quod non videtur posse rationabiliter dubitari. Jam quod ad Primitias attinet, attendenda consuetudo, juxta quam rarius pro illis apparet usus, neque mirum, cùm ex P. Lessio Lib. 2. de Iust. & Iure Cap. 39. n. 31. affirmet Trullench Tomo 1. Lib, 3. Cap. 3. Dub. 12. nu. 4. & ex ipso Mag. Baco in Summa Decalogi Disput. 16. Cap. 4. fere nullibi illum extare. Cùm ergo ita res habeat, mirum pro- fectò fuerit, ut quod nullibi ferè est in usu, adversus Indos rigida vigeat consuetudo: quæ quidem eo ipso violentiæ ingeret suspicionem, & ita circa illas moderatione cum maxima procedendum. Id quod me citato statuit Sy- nodus Huamangensis Cap. 28. nu. 11. Anno 1672. vis, ut apparet, discutienda occurrit difficul- tas. Diximus enim Indos ad decimarum solu- tionem non teneri, stante obligatione tributi, cujus præcipua pars ad sustentationem Paro- chorum dirigitur, qui primus dicitur effectus. Atqui hoc fundamentum non videtur urgere, quia præter obligationem dictam potest esse alia in ordine ad Ecclesiam Cathedralem, & ejus Ministros, Prælatos inquam, Canonicos, & alios; nec non ad fabricam, pro qua annui sumptus necessarij, unde Trullench suprà ita scribit: In Archiepiscopatu verò Valentino, præter decimā, quæ Archiepiscopo & Canonicis datur, solvi- tur Parochi loco primitiarum trigesimaquinta pars fructuũ. Hinc est Communis resolutio Docto- rum, fideles non tantùm teneri ad solvendas decimas pro Parochorum sustentatione, sed etiam pro aliorum Ecclesiæ Ministrorum, & pro ijs, quæ ad ejus cultum spectant, pro quo Mag. Acacius de Velasco Resolu. 246. nu. 3. junctis ijs, quæ habet post Verbum Diezmos. Ad quæ quidem dicendum rem ita se habere gene- raliter loquendo, & circa Indos disponi taliter potuisse, habita diligenti consideratione circa ipsorum statum & conditionem notissimæ te- nuitatis. Ex quo factum ut titulo decimæ pars tributi generaliter haberetur, quæ insustenta- tionem Parochorum cederet, pro quo Doctis- simus Senator D. Franciscus Carrascus del Sez
22. & 23. Ex quo infert ille nullam aliam de- cimam prædialem, personalem, aut mixtā solu- turos. Quia verò Limana Ecclesia pro illis jux- ta diversitatem ab ipso assignatam, & usu re- ceptam, post litis intentationem, ut illæ solve- rentur obtinuit, doctè concludit sic solventi- bus eam tributi partem, quæ ad decimam pro Parochorum sustentatione penditur, subtra- hendam. Pro quo specialiter Cap. 22. n. 18. & 19. & Cap. 23. Politicæ. Vers. Y no sè. Ubi se Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|