Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

11.2. O’zbekiston shaharlarining arxitektura yodgorliklari va ulardan 
foydalanish.
Milliy madaniy meros obyektlarini ijodiy va ehtiyojli qondiradigan holatda 
namoyish qilish kerak. Hozirgi ilmiy texnik rivojlanish natijasida hamma 
78

---

mintaqalarda bir xil madaniy ko’rinishlarni namoyon qilgan. Shuning uchun har bir 
hudud boshqa joylardan ajralib turadigan o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lishi 
lozim. Shundagina ular turistik bozorga taklif etuvchi mahsulotlarga ega bo’ladi.
Madaniy meros obyektlariga quyidagilar kiradi:
-
arxeologik yodgorliklar;
-
madaniy arxitektura;
-
landshaft arxitektura yodgorliklari;
-
katta va kichik tarixiy shaharlar;
-
qishloq joylari;
-
muzeylar, teatrlar, ko’rgazma zallari va b.;
-
sasiomadaniy infratruktura;
-
etnografiya obyektlari, xalq udumlari va an’analari amaliy madaniyat 
markazlari;
-
texnik komplekslar va asbob - anjomlar.
Mamlakatga keluvchi chet ellik sayyohlar o’rtasida katta talab bilan 
foydalaniladigan yo’l ko’rsatkichlarni chet tillarda chiqarishda tashabbus ko’rsatishi 
rus, ingliz, fransuz va nemis tillarga ustunlik berish lozim. Diqqatda sazovor joylar 
to’g’risidagi ma’lumotldar yonida shu tillarda yozma yoki ovoz tasviridagi 
tushuntirishlar berilishi lozim. Mehmonxonalar va sayyoxlar uchun yo’nalish 
beruvchi axborot markazlarini shaklantirish turizm rivojida muxim axamiyat kasb 
etadi. Samarqand shahrida turistik axborotlar markazini vujudga keltirish, 
mehmonxonalarni taklif qilish, diqqatga sazovor joylar xaqidagi materiallarni 
ko’rsatish va asosiy e’tiborga loyiq hudatlarni reklama qilish muhim ahamiyatga 
egadir. Markaz tijorat asosida ishlashi ham mumkin (kirish badali, turlar, yo’l 
ko’rsatkichlar va boshqa xizmatlarga, mehmonxonada joylarni bron qilish hisobiga 
haq olish, yodgorlik buyunlarini sotish va h.k). Bunda qo’yidagi ishlarni amalga 
oshirish kerak:
Mavjud diqqatga sazovor joylani mustahkamlash: 
-
axborot lavhalari, plakatlar, ko’rgazmalar va boshqa shu kabi vositalar 
yordamida turistlarni asosiy malumotlar bilan ta’minlash bo’yyicha dasturlarni 
amalga oshirish. Mumkin bo’lgan barcha joylarda oddiy varaqalardan foydalanib 
bir necha tillarda ma’lumotlarni yetkazib berish;
-
ayrim asosiy shaharlarda audio-turlarni tashkil kilish;
-
muzey ekspozisiyalarini kengaytirish va arxeologik kazishmalar amalga 
oshirilayotgan joylarda (eng qiziqarli punktlarda to’xtab o’tish bilan) piyoda 
sayir qilishni tashkil kilish juda muxim. 
Yangi diqqatga sazovor joylar: 
-
ipak to’lasi ishlab chiqarish bazasida tashrif buyurishning yangi joylarni tasheil 
qilish;
-
ipak to’qishdan boshdab, tayyor mahsulotgacha jarayonlar haqida hikoya qilish 
bilan eskursiyalar uyushtirish;
Buning uchun juda mos joy Marg’ilon bo’lishi mumkin. U yerda pillaga ishlov 
berishdan boshlab, ipak matolar ishlab chiqarish bilan tudallanadigan barcha 
bosqichlarni o’z ichida olgan juda qiziqarli ipakka qo’lda ishlov berish fabrikasi 
79

---

mavjud. Bunga qo’shimcha ravishda Irak to’lasi yetishtirishning barcha jarayonlarini 
qo’rsatadigan va fabrikali ishlab chiqprish bosqichlarini ancha to’liq tushuntirib 
beradigan Markaz tashqil qilincha yanada maqsadga muvofiq bo’ladi. Ekskursiya 
mavsumi ipak to’lasi yetishtiriladigan xo’jalik (ferma)larga tashrif buyurish bilan 
boshlanishi mumkin. Ekskursiyaning yakunlovchi bosqichi tayyor mahsulotlar 
ko’rgazmasi hisoblanadi. Bu yerda ipakdan tayyorlangan buyumlarni taklif qilib, 
ularning xadid qilish imkoniyatini ham yaratish mumkin. 
Jadval 9.